De markt in Chichicastenago is
een veelkleurig schouwspel
In Aranjuez zwijgen de bronnen
DINKY TOYS
TWEE NEDERLANDERS VAN
ROTS GESTORT EN GEDOOD
PRISMA dames-sport 3
DONDERDAG 18 APRIL 1957
PROVINOIALE ZBBOWSB OOORANT
13
ZONNIGE DAGEN IN GUATEMALAEN MEXICO (II)
Indrukwekkende kennismaking met
de oude Indianencultuur
Onze eerste dag in Guatemala zit erop. In het stadje Panajachel huren
we een bungalow, waarvoor de bananen en sinaasappelen zomaar voor het
grypen hangen. Nadat we ons geïnstalleerd hebben maken we een wande
ling door de mooie lanen in de omgeving en langs uitgebreide koffie-aan-
planten. Wanneer we een smal weggetje doorwandelen, ontdekken we een
Indiaanse familie in één van de lage, ronde hutten, die van leem zyn opge
trokken. Een indiaanse vrouw is bezig aan het weefgetouw. Zy zit er op de
knieën gebukt voor. De kinderen in kleurige jurken, spelen wat in het
rond, maar als ze ons ontdekken, hollen ze verlegen naar moeder toe. Deze
bekykt ons eerst wat achterdochtig, maar na wat heen en weer gepraat en
wat snoepjes voor de kinderen, staat ze ons toe, dat we wat filmen. Dit was
een unieke gelegenheid, die we niet graag hadden gemist. Tydens onze ver
dere verkenningen door het dorp krygen we het aanbod, om de volgende
ochtend mede te rijden naar Chichicastenango, in het hart van de hooglan
den gelegen. Om half zeven 's-morgens worden we afgehaald en in een com
fortabele auto zigzaggen we via het dorp Solola naar boven en telkens weer
zien we het meer Atitlan steeds dieper beneden ons. De welwillende chauf
feur biykt een uitstekende kenner te zyn van de diverse Indiaanse stammen,
hun kleding, hun ritueel en gewoonten, zodat we veel interessants té weten
komen alvorens we op het eigeniyke doel van deze tocht, de marktdag, in
Chichicastenango, arriveren.
Nu deze heer ons zoveel heeft ver
teld wil ik niet nalaten U ook iets te
laten weten over de Maya-indianen,
die van de 4e9e eeuw hun bescha
ving brachten in Guatemala en in de
staten Chiapa en Yucatan in Mexico.
Deze stammen waren zeer intellectu
eel en zij bouwden er o.a. de steden
Palenque, Copan, Tikal en Piedras
Niegras en zeker een honderdtal an
dere steden meer. Zij aanbaden alles
in de natuur, dat machtig en myste
rieus was en bouwden daar hun py-
ramiden voor, versierd met slangen
en jaguars, zij hielden van weten
schap en kunst en waren zeer wis-
Door mevrouw
W. Rosevelt-Gijsels
kundig en smaakvol aangelegd. Hun
stenen kalender werd gemaakt ten
behoeve van de landbouw. Zij hadden
een systeem van hiërogliefen van
plm. 30.000 woorden. Zij richtten ste
nen pilaren op, die data en gegevens
vermeldden van diverse belangrijke
gebeurtenissen. Zy kenden nog niet
net gebruik van metalen en werkten
enkel met stenen beitels. In een perio
de van 50 jaren staat hun activiteit
om mysterieuze redenen plotseling
stil, om later aan het eind van de 10e
eeuw in volle glorie in Yucatan te
herleven.
Kukulcan is de naam van hun God
voor het water, de lucht en Venus de
morgenster. Deze wordt afgebeeld als
een slang met de veren van de heili-
ook Quetzalcoat. Deze Tolteken
ken-stammen heette deze God dan
ook Quetzalcoatl. Deze Toltekenen
waren uit het noorden verdrongen
door de Nahua-stammen en vestigden
zich ook in Yucatan. Daar ontstonden
de steden Mayapan, Chitzen-Itza en
Uxmal. De stad Mayapan kwam echt-
ter in gevecht met de twee andere
en werd in de 15e eeuw verwoest. De
laatste Maya-kolom werd in 1516 op
gericht te Tulum. De Itzas bleven het
langste in stand en verhuisden later
naar het meer van Petèn. Tot zover
deze korte gegevens.
Sebastiaan
Nadat we een kamer in het hotel
„Caravansary" hadden besproken
werden we verwelkomd door Se
bastiaan, die als onze kamerbe-
diende ten alle tyde met zyn hulp
vaardigheid tot onze beschikking
bleef en ons ook in het aardige
eetzaaltje met een laagje denne-
naalden op de grond, van heerlyke
maaltijden voorzag. Deze Sebas
tiaan droeg ook zyn Indiaanse
kostuum met de rode sjerp om het
middel. Inmiddels was het middag
geworden en de markt vol kraam
pjes. Daartussen trippelden de klei
ne Indiaanse vrouwen met korte
pasjes en stonden in drukke con
versatie te onderhandelen over
hun eventuele aankopen, die be
stonden uit mais, zeep, potten,
kettingen, katoenen stoffen, kaar
sen enz.
De babys op de rug vermaakten
zich met kraaltjes en snoepgoed,
terwyl moeder de mand op het
hoofd aan het volladen was. Al
rondkykende kwamen we aan de
trap naar de St.-Thomaskerk. On
ze aandacht werd getrokken door
rookwolken, die vandaar uit om
hoog stegen en afkomstig bleken
te zyn uit de kleine potjes, die
mannen aan een kettinkje heen
en weer slingerden. Hierin werd
wierook gebrand. Zo liepen ze de
trap op en prevelden hun gebeden,
die door middel van deze rookko
lommen de hemel moeten berei
ken. Voor de ingang van de kerk
plaatsten ze daarna kleine kaars
jes op de stenen, knielden daarby
en gingen dan naar binnen.
Weer worden in speciale motleven
kleine kaarsjes op ae tegels gezet en
rozen- of vruchteblaadjes er omheen
gestrooid. Op één knie gezeten scha
ren de mannen zich er rond en met
ernstige, strakke gezichten worden
hun gebeden gemompeld. Dit alles is
zeer indrukwekkende en de stemmige
sfeer, di# o.a. door de kaarsjes in de
overigens duistere kerk geschapen
wordt, kan niet nalaten, een blijvende
herinnering na te laten. Als we de
kerk uitkomen gaan we via vele lan-
delyke weggetjes buiten het stadje
naar een bergtop, waar enkele uren
geleden nog dieren en vogels op een
altaar waren geofferd.
Naast het kleine kruis staat een In
diaans afgodsbeeld. Op de terugweg
zien we de marktgangers met hun
ezeltje hun slingerpaadjes naar bo
ven beklauteren naar hun afgelegen
nederzettingen achter de bergtoppen,
waar ze tustig hun eigen leven leiden,
met eigen gewoonten, met eigen ze
den, met eigen ritueel, hetgeen nie
mand hen na al die eeuwen nog ooit
heeft kunnen ontnemen.
Bij onze thuiskomst ruikt de kamer
heerlyk naar brandend hout. Vol goe
de herinneringen aan deze prachtige
dag vallen we spoedig in een diepe
rust. Morgen wacht ons een nieuwe,
lange tocht.
Een Indiaanse aan het weefgetouw.
Een opname buiten het dorpje Pana
jachel aan het meer van Atitlan in
Gxlatemala. Alle kleding wordt hier
door de mensen eigenhandig gewe
ven.
(Advertentie}
cellofaan
verpakt.
Prins Bernhard sprak half
uur met Adenauer
Prins Bernhard heeft een kort par
ticulier bezoek aan de Bondsrepubliek
gebracht. Hij kwam dinsdag in Bonn
aan en keerde woensdag naar Neder
land terug. De prins heeft woensdag
middag een onderhoud van een
half uur met Bondskanselier Adènau-
er gehad, die voor dit gesprek zyn be
spreking met Duitse atoomgeleerden
en hoge militairen over de oproep van
de vorige week van achttien vooraan
staande Duitse atoomgeleerden, on
derbrak.
Prins Bernhard heeft dinsdag als
gast van de Duitse vereniging voor
buitenlandse politiek in Bonn een
voordracht gehouden over de „ont
wikkeling van achtergebleven gebie
den als Europese taak".
OP FREYR-ROTS BIJ DINANT
Alleen leider van groep
kon worden gered
Dinsdagmiddag hebben te Waulsort
by Dinant bij de beklimming van de
Freyr-rots twee jonge Nederlandse
bergbeklimmers de dood gevonden,
namelyk de 2I-jarige J. Kamps, die
studeert te Delft en afkomstig
uit Meppel en de 20-jarige P. Dikl
berg uit Utrecht.
;ken-
Advertentie)
sSiSST Vlot-sportief jjf eft^S3S
dameshorloge met Chroom T O/. *555
centrale seconde- Doublé f 92.50
Prinses Beatrix op bezoek
in Kopenhagen
Prinses Beatrix is gisteren in Ko
penhagen aangekomen voor een be
zoek van enige dagen als gast van de
Canadese ambassadeur Brooks-hill
Feaver. In haar gezelschap bevond
zich de dochter van de ambassadeur,
een goede vriendin van de prinses en
studiegenote in Leiden.
Weer 2 prachtige, nieuwe modellen
in de Dinky Toy serie.
No. 164,
Vauxhall Cresta Saloon het schaalmo-^
del van deze populaire 6 cylinderwagen, -
in twee harmonieuze kleuren met het ka-
rakteristieke front, de massieve bumpers
en de vlotte lijn Yan de echte Vauxhall
No. 465,
Morris Bestelwagen „Capstan" een
nieuwe uitvoering van deze snelle, V2tons
bestelwagen, nu in licht en donker blauw -f g
nel de bekende „Capstan" reclame.^
het bekende speelgoed in de gele doosjes
Vervaardigd door MECCANO LTD. Engeland
VERKRIJGBAAR BIJ ALLE GOEDE SPEELGOEDZAKEN- EN AFDELINGEN
Allitnvirltgenwoordigtr voor Nedtrlond. HAUSEMANN HOTTE N.V. AMSTERDAM-C
Waar wreed vorst van liefde droomde
Dinsdag omstreeks half twee be
klom een ploeg bestaande uit drie jon
ge Nederlandse bergbeklimmers, die
met touwen met elkaar waren ver
bonden. de Freyr-rots toen één van
hen plotseling in moêllUkheden ge
raakte en zijn metgezellen hiervan
verwittigde.
Hg verloor evenwel het evenwicht
en na met het hoofd tegen de rotsen
geslagen te zijn bleef hij op 50 meter
van de grond in de lucht hangen aan
het touw. De leider van de ploeg be
vond zich toen op 70 meter hoogte.
De derde alpinist verloor eveneens
het evenwicht tengevolge van de
schok en viel.
Andere bergbeklimmers dte getuige
waren van het ongeval, sloegen
alarm. Onmiddellijk werd hulp gebo
den. waaraan o.m. de Franse alpinist
Lionel Terray, gids te Chamomx en
overwinnaar van de Annapoerna, An-
dré Foquet, voorzitter van de afde
ling Namen van de Belgische Alpi
nistenclub, alsmede de brandweer van
Dinant deelnamen.
Na twee uur slaagde men erin de
leider van de ploeg gezond en wel op
de begane grond te brengen. Zijn twee
metgezellen waren evenwel overleden.
(Van een speciale correspondent te Madrid).
In de dorpen van Castilië trekken bruine ossenspannen de zware -
ploeg door de van voorjaarsregens vochtige aarde. Witte wolken zei
len langs de blauwe hemel en een zachtgroen waas ligt over de boom
kruinen langs de wegen. Aranjuez echter bloeit als een bevoorrechte
tuin in het grauwe landschap van Castilië, dat de bloesem niet kent.
Lenteronken openen zich Aranjuez' poorten en lanen voor de vreemde
ling en laten vergeten eeuwen wakker worden. Tijden, dat hier het hart
van de wereld sloeg.
Paradijs in de
eenzaamheid
Keizer Karei V. van Duitsland,
heer over werelden, bouwde in Aran
juez zijn jachtslot om daar vrede te
vinden tussen de oorlogen. Hij liet
"net water van de rivier de Jarama
door kanalen leiden en in de grauwe
arme eenzaamheid van het Casti-
liaans landschap bloeiden tuinen en
parken. Philips n op zijn beurt
maakte van het vaderlijk slot een
Spaans paradijs, nog vóór hij de
eenzaamste aller koningen werd en
zich opsloot achter de kille muren
van het Escoriaal.
Keurig en ongeschonden liggen
nog in de archieven van Aranjuez
zij overleefden oorlog en dood, want
Castilië's eindeloosheid behoedde hun
rust de verordeningen en beslui
ten van de mensenschuwe koning, de
rekeningen en verantwoordingen van
zijn beheerders en rentmeesters. Hij
nam zijn park en zijn woud, zijn ha
zen cn fazanten, zeer ernstig. De wild
dief, die* binnen een straal van drie
mijl werd aangetrofen. kwam op de
galeien terecht en zelfs zijn hond
werd in het openbaar opgehangen.
De weg naar Aranjuez was voor nie
mand vrij, die niet de hoogste gunst
des konings genoot.
Bij de zilveren zang der bronnen
droomde Philips II zijn laatste lief
desdroom met Elisabeth van Valoïs.
De hertogin van Eboli, de geheim
zinnigste van alle vrouwen, aie ooit
aan het Spaanse hof verkeerden,
wandelde in het park, dat door tuin
lieden uit Duitsland en Vlaanderen
was aangelegd. In de zalen van het
slot ontving Philips de gezanten uit
Amerika en Indië, uit Japan en de
Nederlanden.
Herdersspel en jaloezie
Twee eeuwen lang werd Spanje's
f eschiedenis gemaakt in de wonder-
uin van Aranjuez. De Bourbons
volgden de Habsburgers op de troon
op, het jachtslot tussen de Tarama
en de Tajo echter was hun sprook
jespaleis, waar de hertoginnen en
de „infantes" op de groene weiden
blindemannetje speelden, waar echter
een koningin zich ook een oorveeg,
van haar minister moest laten wel
gevallen.
Eerst nu hebben Spaanse histo
rici het geheim onthuld van Ma
ria Luisa, de gade van Karei IV,
die in het park van Aranjuez
van haar eerste minister Goday
hij was door haar in de adel
stand verheven ondanks het feit,
dat hij zijn loopbaan begon als
staljongen op Aranjuez een
knetterende oorveeg moest incas
seren, omdat zij het waagde, het
niet met hem eens te zijn. Mis
schien echter ook, omdat zij te
openlijk haar hart had verpand
aan Goya, de schilder, die in dit
zelfde park wandelde in de voet
stappen van de Hertogin van Al-
va die door zijn kunst onsterfe
lijk zou worden.
Drie sterren in
de Baedeker
Was het die oorveeg, welke de
gunsteling aan zijn beschermster
gaf uit jaloezie, die de betovering
van het sprookjesslot verbrak? De
hovelingen, die verlamd van schrik
,het schouwspel bijwoonden, zwegen
en lieten het geheim overgaan op
hun zonen, die het opnieuw aan hun
zoon overgaven, als iets, waarover
men buiten de familie niet spreekt.
Het kwam nooit buiten het park!
Maar de ster van Goday verbleekte
met die van de koningin. Napoleon
onderwierp Spanje en de koninklijke
familie ging in ballingschap. De
broeder van de Corsicaan, die de
Spaanse troon besteeg, had geen tijd
voor de sprookjestuin. De schone
dagen van Aranjuez waren verleden
tijd geworden; En zij zijn nooit te
ruggekeerd. Aranjuez werd een ko
ninklijk slot uit vele, een paar re
gels uit de Baedeker, drie sterren,
die toeristen en paren op huwelijks
reis trekken. Het wonder stierf,
maar nog steeds vullen, pauwen de
lanen met hun droevige kreet.
Per Jacobsson waarschuwt
voor het inflatiegevaar
In een voor de economische en so
ciale raad van de Verenigde Naties
gehouden toespraak heeft de direc
teur van het internatiónale monetaire
fonds, Per Jacobsson, aangedrongen
op voortzetting van de dikwijls niet
populaire anti-inflatiömaatregelen en
heeft hij de exportlanden er voor ge
waarschuwd, dat zb' zich niet door te
hoge prijzen buiten de wereldmarkt
plaatsen. Hij gaf deze landen de raad
eraan te denken, dat indien zij voort
gaan met het toelaten van verdere
stijgingen van kosten en prgzen, zij
mogelgk in de toekomst niet zouden
kunnen rekenen op een stgging in het
algemene niveau der wereldmarktprij
zen en hierdoor het gevaar zouden
lopen, dat zij zowel intern als extern
in een onevenwichtige positie zullen
komen.
Blijkens een officieel rapport vervoe
ren de Franse staatsspoorwegen twee
maal zoveel goederen en dertig pro
cent meer passagiers dan In 1953. Het
personeel is in die negentien Jaar van
514.400 tot 365.000 personen verminderd.
Voorbij
Boven het water onder de donke
re beuken bloeien rozen. Vreemd en
eenzaam in de dorre weidsheid van
Castilië. Uit welke tuin van Oosten
rijk of de Nederlanden, uit de Pfalz
of Bourgondië hebben de tuinlieden
van Philips II eens de wortels van
deze rozen naar het Zuiden, over de
Pyreneeën gebracht?
De bronnen zingen niet meer. Zij
zwijgen. Zoals doden zwijgen. Aran
juez zal nooit meer tot nieuw leven
ontwaken, het stierf, ook al komt
Ieder voorjaar weer het groen aan
zijn bomen en de bloei in zijn tuinen.
