Friedrichstadtstukje Holland bij onze oosterburen Wereld Jeugdfestival te Moskou dient communistische propaganda APELD00RNSE PREDIKANTEN EN ARTSEN BIKKEN STENEN SICILIË SIDDERT WEER VOOR DADEN VAN DE MAFFIA 14 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT ZATERDAG 20 JULI 1957 HIER SPREEKT EEN NEDERLANDSE DOMINEE Amsterdams wapen siert huizen In plaats daarvan werd Friedrich stadt een stil. achteraf gelegen lande lijk plaatsje zonder handel en zonder verkeer. Vele Hollanders trokken te rug naar het oude vaderland. Andere bleven in den vreemde en al bloeiden handel en wandel dan niet, zoals men zich dat had voorgesteld, zij bleven hun meegebracht geloof trouw. Ja zelfs namen vele Duitsers het van hen over. Komt men vandaag in Friedrich stadt, dan vindt men daar een der heel weinige Nederlandse predikan ten in het buitenland. Hy heeft de Remonstrantse gemeente onder zich, die ongeveer 60 families telt, een kerk r\jk is met een scheefgezakte toren, maar ook eigenaresse is van landerijen. Dominee van Plesski uit Rotterdam staat dus midden in het vreemde land als op een eiland. En hy heeft een mooie pastorie. Hy preekt natuurliik in het Duits, heeft de zorg over menige Remonstrantse familie in het omliggende land en vindt, dat hy het eigenlyk heel goed Hollands grachtjein vergeten hoekje van Duitsland. Midden in de noordelijkste provincie van West-Duitsland, enige honder den kilometers van de Nederlandse grens, vindt men terzyde van de hoofd wegen in het vlakke land van Sleeswyk-Holstein, een klein stadje, dat ook in Brabant of Friesland zou kunnen liggen. De meer dan driehonderd jaar oude burgerhuizen hebben boven de deur het stadswapen van Amsterdam. Zy worden het „Edammer huis" genoemd, of „De Munt", het huis waarin eens de Hollander van der Woel woonde. De binnenplaatsjes had Vermeer kunnen schilderen en op de stille grac htjes zitten jongens te vissen, zoals zy dat ongetwyfeld op hetzelfde uur doen in Edam of Hoorn of een van die andere oude Nederlandse stadjes. Een der kerken aan een stille zijstraat draagt Hollandse inscripties en op het kerkhof staan nog verweerde graf stenen, waarop men namen als Van den Hove of Van Wedde terugvindt. Ruim driehonderd jaar geleden be stond dit stadje Friedrichstadt nog helemaal niet. Toen echter kwam een der hertogen van Sleeswyk-Holstein, Frederik in, op een merkwaardige gedachte. Hy wilde een kleine rivier, de Eider, die dwars door Sleeswijk- Holstein stroomt, gebruiken om een verbinding te water tot stand te bren gen tussen Noord- en Oostzee. Aan ae Oostzee moest Kiel de handelstad worden, aan de Noordzee was nog he lemaal geen stad, die hiervoor in aan merking kon komen. Daarom moest dus de stad Friedrichstadt gesticht worden. Van overzee moesten de goe deren hierheen worden gebracht. Men zou ze hier dan overladen en verder transporteren naar de Oostzee en ver der, tot in Rusland. Maar wie moest in deze nieuwe stad wonen? De hertog hoorde van de vele moeilijkheden, die de Hollandse Remonstranten in hun vaderland hadden. Velen van hen werden uitgewezen uit Dordrecht. Hun beloofde hij vrij land en vrij heid van godsdienst. Het land rondom de nieuwe stad leek overi gens als twee drunnels water op het vlakke land van Holland. Als in Holland waren er dyken, kana len en een goede vette bodem. Geen wonder dus, dat vele Remonstran ten hierin wel toekomst zagen. Ook kooplieden, die niet uit Dor drecht verdreven waren, kwamen mee. Zij vonden het plan van de hertog een goed plan en zo werd in 1621 dc eerste steen gelegd voor het eerste huis van een stadje, dat moest verrijzen temidden van ri viertjes en waterlopen. Het wer den échte Hollandse huizen met mooie gevels. En zij stonden aan brede lanen langs diepe kanalen. Er zijn zo heet het Hollan ders, die nu nog wel eens naar Friedrichstadt komen en vinden, dat zulke mooie Hollandse huizen als hier in Duitsland in hun eigen land niet gemakkelijk meer te vin den zijn! Niet alleen Remonstranten kwamen naar Friedrichstadt, ook vele Men nonieten vestigden zich in dit stukje vaderland. Ook hen lokte de gods dienstvrijheid. Er werden kerken ge bouwd, men schiep een „Gouden Poort", maar er kwamen geen wallen rond de stad. De nieuwe stad heette voldoende beschermd te zijn door het vele water. Een heer Van der Woel. die de Hollandse emigranten als stad houder vertegenwoordigde, voerde in die dagen het devies: ,.Een sterk man vindt overal ziin vaderland". Deze spreuk vindt men vandaag nog terug op De Munt van het stadje en de Ne derlandse Leeuw kijkt eveneens nog' fier van de gevel van dit gebouw neer op de stille straatjes. Toch ging deze spreuk niet geheel op voor Friedrichstadt. In verschil lende opzichten kwamen de immi granten uit Dordrecht bedrogen uit. De hertog hield niet al zijn beloften. De stad werd niet de grote overslag haven. zoals men zich deze gedroomd had. Er kwamen geen schepen, die hun overzeese waren hier opstapelden. Honderd jaar geleden brandde de Re monstrantse kerk af de toren is alleen nog over. heeft in do enige Remonstrantse ge meente buiten do grenzen van Neder land. Er Is althans voor Duitsland nog een byzonderheid aan deze ge meente: de gemeenteleden hoeven geen kerkbelasting te betalen. Men kan met de inkomsten van de ver pachte landerijen alle kosten dekken. De Doopsgezinden gaat het minder goed. Hun aantal bedraagt slechts de helft van dat der Remonstranten. Toen de Hollandse stadhouder Van der Woel wegging, kregen zy zyn huls om er hun godsdienstoefeningen te houden. Driehonderd jaren zijn inmiddels verlopen. Alleen nog de Nederlandse predikant houdt standt in deze voor malige Hollandse nederzetting. Na komelingen van de eerste bewoners zijn nauwelyks te vinden, al ziet men dan namen als Van d. Meulen hier en daar op de huizen. Friedrichstadt is haast ingeslapen. Er is niet v.eel leven in de ruime straten voor de prachtige oud-Hollandse gevels. Voor het al taarstuk, dat geschilderd werd door Rembrandt's leerling Jurriaan Ovens hij stierf in Friedrichstadt zit ten vandaag Duitse burgers tijdens de kerkdienst. In het huis, dat boven zijn deur nog het Amsterdamse stads wapen draagt, eaan Duitsers in en uit. Maar de schoolmeisjes dragen een paar maal per jaar nog de oude Hollandse drachten en klompen en oeren hierin zelfs op de markt dan sen uit. Zo is uit wat eens een droom van een vorst was nog slechts een her innering overgebleven. Een klein stukje Holland is ver van het va derland zomaar blijven liggen tus sen dijken en vette klei. Met als enige band nog dominee van Ples ski. die opgewekt met zijn korte pijp symbool van de vrijzinnig heid door zijn dromende ge meente wandelt. „Maar ik rook er Hollandse tabak" zegt hij glim lachend", dat herinnert nog een beetje aan het echte vaderland!" BLAREN IN DE HANDEN.... Vijftigduizend stenen voor bouw buurthuis nieuwe wijk (Van onze correspondent) Hebt U wel eens dominees, art sen, ambtenaren, militairen, leden van jeugdorganisaties en dames zien stenen bikken? Waarschijnlijk niet, want het is geen bedrijf, waarmee 'n zo rijke verscheidenheid van burgers zich bezig houdt. Toch telt Apel doorn een dergelijke stenen bikkende schare onder zijn inwoners. Achter- het pand Brinklaan 200, waar dui zenden stenen, afkomstig van af braak werden gestort, heeft op de meest uiteenlopende tijdstippen het korte tikken van staal op steen ge klonken. En dat geschiedde uitslui tend om Apeldoorn-zuid, de snel groeiende en voor een groot deel na de oorlog tot stand gekomen wijk, een buurthuis te verschaffen, waar- vele andere stadswijken straks jaloers zullen zijn. Woensdagavond heeft ds. G. Y. Vel- lenga, die onder andere in Alkmaar bekendheid kreeg door zijn werk voor gerepatrieerden en de jeugd, de eerste spade in de grond gestoken voor dit nieuwe gebouw, waarvoor vele vrijwilligers gelden hebben bij eengebracht door verkopen van goe deren, door het houden van een oud papier-actie en door een boeken- actie. En met de gebikte stenen, die gratis door bezitters van vracht auto's werden aangevoerd, kan nu Het buurthuis worden gebouwd. Der tigduizend liggen er klaar. Twintig duizend moeten nog van ongewen ste lagen worden ontdaan. En dat dit „GOEDKOOP VAKANTIE-UITSTAPJE" Ook niet-communisten lieten zich tot deelneming verleiden (Van onze Haagse redacteur) Over enkele dagen zullen ongeveer 750 Nederlandse jongelui naar Moskou vertrekken, om daar deel te nemen aan liet Zesde Wereld Jeugd Festival, dat van 28 juli tot 11 augustus wordt gehouden. Hoe onschuldig de naam Wereld Jeugd Festival moge klinken, reeds het feit, dat het in Moskou samenkomt, bewyst dat men hier met een commu nistische onderneming te maken heeft, een onderneming, die ondanks de be weringen van het tegendeel duideiyk ten doel heeft jonge mensen uit ver schillende landen met communistische massaregie te imponeren en hen voor het communisme te winnen. Vandaar, dat de propaganda voor deelneming aan het Festival zich in sterke mate ook gericht heeft op de jeugd uit niet- communlstlsche kringen. Niet zonder succes overigens, want het aantal niet-communistisclie deel nemers onder de 750 Nederlandse jongelui, die binnenkort naar Moskou reizen, mag geschat worden op 25 a 30 procent. Ongetwyfeld heeft daar toe bygedragen de zeer lage prijs, die hen in staaf stelt, veertien dagen in Moskou te verbiyven. Die prys is na- melyk 250. De Wereld Jeugd Festivals worden om de twee jaar gehouden. In 1947 trok men naar Praag. Het aantal deelnemers was toen 16.000 onder wie 140 Nederlanders. In 1949 kwamen 10.000 jongelui, onder wie 42 deelne mers uit Nederland, in Boedapest bij een. in 1951 telde het Festival in Oost- Berlijn 26.000 deelnemers o.w. (300 Ned.) in 1953 verzamelden zich in Boekarest 35.000 deelnemers, o.w. (580 Nederlanders) en in 1955 in War schau 30.000 deelnemers (750 Nieder- landers). Men hoopt nu in Moskou 30.000 jongelui bij elkaar te krijgen, waar van Nederland er 750 tot 1000 moet leveren. Om dit getal te bereiken zijn de communistische organisa ties. die het meest met de uitvoe ring te maken hebben, namelijk de World Federation of Democratie Youth (de W.F.D.Y.) en de Inter national Union of Student (de I. U.S.), onmiddellijk nadat in War schau besloten was, dat men in '57 in Moskou zou samenkomen, met een intensieve propaganda door middel van „initiatief-comité's" in alle landen begonnen. Ook in ons land bestaat zo'n comité. Zijn activiteit is na de bloedige on derdrukking van de Hongaarse op stand enige tijd gestoord geweest, doordat onenigheid ontstond tussen niet-communisten en communisten, doch na maart j.l. is weer hard ge werkt met het resultaat, dat het voor Nederland gestelde doel minstens 750 deelnemers, bereikt werd. Voor een aantal Nederlandse jonge mensen dat geldt met name voor de niet-communisten betekent een reis naar Moskou met een veertien daags verblijf daar een goedkoop va kantie-uitstapje. Anderen zullen er hun nieuwsgierigheid willen bevredi gen, doch dat neemt niet weg, dat het zich voor het communistische karre tje laten spannen gevaren inhoudt. Vooral als men meent, dat de niet- communistïsche deelnemers aan het festival in de communistische hoofd stad gelegenheid zouden hebben hun stem te laten horen. Van zogenaamde .,open discussies en vrye contacten" „kwaad" werk is, daarvan kan ds. Vellenga, predikant van de Gerefor meerde Kerk, meepraten. Hij kon op een zaterdagavond zijn preek niet schrijven vanwege de blaren in zijn handen. En zijn collega, ds. J. P. Haspels, moest eens aan de verjaar dag van zijn vrouw worden herin nerd, toen hij in overal bezig was met het persen van balen oud papier. Met alle acties is intussen f 10.500 verdiend en nog steeds gaat de in zameling van oud papier voort en worden stenen gebikt. Inmiddels is met de bouw van het buurthuis be gonnen. Honderdvijftig vrijwilligers zullen het bouwen onder leiding van architecten, aannemers en uitvoer- In twaalf na-oorlogse jaren lieeft het Nederlandse produkt zich op de marlet van landbouioioerktuigen een belangrijke plaats veroverd. Circa S0 procent van werktuigen en ma chines met een jaarlijkse omzet van ongeveer f 100 miljoen (exclu sief trekkerskomt uit Neder landse fabrieken. Sommige hooi- bouwwerktuigen hebben het vroeger bijna oppermachtigerEngelse pro dukt van de binnenlandse markt ver drongen en zelfs in Engeland zelf opgang gemaakt. Op de foto een van deze Nederlandse hooibouwwerk- tuigen in bedrijf. ders, die daarvoor geen cent bereke nen. Als het klaar is staat in Apel doorn-zuid een zaal voor 300 400 personen ter beschikking, benevens drie kleine lokalen voor het houden van cursussen. Voorts is bij het ge bouw een klein sportterrein gedacht, terwijl het pand verder nog studie- en leeszaal alsmede een bibliotheek zal bevatten. Dat alles is mogelijk omdat er ook rijkelijk giften van particulieren zijn toegevloeid. TERREUR LAAIT OP (Van een speciale correspondent) Volgens mededelingen van de Itali aanse politie werden niet lang gele den vyftien leden van de beruchte Si- ciliaanse geheime. organisatie, de Maffia gearresteerd. Zij zullen moeten terecht staan we gens bendevorming en enkele andere misdryven. Met deze mededelingen erkent de Itliaanse regering dat er sprake Is van de wedergeboorte van de legendarische wydvertakte onder grondse organisatie die de laatste dertig jaar voor dood gehouden werd. De Maffia was 150 jaar lang een sombere en bloedige realiteit op dit overigens zo zonnige en vrolijke Sici lië. Mussolini had haar in 1922 na enkele té opvallende moorden de oorlog verklaard. Troepen uit het Noord-Italiaanse Piemont hadden dorp na dorp, struik na struik, uitge kamd. De samenzweerders werden in groepen, soms tot 150 man groot, voor de rechter gebracht. De grote spectaculaire processen van Palermo en Termini in 1927 deden honderden Mafioti in de gevangenissen van Sar dinië en Apulie belanden. Maar het was op Sicilië pas in 1931 zo rustig, dat de Duce het aandurfde de uitzon deringstoestand op te heffen. In 1949 kreeg de Maffia-legende nieuw voedsel door de daden van de bandiet in de ogen der vrou wen een held Salvatore Giulia- no, die na veel geharrewar uit eindelijk door zijn eigen trawanten aan dè politie werd uitgeleverd Maar de verraders stierven kort daarop op mysterieuze wijze In Palermo heette het toen. dat de Maffia zich voor de uitlevering van Giuliano gewroken had. zal geen sprake zijn, omdat het vrije geluid door de communistische massa zal worden overstemd. SCHIJN EN WEZEN Gevaarlijk zijn zulke groots opgezette festivals ook, dat de niet-communis- tische deelnemers de kans lopen, dat hun namen na afloop voor con,imunis- tische propaganda zullen worden ge bruikt en omdat in Rusland, waar het leven zal worden voorgesteld als één <rroot feest en het land als het pa radijs van het socialisme, de schijn gemakkelijk voor het wezen gehouden wordt. Tekenend is, dat geen enkele offi ciële democratische organisatie, noch van de jeugd in het algemeen noch van studehtenbonden, mede werking heeft verleend. In Enge land is in het parlement en in inge zonden stukken in de voornaamste bladen tegen het Wereld Jeugd Festival gewaarschuwd. Men kwam er met de suggestie om als tegen-actie een internationale UNESCO-jeugd conferentie te or ganiseren. De Britse Chief Scout, Lord Rowallan, heeft daarop ge antwoord, dat in dezelfde week van augustus ter herdenking van de honderdste geboortedag van Baden Powell een internationale Jamboree te Sutton Coldfield zal worden gehouden waarvoor 35.000 jongens uit honderd landen zich hebben on^o-even De ..Komso- molskaya Prawda" vroeg zich af, waarover de mensen zich bezorgd maken. „Er zal on het Wereld Fes tival niet over politiek gesproken worden Deze geheime organisatie gaat te rug tot in de tijd van de Napoleonti sche oorlogen, toen recht en wet in Zuid-Italië niet meer golden. De eer ste cel moet onstaan zijn rond 1800 in de gevangenis van Messina. Wat oor spronkelijk een wraakgenootschap was, werd al spoedig een misdadige organisatie, die zich voornamelijk be zighield met afpersing, smokkel en roofovervallen. Enkele jaren later al was de Maffia tot zulk een macht, ja eigenlyk tot de macht op Sicilië geworden, dat zelfs de Bourbons van het Koninkrijk Na pels en de kerkelijke hiërarchie zich er bij gebrek aan beter van be dienden. De Maffia werd politiek en genoot weldra de roep, de vereniging der wa re patriotten te zijn. die rond 1848 streed voor de aaneensluiting der Ita liaanse staten en tegen de onderdruk king der vorsten. De Maffia steunde op een wijdver takte, goed functionerende organisa tie, waarvan de vertrouwensmannen en handlangers te vinden waren in de hoogste en de bescheidenste posten. De eigenlyke ingewijden in de gehei men van de bond waren de „Compagni dei Armi", de wapenbroeders, waar van er steeds vijf of zes een cel vorm den. die in ieder dorp te vinden was. Zij waren de opzichters, de belas tinggaarders en verbindingsman nen. die hun opdrachten aan de on ingewijde handlangers doorgaven. Twee wetten regeerden de orga- satie: De „Omerta". de wet van 't onvoorwaardelijk zwijgen tegen over iedere buitenstaander, en de wet der „vendetta", de bloedwraak en de doodstraf voor, iedere in breuk op de regels. Dè „Compagni dei Armi" voerden een dermate ijzeren bewind, dat het gehele eiland voor hen sidderde en Gari baldi. die tijdens zijn poging tot op stand in 1848 erelid was geworden hen al spoedig vergeefs overi gens probeerde op te rollen. Na de Italiaanse aansluiting van 1870 sloeg de Maffia over op dè Itali aanse immigranten in de Verenigde Staten. Hun transatlantische zuster organisatie werd de „Unione Sicilla- na", die iu 1897 in New Orleans haar eerste massamoord op touw zette. Rond 1930 werd hun president de beruchte „Lucky" Luciano, chef van het moordenaarssyndieaat en koning der narcotica- en meisjeshandelaars in Amerika. Luciano werd in 1950 ge deporteerd en wydt zich sindsdien als een ryke rentenier aan het beheer van zijn renstal te Napels. Luchtmacht krijgt nieuwe onderscheidingstekenen Bij beschikking van de/minister van oorlog zijn nieuwe rang- en onder scheidingstekenen vastgesteld voor militairen beneden de rang van adju dant-onderofficier, behorende tot de koninklijke luchtmacht. Deze rang- en onderscheidingsteke nen zullen bestaan uif omgekeerde v- vormige chevrons, waarvan een ser geant-majoor er vier zal dragen, een sergeant eerste klas drie i aaronder 1 liggende chevron, een sera-crr.t drie een korporaal eerste klas twee. waar onder 1 liggende, een korporaal twee en een soldaat eerste klas één.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1957 | | pagina 10