LOMPENLORDS hebben eigen
beurs in Amsterdam
BEDOEÏENEN-BEWONERS LEVEN
OP S0K0TRA IN HOLEN
DUITSE INGENIEUR TOVERDE
„REGENWOLKEN UIT ZAND"
MAANDAG 29 APRIL 1957
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
f
Welvaart in lorren en vodden
Wereldmarkt in het hoofd;
boekje achter de hand
1 A Ie^vaart ,M lompen." Het zou een tijdsbeeld kunnen zijnmaar het
yy slaat op de Amsterdamse lompenbeurs. Daar lopen elke maandag-
li' morgen de lompenlords rond. Vergis U niet: in welgesneden pak
ken. Met radde tongen babbelen ze er tonnen lompen en oude metaln bij
elkaar. En laten ze het niet 'horen, van die lompenlords. Ze zijn al eens
de ,Japies Vodde" genoemd en sindsdien is een krantenman op hun beurs
aan de Kloveniersburgwal in de hoofdstad niet erg gezien. Dat van die
Japis Vodde kwam hun eer te na en de betiteling lompenlordskan nog
maar juist door de beugel. „Waf kopen wij voor die grapjes?", zeggen
deze grote voddenbazen dan. „We verdienen het niet met de nek te wor
den aangekeken." Gelijk hebben ze. Hun handel is eerlijke handel en van
groot belang voor de nationale welvaart. Vorig jaar is er voor rond 170
miljoen aan afvalprodukten omgezet. Tegen zo'n bedrag zeg je geen „vod
de!"
Aan deze beurs kan de buitenstaan
der overigens geen touw vastknopen.
Alles en iedereen loopt er door elkaar
Iedereen praat er met iedereen en
schrijft cijfertjes op een stukje papier,
dat in de handpalm schuilgaat. Maar
zo, in het warrige heen- en weerge-
loop en gepraat komen toch de groot
ste transacties tot stand. Het gaat
met tonnen tegelijk en groothandela
ren weten net zo goed als de expor
teurs, die ze hier ontmoeten, wat er
op de wereldmarkt precies te koop is.
Nylonkousen
Lompen en lompen zyn twee. Te
genwoordig rekent men daartoe ook
al oude nylonkousen, die de Neder
landse vrouwen met zijn allen al lad
derende ryp maken voor de vodden
man. Er kan echter niet genoeg ge
ladderd worden om aan de grote
vraag naar dit nieuwe soort lompen
te voldoen. De kousen werden inge
scheept naar Japan, Frankrijk en En
geland, waar men de draden weer
voor nieuwe kousen gebruikt.
Ook hier dus weer net bekende the
ma „van oud maakt men nieuw". De
tijd dat lompen gebruikt werden voor
het maken van papier is ook al zo
goed als voorbij. Uw ogen rusten nu
waarschijnlijk op het papier, waarvan
uw vrouw vorig jaar zo'n keurig sta
peltje maakte voor de koopman. Voor
de oorlog gingen de lompen voor 95
procent net land uit en nu nog maar
voor 70 procent. De grote handelaren
kopen hun partijen van de tussenhan
del en vaak ook nog de zogenaamde
snippers van de textielfabrieken.
Kleren van y,Mevrouw"
Veel is er veranderd, ook in de
lompenhandel. De vraag: „Lor
rebaas heb je een jasje voor me
of een japonnetje?" hoor je niet
meer. De werkster, die nu een
bundeltje afgedragen kleren van
haar „mevrouw" mee naar huis
krijgt, kijkt er niet eens meer
naar om. maar legt ze zo als vod
den bij de opkoper in de schaal.
De particulier koopt haast geen
„kloffies" meer bij de opkoper.
In Amsterdam is echter nog wel
een speciaal bedrijf, dat derge
lijke nog draagbare kleding bij
de lompenhandelaren opkoopt.
Er mag dan een knoop af zijn, of
een voering loszitten, dat is niet
zo erg.
Deze partijen gaan namelijk naar
Zuid-Afrika, waar de naturellen ze
wat graag afdragen. Voor de oorlog
was de Belgische Congo een dankbare
afnemer.
De lompen gaan soms wel een
vreemde weg. Zo verhuist er heel wat
naar Huizen, waar ze er balatum van
maken of naar Eindhoven, waar ze
radiokastjes uit dezelfde lompen ver
vaardigen. De landen achter het IJze
ren Gordijn, Rusland niet meegere
kend zijn verder belangrijke afne
mers.
De beulen
Zo heeft de Amsterdamse lompen-
markt voor elk wa; wils. Er schuilen
onder de leden van de algemene ver
eniging van lompen- en metaalhandel
dan ook vogels van wel heel verschil
lende pluimage. Een „beurs in de
Met gestolen drank in
gestolen auto grens over
Aan de vasthoudendheid van leden
van de Nederlandse rijkspolitie, van
Nederlandse en Beligsche douanebe
ambten en aan de samenwerking tus
sen deze drie groepen is het danken
geweest dat een in Nederland gesto
en vrachtauto met in 's-Hertogen-
bosch gestolen drank in België kon
worden achterhaald.
Gisterochtend heel vroeg sommeer
den leden van de rijkspolitie te Ber-
geijk de bestuurder van een vracht
auto te stoppen. De bestuurder wei
gerde en reed door. De rijkspolitie zet
te de achtervolging in, maar slaagde
er niet in de atuo te doen stoppen. La
ter signaleerde een groep van de Ne
derlandse douane de vrachtauto en
ook deze poogde de bestuurder tot
stoppen te dwingen, eveneens ver
geefs. De douane zette de auto achter
na en reed achter haar aan in de om
geving van Lujjksgestel België bin
nen, waar Belgische douanebeambten
zich bij de achtervolgers aansloten.
Het werd de bestuurder van de
vrachtauto op den duur kennelijk wel
iets te onveilig; hij sprong uit de rij
dende wagen en verdween. De auto
reed in een sloot en daar kwamen de
achtervolgers er achter dat hun moei
te alleszins gerechtvaardigd was, het
bleek n.l. dat de vrachtauto geladen
was met flessen cognac, likeur enz.
voor een totale waarde van circa tien
duizend gulden.
Later Kwam aan het licht dat do
vrachtauto was gestolen en dat de la
ding eveneens op onrechtmatige wijze
was verkregen. De drank is in de
nacht van donderdag op vrijdag uit
een distilleerderij te 's-Hertogenbosch
beurs" vormt wel de groep schroot-
handelaren en die in non-rerrometa-
len. Ze hebben meestal enorme bedrij
ven achter zich, met schepen, magne
ten, kranen en beulen. Voor een goed
begrip moet hier direct worden op
gemerkt, dat de beul een apparaat is
om het loodzware gietijzer stuk te
beulen. Niet alleen kachels, maar ook
hele locomotieven gaan er onder door.
De Nederlandse industrie kan 500.000
tot 600.000 ton oud ijzer per jaar op
nemen en de Hoogovens is de belang
rijkste afnemer.
In het hoofd
Van al deze bijzonderheden merkt
men op de maandagse beurs aan de
Kloveniersburgwal echter niets. Ex-
Sorteurs en grote handelaar hebben
e wereldmarkt in het hoofd en het
opschrijfboekje achter de hand. Het
blijft bij druk gepraat en het noteren
van een paar getallen. De volgende
dag krijgt de handelaar zbn koop
orders wel thuis en dan heeft hij
zwart op wit. waar hij met zijn lorren,
oud papier of ijzer heen moet.
De man in de straat weet van hun
bestaan nauwelijks af. Die zien alleen
het bedrijf van de „morgensterren",
zoals men in Amsterdam de asbak-
kenssnuivers, de eigenlijke Japies
Vodde, pleegt te noemen. Handelaar
in oude materialen en afvalstoffen
zijn, is heel wat anders en echt niet
iets om met een vies gezicht je neus
voor op te trekken. Goed georgani
seerd zijn deze mensen, die ons land
ook nog stapels deviezen besparen.
Nederland kent de federatie van ver
enigingen voor handelaren in oude
materialen en afvalstoffen en inter
nationaal is er overleg binnen de
B.I.R.: Bureau International de la Ré-
cupération. Die B.I.R. heeft ook zijn
vertegenwoordigers by de organisatie
voor Europese economische samen
werking. En dacht U nu heus dat een
organisatie als de O.E.E.S. zich met
voddenrapers zou afgeven?
HET EILAND DER VERGETELHEID
Antieke wereld sprak over:
„Woonplaats der Zaligheid"
(Van 'n bijzondere correspondent)
Een wetenschappelijke expeditie
van de universiteit van Oxford
heeft een bezoek gebracht aan het
eiland Sokotra in de Indische Oce
aan, dat in de antieke wereld be
kend was als „Woonplaats der Za
ligheid" en thans behoort tot het
protectoraat Aden. Nog vandaag
leeft men op Sokotra als in lang
vervlogen tijden.
De oorspronkelijke bewoners van 't
eiland Bedoeïenen wonen in ho
len tegen de berghellingen en leven
hoofdzakelijk van dadels, melk en
geitevlees. Zij wrijven twee stokken
tegen elkaar, wanneer zij vuur willen
maken en zij kennen nog niet het ge
bruik van de draaischijf voor het ma
ken van aardewerk. Hun godsdienst
is, naar ze zeggen, de Islam, maar
nog in 1800 hingen zij 'n soort Chris
tendom aan. Zij zijn derhalve duizend
jaar langer Christen gebleven dan de
inwoners van het Arabische vasteland
tegenover hun eiland.
Sokorto was eens veel welvaren
der dan thans. Het trok van hein
de en verre kooplieden aan, die de
wierook en de geneeskrachtige
gummieboom zochten, welke in
grote dichtheid groeide op de heu
velhellingen. Daarmee werd So
kotra het ^eiland der wierookter-
rassen".
Nog vandaag ziet men een uitgebreid
terrassensysteem het werk van
een volk met veel meer doorzettings
vermogen dan de Bedoeïenen van nu.
In het jaar 1503 landden de Portuge
zen op het eiland. De Britten bezet
ten het in de dertiger jaren van de
vorige eeuw gedurende enige jaren,
maar vertrokken, omdat Aden hen
meer interesseerde als bunkerstation.
Gevreesde despoot
Sokotra is vandaag een deel van
het protctoraat Aden, het is echter
onderworpen aan het gezag van de
Mahri-Sultan. Dit is een magere, klei
ne man, die zich kleedt in het wit en
daarbij zwarte lakschoenen en geel-
lila gestreepte sokken draagt. Hoe
wel hij zich zelden Iaat zien, reikt
zijn macht ver. Hij is een ware des
poot en wordt door zijn volk zeer
gevreesd.
Hij spreekt recht naar de oude wet
ten van de Sharia. Moordenaars wor
den voor ieders ogen in het openbaar
gewurgd. Dieven wordt de rechter
hand met een broodmes afgehakt en
daarna wordt de armstomp in koken
de visolie gestoken om doodbloeden te
voorkomen. En prostituees worden
met een zweep door de straten van
het dorp gejaagd. Gezien deze be
straffingen komen slechts zelden ver
grijpen tegen de wet voor en een lijf-
Hele archieven worden onder
machtige pers tot balen papier ge
vormd. Op de Amsterdamse lom-
?<enbeurs, waarover een onzer redac-
euren schreef, staat het papier op
dit ogenblik niet zó hoog.
wacht van ongeveer een dozijn met
oude geweren gewapende Afrikanen
is voldoende om de orde op het gehe
le eiland te bewaren.
Van de lucht uit gezien biedt So
kotra een afschrikwekkend beeld.
Men ziet slechts een verlaten land,
omgeven door een kolkende zee, die
de moessonvvinden tot wit schuim
opzwepen. De spitse bergen van het
eiland stijgen steil op uit de vlakten
zijn gewoonlijk omgeven door
dichte wolken. Sokotra is volkomen
aan zichzelf overgelaten: een land,
waaraan het levenvan deze wereld
voorbijgaat, weggestopt in een hoek
je van de oceaan moeilijk te bereiken,
arm en nog onberoerd door de civili
satie.
^~ord s droomauto qaat uit rijden
Zijn droomwagens alleen
maar een technische fan
tasie of vertegenwoordi
gen zij ook praktische mo
gelijkheden Op deze
vraag geeft de Ford Mo
tor Company een ant
woord met 'de Ford X-
1000, die als schaalmodel
(schaal 1 2,7) een rond
reis van vyf maanden door
de Verenigde Staten gaat
maker. Merkwaardig ge-
noe% z'jn het niet de Ame-
f'k" i-die de primeur
van deze wagen krijgen;
dat genoegen hadden de
Twk+ii, joon de X-1000 op
de Internationale Jaar
beurs in Izmir op de Ame
rikaanse stand meer dan
een half miljoen bewonde
raars trok. De X-1000
toont duidelijk de invloed
van de moderne lucht
vaart met de overdekte
„cockpit", de uitstaande
staartvinnen die een be
langrijke gunstige invloed
op de wegliggina hebben)
en de voorspat schermen en
koplampen, die doen den
ken aan de luchtaanzuig-
openingen van een straal
vliegtuig,
Do J&OOO io gotohM
voor de inbouio van een
normale benzinemotor of
van een gasturbinemotor.
De oliekoélers bevinden
zich voor in de grille. De
achterzijde is ingericht
voor de inbouw van een
radar-uxiarschuwingssys-
teem; bij gebruik van een
gasturbine dient de koel
huis op het kofferdeksel
voor koeling van de uit
laatgassen. Het motorge-
druts wordt sterk gedempt
door een nieuw type knal
demper. Het dashboard is
zwevend aangebracht in
middm ttm**
wiel. De wagen heeft drie
zitplaatsen in klaverblad-
vorm; ter vergemakkelij
king van in- en uitstappen
is de bestuurderszitplaats
draaibaar. Het merkwaar
digste is echter, dat Geor
ge Walker, de chef-ont
werper van Ford, heeft
verklaard, dat niets in de
ze wagen praktisch niet
direct te verwezenlijken is.
In feite worden verschil
lende technische snufjes in
deze wagen bij Ford over
wogen voor inbouw in de
wagens van de komende
VOEDSEL UIT DE WOESTIJN
Nieuwe bevloeiingsmethode
ontwikkeld.
(Van een spaciale correspondent)
De woestyn vruchtbaar te maken, dat
is een al heel oude droom van de
mensheid. Vandaag is dat in enkele
gebieden van het Nabije Oosten, zjj
het dan niet volkomen, dan toch ge
deeltelijk gelukt. Aan weerszyden
van de Rode Zee, in Saoedi-Arabië
en in de ten zuiden van de Nijldelta
gelegen provincie Tahrir is het ge
lukt met behulp van een nieuwe be-
vloeiingtechniek vruchtbare landstre
ken te maken uit woestijngebied,
waar vandaag de dag per jaar tien
oogsten lucerne binnengehaald wor
den, waar echter in even grote over
vloed ook citrusvruchten, raais, bo
nen, erwten, bieten, aardappelen, ja
zelfs tarwe geoogst kunnen worden.
Enorme woestijngebieden zyn op de
ze wijze vruchtbaar gemaakt. In de
Tahrir-provincie zyn tegenwoordig
meer dan vijfduizend arbeiders en
honderd ingenieurs bezig, die met de
nieuwe methode dagelijks de vrucht-
baarheidsgrens twaalf hectare verder
de woestyn in leggen. Vele dorpen
ontstonden op het nieuwe bouwland
en de daar gevestigde boeren hebben
reeds de eerste rijke oogsten aan wa
termeloenen, aardnoten, olijven, mais
en suikerriet binnengehaald.
Werk van dertig jaar
Deze successen zijn in de eerste
plaats te danken aan het levenswerk
van een Duits ingenieur, wiens naam
vandaag over de gehele wereld be
kend is als die van een bevloeiings-
technicus bij uitstek. Meer dan twin
tig jaar lang bestudeerde hy de bo
demverhoudingen van het Nabije
Oosten, maar ook die van de Zuid-
amerikaanse pampa's en meer dan
dertig jaar werkte hij aan de verwer
kelijking van zyn doel: het vrucht
baar maken van de woestyn. Wan
neer de schepper van dit alles. Carl
Ludwig Lanninger, senator van de
technische hogeschool van Darmstadt
binnenkort weer naar het oosten
vliegt, zal hij daar onderhandelingen
voeren over een nieuw miljoenenpro
ject.
Lanninger heeft bij zijn werk vele
concurrenten gehad, maar zjjn metho
de waarbij hij de woestijn vruchtbaar
maakt met een uitgebreid, gemakke
lijk verplaatsbaar buizen- en ver
stul verssysteem dat vlak bij de bodem
of op groter hoogte kunstmatige re
gen wolken veroorzaakt, die uiterma
te regelmatig en fijn verdeeld zyn. be
wees het doelmatigste en werkzaam
ste te zijn.
Achterhaald
Het was. naar Lanninger vertelt,
niet eenvoudig, de mensen in het Na
bije Oosten ervan te overtuigen, dat
het daar vaak reeds eeuwen bestaan
de greppelsysteem het moet afleggen
tegen de moderne techniek. Bij dit
stelsel wordt het land doorsneden met
talloze sloten, greppels en geulen. Dat
betekent in de eerste plaats een enor
me verkwisting van het toch al zo
schaarse water. Bovendien nemen de-
sloten en greppels meer dan twin
tig procent van de beschikbare cul
tuurgrond Ja baalag. Laoalngac boort
diep in de woestijn tot op twintig
meter om het water naar boven te
halen en het naar zijn installaties te
leiden. „Het woestijnwater is het
prachtigste water, dat er bestaat,
zegt hy. Het is rein en edel als geen
ander water".
Vandaag zijn de cultures, waarop
Lanninger zyn installaties kwam bou
wen, niet meer door duizenden kana
len en sloten doorploeid Het water
verbruik is enorm verminderd: met
de nieuwe bevloeiingsmethode kan
met dezelfde hoeveelheid water als
vroeger een zes- tot twintigmaal zo
groot oppervlak land vruchtbaar wor
den gemaakt.
Daar de woestyn heuvelachtig is,
moest zy vroeger by het statensysteem
eerst geëgaliseerd worden, wat zeer
veel moeizame arbeid vergde. Dat is
nu niet meer nodig. De buizenstelsels
van Lanninger voegen zich als slan
gen naar het aardoppervlak. Dat be
spaart kosten: een sproei-in.stallatie
kost nauwelijks de helft Aan een slo
tenstelsel voor een zelfde oppervlakte
bouwland. Dit feit, tezamen met de
zeer grote effectiviteit van het
systeem Lanninger. heeft het zyn te
genwoordige succes bezorgd.
Britse artsen zullen nijn en
lijden blijven verzachten.
Het Britse medische genootschap
heeft donderdag verklaard, dat het
recente proces tegen dr. John Bodkin
Adams geen enkele wijziging zal
brengen in de normale behandeling
van patiënten. De Britse artsen zullen
pijn en lijden biyven verzachten, al
dus de verklaring, die uitgegeven is
naar aanleiding van berichten in de
medische rers, volgens welke, als ge
volg van het nroces tegen dr. Adams,
de Britse artsen in be naaide gevallen
wellicht zouden aarzelen met het
voorschrijven van pijnstillende midde
len, uit vrees dat zij van moord be
schuldigd kunnen worden.
Sriin Jac°h
heeft schuld bekend
De 64-jarige Jacob Albam, die er
van beschuldigd wordt lid te zijn ge
weest van een organisatie welke spio
neerde voor de Sowiet-Unie, heeft
vrijdag bekend schuldig te zyn aan
samenzwering met de Russen tot het
verkrijgen van inlichtingen over de
Amerikaanse defensie.
Hij is de derde, die schuld heeft be
kend. Het echthpaar Soble heeft een
soortgelijke verklaring afgelegd. Het
federale recherchebureau deelde eer
der dit jaar mee, dat het een spiona-
ge-organisatie had opgerold.
De volgende weck zal het vonnis
over de drie beklaagden worden uitge
sproken. Zij zyn allen vluchtelingen
uit Oost-Europa.
