Expositie „Het Atoom" wil angst voor kernsplitsing wegnemen Mf' H 5 H ill Hs1 viti; Nederlandse Rode Kruis viert binnenkort 90-jarig bestaan DE VIJF RIETVINKEN INTELLECTUEEL GEVORMDEN KOMEN MOEILIJK AAN WERK DONDERDAG IT JULI Ï93T PROVINCIALE EERVWEN O OURANT BOEIENDE EXPOSITIE OP SCHIPHOL Hoe goed en hoe talrijk de vreedzame toepassingen zijn (Van een onzer verslaggevers) Misschien ligt het hele geheim van een mogelijk succes van de ten toonstelling „Het Atoom" op Schiphol wel in die ene voorstelling van een plant, waarin schematisch wordt voorgesteld hoe men in de plant de radio-actieve isotopen met behulp van geigertellers kan volgen en waarbij de gids dan vertelt, dat men op deze manier heeft ontdekt, dat de tabaksplanten, die men jaarlijks voor een kapitaal aan kunst mest gaf, niets van die kunstmest opnamen. Men vond namelijk in de planten geen enkel radio-actief deeltje terug en het blijkt dus, dat al die kapitalen aan kunstmest gewoon z^jn weggegooid. „Het Atoom" is een moderne, met visie en durf opgezette expositie, een tentoonstelling, die eigenlijk geen Nederlander zou mogen missen, want niet alleen zullen we in de niet eens zo heel verre toekomst allemaal te maken krijgen met atoomenergie en radio-actief gemaakte stoffen, maar bovendien zijn de meesten onzer „als de dood" voor alles wat zweemt naar atoomsplitsing en radio-activiteit. Hier, staande voor deze plant, wordt de leek ineens Iets duidelijk. Hij ziet méér nog dan bij de ma quettes van een door atoomenergie aangedreven centrale en van een door atoomkracht voortgestuwd pas sagiersschip dat er duizenden mo gelijkheden tot vreedzame toepas sing ziin en op schier elk terrein van hef dagelijks leven. Dat men straks in de ziekenhuizen de natiën- ten effectiever zal kunnen behande len met radio-actieve preparaten en bestralingen, dat men zal kunnen nagaan, welk voedsel het vee prefe reert en welk vee de beste melkop- brengst geeft, dat men bijvoor beeld door een tandwiel radio-actief te maken kan nagaan, waar een machine het meest slijt, dat radio actieve isotopen kunnen helpen bij de controle van Qliebuisleidingen enz. En het zal hem niet eens meer verwonderen als hem verteld wordt, dat Amerika door toepassing in de industrie van radio-actieve isotopen dit jaar een besparing verwacht van 300 tot 600 miljoen dollar. De leek, die er tot dit moment wel licht nog niet veel van begrepen heeft en zeker niet, als hij zich niet heeft aangesloten bij een gids (veelal een werkstudent) zal hier om weer te beginnen bij het begin. Hopelijk doet hij het, want wie een maal op „Het Atoom" is, late de kans niet voorbij gaan om iets op te steken over dat, wat ons allemaal zeer binnenkort te wachten staat. Laat ons eerlijk zeggen: negt procent van de Nederlanders geen antwoord weten op de vraag wat een atoom is. Nu is dat geen onoverkomelijk bezwaar om verdei4 onbekommerd door het leven te gaan tenslotte: weet negentig procent wat een kilowattuur is maar het is wel leuk om het te weten. Het staat gekleed en bovendien U kunt er mee te maken krijgen. Ga naar „Het Atoom" want daar legt men het U fijner dan haarfijn uit. Men daalt met U af naar de wereld van het heel erg kleine, waar alles in beweging is. Het zal U blij ken, dat de stof in al zijn verschei denheid uit een paar eenvoudige bouwstenen is opgebouwd, .die op ver schillende wijzen bijeengevoegd kun nen worden: de 92 atoomsoorten en hun „isotopen". Schaamt U niet, dat U de sa menhang van dat kleine gewrie mel niet helemaal snapt. De oude Grieken, die al filosofeer den over het ondeelbare atoom, zijn er niet uitgekomen en de alchemisten, die de atoomsoor ten in elkaar wilden doen over gaan om goud te maken, al evenmin. De fysici en chemici omstreeks de laatste eeuwwisse ling, voor ons gepersonifieerd door Pierre en Marie Curie (wier werkplaats men op „Het Atoom" ziét), leverden pas de sleutel tot een nieuwe weten schap, de kernfysica, waarin de oude droom van de alchemisten verwezenlijkt zou worden. Zij ontdekten de radio-activiteit en ook wat dit is wordt U op de expositie duidelijk gemaakt. Des Pudels Kern van de kernfysica is, dat sommige zwaardere atoom kernen plotseling een brokstukje kunnen verliezen, dat met grote snelheid wegvliegt. Die fragmenten kan men waarnemen, tellen en men kan er andere kernen mee bekoge len; bij de botsingen treden kern reacties op. Met grote machines kan men zelf atoomfragmenten versnel len om meer over de kernreacties te weten te komen. De Berlijnse profes sor Otto Hahn ontdekte een nieuw soort kernreactie: de kern van een uranium-isotoop (235) kan een neu tron opnemen en valt dan in twee brokken van vergelijkbare grootte uiteen, terwijl twee, drie nieuwe neu tronen overblijven. De brokstukken zijn samen een béétje lichter dan de uitgangskern, maar er is een hoop energie vrijgekomen. De bij de nraansplijting vrijge komen neutronen kunnen weer een andere isotoop tot splijting dwingen en zo krijgt men ae mogelijkheid van een zichzelf onderhoudende reactie. Dat is de kettingreactie, waarvan in een kernreactor door moderatoren en regelstaven een be heerst proces gemaakt wordt. Die reactor nu levert stroom voor een „gewone" elektrische centrale. En aangezien de op aarde aanwezige uraanvoorraden voldoende zyn om de wereldenergiebehoefte voor vele eeuwen te dekken, wijkt het spook van de energi zullen blijven zullen blijven draalen, onze huizen zullen verwarmd blijven. Dit is wel een heel simpel resumé van de wijze, waarop de wereld straks in haar dagelijks brood hoopt te voorzien. Maar deze ietwat dorre samenvatting gaat voor U leven als U onder deskundige leiding! door de Indrukwekkende hallen van „Het Atoom" zwerft. Door de mijn, waar het uranium gewonnen wordt en langs de plaatsen, waar het ver werkt wordt en als U tenslotte op de echte, straks voor Delft bestemde reactor staat en zeven meter beneden U (veilig onder een Isolerende laag van zes meter wat< v proces gaande ziet niet meer dan de licht violette krans van gammastralen dan weet U, dat U éven in de toekomst hebt mo gen kijken. Dat U staat op de grens van een nieuwe wereld, waarin vele oude, bepr zullen geld Als U dan die toekomst nog iet wat ziet geconcretiseerd in de ma nieren, waarop men de radio-activi teit benut en niet in do laatste plaats In de „keuken van mor gen", waarin U ziet, dat men een steelpannetje met ijswater binnen vijftien seconden aan de kook heeft, dan kunt U lachend de grot van Jules Verne ingaan. Wat hij destijds (overigens met visie!) bij elkaar heeft gefantaseerd blijkt binnen ons bereik te liggen, Ja is hier en daar al „ouderwets". Eli die bevrijdende lach voor wat eens een nachtmerrie was, die is de beloning voor de or ganisatoren van „Het Atoom". Want zij beoogden met deze expositie in feite niet meer dan U vertrouwd te maken met alles wat samenhangt met de opwekking van atoomenergie en te trachten de (ongemotiveerde!) igst. die „men" nog voor atoom- litsing en radio-activiteit koestert, weg te nemen. ZEEUWEN ALS EMIGRANTEN (Van onze Australische correspondent) In een vreemd land en onder vreemde mensen is het voor een emigrant altijd moeilijk een be hoorlijk bestaan op te bouwen. Dat geldt voor Iedere niet-Austra- liër, maar met name wel voor de intellectuelen. De heer en mevr. G. A. de Looze kunnen daar over meepraten. Hoewel het uit Zierlk- zee afkomstige echtpaar een ge zellig en comfortabel huis bezit, op een steenworp afstand van het zonnige strand gelegen, temidden van hoge bomen en omringd door liefelijke bergen, heeft het moei lijke tijden gekend. Het is een algemene klacht, dat de intellectueel gevormden onder de emigranten het zwaarder en moeilij ker hebben dan de meeste anderen. De heer De Looze die technisch ingenieur is kon niet erg vlot aan de slag komen, althans niet in zijn eigen vak, maar hij aarzelde niet an der werk aan te nemen. De heer De Looze, afkomstig uit Zierïkzee, verbleef enige jaren in Bandoeng, kon daar niet meer wennen binnen het Nederlands „gareel" en waagde de overtocht naar het betrekkelijk dichtbij ge legen Australië. Hij heeft er aller minst spijt van gehad, ondanks de moeilijke jaren in het begin. Na aankomst in Sydney, vertrok het echtpaar naar het achterland van Australië. „Het was een avontuur, soms interessant, maar in ieder ge val erg eenzaam", aldus kenschetste mevrouw De Looze de beginperiode. Haar echtgenoot sloeg er zich echter met veel energie en doorzettingver mogen doorheen: hij was farmer, bouwvakarbeider, metaalbewerker, kortom hij deed allerlei baantjes, waar hij zich vroeger nog nooit aan had gewaagd. Mevrouw De Looze vond het in het achterland minder prettig, vooral het PERRON 31 f2oS C00.00H pI a Be 6 CoynlioaM COSPtR Mijn man heeft de kaartjes. contact met andere mensen miste ze wel heel erg. Het brood werd per post bezorgd! Dus nooit kon me vrouw De Looze eens een vers snee tje op tafel zetten. Er werden ook minder mooie er varingen opgedaan, zoals met de rij ke farmer, voor wie de heer De Loo ze enige tijd werkzaam was. De man weigerde aan het eind van de dienst tijd loon uit te betalen, omdat naar zijn mening kost en inwoning een ruime vergoeding vormden. Men woonde vervolgens in een stadje met staalfabrieken en mijnen, wollon- gong, aan de zuidkust van Nw.-Z.- Wales. Het probleem der huisvesting werd opgelost middels een caravan, die thans in de ruime tuin van het huis in Aveion staat. Toen de fami lie De Looze naar de kust in de buurt van Sydney toog bracht het „rollend huis" opnieuw uitkomst, totdat het definitieve huis kon worden betrok ken. Eigenlijk was men van plan ge weest om met de caravan een tocht door Australië te maken, maar me vrouw De Looze heeft eerst een va kantietrip naar Nederland gemaakt. De reis naar Holland heeft echter niet datgene gebracht, wat mevrouw De Looze er van had verwacht. Het was natuurlijk wel erg leuk om familie en vrienden na een lange tijd weer eens te ontmoeten, maar Australië trok haar meer aan. Ave- Ion, waar de familie woont, is een veel bezochte badplaats, waar het prettig werken en wonen is. Het echtpaar De Looze is meer dan tevre den over de resultaten van de emi gratie, ondanks een moeilijke begin periode. I m ty^M 1 kA* g. 68. Mevrouw Rietvink hield besluiteloos de geheim zinnige enveloppe, die tij op de vloermat had gevonden, ln haar hand. „Waarschuwing" stond er in vreemde ha- nepoterlge letters op te lezen. Wat betekende dat nu weer? Zóu het wat te maken hebbep met die vreselijke hanepoterige beesten? ZIJ vreesde van wel en toen zij eindelijk besloot de enveloppe open te scheuren, zag zy dat haar handen beefdenTerwijl zij las, voelde 'me vrouw Rietvink hoe het bloed langzaam uit haar hoofd wegzakteIn uw eigen belang raden wij u aan de verdwijning van de twee dieren strikt gchrtm te hou den.. Zou u er toe overgaan de politie erin te mengen, dan zal dit ongeluk brengen over u. en de uwen en uw huls. Sla deze raad niet in de wind. ander* zullen wij u weten te treffen". Mevrouw Rietvink moest even steun zoeken aan de muur. zij voelde een lichte duizeling. Dat dat was een* vreselijk dreigement. Wat hing hen al lemaal boven het hoofd en stel )e eens voor, dat die ad vocaat haar man aanraadde de politie erin te kennen Mevrouw Rietvink holde naar de telefoon. Amsterdamse wisselmarkt CONTANTS PRIJZEN. AMSTERDAM, 10 Juli Londen 10.64%—10.84%; New York 3.82% 3.82%; Montreal 4.01%—4.01%; Parijs 1.084710—1.0867%: Brussel 76912—740; Frankfurt 9108%— 01.13%; ZQrlch 87.23-6748: Zürlch, (vr. francs) 89.1989.24; Stockholm 73.5473.56; Kopenhagen 55.01%— 55.06%; Oslo 53.24%—5349%; Mi laan 6140%—61.25%; Wenen 14.72— 14.73: Japanse verr. dollar 340%— 3.80%: Turkse verr. dollar 3.79%— 3.80%. Zuidafrikaanse bisschoppen tegen rassenscheiding Op een conferentie te Pretoria hebben 25 r..k. bisschoppen de apart heidspolitiek van de Zuidafrikaanse regering „godlasterlijk" genoemd. De bisschoppen besloten een drin- fend beroep te doen op alle blanke utd-Afrikanen om het kwaad van de rassenscheiding te overwegen en er naar te streven dat er onmiddel lijk wijziging komt in de politiek van dé regering, voordat het land gecon fronteerd wordt met een slachting". Op het Waverlymeer bij de stad Al bany in de Amerikaanse staat Ore gon is drie dagen lang het „Timber Carnival" of, wat wij zouden noe men „het feest van het timmerhout" gevierd, tijdens welk feest strijd werd geleverd om het wereldkam pioenschap in het balanceren op een drijvende boomstam. Dit plaatje laat er geen twijfel aan bestaan wie van de twee houthakkers in dit geval de verliezer werd AMSTERDAMSE EFFECTENBEURS Koninklijke Olies flauw Nederland 19S1 (3%) Nederland 1948 (3%) Nederland 1955 (3%) Nederland 1947 (3%) 3 Nederland 1937 3 Dollarlening 1947 3 Investeringscert. 3 Nederland 1962-64 3 Nederland N.W.S. 3% Ned. Indië 1937 3 Nat. Handelsbank Ned. Handelmlj. Alg. Kunstzijde Unie Berghs* en Jurgens Calvé-Delft Hoogovens n.r. Ned. Kabelfabrlek Philips Unilever Wl Iton-Fij enoord Kon. Petroleum Mij. Amsterdam Rubber Holland Amerika Lijn Kon. Paketvaart Rotterdamse Lloyd Scheepvaart Unie Stv. Mij. Nederland H.V.A. Dell Mij. Bank van Ned. gem. 4% Albert Heijn Bank van Ned. gem. 0-5-10 Van Berkels Patent Centrale Suiker Kon. Mij. De Schelde N.B. Intern. Nickel Anaconda Baltimore en Ohio Bethlehem Steel General Motors Kennecott New York Central Pennsylvania 90% 90% 83 V* 83% 84 83% 86% 86% 83% 85% 93% 93% 89% 89% 89% 89% 88% 86% 86% 103% 104% 156 156% 196% 197% 265 267 362 360»% 308 305 284 280 299% 297% 471% 467% 246% 245% 230 15 226.35 75'.'* 74% 183'.'* 183 156% 156% 175 174% 169% 169 189 188% 122 120% Eindhoven iï54 so Enschede 1*54 79% Den Haag 1052 I 88 Den Haag 1932 II 871 Rotterdam l»2 I 88% Rotterdam 1*52 11 89 Utreeht 1*52 93% Amsterdam 1*58 I 80 78% Amsterdam 1*56 II 98% 98 Amsterdam 1954 III S3 97% Alkmaar 1564 78"* Dordrecht 1954 78% - ANP—CBS BEC KSINDICES. 8-7 9-7 10-7 Intern, concerns *53-53 354.34 350.35 Industrie 154.32 154.70 153.60 Scheepvaart 159 53 ISO .5? 159.74 Banken 113.74 112.93 112.50 Indon. fondsen 102.24 101 -S3 100.97 Algemeen 231.40 238.76 234.14 Republic Steel 57% 58% Shell OU Comp. 92 91 Tide Water 28% 89% 92% 92 95% 190% 185 183 182% 104% 69% 63% 198 43% 111% 34 34% 20% 21% PREMIELENINGEN. Amsterdam 1951 87"* 1. 87% 1. Breda 1954 84% 1 tr ,N"T ijl X' 'b Het bericht uit Amerika, dat de omzet ten en resultaten van de Shell OU In het tweede kwartaal 1957 niet veel zullen af wijken bij die van 1956 tegengevolge van een verminderde vraag en de onstabiele prijs van het produkt in verschillende afzetgebieden van de Shell, veroorzaak te ln New York een lagere koers voor het fonds, terwijl ook andere oliewaar den koerverliezen Incasseerden. Een en ander was van Invloed op de markt ln Amsterdam voor aandelen Kon. Olie, die flink werden aangeboden, waartegen over bijna geen vraag aanwezig was. Londen was hier vrijwel de grote ver koper. De aandelen werden belangrijk beneden New Yorkse pariteit verhan deld op 1 226.40 waardoor een verUes van circa f 3.50 werd geleden. Philips trok na 297 aan tot 298 en- moest zodoende met een verlies van 2 punten genoegen nemen. AKU's lagen goed ln de markt en vrijwel onveranderd. Daar entegen openden Unilevers flauw op 464 (471%) doch konden zich ln het ver dere beursverloop herstellen tot 468. KL M wederom een paar dubbeltjes lager. In scheepvaarten was er belangrijk min der belangstelling dan eergisteren. De markt was hier over het algemeen la ger en verliezen van 1 tot 2 punten werden genoteerd. In staatsfondsen ging bijna niets om. De koersen waren nau welijks prijshoudend. Van de cultuur waarden lage)) HVA's aangeboden op 119% (122). Mogelijk dat de bekend ge worden tweede kwartaalproduktledjfers van de mataschappij voor haar onder nemingen op Sumatra ln 3957 op de koers van invloed waren. Ook Dell MIJ. en Amsterdam Rubber verloren 1 pet. Ter beurze werd bekend dat Zweden het bankdlsconto met een vol procent verhoogde tot- 5 procent. Voor de Introductie van de certifica ten van de Inland Natural Gas Co ltd gevestigd te Vancouver, West Canada, bestond goede belangstelling. De eerste verh&ndeldag van de certificaten was op basis van 12% dollar Amsterdamse usan ce neerkomende op circa f 490. Claims BUllton nog steeds aangeboden werden geadviseerd op f 113 (120). Prolongatie 3% procent. Ledental steeg of daalde met thermometer van wereldgebeuren Het vorige jaar telde het Nederlandsche Rode Kruis 557.432 leden, dat is bijna 6 procent van de Nederlandse bevolking-. Het hoofdbestuur hoopt dat op 20 juli, wanneer het negentigjarig bestaan van het Rode Kruis wordt gevierd, het getal van 600.000 leden bereikt zal zijn. Toen het Nederlandse Rode Kruis op 19 juli 1867 werd opgericht, had het een hoofdcomité (hoofdbestuur), bestaande uit 26 leden onder voorzit terschap van de ond-minister, prof. dr. J. Bosscha, en een secretaris, dr. L. H. Verweij, benevens vier door koning Willem in benoemde ere-leden. In dc loop van 1868 werdén elf plaatselijke „comité's" opgericht en als afdelingen erkend. Deze hadden tezamen biina 1100 leden. Het waren in volgorde van oprichting: Den Haag (417), Utrecht (86), Nijmegen (93), Bergen op Zoom (144), Schie dam (20), Amsterdam (124), Haar lem (onbekend), Voorburg (16), Sit- tard (41), en IJsselmonde (132). Merkwaardig is niet alleen de bloei van de afdeling op het kleine IJssel monde, maar ook dat in Den Haag de oudste afdeling twee comi té's naast en met elkaar werkten, namelijk een „vrouwencoraité" dat eerder werd opgericht (en ook een week eerder werd erkend dan het „mannencomité"). De geldmiddelen waarover het hoofdcomité in 1868 beschikte, bedroegen 1295,74 waar van de somma van 68,14 werd uit gegeven, terwijl f 1000 op de spaar bank werd gezet. De rest werd in kas gehouden voor lopende uitgaven. Deze 1295,74 vormden de af drachten van zeven afdelingen, die tezamen beschikten over een bedrag van 6775.75. Als men deze bedra gen vergelijkt met de opbrengst van de fondsenwervingscampagne in 1956, namelijk 1.290.000 is er wel van groei sprake, al '.s de waarde van de gulden in de loop der jaren minder geworden. In de negentig jaren Rode Kruïs- geschiedenïs hebben zowel de le dentallen als de Inkomsten grote schommelingen vertoond, die be ïnvloed werden door oorlog of oor logsdreiging. Bedroeg bijvoorbeeld het aantal leden in 1869 nog slechts 1383, door het uitbreken van de Frans-Duitse oorlog sprr het in een jaar tijds tot 20.233 den omhoog. Toen de emoties kal meerden, liep het in 1871 tot de helft (10.122) terug en in 1"" was het zelfs tot 1728 gedaald. En zulks ondanks het feit, dat de jon ge vereniging er in 1870 in ge slaagd was om niet minder dan zeven ambulances naar het oor logtoneel te zenden, die daar pri ma werk verrichtten waarover de belangstellenden in uitgebreide communiqué's werden onderricht. Tengevolge van de spanningen, die de boerenoorlog opriep, vertoonde het ledental opnieuw een stijging van 2400 in 1898 tot 6145 in 1899. Daar na liep het parallel met de gebeurte nissen in het volgende jaar weer ruim tot de helft terug om met de publieke verontwaardiging in 1901 weer te stijgen tot 6617. Daarna zak te het af tot de Balkanoorlog de ge moederen in beweging bracht (1909: 3092 leden, 1913: 6403 leden). Na tuurlijk gaf 1914 weer een sprong naar boven te zien (16.988), maar in 1915 daalde het ledental weer tot 14.605. Het jaar 1916 vertoonde een stij ging. die toegeschreven moet worden aan de hulpverlening door het Ne derlandse Rode Kruis tijdens de wa tersnood in Noord-Holland, maar in de volgende jaren ging het met plus minus 2000 naar beneden, tot ln 1921 weer een dieptepunt van 7863 leden vertoont. Daarna ging het met kleine schommelingen steeds naar boven vooral na 1933 tot in 1942 de veer tigduizend bijna waren bereikt. Daarna zijn tijdens de oorlogsjaren geen cijfers meer bekend gemaakt. Doch de zorgen van de plaatselijke afdelingen voor slachtoffers van bombardementen, voor degenen aan wie op de hongertochten onderkomen en lafenis werd verstrekt, alsmede de zorgen van de dienst speciale hulp verlening voor de politieke gevange nen in Nederland en vooral het Zweedse witte brood, dat onder het teken van het Rode Kruis kon wor den verstrekt, deden de populariteit van het Rode Kruis dermate stijgen, dat in 1945 werd begonnen met 500.000 leden, waardoor het Neder landse Rode Kruis de grootste ver eniging in Nederland werd. Dit is sindsdien zo gebleven. In de kommervolle maanden na dc bevrijding heeft het Nederandse Rode Kruis daartoe ln staat ge steld door zijn buitenlandse zuster verenigingen veel nood gelenigd. De erkentelijkheid voor die hulp kwam tot uitdrukking in een leden tal, dat in 1946 minstens 610.000 le den bedroeg. Daarna kwam weer een terugslag, die zijn dieptepunt vond in 1951. (460.732). Spoedig daarop begon, als resultaat van de energieke uitbreiding van de vredestaken welfarewerk, moeder- melkcentrale, lectuuur-oorziening voor zieken, boottochten oor chroni sche zieken en invaliden etc- <*n de grootscheepse hulpverlening tijdens de watersnoodramp, een nieuwe stij ging, die In het vorige een le dental te zien gaf van 557.432, en die in 1957 weer sterk omhoog liep. Op grond daarvan hoopt liet boofdl»e- stuur, dat op 20 juli a.s. als het 90- jarig bestaan wordt gevierd, het ge tal van 600.000 leden bereikt zal zijn.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1957 | | pagina 13