GRAAF FOLKE BERNADOTTE In dienst van de mensheid Gevallen in diensi van de vrede AFZONDERLIJKE STRAFFEN VOOR „J0Y-RIDING" SCHOKKEND WEINIG GEDAAN AAN INDUSTRIËLE SPREIDING APEN GEDRAGEN ZICH BIJ DE ARBEID AL TE MENSELIJK DONDERDAG 11 APRIL 1957 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT 9 Een kruisvaarder voor het goede (10 en slot) 3UNI 1945. De Amerikaanse gezant in Stockholm nodigt de president en de vice-presi dent van het Rode Kruis, de mi nister van economische zaken, de Britse gezant, industriëlen, handelslieden, politici en jour nalisten uit voor een diner. Als de gasten reeds aan de met bloemen versierde tafel zitten verschijnen als laatsten Erik en Karin Ericson. De aanwezigen kunnen hun ogen haast niet ge loven: de gezant gaat op beiden toe, drukt htm hartelijk de hand en verzoekt hun naast hem plaats te hemen. Wat betekent dit? De man, die met de Duit sers samenwerkte, die door zijn vrienden werd veracht wordt nu ontvangen door de vertegen woordiger van de natie tegen welke hij met de Duitsers ge mene zaak maakte? Er staat de gasten van de ge zant nog een grotere verrassing te wachten. De Amerikaan staat op, neemt zijn wijnglas in de hand en roept uit: „Dames en heren, ik verzoek U zich samen met mij van uw stoel te verhef fen ter ere van minister Ericson en zijn lieftallige echtgenote!" Aarzelend staan de gasten op. „Wat moeten we hiervan den ken?", fluistert een fabrikant zgn sprakeloze buurman in het oor. De gezant monkelt: „Ik zie dat mijn verrassing gelukt is. U hebt U van uw zetel verheven ory een man te eren die de zaak der vrij heid onschatbare diensten heeft bewezen. Mister Ericson heeft voor de overwinning der verbonden na ties het grootste offer gebracht, dat een mens, behalve zijn leven, brengen kan: hij heeft al zijn vrienden verloren om een de di plomaat glimlacht vriendin voor zich te winnende vrijheid. Zonder daarvoor een cent te ver langen, heeft hij zich bereid ver klaard, eerst voor de Britse, later ook voor de Amerikaanse geheime dienst te werken. Op zgn voorstel zetten de geallieerden hem op de zwarte lijst en waarschuwden zij voor hem als een helper der Duit sers en vertrouwensman van de Gestapo. Duitsland leverde veel olie aan mr. Ericson en hg leverde deze olie aan „Vacuum Oil" en „British Petroleum" door. Nooit zijn de Duitsers er achter geko men, dat him eigen olie tegen hen gebruikt werd! Tegelijkertijd gaf hij ons onbetaalbare inlichtingen. Onze piloten kenden precies de lig ging van alle grote en kleine raf finaderijen in Duitsland. Op de dag dat de Duitsers een nieuwe fabriek in werking stelden, werd deze op de kaarten der piloten aan getekend. En kort daarop ver woest. Al was hij nog zo goed ge camoufleerd. Ik hoef U waar schijnlijk niet meer te vertellen, wie ons op de hoogte bracht, niet alleen van de installaties maar ook van de afweerbatterijen, de vieg- veden en de nevelinstallaties. Mr. Ericson zette zijn leven op het spel. Zijn vriend graaf Folke Ber- nadotte, wie ik de eer heb hier te begroeten, was de enige Zweed, die in dit alles ingewgd was. Hij kan U vertellen hoe zwaar zijn vriend en mevrouw Ericson gele den hebben onder de sociale boy cot waaraan zij vgf jaar lang heb ben blootgestaan. Dat zij deze enorme geestelijke last hebben willen dragen, verdient de groot ste lof. En nu verzoek ik U met mij te willen drinken op de gezondheid en het geluk van twee mensen, die uw vriendschap en verering waard zgn!" Stralend antwoorden Karin en Ericson op de toast van de gasten. „Ik ben big dat je het achter de rug hebt", zegt Bernadotte en klopt zijn vriend op de schouder. Wapens zwijgen in Palestina Op 20 mei 1948 wordt een tele gram neergelegd op Berna- dottes met papieren beladen schryf tafel: „Verenigde Naties hebben U tot bemiddelaar in een wapenstilstand in Palestina be noemd. Verzoeken U dringend in belang van vrede en betrokken volkeren te accepteren". „Wil je deze last werkelijk op je nemen?" vraagt zyn vrouw be zorgd. „Je bent toch immers bezig met de conferentie De 17e conferentie van het In ternationale Rode Kruis zal op 20 augustus in Stockholm beginnen. Zesenvijftig naties zullen er aan deelnemen en zich bezighouden met de conventie die de president van het Zweedse Rode Kruis wil uitwerken over het lot der nog steeds niet vrygelaten krijgsge vangenen. Hy zal die conventie nu in een of ander hotel in Cairo, Da mascus, Beiroet of Jeruzalem moeten opstellen. Geen ogenblik aarzelt hi* deze nieuwe „last" op zich te nemen. „Ik kan de V.N. niet weigeren hieraan mee te werken", zegt hij tot Estelle. „In Palestina vloeit bloed. Het Britse mandaat liep op 13 mei af. De laatste Engelse sol daat verlaat begin juli het land. Men kan het ergste verwachten, wanneer het niet tijdig tot een wa penstilstand komt". „Wapenstilstand", fluistert zijn vrouw. „Rust, altgd rust voor de anderen, nooit voor Jou. Wanneer zul jij nu eindelijk eens rust vin den?" „Misschien inm'n graf", glimlacht hij, „of wanneer ik als een oude man op jouw arm steu nen moet". „Ach", zegt ze, „dan zul je ver moedelijk nóg voor anderen wer ken en zorgen". Zestien dagen lang vliegt de witte K.LM.-Dakota van Berna dotte met Viruly als gezagvoerder tussen Cairo, Tel Aviv, Jeruzalem Beiroet, Damascus en Amman heen en weer. Elfduizend kilome ter legt Bernadotte af in deze zes tien dagen. Voortdurend begeleid door een arts. Zijn maagziekte, waaraan hij in de oorlog is gaan lijden, slaat soms hard toe en de arts moet hem dwingen, zo nu en dan tussen de vergaderingen en besprekingen door, rust te nemen. Op de elfde juni heeft hg zijn doel bereikt: De wapens in Palestina zwijgen. Arabieren en Joden, die verbitterd tegenover elkaar ge staan hebben, gaan naar hun ste den en dorpen en naar hun akkers terug. Vierhonderdduizend ge vluchte Arabieren kunnen weer een dak en voedsel vinden. De el lende van deze vluchtelingen was onbeschrijfelijk. En opnieuw riep Bernadotte zyn volk en de volke ren van andere naties op voor het grote hulpwerk. Weer rolden de vrachtwagens, beschilderd met het het rode kruis, met levensmidde len en kleding over de wegen. Al leen al uit Zwitserland werd 200.000 ton melk en kaas naar het .oosten verzonden. Zonder angst De kist met het stoffelijk over schot van graaf Folke Bernadotte icerd op 26 september 19^8 te Stockholm aan de schoot der aarde toevertrouwd. genkampen en hjj organiseert niet alleen de nieuwe hulpactie, hij vindt ook nog tijd, een boek te schrijven. Op de vele vliegtochten die hem af en toe naar Zweden, naar z(jn vrouw, voeren, dicteert hij aan zijn secretaresse een helder en spannend relaas over de eebeur- tennissen in 't Heilige Landen zijn ervaringen als bemiddelaar. Op de 10de september 1948 gaat hij met een manuscript naar zjjn uitgever in Stockholm. Het is een mooie, warme nazomerdag. Estelle is bg hem. In deze drie dagen dat hij by haar is, wgkt zn niet van de zijde van haar geliefde man. „Kon ik toch maar met je mee gaan", zucht zy. „Ik maak me zorgen om je". „Het i.t alles gauw voorby en ikHy breekt de zin af. „Waarom praat je niet verder vraagt ze ongerust. „Ik ben dan by je", vult hy aan. Maar hy wilde iets anders zeg gen. Een vreemd gevoel komt over hein, dwingt zyn gedachten in een richting, die steeds ver heeft gele- Sen van zyn optimistische kyk op et leven. Hy overhandigt de uit gever het keurig verpakte ma nuscript. „Hier hebt U mijn testament: „Een man van 52 jaar spreekt over zyn testamentAlsof hy mor gen sterven moet. Daar kan ik al leen maar om lachen". reisde de graaf tussen Tel Aviv en Damascus door de vuurlinies dei- strijdende troepen. In de nabijheid van zijn auto ontploften granaten, infanteriekogels floten over zijn hoofd en over de hoofden van zijn medewerkers. „Mijn vrouw mag dit niet weten", zegt Bernadotte „Ze zou in staat zijn mij naar Palestina na te rei zen". Hier hebt U mijn testament In deze opwindende weken vol brengt de heraut der mr/se- lijkheid een ongeloofigke prestatie. Hij leidt niet alleen de onderhandelingen, hij schrijft niet alleen rapporten voor de V.N., hg gaat niet alleen naar de vluchtelin Estelle is bleek geworden. Ze voelt achter de woorden van haar man meer dan de uitgever. Een vrouw stond aan een graf Mag ik werkelgk niet met je meegaan?" Steeds weer heeft Estelle Bernadotte dit tijdens de rit naar het vliegveld aan haar man gevraagd. „Wy ho ren immers bij elkaar?" „Heb nog een paar weken ge duld, dan blyf ik lang bij je", troost haar man. Hij voelt dat het niet overtuigend klinkt. „Beloof me dan tenminste, dat je voorzichtig zult zijn", vraagt ze hem met betraande ogen. „Wat kan er nu nog gebeuren?" vraagt hg. „De wapenstilstand wordt door beide partgen in acht genomen, mijn opdracht ls binnen kort afgelopen". Hii neemt haar in zijn armen en kuat naar. Dan stapt hU in het vliegtuig. Lang kykt ze net vliegtuig na. met een loodzwaar hart draalt ze zich om om naar huis te gaan, In haar oren klinken nog de woorden na van haar man: „Hier hebt U myn testament". Wat wilde hij daarmee zeggen? peinst ze. Was het zo maar een opmerking, een grap, of V'yf dagen na zyn aankomst, op de 17de september, rijdt graaf Bernadotte in zijn wagen door het nieuwe Israëlische deel van Jeruzalem. Hij is op weg naar een bespreking met Zionis tenleiders. Halverwege, op een wegkruising, springen plotse ling twee jongemannen naar voren. Ze trekken een revolver. Vier, vijf schoten klinken: de graaf valt achterover, bloed stroomt over zijn gezicht. Zijn hoofd zakt opzij. De chauffeur springt uit de wagen, probeert hem overeind te trekken, dan kijkt hij in de ogen, die deze wereld niet meer zien. De moordenaars worden ge pakt. Israël neemt de zaak zeer hoog op. En de wereld rouwt. EEN graf op de Stockholmse begraafplaats. Met droge ogen staart een gesluierde vrouw naar de open groeve. Zij, die deze heraut der menselijkheid op zijn laatste tocht begeleidden meer mensen dan een begraaf plaats ooit bijeen zag hebben de vrouw in haar verdriet alleen gelaten. Herinneringen stijgen op uit de groeve: een stralende voor jaarsdag in Monte Carlo; het café met de zoetklinkende muziek én de zwartgelokte zanger; de zachte stem van een man, die voorzich- tig-haar hand streelt; de jubelen de bruiloft in het huis van haar vader; de vele uren met hem aan de rooktafel onder z\jn leeslamp, z'n lievelingsplaatszijn zorgen, z\jn woede, zyn verdriet toen het grote onheil over de mensheid 'kwam; de nachten die hij slape loos doorwoelde, zich steeds maar weer afvragend hoe hu kon hel pen, steeds helpen „Wij zyn er ook om anderen gelukkig te ma ken". Ja, hij heeft geluk geschonken aan haar en aan allen die be trokken waren bij de arbeid van dit rijke grote leven. Ze hebben hem bedankt, sommigen in roe rende onbeholpen brieves. Ande ren in welgekozen officiële be woordingen. Generaal, de Gaulle met het kruis van het Legioen van Eer, het Duitse Rode Kruis met een hoge onderscheiding, de lei ders der Joden en der Arabieren met woorden van respect cm ach ting voor de opofferingsgezind heid en de dapperheid van een waarachtig edelman. De vrouw echter dankt hem voor het geluk, dat hij haar in twintig jaar van trouwe kame raadschap en tedere liefde schonk. Twintig jaar, welke eeuwig zul len blijven voortleven in zijn naam en in zijn werk. (Copyright ABC Press.) MINISTER SAM KALDEN: De minister van justitie is bereid om, in overleg met zyn ambtgenoot van verkeer en waterstaat, binnen het raam van een reeds ten dele gereed voorstel tot beperkte herziening van de wegenverkeerswet aandacht te schenken aan de mogelykheid in die wet een afzonderlijke strafbepaling op te nemen voor gequalificeerde vor men van „joy-riding", aldus deelt hy mee in zyii memorie van antwoord aan de Eerste Kamer. De minister deelt mede dat een wetsontwerp, waarbij de organisatie van de militai re rechtspleging gewijzigd wordt, het departement spoedig zal verlaten. Het was voor de minister een vol doening te vernemen dat verschillen de guoepen van leden hun instemming betuigden met zgn voornemen om de invoering van een verplichte aanspra kelijkheidsverzekering voor automoe bilisten te bevorderen.- Hg betracht daarbij zoveel mogelijk spoed, doch kan nog niet voorspellen, wanneer een desbetreffend wetsontwerp bij de Tweede Kamer zal worden ingediend. Ook de minister is van mening dat het wenselijk is een doeltreffend toe zicht. op de schadeverzekeringsmaat- schappyen in te. voeren. Inderdaad stelt de minister prijs op afdoening van het ontwerp strekkende o.m. tot wijziging van de civiele kantongerechtsprocedu re. Hij is van mening, dat de nood zaak van het vervangen van het bezettingsbesluit tot inning van kleine geldvorderingen door Ne derlands recht leidt tot het incor- Eoreren van de door dit besluit eheerste materie in het wetboek van burgerlijke rechtvordering en dus tot wijziging van de civiele kantongerechtsprocedure. Het be sluit vindt een nog steeds groeien de toepassing en het is dus niet verantwoord, deze bg het publiek kennelijk goed ingeslagen proce dure niet in het Nederlandse recht te handhaven. De minister zal, in overeenstem ming met zijn ambtgenoot van buiten landse zaken, bevorderen dat Neder land overgaat tot ondertekening en ratificatie van het door deskundigen van de betrokken landen ontworpen, •n door de raadgevende vergadering van de Raad van Europa aanbevolen multilaterale uitleveringsverdrag, aan de tekst waarvan onlangs met ac tieve Nederlandse medewerking de laatste hand is gelegd. Dit ontwerp verdrag verplicht overigens niet tot uitlevering van eigen onderdanen. Dat de Nederlandse regering zich omtrent de uitlevering van één van de veroordeelden in de zaak-Anneke Beekman opnieuw tot de Belgische autoriteiten heeft gewend een de marche waarover enige leden hun vol doening hebben uitgesproken wet tigt geenszins de conclusie, dat het in eerste instantie gedane, door België afgewezen, verzoek om uitlevering onvoldoende" zou zijn voorbereid. Aan de enkele andere leden, die eveneens kennis hadden genomen van de mededelingen welke de minister met de betrekking tot deze zaak in de Tweede Kamer heeft gedaan, kan hy de verzekering geven, dat zyner- zijds al het mogelijke zal worden ge daan om de uitlevering van bovenbe doelde veroordeelde, alsmede de op sporing en uitlevering van de andere voortvluchtige veroordeelde en de op sporing en teruggeleiding naar Ne derland van Anneke Beekman zelf, alsnog te bewerkstelligen. Huidziekten als gevolg van atoomproeven? De Franse professor Berthold heeft in Australië verklaard, dat duizenden bewoners van eilanden in de Stille Oceaan aan huidziekten lijden die door radioactiviteit zijn veroorzaakt. Volgens de prof. zijn vrijwel alle vol wassenen en kinderen op de eilanden van de Marquesas-groep, ongeveer vijfduizend mijl ten noordoosten van Australië, aangetast door de ziekte die ook al op Tahiti is gesignaleerd. Professor Berthold, die twee maan den in het Franse gebied in de Stille Oceaan heeft doorgebracht, zei dat dokters en bestuurs-ambtenaren ze ker er van waren dat de ziekten vex-- oorzaakt zijn door het eten van radio actieve vis. De eilandbewoners leven voornamelijk van vis. De ziekten op Marquesas en Tahiti deden zich voor kort na de Amerikaanse waterstof- bófnproeven van vorig jaar. IR. TROMP CONSTATEERDE: „Technisoh-economisehe aspecten van de industriële spreiding" en „be volkingsspreiding uit het gezichts punt van de ruimtelijke ordening" werden woensdag te Den Haag voor de afdeling technische economie van het kon. instituut van ingenieurs be sproken door ïr. Th. P. Tromp, lid van de raad van bestuur van het Phi- lipsconcern en dr. ir. F. Bakker Schut directeur van de Haagse stadsontwik keling. Ir. Tromp constateerde, dat aan industriële spreiding „schokkend weinig is gedaan". Van de 5556 Ne derlandse bedrijven hebben tussen '53 en 1957 slechts 157 nevenvestigingen opgericht, waarvan Philips 33. Apen zijn slechte arbeidskrachten, want ze gedragen zich bij de arbeid al te menselijk. Aldus werd door de Amerikaanse geleerde dr. Roger T. Kelleher van het vermaarde Yerkes laboratorium voor biologie op grond van langdurige proeven met chim pansees vastgesteld. De idee, onze langarmige verwanten voor een handvol noten of een paar bananen om zo te zeggen als robots voor de mens te laten werken, zoals de En gelse geleerde sir George Thomson opwierp en door zijn landgenoot mr. Whiteman in de graafschap Kent met ooftplukkende rhesus-aapjes het eerst in praktijk gebracht werd, zal dus gelukkig niet gemakkelijk ingang vinden. Dr. Kelleher richtte er twee chim pansees op af, aan een hefboom te werken. Ze werden met penningen beloond, welk geld ze in een sleuf konden werpen, waarop een auto maat hun lekkers gaf. De proef nemer liet de mensapen op tijdbasis en volgens het akkoordsysteem wer ken. Bij da eerste methode kregen ze hun loon, als vijf minuten voor bijgegaan waren en ze intussen minstens eens de hefboom gehan teerd hadden. Resultaat: de chim pansees boemelden de gehele tijd en gingen eerst aan het werk, toen de vijf minuten bijna om waren. Bij het akkoordsysteem werden de apen na elke twintig hefboomhandelingen be loond; bij deze methode werkten ze snel zonder ophouden. Chimpansees, die door de pyg meeën van Afrika meer voor mensen dan voor dieren gehou den worden en voor wie de dwergmensen eerbiedig buigen, zijn uitgesproken individualisten en even verschillend in uiterlijk en gedrag als mensen. Dit stelde de Amerikaanse geleerde dr. H. W. Nissen vast. Iedere dieren tuinbezoeker, die een chimpan see. zoals het op de foto weer gegeven Hannoveraanse apen kind, bekijkt en met andere exemplaren van deze grote apensoort vergelijkt, kan dit gemakkelijk opmerken. Beziet men de te verwachten bevol kingsaanwas tot 1981, dan kan in dit jaar. zonder emigratie, een bevolking van 14.3 miljoen personen verwacht worden. Blijft de emigratie op rond 50.000 personen per jaar, dan zal het aantal Nederlanders ongeveer 12.8 miljoen zijn. Dit aantal is tnans om en naby de 11 miljoen. De samenstelling van de ruim 4 miljoen omvattende beroepsbevolking is 1.8 miljoen in de industrie, 1.8 mil joen in handel, verkeer en overige diensten en een half miljoen in de landbouw. In toenemende mate zal, bg het afnemen van de werkgelegen heid in de landbouw, werkgeiegenueid voor de aanwassende beroepsbevol king moeten worden geschapen. Voor iedere nieuwe arbeidsplaats zal de industrie gemiddeld 26.000 gulden, ongerekend liet werkkapitaal, moeten investeren, althans op de prijsbasis van 1952. Rekent men daar bij noodzakelijke uitgaven voor mo dernisering en mechanisering, dan groeit dit bedrag tot 45.000 gulden. Het behoeft, aldus ir. Tromp, dan ook geen verwondering te wekken, dat de :n dus trio zich over bepaalde over- icidni.j ...regeien zorgen maakt. Be tere voe aarden om herinvestering uit wms .n mogelijk te maken zijn dan ook noodzakelgk. Daardoor zal ook een beier klimaat voor spreiding geschapen worden. Ir. Bakker Schut stelde vast, dat niet iedere industrie zich voor sprei ding leent riij constateerde een con troverse tussen sociaie en economi sche desidirala. Steden, in de rand stad Holland die in 1980 tussen 5 en 6 miljoen inwoners zai teilen, zullen weldra volgebouwd zijn, waardoor een „permanente woningnood" zal ontstaan. Wonen, werken en recreatie doch ooi: weg- en luchtverkeer eisen steeds meer ruimte. Een said van een miljoen inwoners is volgens ir. Bakker Schut de uiter ste grens van doelmatigheid cn leef baarheid. Zyns inziens dient met de ontwikkeling van Rozenburg van Rotterdam uit grote voorzichtigheid te worden betracht. Het gedrang in het westen des lands is zodanig, dat hij voorstander is van „fysieke con trole" op vestigingen met werkgele genheid.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1957 | | pagina 5