Departementen bezuinigen op
hun eigen diensten
Poolse oud-strijders tien jaar in
Vlissingse gemeenschap
TWEE DODEN BIJ ONGELUK
MET MILITAIRE AUTO
MAANDAG 29 JULI 1957.
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
6
NIET BEKNIBBELEN OP WONINGBOUW
Subsidies worden verlaagd
(Van onze parlementaire redacteur)
De rijksbegroting- voor 1957 wees een tekort aan van 786 miljoen gulden.
De financiële positie van ons land is er Inmiddels niet beter op geworden,
zodat verwacht moet worden, dat de begroting voor 1958 een nog veel
ongunstiger beeld zal tonen.
Teninde 't tekort zoveel mogelijk te drukken, zal getracht moeten worden
de inkomsten van de staat op te voeren doch hieraan zijn grenzen
en de uitgaven te verminderen. Wat dit laatste betreft wordt van de ver
schillende departementen verlangd, dat zij daarin hun aandeel zullen leve
ren. Men roept om inkrimping van de overheidsuitgaven. Men onderscheide
hierby echter wel duidelijk twee soorten van uitgaven, in de eerste plaats
die voor aan de staat opgedragen taken en in de tweede plaats de kosten,
die verbonden zjjn aan de technische uitvoering van die taken, dus aan de
instandhouding van een uitgebreid ambtelijk apparaat.
Op de rijksbegroting drukt bijvoor
beeld een grote post voor de uitke
ring van verschillende sociale renten.
Daarop valt moeilijk te beknibbelen.
In plaats van verlaging van de alge.
mene ouderdomsuftkering, zal dit
ouderdomspensioen met het oog op de
huurverhoging juist enige verhoging
ondergaan...
Bij zijn kritiek op de oplopende
overheids uitgaven dient men met
zulke dingen rekening te houden.
Op de interne dienst van de depar
tementen valt ongetwijfeld te bezui
nigen.
De verschillende ministeries zijn
door de minister van financiën, de
heer Hofstra, onder druk gezet. Zij
moeten met reële versoberingen, voor
de dag komen. Dit betekent grotere
zuinigheid bij aanschaffingen, effi
ciënter werken, wellicht geen aanvul
ling van vacatures en misschien zelfs
hiér en daar een ontslag. Het ontmoe
digende bij deze vorm van bestedings
beperking is, dat het totaal nooit erg
hoog kan zijn omdat het is samen
gesteld uit een aantal op zichzelf
kleine posten.
De begroting van Onderwijs, Kun
sten en Wetenschappen sluit met een
eindcijfer van ongeveer één miljard
gulden. Over het lopende jaar 1957
zal, naar het zich laat aanzien, onge
veer acht miljoen bezuinigd worden.
Dat lijkt niet veel, doch men bedenke,
dat grote bedragen vr'iwel vast lig
gen, zo bijvoorbeeld 750 miljoen gul
den voor de onderwijsafdelingen,
waarvoor wettelijke regelingen gel
den.
Het eigenlijke apparaat van O.
K. en W. kost 90 miljoen. Hoeveel
zal op dit bedrag nu in 1957 bezui
nigd worden? Het houdt, als wij
goed zijn ingelicht, met een goede
100.000.op. De versobering is
bij O. K. en W. vooral het resul
taat van de verlaging van subsi
dies; om enkele voorbeelden te
noemen: 75.000.op pedago
gische centra; 850.000.op
jeugdvorming en volksontwikke
ling; 161.000.op de afdeling
kunsten; 406.500.op kunst- en
natuurbescherming. De temporise
ring (modewoord voor vertra
ging) van het herstel aan de we
deroprichting van monumenten le
vert 500.000.on en de tempori-
sering van de aankoop van na
tuurmonumenten 780.000.
Het lager onderwijs draagt on
geveer een half miljoen bij; het
buitengewoon lager onderwijs
200.000.het kleuteronderwijs
700.000.— het middelbaar on
derwijs een half miljoen; het nij
verheidsonderwijs één en een
kwart miljoen en het hoger onder
wijs één en drie kwart miljoen.
Deze versoberingen werken ten
dele in 1958 door. Zij worden aan
gevuld met soortgelijke, nieuwe
beperkingen.
V olkshuisvesting
Bij Volkshuisvesting en Bouwnij
verheid zal men blijven streven naar
dé handhaving van de woningbouw op
een hoog peil. In de bestrijding van
volksvijand nummer één, woning
nood, mag men niet verslappen! In
1957 zullen wellicht 70.000 woningen
gereed komen. Indien het enigszins
mogelijk is, zou men dit aantal in
jllllllllllll!llllllllllllllllllllllllllllllllllllll!llllllllll!lllllllll!llllll!lllllllll!l£
H „Brutus" de Deense doghad M
al zoveel hengelaarsver halen p
gehoord, dat hij om een tast- n
H baar bewijs vroeg, toen zijn
kleine baas over z'n vangst §i
vertelde. De 3Vz jaar oude
Mark kwam toen met zijn vis
op de proppen en Brutus gaap-
te van bewondering.
1958 willen overtreffen en in geen ge
val er onder willen blijven.
Het standpunt van de regering is,
dat als de twee exponenten, die de
woningbouw beheersen, namelijk de
technische mogelijkheden de voor
ziening met arbeidskrachten en met
materialen de kapitaalvoorziening,
de bouw van een groot aantal huizen
toelaten, budgetaire maatreeelen dan
de bouw niet mogen belemmeren. Die
maatregelen zouden kunnen bestaan
in een verlaging van de bijdragen
voor woningwetwoningen. Een zoda
nige verlaging zoa de woningbouw
echter ernstig hinderen, met name in
de sector, waarin de meeste vraag
naar huizen bestaat. Een zodanige
maatregel moet dus uitgesloten wor
den geacht.
Hij is niet te verwachten.
Verlaging of afschaffing van sub
sidies voor woningbouw voor de ver
koop zou de kosten van deze huizen
en daarmede de huren doen stijgen
met liet gevolg: een nog sterkere dis-
crenantie tussen de huren van oude
en van nieuwe woningen. Ook mag
het eigen woningbezit, waarvoor een
speciale regeling is ontworpen, niet in
gevaar gebracht worden.
Behalve op de eigen, interne dienst
doch dat geldt voor elk denarte-
ment zal op de bouw van rijksge
bouwen kunnen worden bezuinigd,
hetzij door versobering, hetzjj door
temporisering. Doch dit laatste ge
beurt eigenlyk al door de beperking
van de bouwcapaciteit.
Defensie
Wat het departement van oorlog
en van marine betreft, zou men kun
nen zeggen, dat het „geen man en
geen cent" weer ongeld doet, doch te
gengesteld aan de zin, waarin de
vroegere anti-bewapenaars het ge
bruikten. Zij hadden geen man en
geen cent voor de defensie over.
Minister Staf is van oordeel, dat er
geen man en geen cent af kan van
wat we op het ogenblik hebben. Ge
zien, de felle strijd, gevoerd tijdens
de kabinets-formatie, over de defen
sie-uitgaven* die toen teruegebracht
zjjn tot een niveau, waarop ir. Staf
nog niet de verantwoordelijkheid
durfde aanvaarden, gezien ook onze
internationale verplichtingen is niet
aan te nemen, dat de defensie-uitga
ven verlaagd zullen worden. Nog de
zer dagen heeft de bewindsman dui-
deÜ'I. te verstaan gegeven.dat van
diensttijdverkorting geen sprpk '-an
zijn.
Dat alles wil evenwel niet zeggen,
zo komt ons voor, dat ook bij defensie
door meer efficiëncy niet nog* het een
en ander te bezuinigen zou zijn.
In de nacht van zaterdag op zon
dag is op de Wouwsestraatweg onder
Bergen op Zoom een auto, bestuurd
door de 40-jarige kapitein Van Lonk
huizen uit Breaa, waarin mede geze
ten waren de kornet Van der Poel en
de 18-jarige Nellie Hagenaars en
19-jarige Maria Demmlng, beiden
uit Bergen op Zoom, op nog onver
klaarbare wijze tegen een boom aan
de linkerzijde van de weg opgereden.
De bestuurder en mejuffrouw Hage
naars, die naast hem was gezeten,
werden vrijwel op slag gedood. De
beide andere inzittenden werden ern
stig, doch niét levensgevaarlijk ge
wond.
Zaterdagmiddag is de 65-jarigë
houtbewerker H. ter Horst uit Lin-
telo (gem. Aalten) toen hij de onbe
waakte overweg op het baanvak
Aalten-Varsseveld met zijn brom
fiets overstak, door een trein gegre
pen en gedood. Het slachtoffer laat
een vrouw en dertien kinderen ach
ter.
Op de ryksweg Utrecht-Arnhem zijn
zondagmiddag plm. kwart over vijf
nabij net verkeersplein Oudenrijn te
Utrecht twee personenauto's tegen
elkaar gebotst. Zeven personen wer
den hierbij gewond, waarvan enkele
ernstig.
Zaterdagmiddag is de 38-jarige
Amsterdammer R. R., die onder in
vloed van sterke drank verkeerde,
bij de Markerbrug in het water ge-
Aantal Egyptenaren
De Egyptische openbare aanklager
hééft zondag in Cairo een aanklacht
tegen 13 personen gepubliceerd, die
beschuldigd worden van een poging
om de regering omver te werpen en
president Nasser te vermoorden. On
der de beschuldigden bevindt zich de
vroegere wafdistische minister Salnh
el Din. De aanklacht eist vervolging
van de leiders der samenzwering op
grond van een wetsartikel dat -als
zwaarste straf de doodstraf noemt.
In de aanklacht wort gezegd, dat
de samenzweerders generaal Nagib,
die na de verdrijving van koning Fa-
roek president is geweest en die later
door kolonel Nasser is afgezet, weer
aan de macht wilden brengen.
sprongen. De kapitein van een sleep
boot en twee agenten zijn de man
onmiddellijk nagesprongen maar
slaagden er niet in hem te vinden. De
rijkspolitie te water'heeft nog gedu
rende enige uren gedregd echter
eveneens zonder resultaat. De politie
houdt rekening met de mogelijkheid
dat de man ongemerkt de walkant
heeft bereikt, hoewel dit onwaar
schijnlijk wordt geacht.
EUROPA*AAH'HET BE6INVAN HET TIJDPERK OER'ATOOM
„De atoomenergie ls in opmars,
niets kan haar tegenhouden". Deze
variatie op een bekend gezegde zou
men als motto kunnen gebruiken voor
bovenstaande kaart.
Want wat eerst nog maar een du
bieuze mogelykheid was het op
wekken van elektriciteit in „kernreac
toren", welke felteiyk niets anders
zHn dan atoombommen, die door
nieuw menseiyk vernuft zijn getemd
gaat jaar na jaar keiharde realiteit
worden.
Engeland Is de grote baanbreker
geweest: het heeft vorig jaar reeds in
Calderhall (Cumberland) de eerste
grote elektrische centrale, die gevoed
wordt door splijtend uranium, in wer
king gesteld. Rond negen maanden le
vert Calderhall reeds zijn stroom en
geen Cumberlander huismoeder be
merkt uiteraard of het elektrisch for
nuis, waarop zy haar aardappeltjes
bakt, zijn energie krijgt uit een cen
trale, waarin brandende steenkool of
aardolie de ketels verhit, of uit een,
waarin uiteenbarstende uraniumato
men voor de verhitting van de stoom
zorgen.
En zie, nauwelijks blijkt het dat
Calderhall een succes is, of de plan
nen tot het bouwen van „Uranium"-
centrales rijzen als paddestoelen uit
de grond.
Hoe de situatie op dit ogenblik is,
toont de linker kaart duidelijk aan:
slechts één grote (Calderhall) en een
kleine (Marcouxj stroomleverende
kerncentrale, enkele proefreactors en
research-installaties.
Maar over slechts weinige jaren
zal West-Europa zijn overdekt
vooral Engeland en West-Duitsland
met stroom- of atoomkracht leve
rende reactors.
Dan zal de situatie zijn, gelijk de
rechter kaart toont. Hoe nü de toe
stand achter het IJzeren Gordijn is
en hoe hij in de naaste toekomst zal
worden, daarover bestaan aan „deze
kant" geen nauwkeurige gegevens.
De situatie, zoals zy ls weerge
geven op de rechter kaart, is een
uiterst flexibele.
Want het is uiteraard niet uit-
fesloten dat nog dit jaar of tijdens
e eerstkomende jaren de toe
stand zich radicaal wijzigt.
Dat vooral West-Europa voor
zyn energievoorziening voor een
belangrijk deel afhankeiyk van
landen overzee (V.S.: kolen en olie,
het Midden-Oosten: veel olie)
zich met grote energie gooit op een
zo snel mogelijke verwerkelijking
van zijn plannen tot het bouwen
van uranium-krachtcentrales ls
begrijpelijk. Want hoe kwetsbaar
het is, hebben dc verhoudingen ge
toond die ontstonden door net
Suez-conflict.
Dergelijke en nog moeiiyker toe
standen zouden kunnen ontstaan
als er opnieuw politieke moeilijk
heden zich zouden voordoen in het
Midden-Oosten.
West-Europa's welvaart hangt hoe
langer hoe meer af van de vraag, of
het zich min of meer (liever „meer"
dan „min") omifhankeiyk kan maken
ten aanzien van z|)n energievoorzie
ning.
Die kansen liggen in het spoedig
bouwen van zoveel mogeiyk kern
energie-centrales.
Dat daarby ontzaglijke problemen
nog om een oplossing vragen, Is dui
delijk.
Maar West-Europa heeft het pro
bleem nu aangevat en zal het daar
van zijn verscheidene deskundigen
overtuigd spoedig en op zo ratio
neel mogelijke wjjze tot een oplos
sing brengen.
ROEM IN TWEEDE WERELDOORLOG
Zij blijven echter streven naar de
vrijheid van hun land
Nederland staat bekend als een gastvrij land en wat voornamer is
als een land Waar de persoonlijke vrijheid in ruime mate wordt geëerbie
digd. De eeuwen door stroomden vluchtelingen ons land binnen en vonden
hier bescherming, een werkkring en onderdak. De Tweede Wereldoorlog
had tot gevolg, dat ons land opnieuw duizenden ontheemden opnam. Daar
onder waren ook vele Poolse oudstrijders. Het zijn soldaten, die het leven
in ballingschap hebben verkozen boven het leven in slavernij in hun eigen
land. Enkele honderden van deze Polen vonden in Vlissingen een reden
van bestaan. Een gedeelte van hen leeft en werkt nu tien jaar in deze stad.
Met grote volharding hebben de
Poolse soldaten in de jongste oorlog
gestreden. Eerst ter verdediging van
hun eigen land, maar later ook ver
buiten de grenzen: in Noord-Afrika,
Italië, Framkryk en ook in Nederland.
Tobroek, Monle Cassino, Anzio, Faiai
se, Bologna, Arnhem, Axel en Breda
z|jn plaatsen waar de Polen roem heb
ben verworven. Maar in de uitein
delijke overwinning, die zij mede heb
ben bevochten, heeft hun land en volk
niet gedeeld. Dat is de trageie niet
alleen van de Vlissingse Polen, maar
van het gehele Poolse volk.
De eerste groep Polen arriveerde in
Vlissingen eind 1946 en bestond uit
soldaten van de eerste Poolse pantser
divisie en de Poolse parachutisten
brigade, twee eenheden, die by de be
vrijding van ons land een beiangryke
rol hebben gespeeld. De tweede groep
kwain in 1947 uit Engeland en be
stond grotendeels tilt soldaten van
het roemrijke tweede Poolse leger
korps van generaal Anders en voorts
van de luchtmacht en de marine. De
derde groep tenslotte arriveerde in de
Selieldestad in het begin van 1948 en
bestond uit leden van de in dienst van
het Amerikaanse leger zijnde Poolse
bewakings compagnieën in Duitsland.
Al deze Polen, ongeveer 300 in totaal,
werden tewerkgesteld by de N.V. Kon.
My. „De Schelde".
De opbouw van een nieuw naoorlogs
leven is voor de meeste Polen, die veel
levénservarin.g en hardé ondervinding
hebben opgedaan, niet bepaald ge
makkelijk geweest. Er Was veel wils
kracht en aanpassingsvermogen vóór
nodig. Vandaar ook, dat er in het eer
ste jaar een vrij groot aaintal Polen
Vlissingen heeft verlaten en naar En
geland is teruggekeerd.
Goede burgers
De burgemeester van Vlissingen,
mr. B. Kolff, gaf naar aanleiding van
het feit dat de Polen reeds tien jaar
„Niettegenstaande het voor vele
jongeren onder hen in de eerste
maanden van hun verblijf alhier
na de oorlogsjaren moeilijk was
zich te wennen aan geordende en
regelmatige arbeid, heeft een gro
te groep zich langzamerhand we
ten aan te passen. In de eerste tijd
deden zich ondanks de onrust, die
velen kenmerkte, geen buitenspo
righeden voor, zodat geen bijzon
dere zorgen z|jn ontstaan voor de
gemeentelijke overheid. Dit is te
meer te waarderen, omdat de Po
len zich moesten aanpassen aan
de levenswijze in een voor hen
vreemd land, waarvan zij de ge
woonten niet kenden en de taal
niet spraken. Hét is niet te ver
wonderen, dat een aantal Polen na
enige tijd weer weggetrokken is,
maar de blijvende groep heeft ge
leidelijk haar plaats gevonden on
der de Vlissingse bevolking en zich
volkomen aan het normale leven
in Vlissingen aangepast. Ik heb
van hen dan ook ervaren aldus
burgemeester Kolff dat zii goe-
e burgers zijn. ijverig, ordelijk,
goed gedisciplineerd en van wie
gezegd kan worden, dat zij behoren
tot de loyale ingezetenen die in de
Vlissingse gemeenschap volkomen
z(jn aajivaard en opgenomen".
De directie van de N.V. Kon. Mij.
„De Schelde" beschreef haar Poolse
werknemers als volgt:
„Toen na hun tewerkstelling in ons
bedryf de aanpassings- en taalmoei
lijkheden overwonnen waren, hebben
zy zich doen kennen als ijverige, be
reidwillige en voorkomende werkne
mers, waarvan een deel een goed tot
zeer goed vakmanschap heeft bereikt.
Daar de Polen zich geheel hebben
aangepast, onerseheiden zij zich ei-
Sen lijk in niets meer van tfe Neder-
inders in ons bedrijf".
Door emigratie naar Canada, Verenig
de Staten, Zuid-Afrika en Australië,
is in de loop der jaren het aantal Po
len sterk gedaald, zodat er thans nog
slechts ongeveer 75 Polen in de Schel-
in zijn gemeente wonen, zijn mening i destad wonen.
over de Vlissingse Polen als volgt Op enkele uitzonderingen na, zijn ze
weer; I allen reeds sinds jaren getrouwd
en voorzover we het konden constate
ren gelukkig getrouwd met Neder
landse meisjes. Dit is niet zo zeer te
verwonderen, want volgens het Pool
dagblad „Dzlennik Polski" dat ir
Londen wordt uitgegeven, zijn dit de
meest geslaagde gemengde huweiy-
ken.
Een kleine groep vr de Vlissingse
Polen bezit reeds door naturalisatie
de Nederlandse nationaliteit. De
meesten zijn echter vluchtelingen ge
bleven, die vurig de vrtjheid van hun
vaderland verbeiden om er ééns terug
te keren.
Poolse verenigingen
De Vlissingse Polen hebben natuur
lijk ook hun verenigingen. De meesten
zyn lid van de Vereniging van Poolse
Oudstryders, de grootste Poolse onaf-
hankelykheidsorganisatie in het bui
tenland. Een kleine minderheid is lid
van de zogenaamde Poolse Volksver
eniging.
Het doel van de Vereniging van
Poolse Oudstrijders in Nederland
welker statuten onlangs door H.M.
de Koningin werden goedgekeurd en
erkend is het behouden en reali-
zeren van het idee van een vrij en
souverein Polen; het voorzien in de
culturele en maatschappelijke belan
gen van de leden; samenwerking met
oudstrijders van andere vrije en de
mocratische landen, het verdedigen
en verspreiden van historische waar
heid over Polen in het algemeen en
over de Poolse inzet en deelneming
in de tweede wereldoorlog in het bij
zonder.
Hoewel de Vereniging van Poolse
Oudstrijders die terecht de avant-
garde van de Poolse politieke emi
gratie wordt genoemd een grote
activiteit op allerlei gebied ten toon
spreidt, haar voornaamste doel is en
blijft echter: de strijd voor de vrij
heid van Polen,
B. STRENK.
Israël vraagt Den Haag
hulp in olie-kwestie
De Israëlische regering heeft vol
gens een persbericht te Tel Aviv, de
Nederlandse resrering verzocht haar
invloed aan te wenden bij de olie
maatschappij de Shell in Londen, op
dat deze onderneming terugkomt van
haar besluit, haar werkzaamheden in
Israël te 9taken. Een woordvoerder
van het Israëlische ministerie van
buitenlandse zaken heeft bevestigd,
dat Israël met de Nederlandse rege-
Bepcrking immigratie
in Canada
De Canadese regering heeft mede
deling gedaan van maatregelen ter
beperking van de Immigratie in de
tweede helft van dit jaar. Volgens de
nieuwe bepalingen zullen immigran
ten die geen van te voren geregeld
arbeidscontract hebben, na 31 juli
niet meer worden aangenomen voor
plaatsing op de open arbeidsmarkt.
Na genoemde datum zullen slechts
nauwe verwanten van eerder aange
komen immigranten worden toegela
ten.
Bussen in Engeland
rijden weer
De staking van 100.000 man van
het provinciale buspersoneel in En
geland. welke acht dagen heeft ge
duurd, is zaterdag geëindigd door een
besluit van ae stakers om een bemid
delingsvoorstel voor een loonsverho
ging van elf shilling (bijna zes gul
den per week te aanvaarden. De
werknemers haden ongeveer een pond
(tien gulden) per week geëist, de
werkgevers een verhoging van drie
shilling (ongeveer andernalve gul
den) aangeboden.
Gulden geklasseerd als
„stabiele valuta"
In zijn jaarlijkse overzicht van de
valuta's der wereid heeft ae interna-
tionaal-beaende Amerikaanse mone
taire deskundige Franz Piek ae Ne
derlandse guloen gerangschikt onder
de valuta's, die hij als „stabiel" be
schouwt. Behalve de gulden staan op
zijn lijst van „stable monies'" de Cana
dese en Amerikaanse dollar, de Belgi
sche frank, de Westduitse mark, de
Italiaanse lire en de Zwitserse franck.
Het pond sterling heeft zich, on
danks tal van moeilijkheden, schitte
rend gehouden, aldus Pick, die overi
gens constateert dat „de onbeheer
ste styging van de kosten van levens
onderhoud in de wereld een zware tol
freëist heeft van de internationale va-
uta", Ruim 40 geldsoorten waarvan
tezamen ongeveer tweederde van de
wereldbevolking zich bedient, staan
candidaat voor een nieuwe devaluatie,
zo meent deze expert.
„Een tijdperk van opzettelijke
waardevermindering van iiet geld
heerst over de hele wereld, in kapi
talistische zowel als communistische
landen", aldus het rapport van Piek.
Macmillan: wij gaven half
miljard mensen vrijheid
Premier Macmillan van Engeland
heeft vrijdag Voor de Amerikaanse
advocatenvereniging in Londen in
een redevoering o.m. gezegd, dat En
geland sinds het einde van de oorlog
aan ten minste vijfhonderd miljoen
mensen in Azië en Afrika vrijheid en
onafhankelijkheid geschonken heeft.
Hij stelde daartegenover, dat de vrij
heid van tien miljoen Hongaren door
g voeling gehouden heeft over ae- het Rode Leger „tot atomen was ver
kwestie. brijzeld".