GENIALE MENSEN ZIJN LASTIGE MENSEN Wati weer D ZATERDAG 21 SEPTEMBER 1957 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT 11 door ARTHUR BRYAhfT \z]=i pnio I VOL KLEUREN! Liefst 144 pagina'sMet o.a. deze week: Libelle gaat droomwensen vervullen Heel Engeland op zoek naar Miss Doorsnee Italiaanse mode voor vandaag en iedereen (I) HET BED in de grote slaapkamer van het buitengoed Chequers in Buckinghamshire is het hoofdkwartier geweest van de man die voor Enge land de oorlog heeft ge wonnen. Dat bed in dat rustige Chequers, ver van de oor logsgevaren, waaraan Lon den bloot stond, was de rustplaats van de minis ter-president Sir Winston Churchill. Lord Alan Brooke, clief van de staf van de Britse strijdkrachten, heeft zijn hoogste chef daar nooit zi enrusten. Wel heeft hij hem daar meermalen aan getroffen in zijn scharla kenrode, met gouden dra ken versierde pyjama midden tussen de met pa perassen bezaaide dekens, de onafscheidelijke reuzen- sigaar in de mond, telefo nerende of hartstochtelijk argumenterende over ui terst belangrijke beslis singen, die Hitier een stap dichter bij de ondergang moesten brengen. Dit beeld roept Lord Alan Brooke op in zijn oorlogsdagboek, waarin hg jarenlang minutieus de nauwe contacten heeft opgetekend, die hij met de minister-president heeft gehad. En dat waren er vele. Alan Brooke kende Churchill als de grote leider in de oorlogsjaren be ter dan mevrouw Churchill' hem kende. „Ik heb niets anders te geven dan bloed, zweet en tranen". Deze ge denkwaardige woorden sprak de toen 66-jarige Sir Winston in het Britse Lagerhuis in 1940 toen hem op het meest kritieke ogenblik, waarin Engeland tijdens de Twee de Wereldoorlog heeft verkeerd, de leiding van de coalitieregering werd opgedragen. Partners Er is veel bloed, zweet en tranen gegeven om een omwenteling in de oorlog te krijgen en om Enge- jand naar de overwinning te lei den. Churchill heeft voor Engeland de oorlog gewonnen. Maar de kracht waarmee deze grote leider op zijn doel afging, is hem voor een groot deel geschonken door zijn naaste medewerker. Zijn rechterhand was veldmaar schalk Lord Alan Brooke. Voor het verloop van de oorlog is het „gelukkige huwelijk" tussen de minister-president en de chef-staf van niet te onderscheiden beteke nis geweest. Zij waren ideale partners; men mag zelfs zeggen: geniale partners. In nauwe sa menwerking, waarbij de een de ander in inzichten en capaciteiten aanvulde, hebben deze beide man nen him land naar de overwinning gevoerd. Alan Brooke's aandeel in die over winning is niet gering. Maar dit feit doet allerminst afbreuk aan Churchllls grootheid. Het onder streept zelfs die grootheid. Want het was Churchill, die de bij het uitbreken van de oorlog nog luite nant-generaal Alan Brooke, op steeds belangrijkere posten aan stelde en die hem tenslotte koos tot zijn naaste medewerker. Het was Churchill, die hem de gele genheid gaf zijn strategische capa citeiten op de juiste plaats en wij ze aan te wenden. Grootmoedig Uit het dagboek van Lord Alan Brooke blijkt niet alleen telkens weer de grootheid van Sir Win ston, maar ook zijn grootmoedig heid. Bij militaire besprekingen kwam het menigmaal voor, dat hg intens geloofde, dat hijzelf ge lijk had en dat Alan Brooke en zijn mede-stafchefs het bij het verkeerde eind hadden. Churchill bleek dan zo wijs en grootmoedig, dat hg zich door hen liet leiden en dat hij niet de macht gebruikte, die hij van het parlement en zijn volk had gekregen. In de vier oorlogsjaren, dat Alan Brooke de minister-president van nabij heeft meegemaakt, bleek de ze zo geïnteresseerd te zijn in de strategie en zelfs in de meest ge detailleerde militaire zaken, dat hij onvermijdelijk in conflict kwam met de militaire leiders. Hij bezat de macht deze mensen te ontslaan, maar hij deed dat nooit. Niet alleen omdat hij zo grootmoe dig was, maar omdat hij vertrouw de in zijn mensen en omdat hij een diep respect had voor het parle mentaire systeem van de demo cratie. Onredelijk Het portret, dat Alan Brooke van Churchill schildert is dat van een leider, wiens durf soms ging tot in het roekeloze, die vaak ver keerde beslissingen nam in onbe langrijke zaken, die zeer onrede lijk kon zijn, sonis teruggetrok ken deed, dan weer overdonderend was en die dikwijls ondeugend uit de hoek kwam. Hij maakte het le ven van degenen, die met hem moesten samenwerken, tot een zware last, maar won toch weer hun liefde en bewondering. Een man, die nooit opgaf en nooit hoopte en die slechts één doel voor ogen had: het voortbestaan en de triomf van het Britse ko ninkrijk en daarmede het voort bestaan en de triomf van de vrije wereld. Uit de aantekeningen van Alan Brooke komt deze bij zijn leven reeds legendarisch geworden fi guur steeds weer naar voren en in steeds andere verschijningen: de geweldige, de poëtische, de on- Het dagboek Het dagboek van Lord Alan Brooke, dat door Arthur Bryant onder de titel „The turn of the tide" tot boek is verwerkt, is een boeiende ro man geworden van twee hoofd personen uit de tweede wereld oorlog: Winston Churchill, Brits minister-president en Alan Brooke, van november lS.'fl tot het einde van de oor log chef van de generale staf. Twee mannen, die elkaar in genialiteit aanvulden Chur chill, de dynamische oorlogs leider, Alan Brooke, zijn mili taire adviseur en meesterlijke strateeg. „De grootste militai re figuur, die de tweede we reldoorlog heeft gekend", al dus veldmaarschalk Montgo mery over zijn chef-staf. terwijl hij kwaad naar generaal Paget en Alan Brooke keek: „Ik heb soms de indruk, dat enige van mijn generaals helemaal niet willen vechten tegen de Duitsers!" Storm In Brooke's dagboek staat over, deze bijeenkomst: „Churchill's gezicht stond op storm. Hij stak zijn kin op agres sieve wijze naar voren, keek me streng aan en zei: „Ik had U op gedragen een gedetailleerd plan te maken voor de aanval op Trond- heim, compleet met de aanwijzing van een commandant en gereed in ieder onderdeel. Maar wat deed U In plaats daarvan hebt U over gelegd een meesterlijke uiteenzet ting over alle moeilijkheden en over al de redenen, waarom de operatie niet kan worden uitge voerd". Toen ging hij over tot een kruis verhoor, dat twee uur duurde, en waarin hij diep inging op allerlei onbelangrijke punten in mijn rap port. Ik trachtte hem herhaalde lijk terug te brengen op mijn hoofdbezwaar het gemis aan goede steun van de luchtmacht". „Zijn volgende aanval was: „U beweert, dat U 24 uur nodig hebt om de gebieden tussen A en B in handen te krijgen. Hoe hebt U berekend, dat dit zo lang zal du ren? Vertel me eens precies, wat er van uur tot uur gebeurt". Sarcastisch Dit leidde tot een nieuwe serie vragen, waar tussendoor allerlei sarcastische en kritische opmer kingen werden gestrooid. Het was bijzonder onaangenaam om deze afstraffing te ondergaan in aanwezigheid van de anderen, maar het was een uitstekende training voor hetgeen ik in latere jaren bij tal van gelegenheden moest meemaken", zo voegde Brooke later aan deze dagboek bladzijde toe. De aanval op Noorwegen is niet doorgegaan. De minister-pre sident liet zich tenslotte van de onmogelijkheid van dit plan over tuigen door admiraal Pound, voor wiens oordeel en kennis van mari tieme zaken hij een diep respect had. (Copy-right voor Nederland V.N.D.-A.B.C.-Press) Nadruk verboden. Arthur Bryant e oorlogsherinneringen, die door Lord Alan Brooke in zijn dagboek zijn op getekend, zijn omdat zij op de dag van de belevenissen zelve zijn neergeschreven wat impulsief en wat oneven wichtig verteld. Brooke heeft zijn dagboek dan ook in de na oorlogse jaren bijgewerkt met notities, die de waarde van het dagboek belangrijk hebben verhoogd Arthur Bryant, de Britse schrijver, heeft samen met Alan Brooke, de dagboekfrag menten uit de stapel volge schreven notitieboekjes gelicht, die het meest interessant ica- ren. Hij heeft ze op verdienste lijke wijze aaneengeregen tot een boeiend verhaal. Het is een verslag van de oorlog gewor den, dat men tot dusver ver geefs in de oorlogsberichtge ving heeft gezocht. Met „The turn of the tide" heeft Arthur Bryant die reeds tal van geschiedkundige roerken op zijn naam heeft staan een goede dienst be wezen aan de geschiedschrij ving van de ticeede wereldoor log. Volgende artikel: Zonder aanval geen overwinning! Conferentie „De Christen in het bedrijfsleven". Het convent der Christelijk-Soeiale Organisaties hield op „Woud- schoten" te Zeist een conferentie, waartoe predikanten van onderschei den Protestantse denominaties waren uitgenodigd, ter bespreking van het onderwerp: „De christen in het mo derne bedrijfsleven". Vele predikan ten uit alle delen des lands hadden aan de uitnodiging gehoor gegeven. De eerste referent, de heer J. A Ne- derbragt, verbonden aan de Zaan- landse machinefabriek te Zaandam, concludeerde, dat de kerk de proble men, samenhangend met de arbeid in de industrie, bestuderen moet en scherp leren onderkennen. Met die kennis moet de christenwerker on derwezen worden. Daarvoor zijn spe cialisten nodig, alsook interkerkelij ke samenwerking. Er moet een duide lijke uitspraak komen ten aanzien van de taakverhouding in deze tus sen de kerk en het Chr. Nat. Vakver bond. De tweede referent, ir. W. Bakker hoofdingenieur bij de Hoogovens té Velsen zei onder meer: „De wereld, waarin men overdag leeft en het werk. dat men doet is vaak van een zo eigen aard en sfeer, dat het nauwelijks mogelijk is daar over met de huisgenoten te spreken. Dit leidt tot vereenzaming en tot het leven in twee werelden, die nauwe lijks verbonden zijn. Deze ervaring be staat ook ten opzichte van de kerk. die wel verbonden is aan de sfeer van het gezin, niet aan de wereld van de fabriek". Ds. J. Ris, herv. predikant te ZwijndrechtGrote Lindt, juist benoemd tot industriepredikant betoogde dat het nodig zal zijn te komen tot uitwisseling van ideeën en methoden. De predikanten in industrieplaatsen zullen de gele genheid moeten ontvangen, zich een halfjaar te wijden aan studie en research. Ook moeten er voor deze arbeid predikanten worden vrijgesteld en moeten de kerkera den geregeld contact houden met en zich laten voorlichten door so ciale organisaties. Er moeten con ferenties worden belegd die niet alleen op instructie maar ook op gemeenschap zijn gericht, zodat een vrij uitspreken mogelijk wordt zo men wileen protestants-chris telijke pendant van Bentveld- Aziatische griep neemt in het zuiden af. Naar wij van het ministerie van sociale zaken en volksgezondheid bij navraag vernemen is de Aziatische Griep in het zuiden cles lands thans aan net afnemen. In het midden wordt nu het hoogtepunt genaderd, al zijn er plaatselijk verschillen. In het noor den, met name in Groningen, heeft de ziekte nog geen grote afmetingen aangenomen. In het ziekenhuis te Maastricht heeft men het aantal opnemingen van niet-dringende gevallen moeten be perken, doordat ook verpleegsters door A-griep zijn aangetast. <VW*MW\WWWV\**VWV\*WWWWVVVWV\AA/W\*N IN DE HALL van het eerbiedwaardige buitengoed Chequers gaf Churchill, gekleed in een gewaad, dat deed denken aan het speelpakje van een kind, een demonstratie bajonetoefeningen. Maar er was ook een andere Churchill: de geweldige en ontembare, de man, die nooit opgaf en nooit wanhoopte en die slechts één doel voor ogen had de triomf van het Britse Koninkrijk. tembare, de diep-menselijke en de humoristische. En ofschoon zijn militaire ad viseurs doorlopend met hem over hoop lagen, verlieten zij zich vol ledig op hem en wisten zij, dat zonder zijn geniale leiding de goe de zaak, waarvoor zij vochten, volkomen verloren zou zijn. Geestig De humoristische. Talrijk zijn de geestige invallen van Winston Churchill geweest, dikwijls op dc ogenblikken, waarop niemand, die, „Het was een merkwaardig in cident. De arme John had alleen maar bedoeld te zeggen, dat er er ger dingen waren dan het prijs geven van Egypte. Het was door Churchill echter dadelijk aange grepen om hem een defaitistische houding te verwijten en hij deel de Kennedy onmiddellijk in bij „de vele generaals, die alleen maar geschikt zijn om zich over te geven. En hoe meer Kennedy zich uitsloofde nader te verklaren wat hij precies had bedoeld, hoe meer Winston zich opwond. We bijvoorbeeld door een ongunstige ontwikkeling van de activiteiten aan de fronten, verwachtte. Zo schrijft Lord Alan Brooke in zijn dagboek: „9 maart 1941, zondag. Des avonds naar Chequers vertrokken. Churchill had last van bronchitis en had de dag op bed doorgebracht. Hij kwam naar beneden om te di neren in een merkwaardig kledingstuk, dat mij deed den ken aan het speelpakje van 'n kind. Hij was in een uitsteken de stemming en liet na het di ner zijn geweer komen. Hij gaf voor mij éen demonstratie geweerexercitie en daarna ba jonetoefeningen". „Dit was een van de eerste gelegenheden, waarin ilc Win ston in een van zijn werkelijk opgewekte buien zag. Ik schud de van het ingehouden' lachen, toen ik naar de bajonetoefe ningen keek: deze gezette man in het vreemde gewaad, staan de in die voorvaderlijke hal van Chequers. Ik vroeg mij op dat ogenblik af wat Hitier zou hebben gedacht als hij deze de monstratie van bedrevenheid met de wapens had kunnen zien...." Incident Een maand later tekent hij een Andere Churchill: „27 april 1941. We moesten met dineren wachten tot tien voor tien, omdat de minister-president een radiorede moest uitspreken. Hij was goed op dreef en hield ons op tot half vier. Generaal-ma- joor John Kennedy, die was be iast met de voorbereiding van mi litaire operaties probeerde Chur chill college te geven in strategie, waarbij hij een plan besprak voor een terugtocht uit Egypte' Dit maakte Churchill woedend en we hadden de grootste moeite om hem te kalmeren". Voordat het getij keerde, ging Engeland door de diepste duister nis der oorlogsellende. Deze foto van een in puin geschoten Engel se kerk is typerend voor de don kerste uren uit de historie van een vrij land. waren blij, dat we eindelijk van de dinertafel konden opstaan. We gingen naar de hall om andere dingen te bespreken". Tijdens deze episodes was Alan Brooke nog geen chef-staf; hij zou eerst op 13 november 1941 dè dodelijk vermoeide sir John Dill in deze functie opvolgen. Zijn nauwe contact met Churchill was echter voor die tijd het gevolg van zijn opperbevel over de Home Forces; hij was verantwoordelijk voor de training en uitrusting van de Britse troepen in het moeder land. Invasieplan Op 22 juni 1941 trokken de Duit se troepen Rusland binnen. Aan de geallieerde zijde werden plan nen gemaakt voor een invasie op het Europese continent. Iedere ervaren officier wist echter, dat een landing op de Franse kust op dat ogenblik onmogelijk was. De minister-president liet zijn aan dacht daarom vallen op Noorwe gen, dat, zo redeneerde hij, een dubbel effect zou hebben: de Duit sers zouden troepen uit Rusland moeten terugtrekken en door het bezetten van Noorwegen zou de vaarweg EngelandMoermansk (de noordelijke Russische haven) gemakkelijker onder controle ko men. Alan Brooke was belast met de nadere beschouwing van het plan. De bespreking hiervan had later plaats op 12 oktober tijdens een bijeenkomst van de stafchefs in de ambtswoning van de minister président. Downing Street 10. De kritiek, die Churchill op zijn plan nen kreeg, deed hem uitroepen h/r tiaar het oorlogsdagboek, van LORD ALAN BROOKE de rechterhand van WINSTON CHURCHILL Het boek „The Turn of the Tide" werd in Dorchester Hotel te Londen geïntroduceerd, op een bijeenkomst van 115 generaals, 20 admiraals en J,3 luchtmaarschalken. Op onze foto v.l.n.r. luchtmaarschalk Lord Portal, Lord Alan Brooke en admiraal Viscount Cunningham. Advertentie

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1957 | | pagina 7