Een ontmoeting met De Zon op rolletjes
Wetenschappelijke expeditie naar
Nieuw-Guinea uitgesteld
CONTACTCONFERENTIE A.R.-P.
MET JONGE INTELLECTUELEN
ZWITSALINE
MAANDAG 20 MEI 1957
PROVINCIALE ZEE UWSB COURANT
0
BLIK ACHTER DE SCHERMEN IN ZEEUWSE BEDRIJVEN (V)
Het is een weldaad met een enthousiast
man te spreken. Zo iemand die zijn mo
gelijkheden kent, kloeke plannen ontwerpt
om zijn kansen tot 't uiterste te benutten en
de levende wil bezit, die nodig is voor het
uitvoeren van die plannen. Zulk een man
ontmoetten wij dezer dagen in Goes. „Een
wasbaas", zo noemde hij zich een enkele
maal tijdens ons gesprek. Wel, deze was
baas, als wij die genoeglijke kwalificatie
voor éénmaal over mogen nemen, de heer
P. J. Geysen, directeur van de wasserij „De
Zon" in Goes, was het verre van eens met
meningen die in verscheidene kringen als
dogma's opgeld doen.
Nonsens, noemde hg de bewering dat de men
sen vroeger „meer hart" voor hun werk gehad
zouden hebben. Wat hebben we onthouden van
toen? Dat zijn de getrouwen, die 25 jaar of
langer hun beste krachten inspanden voor een
zaak. De velen, ook destijds, die het wel ge
loofden, die er na luttele maanden weer „uit
vlogen", die zgn we vergeten. Daarbij komt
dat „ontslag" vroeger een gevaarlijke stok ach
ter de deur was, die de mensen dwong althans
een redelijke prestatie te leveren. Dat alles is
zo enorm veranderd. Niettemin zijn er ook nu
velen die vol toewijding hun arbeid verrichten
Dat verdient zelfs hoger aangeslagen te wor
den dan in het geïdealiseerde „vroeger". Dat
was één mening van de heer Geysen. We no
teerden er talrgke tgdens ons gesprek. Stuk
voor stuk produkten van een verkwikkende
visie.
Een beetje bedroefd liet de man tegenovei
ons een kunstig geperste doek, onderdeel
van de kleding van een kloosterorde, zien
Die doek was hem van het klooster toege
zonden met het verzoek of de wasserij zt
voortaan op de aangegeven wijze geperst
wekelijks zou kunnen leveren. Het bedroef
de was, omdat de heer Geysen op iets der
gelijks niet kan ingaan. Slechts door mas-
sawerk kan de wasserij tegen een aantrek
kelijk tarief blijven werken. De heer Geysen
die ons bekende ook zelf veel te houden van
een linnenkast met een grote L, betreurde
het, dat de individuele zorg voor het artikel
zo moet lijden. Hg achtte hier een culturele
devaluatie aan de gang.
Op dit punt moet de Leider van een modern
bedrijf kiezen. De heer Geysen koos voor
de toekomst, voor mechanisatie en auto
matisering. 't Gehele bedrijf, met ook enige ma
chines die eigen vondsten zijn, getuigt daarvan.
Van a tot z is de hele zaak nuchter uitgedok
terd. Elke handgreep bijvoorbeeld van de meis
jes die (de ijzers zijn allang vergeten) staan te
persen, wordt uitgevoerd op een tevoren uitge
probeerde en beschreven wjjze. Maar de be
drijfsleiding heeft zich wel gerealiseerd, dat
een moderne produktiegang gekoppeld dient te
zijn aan modern personeelsbeheer. Een aantal
maatregelen, aanstelling van een sociaal werk
ster, vorming van het bedrijfskader, het hou
den van cursussen, etc. zijn in dit verband ge
nomen.
Samenwerking was daarbij het leidend prin
cipe. Samenwerking, daarvoor is de heer Gey
sen ook de kampioen in de landelijke federatie
van wasserijbedrijven, waarvan hg" dit jaar
voorzitter is. Enkele jaren geleden werd in
Goes het idee geboren voor het uitwisselen on
der code van de bedrijfsresultaten om de vier
maanden. Het denkbeeld is nu niet alleen in
Nederland, maar ook in een aantal andere lan
den verwezenlijkt en heeft reeds vele vruch
ten afgeworpen. De heer Geysen is ook een
van de promotors van de research die voor
de wasserijbedrijven gezamenlijk geschiedt bjj
het proefstation T.N.O. in Delft.
Wanneer men enkele uren in dc wasseri,
De Zon doorgebracht heeft, wat met
de mensen gepraat heeft en gezien
heeft hoe de vuile was de schone was wordt,
dan is er eigenlijk maar één conclusie: „Hel
loopt op rolletjes". Letterlyk ja: nadat elk
stukje dat binnenkomt gemerkt is (met een
strookje, dat een handig machientje van een
rolletje stof afsnydt) begint het wassen
steeds gelijksoortige groepen bijeen in ro
terende trommels. Even later staat men by dc
centrifuges, die een enorme rol over zich heb
ben en die de was in enkele minuten bijna
droog draaien. De flinke stukken glyden daar
na door, alweer rollende, mangels. De res'
wordt geperst.
Aan Katerien Capello. dia we met haar gut
tige ogen en rappe mond zagen staan opmaak
vouwen (het vouwen-voor-de-linnenkast)
hebben we gevraagd of figuurlijk nu
ook alles zo op rolletjes loopt, of het
prettig werken is, samen met zovele ande
ren. Katerien, die al zeven „Zonnige" jaren
achter de rug heeft zei, dat men het best met
elkaar kan vinden, hoewel er natuurlijk wel
eens wat was. „Op het ogenblik is het rustig",
voegde ze eraan toe. Ze zei er lol in te hebben
zo aan de was te werken, dat de klanten die te
rug krijgen op de wijze zoals ze ze zelf zou wil
len hebben. „Saai" vond ze het om heel lang
achtereen hetzelfde werk te moeten doen, maar
toen wg informeerden of ze meer voor de huis
houding of voor landwerk voelde kwam het
heel spontaan: „Alsjeblieft niet".
Rinus Kunst, die als chef dagelijks met het
wel en wee in de wasserij te maken heeft, ver
telde ons, dat er zeker van een zekere sfeer
sprake was. Hij herinnerde zich hoe men eens
een zich minder gunstig gedragende werkne
mer wegwerkte door deze en bloc te negeren.
De afdelingen in het bedrijf vormen eenheid-
jes op zichzelf waarin zieken niet vergeten
worden en waarin moeilijkheden besproken
kunnen worden.
De Zon heeft ook een afdeling voor het rei
nigen van kleding. Uiteraard gebeuren
de meeste dingen ook daar machinaal. Er
is daar echter één man aan het werk die zich
gerust specialist mag noemen. Dat is de heer
H. M. Wezepoel, die al 17 jaar in het bedrijf is.
Hij is „vlekkenman" en heeft er de zorg voor,
dat de kleding geheel vlekvrij De Zon weer
verlaat. Dat is helemaal geen kleinigheid want
hg wordt vaak voor heel moeilijke opgaven
gesteld. Spijsvlekken, sporen van lippenstift, of
de gevolgen van een omgevallen „bakje kof
fie" zijn voor hem routinekarweitjes. Maar het
komt nogal eens voor dat meer merkwaardige
•lekken verwijderd moeten worden.
Het vergt dan grote kennis om de juiste
chemicaliën aan te wenden om de ontsie
ringen te verwijderen. De preparaten waar
mee de heer Wezepoel zijn vlekken aanvalt
worden in de stof geklopt, dat voorkomt
onnodige slijtage van wrijven. Hij beschouwt
het als een sport om elke vlek die aan zijn
zorgen toevertrouwd wordt volledig onder
de knie te krijgen. En elk vlekvrij kleding
stuk is voor hem een persoonlijke triomf.
Wilt U zijn „cri de coeur" horen? „Ik wilde,
dat de mensen niet zoveel eerst zelf zaten
te prutsen, want dat maakt mijn gezwoeg
altijd hopeloos veel moeilijker."
NOG GEEN PLAATS VOOR VLIEGVELD
nog worden bijeengebracht, waartoe
binnenkort een grootscheepse actie in
het Nederlandse bedrijfsleven zal
worden georganiseerd. Ook de bijdra
ge \an het Rijk is nog niet toegekend.
Het is echter bekend, dat de nieuwe
minister van zaken overzee de plan
nen ten volle steunt. Een gunstige
omstandigheid kan wellicht nog zijn,
dat de vóór-expeditie van overste Ve-
nema samenvalt met het bezoek van
minister Helders aan Nieuw-Guinea.
Zoals bekend vertrekt de bewinds
man, eveneens op 23 mei, naar Hol-
landia.
Vóór-expeditie verkent terrein
(Van een speciale verslaggever)
De start van de wetenschappelijke expeditie, die op 1 januari 1958 naar
Nieuw-Guinea zou vertrekken, zal vermoedelijk enkele maanden worden
uitgesteld. Er is namelijk vertraging ontstaan bjj het uitvoeren van de ver
kenningen in het Sterrengebergte, die tot doel hadden in de omgeving van
de rivier de Sibiel een geschikte plaats voor de aanleg van een vliegveld op
te sporen. In verband hiermede zal dezer dagen een vóór-expeditie naar
Nieuw-Guinea vertrekken, bestaande uit de technische leider van de expe
ditie, kapitein-luitenant ter zee vlieger G. F. Venema, Ir. T. K. Huizinga, di
recteur van de N.V. NACO (Ned. Ontwikkelingsbureau voor Luchthavens)
te Den Haag, een bestuursambtenaar van het gouvernement en een deta
chement politie.
Deze expeditie zal de definitieve
plaats moeten vaststellen voor de
aanleg van het vliegveld en het basis
kamp voor de grote expeditie. Zo
spoedig mogelijk daarna zal met de
aanleg van het vliegveld worden be
gonnen, waarmee enkele maanden
gemoeid zullen zijn. Het hangt dus
van dit onderzoek af. hoe lang het
vertrek van de expeditie zal moeten
worden uitgesteld. De algemeen en
wetenschappelijk leider van de expe
ditie, dr. L. D. Brongersma, verwacht
echter dat hn toch nog in de eerste
helft van 1958 zal kunnen vertrekken.
Overste Venema vertrekt donder
dag 23 mei per vliegtuig naar Nieuw-
Guinea. Na een bezoek aan Merauke
zal hij doorreizen naar Tanah-Merah,
dat de doorvoerbasis voor de expedi
tie zal worden. Vandaar zullen hij en
de andere leden van de expeditie per
helikopter verkenningein uitvoeren
en ook grondonderzoek verrichten in
het gebied van de Sibiel. Daar bevindt
zich, op ongeveer 1200 meter boven
zee. het Sibiel-plateau, dat in eerste
instantie geschikt lijkt voor de vesti
ging van een basiskamp.
VLIEGTUIGEN EN HELIKOPTERS
De expeditie zal van Tanah-Merah
naar de Sibiel worden vervoerd en
ook verder worden bevoorraad door
twee lichte vliegtuigen, namelijk
Twin-pioniers, die door het gouverne
ment in Engeland zijn besteld. Deze
vliegtuigen hebben geen grote start
en landingsbanen nodig. Een vliegveld
met een lengte van 400 600 meter is
daarom voldoende.
Vanuit het basiskamp zullen de le
den van de expeditie in drie verken
ningsgroepen, vergezeld van politie
mannen. mariniers en dragers, verder
het bergland Dinnendringen. Zij zullen
door helikopters worden bevoorraad.
Twee Bell-helikopters zijn gecharterd
van de Bahama Helikopter Maat
schappij De beide toestellen zijn in
Port Mo'resbij in Australische Nieuw-
Guinea gestationeerd en zijn ook reed-,
beschikbaar voor de vóór-expedit.i"
van overste Venema.
Nader vernamen wy nog, dat de beno
digde gelden voor de expeditie, be
groot op circa 850.000 gulden, nog
niet bijeen zijn. Van particulieren en
bedrijven werden reeds giften ontvan
gen, variërend van 1 tot 40.000 gul
den. Een groot bedrag moet echter
P. C. Hooft-prijs 1956 voor
schrijfster Anna Blaman.
Op advies van de jury voor de
Staatsprijs Letterkunde (P.C. Hooft-
prjjs) 1956 heeft de minister van On
derwijs Kunsten en Wetenschappen
besloten deze te verlenen aan de
letterkundige Anna Blaman voor
haar gehele oeuvre.
De jury vestigt er in haar rapport
de aandacht op, dat Anna Blaman
haar talent in dienst heeft gesteld van
.het motief van de eenzaamheid van
de mens, gelegen in zijn hedendaags
schijnbestaan, dat niet is geworteld in
een morele, ideële of religieuze grond.
Volgens de lury is het werk van An
na Blaman In zijn geheel en zeer bij
zander in de bundel verhalen van
Ram Horna een hartstochtelijke po
ging om een uitkomst te vinden in 'n
loutering, die inderdaad een verwor
venheid zal zijn.
De uitreiking van de prjjs zal ge
schieden in het Muiderslot op 29 mei
„Het uitgangspunt en de stimulans
voor onze politieke activiteit zjjn ge
legen in onze beginselen. Wy moeten
waken voor de verstarring van de
projectie van die beginselen".
Aldus besloot de voorzitter van de
anti-revolutionaire partij, dr. W. P.
Berghuis, de contactconferentie die
het centraal comité van anti-revolu
tionaire kiesverenigingen zaterdag te
Utrecht belegde met een aantal jon
ge afgestudeerde academici.
Prof. mr. W. F. de Gaay Fortman
leidde de discussie in door te spreken
over het onderwerp „Wat te doen
met de a.r. partij"? De Amsterdam
se hoogleraar betoogde, dat voor hem
het antwoord op deze vraag duidelijk
is. De a.-r. partij moet blijven bestaan
om dezelfde redenen al3 wdarom zg
is opgericht. Deze redenen zijn aldus
spreker, dat het evangelie universele
betekenis heeft en dus ook de bood
schap heeft voor de politiek van van
daag. De christelijke politieke partij
noemde hij een belangrgke schakel in
de strijd tegen de ontkerstenihg van
het openbare leven.
Prof. De Gaay Fortman wees er
voorts op, dat het optreden van de
a.-r. partij naar buiten aan hoge eisen
moet voldoen. Het mag, aldus spre
ker, geen belemmering zijn voor an
deren om Christus te vinden. In het
slot van zijn betoog besprak prof. De
Gaay Fortman een aantal andere
praktische aangelegenheden, waar
aan de a.-r. party, volgens hem, aan
dacht moet schenken. Daartoe beho
ren de publiciteitsmogelijkheden in
de pers, radio en televisie.
De minister van economische
er mening afkomstig van een duik- i 1<eni P10.f. Zijlstra, sprak de
„Boei" op de Noordzee was
niet afkomstig van duikboot.
boot, is naar wij van de Koninklijke
Marine te Den Helder vernemen bij
onderzoek iniet anders gebleken te
zijn dan een z.g. Engelse oefensmook-
flair met een afmeting van 50 cm.
Deze apparaten geven vuur ein rook
en worden uitgeworpen door vliegtui
gen voor plaatsbepaling op zee.
De bij de Kon. Mij. „De Schelde"
NV. gebouwde onderzeebootjager
„Utrecht" die juist op proefvaart was
en een onderzoek heeft ingesteld is
in de haven van Den Helder terugge
keerd.
conferentie toe met eenkort woord.
Dr. Mansholt wil meer weten
over eigenaarslasten.
„Hoewel de sterk gestegen eige
naarslasten in de landbouw een uit
stel van de herziening der uitgangs
punten van de kostprijsberekeningen
op dit punt niet gedoogden, kon
Slechts tot een voorlopige herziening
worden overgegaan daar een defini
tief standpunt eerst kan worden be
paald, nadat meer gegevens omtrent
deze eigenaarslasten beschikbaar
zUn". Dit schrijft minister Mansholt
in zijn memorie van antwoord aan de
Eerste Kamer over zijn begroting.
De minister heeft aan het Land
bouw Economisch Instituut het ver
zoek gericht tot het instellen van een
breder onderzoek, dat zich ook zal
dienen uit te strekken tot die gebie
den, waarvan in het huidige rapport
over de eigenaarslasten geen bereke
ningen konden worden opeenomen
wegens het geringe aantal in ad
nistratie zijnde bedrij/en, doch voor
gebieden wel kostprijsberekeningen
welke worden opgesteld. Voorts heeft
hij 't Landbouwschap, de Federatie
van Grondeigenaren en dc Bond van
Landpachters en Hvpotheekboeren
verzocht hem van advies te willen
dienen over de in dit verband door te
voeren wijziging van de pachtnormen.
Kardinaal Wyszinski
ontving rode hoed.
Paus Pius de twaalfde heeft zater
dag aan kardinaal Wyszynski, de pri
maat van Polen, de rode kardinaals
hoed overhandigd. De kardinaal leg
de de gebruikelijke eed af dat hij be
reid is, zonodig voor het rooms-ka-
tholieke geloof te sterven.
De plechtigheid had een besloten
karakter. Slechts de leidende prela
ten van het pauselijke hof en een
dertigtal Poolse geestelijken waren
aanwezig.
Kardinaal Wyszynski is al in 1953
tot kardinaal verheven, maar de ro
de hoed kon hem niet eerder worden
overhandigd omdat hij Polen niet kon
verlaten. In september 1953 werd hij
gevangen gezet en pas in oktober
van het vorige jaar herkreeg hg zijn
vrijheid. In 1951 was de primaat voor
het laatst in Rome geweest.
Amsterdams burgemeester
zaterdag geopereerd.
Zaterdagavond Is de burgemeester
van Amsterdam, mr. G. van Hall, ge
opereerd door prof. dr. J. Boerema.
Hij was in de Boerhaave-kllniek
Amsterdam opgenomen wegens een
acute maagaandoening.
De behandelende geneesheren
C. H. Delprat en P. G. Hoorweg, acht
ten zaterdagmiddag j.l. in overleg
met de hoogleraren prof. dr. J. G. H.
Borst en prof. dr. J. Boerema een
operatie gewenst.
Naar dr. C. H. Delprat zondagmid
dag omstreeks 6 uur meedeelde, is de
toestand van burgemeester Van Hall
zóndag „zeer tevredenstellend" ge
weest.
(Advertentie)
Dit was uw auto -
in de twintiger jaren
Pech als op de foto waj heus een uitzondering en zo'n beste
.Amerikaan* kostte niet veel meer dan een rooie rug.
Kom daar nu eens om. Troost u, steek - net als toen -
een altijd verse North State op. U betaalt
wel wat meer dan het kwartje van vroeger,
rp«" ja, een kwartje is niet meer wat bet
geweest is. Wèl North State, die bleef
in kwaliteit en prijs
nog steeds uw allerbeste koop.
de zuivere, milde Amerikaan
door snelste omzet altijd vers!
Maoof*ctw*4 fee the Successor! to Brown ft Williunsoo
Tobacco Corporation. Louisville. Kr. USA
Rook nit! in boi en bet, ulfi gttn North Stale
Meningsverschil over
regeling drogistenfunctie.
De voorzitter van de commissie
van voorbereiding uit de Tweede Ka
mer voor het wetsontwerp op de ge
neesmiddelenvoorziening heeft de mi
nister van sociale zaken en volksge
zondheid In een brief nader ingelicht
omtrent de motieven, die haar hebben
geleid thans nog geen eindverslag be
treffende het wetsontwerp uit te
brengen.
In het kader van de nieuwe wette
lijke regeling der geneesmiddelen
voorziening is het inderdaad de func
tie van het droglstenbedrijf in die
voorziening, welke de commissie en
de Kamer nog steeds voor moeilijkhe
den plaatst.
Men acht het opnemen van de
drogistenfunctie in het wetsontwerp
geneesmiddelenvoorziening noodzake
lijk, doch de minister van sociale za
ken heeft bij de voorbereidende be
handeling van het wetsontwerp met
betrekking tot dit vraagstuk reeds
getoond, dat hij ten aanzien van de
drogistenbranche en haar aandeel in
de geneesmiddelenvoorziening iedere
bemoeiing zijnerzijds in het ressort
der volksgezondheid afwijst.
Het doet de commissie leed. dat
I enige vertraging In de afdoening van
dit wetsontwerp van deze situatie het
gevolg zal moeten zijn.
Een minderheid in de commissie
deelt daarentegen volledig het stand
punt van de minister.
Groothertogelijke tweeling
in Luxemburg gedoopt
Op het kasteel te Betzdorf heeft
7.aterdag de bisschop van Luxemburg,
mgr. Lommei, de tweeling gedoopt,
die de7-er dagen in het gezin van de
Luxemburgse erf groot hertog Jan en
prinses Josephine Charlotte is gebo
ren.
De eerste geborene van de tweeling,
het prinsje, ontving de namen Jan Fe
lix Maria Willem. Het prinsesje werd
Margaretha Antonia Maria Fellcitas
gedoopt.
Prins Felix van Luxemburg, de va
der van prins Jan, on prinses Marga
retha van Zweden, de echtgenote van
prins Axel van Denemarken, waren
peter en meter.
DIRECTEUR GEYSEN
verkwikkende visje-
H. M. WEZEPOEL
....hekel aan prutsers.
KATERIEN CAPELLO
uialsjeblieft niet"
RINUS KUNST
sfeer
