GENIALE MENSEN ZIJN LASTIGE MENSEN
Wati
weer
D
ZATERDAG 21 SEPTEMBER 1957
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
11
door ARTHUR BRYAhfT
\z]=i
pnio I
VOL KLEUREN!
Liefst 144 pagina'sMet o.a. deze week:
Libelle gaat droomwensen vervullen
Heel Engeland op zoek naar
Miss Doorsnee
Italiaanse mode voor vandaag
en iedereen
(I)
HET BED in de grote
slaapkamer van het
buitengoed Chequers in
Buckinghamshire is het
hoofdkwartier geweest
van de man die voor Enge
land de oorlog heeft ge
wonnen.
Dat bed in dat rustige
Chequers, ver van de oor
logsgevaren, waaraan Lon
den bloot stond, was de
rustplaats van de minis
ter-president Sir Winston
Churchill.
Lord Alan Brooke, clief
van de staf van de Britse
strijdkrachten, heeft zijn
hoogste chef daar nooit
zi enrusten. Wel heeft hij
hem daar meermalen aan
getroffen in zijn scharla
kenrode, met gouden dra
ken versierde pyjama
midden tussen de met pa
perassen bezaaide dekens,
de onafscheidelijke reuzen-
sigaar in de mond, telefo
nerende of hartstochtelijk
argumenterende over ui
terst belangrijke beslis
singen, die Hitier een stap
dichter bij de ondergang
moesten brengen.
Dit beeld roept Lord Alan Brooke
op in zijn oorlogsdagboek, waarin
hg jarenlang minutieus de nauwe
contacten heeft opgetekend, die hij
met de minister-president heeft
gehad. En dat waren er vele. Alan
Brooke kende Churchill als de
grote leider in de oorlogsjaren be
ter dan mevrouw Churchill' hem
kende.
„Ik heb niets anders te geven dan
bloed, zweet en tranen". Deze ge
denkwaardige woorden sprak de
toen 66-jarige Sir Winston in het
Britse Lagerhuis in 1940 toen hem
op het meest kritieke ogenblik,
waarin Engeland tijdens de Twee
de Wereldoorlog heeft verkeerd,
de leiding van de coalitieregering
werd opgedragen.
Partners
Er is veel bloed, zweet en tranen
gegeven om een omwenteling in
de oorlog te krijgen en om Enge-
jand naar de overwinning te lei
den.
Churchill heeft voor Engeland de
oorlog gewonnen. Maar de kracht
waarmee deze grote leider op zijn
doel afging, is hem voor een groot
deel geschonken door zijn naaste
medewerker.
Zijn rechterhand was veldmaar
schalk Lord Alan Brooke. Voor
het verloop van de oorlog is het
„gelukkige huwelijk" tussen de
minister-president en de chef-staf
van niet te onderscheiden beteke
nis geweest. Zij waren ideale
partners; men mag zelfs zeggen:
geniale partners. In nauwe sa
menwerking, waarbij de een de
ander in inzichten en capaciteiten
aanvulde, hebben deze beide man
nen him land naar de overwinning
gevoerd.
Alan Brooke's aandeel in die over
winning is niet gering. Maar dit
feit doet allerminst afbreuk aan
Churchllls grootheid. Het onder
streept zelfs die grootheid. Want
het was Churchill, die de bij het
uitbreken van de oorlog nog luite
nant-generaal Alan Brooke, op
steeds belangrijkere posten aan
stelde en die hem tenslotte koos
tot zijn naaste medewerker. Het
was Churchill, die hem de gele
genheid gaf zijn strategische capa
citeiten op de juiste plaats en wij
ze aan te wenden.
Grootmoedig
Uit het dagboek van Lord Alan
Brooke blijkt niet alleen telkens
weer de grootheid van Sir Win
ston, maar ook zijn grootmoedig
heid. Bij militaire besprekingen
kwam het menigmaal voor, dat
hg intens geloofde, dat hijzelf ge
lijk had en dat Alan Brooke en
zijn mede-stafchefs het bij het
verkeerde eind hadden. Churchill
bleek dan zo wijs en grootmoedig,
dat hg zich door hen liet leiden en
dat hij niet de macht gebruikte,
die hij van het parlement en zijn
volk had gekregen.
In de vier oorlogsjaren, dat Alan
Brooke de minister-president van
nabij heeft meegemaakt, bleek de
ze zo geïnteresseerd te zijn in de
strategie en zelfs in de meest ge
detailleerde militaire zaken, dat
hij onvermijdelijk in conflict
kwam met de militaire leiders. Hij
bezat de macht deze mensen te
ontslaan, maar hij deed dat nooit.
Niet alleen omdat hij zo grootmoe
dig was, maar omdat hij vertrouw
de in zijn mensen en omdat hij een
diep respect had voor het parle
mentaire systeem van de demo
cratie.
Onredelijk
Het portret, dat Alan Brooke van
Churchill schildert is dat van een
leider, wiens durf soms ging tot
in het roekeloze, die vaak ver
keerde beslissingen nam in onbe
langrijke zaken, die zeer onrede
lijk kon zijn, sonis teruggetrok
ken deed, dan weer overdonderend
was en die dikwijls ondeugend uit
de hoek kwam. Hij maakte het le
ven van degenen, die met hem
moesten samenwerken, tot een
zware last, maar won toch weer
hun liefde en bewondering. Een
man, die nooit opgaf en nooit
hoopte en die slechts één doel
voor ogen had: het voortbestaan
en de triomf van het Britse ko
ninkrijk en daarmede het voort
bestaan en de triomf van de vrije
wereld.
Uit de aantekeningen van Alan
Brooke komt deze bij zijn leven
reeds legendarisch geworden fi
guur steeds weer naar voren en
in steeds andere verschijningen:
de geweldige, de poëtische, de on-
Het dagboek
Het dagboek van Lord Alan
Brooke, dat door Arthur
Bryant onder de titel „The
turn of the tide" tot boek is
verwerkt, is een boeiende ro
man geworden van twee hoofd
personen uit de tweede wereld
oorlog: Winston Churchill,
Brits minister-president en
Alan Brooke, van november
lS.'fl tot het einde van de oor
log chef van de generale staf.
Twee mannen, die elkaar in
genialiteit aanvulden Chur
chill, de dynamische oorlogs
leider, Alan Brooke, zijn mili
taire adviseur en meesterlijke
strateeg. „De grootste militai
re figuur, die de tweede we
reldoorlog heeft gekend", al
dus veldmaarschalk Montgo
mery over zijn chef-staf.
terwijl hij kwaad naar generaal
Paget en Alan Brooke keek: „Ik
heb soms de indruk, dat enige
van mijn generaals helemaal niet
willen vechten tegen de Duitsers!"
Storm
In Brooke's dagboek staat over,
deze bijeenkomst:
„Churchill's gezicht stond op
storm. Hij stak zijn kin op agres
sieve wijze naar voren, keek me
streng aan en zei: „Ik had U op
gedragen een gedetailleerd plan te
maken voor de aanval op Trond-
heim, compleet met de aanwijzing
van een commandant en gereed in
ieder onderdeel. Maar wat deed
U In plaats daarvan hebt U over
gelegd een meesterlijke uiteenzet
ting over alle moeilijkheden en
over al de redenen, waarom de
operatie niet kan worden uitge
voerd".
Toen ging hij over tot een kruis
verhoor, dat twee uur duurde, en
waarin hij diep inging op allerlei
onbelangrijke punten in mijn rap
port. Ik trachtte hem herhaalde
lijk terug te brengen op mijn
hoofdbezwaar het gemis aan
goede steun van de luchtmacht".
„Zijn volgende aanval was: „U
beweert, dat U 24 uur nodig hebt
om de gebieden tussen A en B
in handen te krijgen. Hoe hebt U
berekend, dat dit zo lang zal du
ren? Vertel me eens precies, wat
er van uur tot uur gebeurt".
Sarcastisch
Dit leidde tot een nieuwe serie
vragen, waar tussendoor allerlei
sarcastische en kritische opmer
kingen werden gestrooid. Het
was bijzonder onaangenaam om
deze afstraffing te ondergaan in
aanwezigheid van de anderen,
maar het was een uitstekende
training voor hetgeen ik in latere
jaren bij tal van gelegenheden
moest meemaken", zo voegde
Brooke later aan deze dagboek
bladzijde toe.
De aanval op Noorwegen is
niet doorgegaan. De minister-pre
sident liet zich tenslotte van de
onmogelijkheid van dit plan over
tuigen door admiraal Pound, voor
wiens oordeel en kennis van mari
tieme zaken hij een diep respect
had.
(Copy-right voor Nederland
V.N.D.-A.B.C.-Press)
Nadruk verboden.
Arthur Bryant
e oorlogsherinneringen, die
door Lord Alan Brooke
in zijn dagboek zijn op
getekend, zijn omdat zij op
de dag van de belevenissen
zelve zijn neergeschreven
wat impulsief en wat oneven
wichtig verteld. Brooke heeft
zijn dagboek dan ook in de na
oorlogse jaren bijgewerkt met
notities, die de waarde van het
dagboek belangrijk hebben
verhoogd
Arthur Bryant, de Britse
schrijver, heeft samen met
Alan Brooke, de dagboekfrag
menten uit de stapel volge
schreven notitieboekjes gelicht,
die het meest interessant ica-
ren. Hij heeft ze op verdienste
lijke wijze aaneengeregen tot
een boeiend verhaal. Het is een
verslag van de oorlog gewor
den, dat men tot dusver ver
geefs in de oorlogsberichtge
ving heeft gezocht.
Met „The turn of the tide"
heeft Arthur Bryant die
reeds tal van geschiedkundige
roerken op zijn naam heeft
staan een goede dienst be
wezen aan de geschiedschrij
ving van de ticeede wereldoor
log.
Volgende artikel:
Zonder aanval
geen overwinning!
Conferentie „De Christen
in het bedrijfsleven".
Het convent der Christelijk-Soeiale
Organisaties hield op „Woud-
schoten" te Zeist een conferentie,
waartoe predikanten van onderschei
den Protestantse denominaties waren
uitgenodigd, ter bespreking van het
onderwerp: „De christen in het mo
derne bedrijfsleven". Vele predikan
ten uit alle delen des lands hadden
aan de uitnodiging gehoor gegeven.
De eerste referent, de heer J. A Ne-
derbragt, verbonden aan de Zaan-
landse machinefabriek te Zaandam,
concludeerde, dat de kerk de proble
men, samenhangend met de arbeid in
de industrie, bestuderen moet en
scherp leren onderkennen. Met die
kennis moet de christenwerker on
derwezen worden. Daarvoor zijn spe
cialisten nodig, alsook interkerkelij
ke samenwerking. Er moet een duide
lijke uitspraak komen ten aanzien
van de taakverhouding in deze tus
sen de kerk en het Chr. Nat. Vakver
bond.
De tweede referent, ir. W. Bakker
hoofdingenieur bij de Hoogovens té
Velsen zei onder meer:
„De wereld, waarin men overdag
leeft en het werk. dat men doet is
vaak van een zo eigen aard en sfeer,
dat het nauwelijks mogelijk is daar
over met de huisgenoten te spreken.
Dit leidt tot vereenzaming en tot het
leven in twee werelden, die nauwe
lijks verbonden zijn. Deze ervaring be
staat ook ten opzichte van de kerk.
die wel verbonden is aan de sfeer van
het gezin, niet aan de wereld van de
fabriek".
Ds. J. Ris, herv. predikant te
ZwijndrechtGrote Lindt, juist
benoemd tot industriepredikant
betoogde dat het nodig zal zijn te
komen tot uitwisseling van ideeën
en methoden. De predikanten in
industrieplaatsen zullen de gele
genheid moeten ontvangen, zich
een halfjaar te wijden aan studie
en research. Ook moeten er voor
deze arbeid predikanten worden
vrijgesteld en moeten de kerkera
den geregeld contact houden met
en zich laten voorlichten door so
ciale organisaties. Er moeten con
ferenties worden belegd die niet
alleen op instructie maar ook op
gemeenschap zijn gericht, zodat
een vrij uitspreken mogelijk wordt
zo men wileen protestants-chris
telijke pendant van Bentveld-
Aziatische griep neemt
in het zuiden af.
Naar wij van het ministerie van
sociale zaken en volksgezondheid bij
navraag vernemen is de Aziatische
Griep in het zuiden cles lands thans
aan net afnemen. In het midden wordt
nu het hoogtepunt genaderd, al zijn
er plaatselijk verschillen. In het noor
den, met name in Groningen, heeft de
ziekte nog geen grote afmetingen
aangenomen.
In het ziekenhuis te Maastricht
heeft men het aantal opnemingen van
niet-dringende gevallen moeten be
perken, doordat ook verpleegsters
door A-griep zijn aangetast.
<VW*MW\WWWV\**VWV\*WWWWVVVWV\AA/W\*N
IN DE HALL van het eerbiedwaardige buitengoed
Chequers gaf Churchill, gekleed in een gewaad, dat deed
denken aan het speelpakje van een kind, een demonstratie
bajonetoefeningen. Maar er was ook een andere Churchill:
de geweldige en ontembare, de man, die nooit opgaf en
nooit wanhoopte en die slechts één doel voor ogen had
de triomf van het Britse Koninkrijk.
tembare, de diep-menselijke en de
humoristische.
En ofschoon zijn militaire ad
viseurs doorlopend met hem over
hoop lagen, verlieten zij zich vol
ledig op hem en wisten zij, dat
zonder zijn geniale leiding de goe
de zaak, waarvoor zij vochten,
volkomen verloren zou zijn.
Geestig
De humoristische. Talrijk zijn
de geestige invallen van Winston
Churchill geweest, dikwijls op dc
ogenblikken, waarop niemand, die,
„Het was een merkwaardig in
cident. De arme John had alleen
maar bedoeld te zeggen, dat er er
ger dingen waren dan het prijs
geven van Egypte. Het was door
Churchill echter dadelijk aange
grepen om hem een defaitistische
houding te verwijten en hij deel
de Kennedy onmiddellijk in bij
„de vele generaals, die alleen
maar geschikt zijn om zich over
te geven. En hoe meer Kennedy
zich uitsloofde nader te verklaren
wat hij precies had bedoeld, hoe
meer Winston zich opwond. We
bijvoorbeeld door een ongunstige
ontwikkeling van de activiteiten
aan de fronten, verwachtte.
Zo schrijft Lord Alan Brooke
in zijn dagboek:
„9 maart 1941, zondag.
Des avonds naar Chequers
vertrokken. Churchill had last
van bronchitis en had de dag
op bed doorgebracht. Hij
kwam naar beneden om te di
neren in een merkwaardig
kledingstuk, dat mij deed den
ken aan het speelpakje van 'n
kind. Hij was in een uitsteken
de stemming en liet na het di
ner zijn geweer komen. Hij
gaf voor mij éen demonstratie
geweerexercitie en daarna ba
jonetoefeningen".
„Dit was een van de eerste
gelegenheden, waarin ilc Win
ston in een van zijn werkelijk
opgewekte buien zag. Ik schud
de van het ingehouden' lachen,
toen ik naar de bajonetoefe
ningen keek: deze gezette man
in het vreemde gewaad, staan
de in die voorvaderlijke hal
van Chequers. Ik vroeg mij op
dat ogenblik af wat Hitier zou
hebben gedacht als hij deze de
monstratie van bedrevenheid
met de wapens had kunnen
zien...."
Incident
Een maand later tekent hij een
Andere Churchill:
„27 april 1941. We moesten
met dineren wachten tot tien voor
tien, omdat de minister-president
een radiorede moest uitspreken.
Hij was goed op dreef en hield
ons op tot half vier. Generaal-ma-
joor John Kennedy, die was be
iast met de voorbereiding van mi
litaire operaties probeerde Chur
chill college te geven in strategie,
waarbij hij een plan besprak voor
een terugtocht uit Egypte' Dit
maakte Churchill woedend en we
hadden de grootste moeite om
hem te kalmeren".
Voordat het getij keerde, ging
Engeland door de diepste duister
nis der oorlogsellende. Deze foto
van een in puin geschoten Engel
se kerk is typerend voor de don
kerste uren uit de historie van
een vrij land.
waren blij, dat we eindelijk van
de dinertafel konden opstaan. We
gingen naar de hall om andere
dingen te bespreken".
Tijdens deze episodes was Alan
Brooke nog geen chef-staf; hij
zou eerst op 13 november 1941 dè
dodelijk vermoeide sir John Dill
in deze functie opvolgen. Zijn
nauwe contact met Churchill was
echter voor die tijd het gevolg
van zijn opperbevel over de Home
Forces; hij was verantwoordelijk
voor de training en uitrusting van
de Britse troepen in het moeder
land.
Invasieplan
Op 22 juni 1941 trokken de Duit
se troepen Rusland binnen. Aan
de geallieerde zijde werden plan
nen gemaakt voor een invasie op
het Europese continent. Iedere
ervaren officier wist echter, dat
een landing op de Franse kust op
dat ogenblik onmogelijk was. De
minister-president liet zijn aan
dacht daarom vallen op Noorwe
gen, dat, zo redeneerde hij, een
dubbel effect zou hebben: de Duit
sers zouden troepen uit Rusland
moeten terugtrekken en door het
bezetten van Noorwegen zou de
vaarweg EngelandMoermansk
(de noordelijke Russische haven)
gemakkelijker onder controle ko
men.
Alan Brooke was belast met de
nadere beschouwing van het plan.
De bespreking hiervan had later
plaats op 12 oktober tijdens een
bijeenkomst van de stafchefs in
de ambtswoning van de minister
président. Downing Street 10. De
kritiek, die Churchill op zijn plan
nen kreeg, deed hem uitroepen
h/r tiaar het oorlogsdagboek, van LORD ALAN BROOKE de rechterhand van WINSTON CHURCHILL
Het boek „The Turn of the Tide" werd in Dorchester Hotel te Londen
geïntroduceerd, op een bijeenkomst van 115 generaals, 20 admiraals en J,3
luchtmaarschalken. Op onze foto v.l.n.r. luchtmaarschalk Lord Portal,
Lord Alan Brooke en admiraal Viscount Cunningham.
Advertentie