Volksstemming moet beslissen over
Zweedse pensioenproblemen
Groningen heeft weer een duivenvoerder
DR. P. H. RITTER JR. NEEMT
AFSCHEID VAN RADIO
HITLER WENSTE HERTOG VAN
WINDSOR OP BRITSE TROON
ROCK 'N ROLL IR MOSKOU
DONDERDAG 1 AUGUSTUS 195'r PROVINCIAL B ZEEUWSE COURANT
BRIEF UIT STOCKHOLM
Onenigheid binnen regeringscoalitie
(Van onze Zweedse correspondent)
Het aloude instituut van het plebisci et, de volksstemming- zal hier
klaarheid moeten brengen in een kwestie, die de politieke gemoederen al
tijden lang beroert. De bevolking van Zweden zal namelijk een beslissiing
moeten nemen op drie punten, die van essentieel belang zijn bij het
invoeren van een pensioenverzekering voor heel dit volk. Het parlement
is er tot nu toe niet uitgekomen. En dus grijpt men naar de volks
stemming, zoals deze ook in Zwitserland nog vaak wordt gehanteerd.
Wat overigens helemaal nog niet betekent, dat de „wil van het volk"
nu ook wet wordt. Want de uitslag van een volksstemming is alleen
maar een richtlijn voor het regeringsbeleid en de regering is er niet
aan gebonden.
Waar gaat het om?
In hoofdzaak wel om de vraag,
of de werknemers moeten worden
verplicht deel te nemen in een pen
sioenfonds, óf dat deelname in een
pensioenfonds dient te geschieden op
basis van vrijwilligheid, voorts of
een dergelijk pensioenfonds dient te
worden beheerd en georganiseerd
door de staat, dan wel of het be
drijfsleven zélf de beschikking houdt
over de enorme kapitalen, die voor
een algemene pensioenregeling bij
een worden gebracht. Tenslotte is er
de vraag of de waarde van het pen
sioen moet worden gegarandeerd
door de staat (lees: de belastingbe
taler) of dat ook dit moet worden
overgelaten aan het bedrijfsleven.
Voordat de Rijksdag had besloten
om tot een volksstemming over te
gaan, was er tussen de diverse poli
tieke partijen zoveel over gebek
vecht, dat bijna niemand meer wist,
hoe eruit te komen en de man in de
straat dan ook nauwelijks begreep
wélke partij eigenlijk wét wilde. Het
publiek zal nu tenminste enigszins
weten waar het aan toe is.
De sociaal-democraten, die met de
agrariërs samen aan het bewind zijn,
willen, dat iedere werknemer ver
plicht zal worden om naast het reeds
ingevoerde „volkspensioen" ook nog
deel te nemen aan een fonds voor
aanvullend pensioen. De omvang van
dit pensioen zou moeten worden
vastgesteld aan de hand van het
laatstverdiende loon. De premies zou
den worden betaald aan de staat,
welke garandeert dat het pensioen
haar waarde behoudt. Dit laatste
houdt in dat bij prijsstijgingen f
het pensioen wordt aangevuld door
de staat, dus uit belastingmiddelen.
Zelfstandigen en ondernemers zou
den volgens de sociaal-democraten
een vrijwillige verzekering voor aan
vullend pensioen tot een beperkt be
drag kunnen aangaan, waarvan de
waarde eveneens door de staat wordt
gegarandeerd. De sociaal-democra
ten rekenden voor een wetsontwerp
op de steun van hun coalitiepartners,
de Agrarische Partij, en op die van
de communisten: tegen een dergelij
ke meerderheid zouden de conserva
tieven en de liberalen nooit opkun
nen.
Toen echter de Agrarische Par
tij liet weten, dat ze met het so
ciaal-democratische voorstel
niet akkoord kon gaan,
wierp de partij van minister
president Erlander zich op als
warm voorstander van 'n volks
stemming. Die ommezwaai was
begrijpelijk, want als de sociaal
democraten hun eigen zin had
den trachten door te zetten had
den ze de coalitie met de agra
rische partij in groot gevaar ge
bracht en het is altijd nog dank
zij de steun van de Agrariërs
dat de Sociaal-democraten kun
nen regeren. Bovendien kon hun
Georgette Hagedoorn op
tournee door Indonesië
Dinsdag 6 augustus zal Georgette
Hagedoorn van Schiphol naar Indo
nesië vertrekken voor een uitgebrei
de tournee voor de bond van Neder
landse kunstkringen aldaar. Twee
jaar geleden heeft mevrouw Hage
doorn ook een tournee door Indone
sië gemaakt.
Evenals in 1955 zal ook nu als
haar begeleider de pianist Pierre
Verdonck optreden. In januari 1958
zal Georgette Hagedoorn hier te
lande weer voorstellingen geven.
pensioenvoorstel rekenen op de
steun van het oppermachtige
verbond van vakverenigingen.
Wat de Agrarische Partij op het
voorstel der sociaal-democraten te
gen heeft is, dat het pensioen voor
werknemers verplicht zou worden
testeld. De agrariërs willen in plaats
aarvan het aanvullend pensioen
vrijwillig maken voor alle catego
rieën, dus ook voor de loontrekkers.
Maar ook zij menen, dat de staat
garant moet staan voor de waarde
van het pensioen.
De oppositiepartijen dat wil zeg
gen de conservatieven en de libera
len, willen niets van staatsbemoeie
nis weten, ook niet in deze pensioen
kwestie. Het idee om de staat te la
ten beschikken over een algemeen
pensioenfonds achten de conservatie
ven en de liberalen buitengewoon ge
vaarlijk, omdat de staat dan immers
„ongetwijfeld de gehele kapitaal
markt kan gaan beheersen", met al
le gevelgen voor het vrije bedrijfs
leven vandien. Het voorstel van de
oppositiepartijen luidt dan ook: Voor
werknemers, zelfstandigen en onder
nemers de mogelijkheid te scheppen
voor een vrijwillige aanvullende pen
sioenverzekering, dat (zonder garan
tie van en kosten voor de staat)
haar waarde zal kunnen behouden
door bepaalde wijzigingen in de be
staande wetgeving. Voorts zal een
ieder zelf moeten kunnen vaststellen
wanneer het pensioen zal ingaan en
hoe groot het zal zijn. De aanslui
ting bij een pensioenfonds zal moe
ten worden geregeld door collectieve
arbeidsovereenkomsten of door ande
re overeenkomsten, groepsgewijs of
individueel.
Over de formulering der drie voor
stellen op de bij de volksstemming
te gebruiken stembiljetten is er in de
Rijksdag erg veel lawaai gemaakt.
Volgens de oppositie is de door de
regering gebruikte tekst in de drie
verschillende voorstellen tendentieus.
De regeringsteksten zijn echter on
langs door de meerderheid van so
ciaal-democraten, agrariërs en com
munisten in de Rijksdag goedge
keurd. Voor de oppositiepartijen zit
er dus niets anders op dan zich bij
de zaak neer te leggen. Eind septem
ber gaan de diverse partijen hun
propaganda-campagne voor de volks
stemming beginnen en dan krijgt elk
van hen, dus ook de conservatieven
en liberalen, de gelegenheid om het
volk nog eens uitvoerig te vertellen
wat die drie verschillende voorstellen
eigenlijk omvatten en betekenen. Op
13 oktober zal de stembus dan wel
uitwijzen aan welk pensioenvoorstel
het Zweedse volk'de voorkeur geeft.
Padvinders vertrokken
naar Golden Jamboree
Opgewekt hebben een duizendtal
padvinders en padvindsters dinsdag
middag met hun dikke volgestouwde
plunjezakken over de kade in Hoek
van Holland gezeuld.
De grote bagage, ongeveer 200
tenten in 500 colli was al enige da
gen geleden naar Engeland verzon
den.
Op de kade naast het s.s. „Meck
lenburg", dat de padvinders onder
wie een 40 man uit de west, naar
Engeland brengt, speelde de padvin
ders drumband uit Enschede.
AUTEUR, JOURNALIST EN RADIOSPREKER
Schrijver van „Zeeuwse
Mijmeringen"
In verband met het bereiken van
de 75-jarige leeftijd op 16 augustus
heeft dr. P. H Ritter jr. besloten met
ingang*van het komend winterseizoen
geen spreekbeurten meer voor de ra
dio te vervullen. Deze auteur, criti
cus, journalist en radiospreker zal op
28 september a.s. in het restaurant
van de AVRO-studio te Hilversum
officieel afscheid van de radio nemen.
Hij zal dan tevens worden gehul
digd. Er is reeds een ere-comité ge
vormd, waarin tal van autoriteiten
op radiogebied alsmede de minister
president dr. W. Drees en de minister
van onderwijs, kunsten en weten
schappen mr. J. M. L. Th. Cals, zit
ting hebben genomen.
Dr. Ritter promoveerde in 1909 tot
doctor in de rechtswetenschappen. In
1916 werd hij aangesteld als chef van
de derde afdeling op de provinciale
griffie te Middelburg. Deze Zeeuwse
periode is van veel invloed geweest
op zijn later werk. Van 1918 tot 1934
was hij hoofdredacteur van het
Utrechts Dagblad. Hij werd toen lite
rair adviseur van de AVRO. In de
oorlogsjaren verbleef dr. Ritter in gij
zeling in verschillende Duitse concen
tratiekampen. Met dr. Drees deelde
hij een kamer in Buchenwald.
Van zijn vele werken noemen wij
Zeeuwse mijmeringen (1919), De
kunst van het reizen (1919), Vertrap
ten (1931), De donkere poort (1931),
De kunst van het schrijven (1932),
Het welkom schandaal (1934) en De
zwerver met de toverfluit (1938).
Momenteel werkt hij aan een nieuwe
roman en aan zijn „klein memo
riaal".
De heer Ritter werkt nog dagelijks
en tot diep in de nacht. Hij heeft
eveneens bekendheid verworven als
strijder voor het behoud van histo
rische waarden (Vrienden van Veere,
Friese taal en Vlaamse cultuur).
Op de ,J5xpo '58", de grote we-
H reldtentoonstelling in Brussel
wordt hard gewerkt. Enorme
arbeid moet men nog verzetten, --
voordat de poorten geopend
kunnen worden. We zien hier
het „glansstuk" van de ten-
toonstelling in aanbouw: het
f§ atomium. Reeds nu kan men
H een goede indruk krijgen van
de reusachtige afmetingen, die M
s het bouwsel eenmaal gereed
zal hebben, II
IlHIIIIIII
Felle brand verwoestte
schoolgebouw te Epe
Een felle brand heeft in de nacht
van dinsdag op woensdag de Nyver-
heidsschool voor meisjes aan de Wil
helm Tellsfcraat te Epe verwoest. De
brandweer van Epe, bijgestaan door
het brandweercorps van Oene en
Vaassen heeft slechts kunnen voor
komen dat een in aanbouw zijnde,
byna voltooide, nieuwe vleugel van
het gebouw eveneens door de brand
werd aangetast.
Toen het vuur omstreeks twee uur
gisternacht door omwonenden werd
ontdekt, woedde het op de bovenver
dieping van het middengedeelte van
het schoolgebouw, dat de verbinding
met de nieuwe vleup-el vormt. De
vlammen breidden zich zo snel uit
dat weldra het gehele oude gebouw
in lichter laaie stond.
Hoewel de oorzaak van de brand
niet bekend is, heeft men een vaag
vermoeden dat deze gezocht moet
worden in de werkzaamheden aan 't
gebouw, die na de week vakantie
voor de bouwvakarbeiders, dezer da
gen zijn hervat. De leerlingen van
de school hebben reeds vakantie.
Die inventaris, die in het oude ge
bouw stond opgeslagen, is verloren
gegaan.
9 Bij Mechelen is een zware vrachtauto
geslipt en in een kanaal gereden. Vier
der inzittenden zijn verdronken.
Kunstenaars pleiten voor behoud
van Kortenhoefs' natuurschoon
Een groep kunstenaars,
uit Kortenhoef, meren
deels kunstschilders,
heeft zich met een
schrijven tot de raad
van deze gemeente ge
wend, waarin wordt ge
protesteerd tegen een
voorstel van B. en W.
een aantal bomen te
rooien langs de Korten
hoef se dijk.
Het college van B. en
W. is van oordeel, dat
de bomen moeten ver
dwijnen in het belang
van het verkeer en
de straatverlichting.
„Het verdwijnen van
de laatste bomen langs
de Kortenhoefse dijk
zou een niet te herstel
len schending van het
dorpsschoon met zich
meebrengen", aldus de
ondertekenaars. die van
oordeel zijn, dat hier
een nationaal belang in
het geding is, omdat het
natuurschoon van Oud-
Kortenhoef landelijke
bekendheid geniet. Met
klem wordt er op aan
gedrongen aan 't voor
stel geen gevolg te ge
ven, temeer niet ornaat
de argumenten van het
college van B. en W.
niet juist zyn.
Tevens wijzen de on
dertekenaars van hét
protestschrijven op het
feit, dat de verbreding
van de Kortenhoefse
dijk. niet is benut voor
de aanplanting van nieu
we bomen. Er is ook na
gelaten de tijdens de
oorlog omgehakte lin
den en berken te ver
vangen. Sedert de be
vrijding is in Korten
hoef éen boom geplant,
aldus de onderteke
naars.
INTRIGUES TE LISSABON
Hertog wankelde niet in
trouw aan Britse zaak
In een nieuw deel met buitgemaakte
documenten van het Duitse ministerie
van buitenlandse zaken, dat woens
dag te Londen is gepubliceerd, wordt
onder meer beschreven hoe de Duit
sers in de oorlog getracht hebben de
hertog van Windsor tegen te houden,
toen deze met zjjn echtgenote in au
gustus 1940 uit Lissabon naar de Ba-
hama-eitanden zou vertrekken om
daar het gouverneurschap op zich te
nemen.
Hitler en Von Ribbentrop zouden
van plan zijn geweest koning George
de zesde na een eventuele bezetting
van Londen door de Duitsers af te
zetten en de hertog van Windsor op
de troon te plaatsen.
In een begeleidende verklaring zegt
de Britse regering, dat de Duitsers
hoopten dat de hertog die in 1936
als koning Edward de achtste afstand
deed van de troon in Europa zou
blyven en zijn invloed zou aanwenden
om de politiek der Britse regering in
diskrediet te brengen. De hertog heeft
ondanks de zware druk die van vele
kanten op hem werd uitgeoefend,
nooit gewankeld In zyn trouw aan de
Britse zaak of zijn vastbeslotenheid
om op de vastgestelde datum zyn
functie van gouverneur van de Baha-
ma-eilanden op zich te nemen, aldus
de verklaring.
De Duitse gezant in Lissabon
bracht Berlijn op de hoogte van
enige der methodes welke werden
gebruikt om het vertrek van de her
tog uit Lissabon te verhinderen.
Op de dag van het vertrek werd
DE HERTOG VAN WINDSOR.
'S MORGENS OM VIJF UUR TRIPPELEN VOGELS AL VOOR ZIJN DEUR
(Van onze correspondent)
De duiven van Gruno's veste, die hun gevederd leven slijten op
en rond de Martinitoren en in de nabijheid van de Grote Markt, zulks
tot meerdere eer en glorie van de stad Groningen, krijgen weer op
tijd hun dagelijks voer. In het gebouwtje van de V.V.V. stond duiven-
voer in voldoende mate, daar niet van. Maar de regelmatige distributie
was enigszins gestoord door het plotselinge overlijden van de officiële
stadsduivenvoerder, Egbert Tromp de Boer. In de daarop volgende
dagen waren de duiven onrustig. De charmante feeën van de V.V.V.
hebben weliswaar het voer gestrooid, opdat de duiven te eten kregen,
maar ze pikten de graankorrels vrij lusteloos op.
De duiven pikken het voer uit
Jan Noeken's handa
Maar toen kwam er een -»d heertje,
dat de V.V.V .-feeën vriendelijk groet
te en dat te kennen gaf, dat-hij deze
verrichtingen met veel toewijding op
zich zou willen nemen, indien ten
minste het benodigde voedsel niet uit
zijn mond en die vr« de zijnen ge
spaard behoefde te worden, want al
dat graan kon er van zijn pensioen
tje beslist niet af.
Sinds die dag is er weer een'dui-
venvoeder in Groningen, al is hij nog
niet officieel als zodanig geïnstal
leerd. De gevleugelde vrienden van
stad-Groningers en vreemdelingen
worden nu verzorgd door de 76-ja
rige heer Jan Noeken, die zelf een
düivenliefhebber is. De duiven kennen
hun verzorger al heel precies. Wan
neer do voordeur van de aardige wo
ning aan het Martinik of, waar
het echtpaar Noeken van een rustige
oude dag geniet, wordt sreopend, ko
men de duiven al van heinde en ver
aanvliegen. Ze volgen hun vriend en
beschermer op zijn korte wandeling
naar de Grote Markt en pikken daar
het voer uit zijn hand en zelfs uit
zijn mond, hippen op zijn schouders
en genieten van hun maal ondanks
het drukke stadsgewoel.
Duiven zijn voorname vogels. Men
ziet het aan de statige trots, waar
mee zij hun dagelijks korreltje voer
pikken. Ze zyn heel skeurig. Een
grijs fantasie-^ak schrikt hen af. De
heer Noeken trekt dan ook voor dit
ritueel 's morgens en 's miu lags zijn
donkere pak aan. Dat waren de dui
ven zo gewend, begrimt U! Maar 'n'
bolhoed, zoals zijn voorganger er een
droeg, komt er niet bij op. Duiven-
voerder Noeken draagt een koene
schipperspet! Eerlijk gezegd heeft hij
nog wel naar zijn oude bolhoed ge
zocht, maar zijn echtgenote, me
vrouw Juriena NoekenFrans, was
hem een slag voor. Ze mocht haar
man niet zien met 'n dergelijk hoofd
deksel en heeft het geval snel in de
kachel gestopt en er theewater op
gekookt.
Duivenvoerder Noeken doet het
werk met veel plezier, als een aar
dige vrije tijdsbesteding. Vroeger
heeft hij zelf duiven "-ehad, al was er
toen weinig vrije tijd. Vakantie be
stond er nog niet voor een stoker en
er moest hard gewerkt worden om
een gezin met vijftien kinderen (nu
nog tien in leven) groot te brengen.
In zijn jonge jaren voer de lieer Noe
ken als stoker on de grote vaart; la
ter werkte hij als zodani^ in een
strocartonfabriek in Oude Pekela,
waar het gezin Noeken woonde, en
nog later op de Friesch-Groningsche
Suikerfabriek. Dagelijks fietste hij
van Oude Pekela naar zijn werk in
Groningen 37 km en terug. On
vermoeid trapte hij door weer en
wind. Met genoegen duikt hij in de
ryke herinneringen van zijn arbeid
zaam leven, dat eigenlijk al serieus
begon toen hij acht jaar was. Toen
werkte hij n.l. al als „koetsier" op
de groen te wa ge n t j es, die destijds ge
trokken werden door geiten én ver-
dieinde vijftig cent per week!
Veel is er veranderd in de jaren,
die sindsdien zijn versteken, maar
de vogels zijn tenminste gelijk ge
bleven. ,s Morgens om vijf uur
trippelen ze al voor z'n deur, wach
tend op hun verzorger, de stads
duivenvoerder van Groningen
een „betaalde agent" op het schip
waarmee de hertog zou weggaan,
gearresteerd. Hij leidde de autori
teiten naar een plaats waar sporen
van een helse machine en gereed
schappen om een dergelijk apparaat
te maken werden aangetroffen. De
zaak werd zodanig ruchtbaar ge
maakt, dat zij de hertog ter ore
kwam, voor wie deze kwestie een
ernstige waarschuwing moest zijn.
Aan de hertogin werden vervol
gens bloemen gezonden welke ver
gezeld gingen van een waarschu
wing om niet te vertrekken. Een
Engels personeelslid werd omge
kocht om over het gevaar te spre
ken. en te weigeren naar de Baha-
ma-eilanden mee te gaan. Het ver
voer van de bagage van de hertog
werd gesaboteerd.
Voorts was men van plan geweest
de hertogin angst aan te jagen door
het stukschieten van de ramen
van haar slaapkamer, maar
hiervan zag men af, omdat het psy
chologisch effect slechts zou zyn dat
de hertogin eerder zou willen vertrek
ken, aldus het rapport van de Duitse
diplomaat. De hertog en hertogin ver
trokken ondanks dit alles nog dezelfde
dag.
De documenten bevatten verder
o.m. Hitiers Instructies voor een inval
In Engeland en de luchtaanvallen op
dit land.
Joods Madagascar
In een memorandum van het Duit
se ministerie van binnenlandse zaken
van juli 1940 stond het voorstel om
alle joden uit Europa te verdrijven en
hen op Madagascar te doen wonen,
dat door Frankrijk bij vredesverdrag
aan Duitsland zou worden afgestaan
zo Duitsland de oorlog won. Met
Europese landen, die niet onder het
vredesverdrag vielen, zou men afzon
derlijk onderhandelen, want men be
schouwde het voorstel als de oplos
sing voor .iiet Joodse vraagstuk in
Europa". De vestiging van Europese
joden op Madagascar als Duits man
daatgebied, zou „mogelijke vestiging
van een „vaticaan" van de Joden in
Palestina" voorkomen.
Het beheer van Madagascar waar
Duitsland lucht- en marinebases zou
beurt verantwoordelijk aan de
Duitse politieke gouverneur, op zyn
houden, zou ressorteren onder een
„Reichsführer S.S.". De Joden zouden
dan een zeker zelfbestuur genieten:
eigen burgemeesters, politie, post- en
spoorwegdirectie. Allen zouden tot
staatsburgers van het mandaat Mada-
fascar genaturaliseerd worden. De
oden zouden in Duitse handen biyven
als onderpand voor een goed gedrag
van hun rasgenoten in Amerika.
Gevangenen vermoordden
dove medegevangene
Drie gevangenen van een gevange
nis van Redwood-City in Californië,
hebben de vorige week een van hun
celgenoten gevonnist en ter dood ge
bracht omdat hjj zich terughoudend
had getoond.
Van officiële zijde is dinsdag mee
gedeeld, dat het slachtoffer de 38-
jarige zwerver Robert Young, doof
was. Hij was door zijn medegevange
nen beschuldisrd van „het aannemen
van een hooghartige houdin~" en het
niet ingaan oo hun hatelijkheden.
Ook zou hij hebben beweerd dat hij
kaüitein in het Britse lee'er was ge
weest. Young werd door zijn drie me
degevangenen gewurprd.
U £eh_°°r van omstreeks duizend, voornamelijk jonge Moskovieten
heeft dinsdagavond in extase geluisterd naar een Brits rock'n roll- en
jazzconcert, dat in het kader van het zesde „wereld-jeugdfestivai voor
vrede en vriendschap' in het Moskouse „Huis van Filmwerkers" werd ge
geven. 6
Naar schatting zeven miljoen televisiekijkers waren ook getuige van het
concert, waarvan de Rus zeiden dat het de wildste muziek was die zij,
met uitzondering van u- zendingen van „De Stem van Amerika" ooit
hadden gehoord.
Daarna nam een com pa i.-enigte dansende azit van het centrum
van Moskou, waar buitenlands bezoèkers zich met de Russische bevol
king mengden.
Politieauto's verzochten de weg vry te houden voor het verkeer. Vele
jasten van een Sowjet-regeringsreceptie ter ere van de koning van Af
ghanistan waren gedwongen een omweg naar het Kremlin te maken om
dat de straten rondom het paleis overvuld met mensen waren.
Franse, Italiaanse en Engelse jongeren dansten in het licht van schijn
werpers op het Rode Plein.
Moskou werd geregeerd door het publiek en men nam van de politie
geen notitie.
