Gerechten voor het radio-menu
worden met veel zorg gekozen
Uitvinders exposeren
in Brussel
Caesar viel 2000 jaar geleden
onder moordenaarshand
&w» .'ïla:
fWÊÊKÊM
ROOSEVELT BEVAL ANGOLA
AAN ALS JOODS TEHUIS
RIJKE MAR MAAKT SCHOERER
VAR ARME KIRDERER
WOENSDAG 20 MAART 195T
PROVINCIALS ESSUWBB COURANT
t
WEKELIJKSE BIJEENKOMSTEN VAN SPECIALISTEN
Programma van vandaag werd al
maanden geleden vastgesteld
(Van een speciale verslaggever)
Wie voor 7.Un vereniging wel eens een feestavond heeft georganiseerd,
weet hoeveel zorg dat eist. Men moet zich beraden over de vraag, welke
artiesten kunnen worden gecharterd, deze artiesten moeten benaderd wor
den, en men dient ermee te onderhandelen over de condities en Indeling van
de avond, om maar enkele dingen te noemen. Niet zelden eist de voorbe
reiding dan ook maandan t\jds.
Men zou denken, dat alleen de „amateur-organisatoren" zo'n langdurige
zorg ervoor kennen. Maar sinds we A.V.R.O.-programmaleider H. de Wolf
(59) hebben gesproken, weten we beter. Zeker, z|jn ervaring op dit terrein
heeft veel vereenvoudigd maar daar staat tegenover dat h(j als topman van
de hele programma-organisatie nog enkele zorgen heeft, waar de amateur
nooit mee te maken krijgt. Zelfs het feit, of de gecharterde artiesten wel
op tyd kunnen repeteren, is een van de dingen, waarvoor hy zich verant
woordelijk voelt.
„Hoe komt zo'n radioprogramma nu eigenlijk tot stand?" hebben we deze
In het radiovak vergrijsde organisator gevraagd.
„Een kwestie van samenspel", re
pliceerde hij. „Iedere week is er een
stafbijeenkomst met de hoofden van
dienst. De ernstige muziek heeft een
eigen „diensthoofd", de lichte muziek,
het gesproken woord, de reportage-
dienst en de afdeling hoorspelen. Met
deze groep wordt dan een bepaald
weekprogramma doorgepraat. Na
tuurlijk niet het programma van de
komende week, maar dat van 'n week,
De Franse P.T.T. zal binnen
kort vier nieuwe zegels uitge
ven, geioyd aan Franse weten
schapsmensen en uitvinders
Van boven naar beneden: Oc
tave Terïllon, uitvinder van het
sterilisatiesysteem voor me
dische instrumenten; Antoine
Beclere, pionier van de Franse
radiologie; Ëtienne Oéhmichen,
uitvinder van de helikopter en
Gaston Plante, uitvinder van
de accumulator. De waarden
van de zegels zijn8, 18, 18 en
30 frs.
die zo'n twee maanden later ligt. We
werken om begrijpelijke redenen al
tijd 'n paar maanden vooruit. Slechts
bijzondere omstandigheden actuele
gebeurtenissen dus kunnen plotse-
nge wijzigingen opleveren.
In het blanco schema van de te be
handelen week, beginnen we de vaste
rubrieken te noteren. Iedere omroep
vereniging heeft die. Ze worden
maanden voor het begin van ieder
omroepjjaar in gezamelijk overleg ge-
Bonte Dinsdagavond-
rein en radioscoop zijn zo voor de
A.V.R.O. een paar van die vaste ru
brieken. Ook de antwoordman en
Godfried Bomans, Jan Brusse met
zijn Parijse brieven en de sportspiegel.
Het zijn als het ware de aardappelen,
groente en het vlees van de radio-
er niet. De hors d'Oeuvre en alle an
dere gerechten, die een maaltijd tot
een gezellig diner maken, horen er
ook bij. In de woensdagse bijeen
komsten van de hoofden van dienst
worden de tussengerechten bespro
ken. Het hoofd van de afdeling ernsti-
fe muziek doet zijn voorstellen, én
e man van de hoorspelen, de leiding
van „Gesproken Woord" én de man
van „de lichte muziek". Ernstige pro
blemen komen daarbij zelden of nooit
voor. Ieder weet nauwkeurig wat er
van hem verlangd wordt, en noudt in
zijn voorstellen al rekening met de
mogelijkheden. Zelfs wordt al zoveel
mogelijk rekening gehouden met wat
de andere omroepverenigingen zullen
hebben gedaan, wanneer de A.V.R.O.
de zendtijd overneemt. Wanneer men
weet. dat de Vara als sluitstuk van
zijn zendtijd een concert van Hugo de
Groot heeft gehad, zal men daar een
stuk omroepwerk van een heel ander
karakter op laten aansluiten. En zo
doen de andere omroeporganisaties
het op hun beurt natuurlg'k ook.
Afwisseling
Tenslotte beseft men terdege, dat
men als omroeporganisatie de luiste
raar de grootst mogelijke afwisseling
heeft te bieden.
„Maar hoe komt men nu altijd maar
weer aan de gewenste artiesten?"
„De radio werkt als een enorme
magneet. Altijd worden er aanbiedin
gen gedaan. Z(jn ze aanvaardbaar,
ian wordt er een bepaalde datum
naar talent. Al komt dit voor in alle
sectoren van het omroepbedrijf, te
sterker spreekt het misschien bij de
afdeling „Gesproken Woord" waar
bijvoorbeeld op een zeker ogenblik de
idee werd geboren de luisteraar wat
meer te vertellen over de Europese
samenwerking of over het op handen
zijnde „Geofysisch jaar". Dan wordt
voor hun optreden vastgelegd. Mel i eigener beweging contact opgenomen
buitenlandse artiesten is dat vaak met? mensen, die op die terreinen min
maanden of zelfs wel een jaar vóór of meer gespecialiseerd zijn. en via
hun optreden het geval, omdat het een die contactpersonen worden dan vaak
datum moet zijn. die in een tournee nog weer andere specialisten aange-
"-okl
door ons land past en zo'n tournee
vaak zo lang tevoren wordt geplan-
ned.
Intussen is de programmadienst
van de omroep niet tevreden met al
leen maar wat wordt aangeboden.
Daarnaast gaat men zelf ook op zoek
DOCUMENTEN UIT 1939
Onderhandelingen met nazi's
liepen op niets uit
Het Amerikaanse ministerie van
buitenlandse zaken heeft een 911 blad
zijden tellend boek gepubliceerd on
der de titel „Buitenlandse betrekkin
gen van de Verenigde Staten, 1939".
Uit de hierin opgenomen documenten
blijkt, dat er tussen de Verenigde Sta
ten en Hitler-Duitsland in die tijd on-
Europese landen verdreven Joodse
burgers een nieuw vaderland te vin
den. In een missive aan Myron Tay
lor, die namens de Verenigde Staten
deze onderhandelingen voerde, schrijft
president Roosevelt, dat het probleem
slechts opgelost kan worden door het
stichten van een nieuw Joods vader
land dat in staat is bijna onbeperkt
Joodse immigratie te verwerken.
Hoewel deze onderhandelingen mis
lukten, slaagde Roosevelt er in 1939
nog in, met Mussolini tot overeen
stemming te komen over de wense
lijkheid voor de Joodse vluchtelingen
een nieuw tehuis te zoeken. Maar
beiden verwierpen Palestina als on
geschikt voor dat doel. De president
vond Portugees Angola de beste
plaats.
Men overwoog gedurende de negen
maanden durende onderhandelingen
waaraan indirect de meèste West-
europese landen deelnamen behal
ve Angola, ook Haïti, de Dominicaan
se Republiek, de Phillipjjnen, Ethiopië,
een deel van Californië, Madagascar
en de Guiana's. Met Hermann Göring
en Hjalmar Schacht werd in alle
ernst onderhandeld over het oprich
ten van een Maatschappij voor vluch
telingen. die het gigantische plan
voor de migratie van Duitse Joden en
Oosteuropese vervolgden zou onderne
men
Er waren momenten tijdens deze
onderhandelingen, waarop duide
lijk werd dat de Amerikaanse di-
Sprookje van
Andersen in
werkelijkheid
Speciale
correspondentie)
In de Deense hoofdstad-
Kopenhagen woont een
oude, vriendelijke man,
wiens verhaal zou kun
nen staan in 'n sprook
jesboek van Hans
Christiaan Andersen.
Hij is eigenaar van een
bloeiend garagebedrijf.
Maar wat hij daar ver
dient gaat grotendeels
weer op aan de privé
liefdadigheid, die hij
bedrijft. Meneer Chris
tiansen kwam op een
goede dag tijdens een
wandeling een lompen-
koopman tegen, die
liep te slepen met een
zak vol oude schoenen.
„Zou daar nu werke
lijk niets meer aan te
repareren zijn?" vroeg
lig zich af en hij dacht
aan de véle armen, die
helemaal geen behoor
lijke schoenen hadden.
Hij kocht de hele zak
voor een paar kronen,
sorteerde de schoenen
thuis zorgvuldig en
verzoolde die paren,
die dat nog waard wa
ren. Het eerste paar
gaf hij weg aan een
kind, dat hij in kou en
regen op een paar dun
ne, totaal versleten
schoenen zag rondlo
pen. Het kind- vertelde
het zijn vriendjes en al
gauw kwamen steeds
meer arme kinderen
naar de werkplaats
van deze mensenvriend-
Het- werk kon hg al
spoedig niet meer aan!
Vader Christiansen
leerde zijn kleine vrien
den, die hem geregeld
kwamen opzoeken, hoe
zij schoenen moesten
verzolen. Geestdriftig
gingen de kinderen aan
het werk. Vooral meis
jes bewezen, onder lei
ding van hun oude
vriend, dat zij een gro
te handigheid hadden
in dit werk en het bin
nen korte tijd zelfstan
dig konden uitvoeren.
Steeds groter icerd het
aantal vrijwillige hel
pers, die met hun grap
pige scheepsjongens
mutsjes op in Dene
marken zijn dat rode
puntmutsen aan
lange tafels als vlijtige
kabouters zaten te
werken. Soms zijn er
negentig kinderen te
gelijk aan het werk.
Zij verzolen per jaar
vele duizenden paren
schoenen en delen deze
uit onder de armen.
Maar zij komen niet al
leen bij Vader Chris
tiansen om te werken.
Zij kunnen er ook spe
len, want hun weldoe
ner heeft hun als be
loning voor hun ijver
allerlei prachtig speel
goed gegeven, 'van een
moderne hijskraan tot
een poppenhuis toe.
plomaten meer ongerust waren
voor het lot van de Joden in Oost-
Europa, dan voor dat van de Joden
in Nazi-Duitsland. De progroms in
het Derde Rijk werden nog als tij
delijk beschouwd, maar het anti
semitisme in Oost-Europa zag men
als een met het volkskarakter ver
groeid verschijnsel.
De Maatschappij voor vluchtelin
gen zou ten dele worden bekostigd
uit particuliere fondsen en in
Duitsland achtergebleven Joods
kapitaal. Het beginkapitaal zou
100 miljoen dollars bedragen.
De Duitse onderhandelaars stem
den zelfs toe niet minder dan 25 per
cent van het In Duitsland aanwezige
Joodse kapitaal by te dragen. Maar
hoe weinig ernst het de Duitsers was,
bleek in de zomer van 1939 toen Wohl-
tat in Londen plotseling uit de onder
handelingen wegliep omdat Ameri
kaanse Joodse afgevaardigden anti
nazistische opmerkingen hadden ge
maakt. De oorlog maakte een einde
aan het plan.
trokken. Dat de voorbereidingen van
dergelijke lezingenseries, die soms
uitgroeiden tot klankbeelden, vele
maanden vergt, laat zich niet moeilijk
raden.
Coördinatie
Wanneer tenslotte na veel wikken
en wegen een weekprogramma voor
een bepaalde ver vooruitliggende pe
riode in al zijn onderdelen ls vastge
steld, gaat het naar de Coördinatie
commissie van de Ned. Radio Unie.
Uiteindelijk bekijkt deze commissie
het nauwkeurig in zijn samenhang
met de programma's van de andere
omroepverenigingen. Binnen het ei
gen verband mag men globaal reke
ning hebben kunnen houden met wat
de andere verenigingen zullen doen,
een volledig overzicht van alle pro
gramma's heeft de Coördinatie-com
missie slechts. Die kan er dus voor
waken, dat er geen hoorspel naast
hoorspel of symfonisch concert naast
symfonisch concert komt te liggen.
Wanneer de Coördinatie-commissie
zijn fiat heeft gegeven aan de samen
stelling, begint pas het werk om de
meii'sen uit te nodigen op wier mede
werking wordt gerekend. Een spe
ciale man regelt vervolgens de repe
tities, die moeten worden gehouden
en reserveert de studioruimte daar
voor en eventueel voor de opnamen,
die moeten plaatsvinden, wanneer 't
banduitzendingen moeten worden".
Wat uit deze veelheid van feiten te
concluderen valt Dat er omstandig
heden kunnen zijn. die slechts intern
bekend zijn, welke het onmogelijk
maken aan alle programmawensen
van de luisteraars tegemoet te ko
men. „Uiteraard proberen we ernstig
met die wensen rekening te houden",
aldus de heer De Wolf. „Het zjjn vaak
de meest kritische luisteraars, die ons
hun wensen doen toekomen,
kritiek houdt ons levendig".
Daniel van Hoepen, geboren in Vlissin-
gen, demonstreert nieuwe reddingsboot
(Van een speciale verslaggever)
In de koninklyke zalen van het oude paleis van de graven van Egmont te
Brussel, kan de Brusselaar thans weer zien „wat hy nog nooit gezien heeft!"
Bijna "00 uitvinders uit Frankryk, Duitsland. Spanje. België. Nederland,
Italië, Noorwegen, Finland, de V.S., Groot-Brittannlë, Zwitserland, Monaco
en Luxemburg stellen er hun brevetten voor.
Hoewel men spoedig tot de overtuiging komt, dat op deze zesde „Inter
nationale Salon der Uitvinders" werkeiyk spectaculaire vindingen ontbre
ken, kan men zich toch niet onttrekken aan de fascinerende Invloed, die van
al deze nooit geziene zaken uitgaat. Daarby komt nog dat het dikwijls juist
de kleine, onopvallende vindingen zijn, die het meest op de verbeelding
werken.
Hoe simpel zijn bijvoorbeeld de
brillekapjes van de heer Parser uit
Anderlecht (de woonplaats van
Erasmus!), die de bezitters van
brillen, dus doorgaans de mensen
met zwakkere ogen, minder last
doen hebben van het scherpe dag- i
licht. Toen de heer Parser deze uit- I
vinding gedaan had, zond hij de eer-
ste exemplaren naar prinses MariJ- j
ke en ontving reeds binnen twee we-
ken-een zeer enthousiaste dankbrief.
Zijn stadgenoot L. Ph. Fitskar heeft
de strijd tegen de verblinding van
automobilisten aangebonden en zijn
„Para-Fare' is een al even eenvou
dig. toestel, bestaande uit twee rub
berknoppen, die een zwart lint vast
houden, dat door een speciale behan
deling zeer doorzichtig is. Dit lint
wordt na het valleii der duisternis
op de voorruit geplaatst en belet dat
dè stralen van de lichtbronnen der
tegenliggers de ogen van de bestuur
der bereiken.
Jos Herrebos uit Merchtem vond
een draagtas uit, die alle gewicht
verdeelt en met name voor de pos- j
terijen van het grootste nut is en
voor de huishouding ziet men hier I
o.a. een conservenbus, welke zonder
blikopener of sleutel geopend kan
worden en een borstel, waartnee
vloeibare boenwas op het parket
wordt gestreken.
„OOK GIJ, BRUTUS?", BEROEMDE LAATSTE WOORDEN
Na een roemrijke carrière was hij
de machtigste man ter wereld
Dezer dagen was het tweeduizend jaren geleden, dat de grote keizer Ju
lius Caesar viel onder de dolkstoten van politieke „vrienden" en vijanden,
bevreesd voor zijn grote macht.
Drieëntwintig senatoren, onder wie Marcus Junius Brutus, die door Cae
sar als een zoon werd bemind, namen een actief aandeel in de samenzwe
ring, die Caesar ten val bracht op het toppunt van zijn roem en glorie.
De woorden Et tu Brute? (Ook gij, Brutus?), die Caesar sprak, toen
hij onder zijn aanvallers ook deze jonge vriend ontdekte, zijn de meest
beroemde laatste woorden in de ge schiedenis geworden.
De „vrienden" en vijanden dood
den Caesar, omdat zij vreesden, dat
hij zichzelf uit zou willen roepen
tot despotisch koning. Maar na zijn
dood wisten zij niet, wat te doen en
het grootste rijk van de oudheid
werd daarop verscheurd door de bur
geroorlog.
Caesar had in zijn roemrijke car
rière Gallië veroverd en zijn vijan
den in Rome in een bliksemsnelle
campagne verslagen. Hij was een
dictator voor het leven, de afstam
meling van een aristocratische fa
milie, die beweerde van Venus af te
stammen en van de koningen van
Rome. Hij had een einde gemaakt
aan een eeuw van burgeroorlog, het
land aan de veteranen geschonken,
de kalender hervormd en de geschie
denis van zijn campagne geschreven
in een stijl zo kort en bondig, dat
zijn tegenstander Cicero zei: „Alleen
en dwaas zou er tierelantijnen aan
'oe willen voegen".
V err aderlijke vrienden
Van zijn vijanden was Pompe-
jus in Egypte vermoord. Cato
had zichzelf in Utica gedood en j
Cicero had zich in het particulie- I
re leven teruggetrokken. Julius 1
Caesar was de machtigste man
ter wereld. En duarom doodden
zijn „vrienden" en vijanden hem.
Een Nederlander die hier met
een actuele uitvinding veel aan
dacht trekt, Is de heer Daniel van
Hoepen, geboren te Vlissingen,
maar reeds twaalf jaar als ban
ketbakker woonachtig te Deurne
bij Antwerpen. Het waren echter
niet de gebakjes en boterletters,
die de heer Van Hoepen tot zijn
uitvinding inspireerden. De ramp
van de „Andréa Doria", ongeveer
8 maanden geleden, bracht hein
tot het inzicht, dat op het terrein
van de redding van schipbreuke
lingen nog wel Iets te verbeteren
viel. Zo ontstond zijn reddings
boot, die In twee op het dek
staande boogvormige U-balken
ligt. Deze reddingsboot is aan de
onderzijde voorzien van twee
klampen, welke hem door middel
van rollen zijdelings in de balken
doen lopen. Wanneer het schip
slagzij maakt, komt de reddings
boot onder elke situatie horizon
taal te liggen. Bij het zinken van
het schip verlaat de reddingsboot
dit vanzelf.
Eveneens van belang voor de
scheepvaart is het plan van de heer
Gustaaf Van Driessche uit Gent
voor een „anti-mist-toestel", waar
mede boten bij mistig weer stroom
op- en afwaarts kunnen varen zon
der gevaar voor botsingen.
Een uitvinder uit Toulon in Frank
rijk exposeert hier een mobiele* plan
tentuin voor terrassen, balcons, ap
partementen en restaurants, waarbij
door een zeer ingenieus systeem ge
lijktijdig acht bloembakken van vers
water voorzien worden. Van de pre-
cisieapparaten spant de „Stylomè-
tre" van Bedex uit Brussel onge
twijfeld de kroon. Een eenvoudige
kogelpuntpen blijkt voorzien van
een maattahel en een schaaltabel,
henevens een wieltje om verschillen
de afstanden en maten op hot papier
te volgen. In centimeters, kilometers
en mijlen kunnen de afstanden ver
volgens op de maattabel afgelezen
worden.
Tot de zeer nuttige uitvindingen be
hoort ook het „laadgewicht-controle-
apparaat" van de Tsjech Eugen
Markovich uit Wuppertal-EIberfeld.
Dit apparaat, dat op elke vrachtwa
gen kan ingebouwd worden, toont
op een wijzerplaat zeer precies de
juiste verdeling van een vracht op
een wagen. De door een Duitser uit
gevonden „tele-ladder" is een „ei van
Columbus" in de war? zin des
woords. Van een losse kettingladder
worden de sporten ineen gestoken
gelijk de delen van een vishengel.
Als de gewenste hoogte bereikt is,
De plek, waar Caesar vermoord wordt aart een steunpunt ingehaakt
werd. was de Curia van Pompejus. pn df>or klein rukje schieten de
dichtbij wat nu de openluchtmarkt j sporten uiteen en komen horizontaal
is van Campo dei Fiori in de oude te liggen. Door een speciale greej
stad. Een kleine piazza hfeeft nog' '-JJ~ --
i t ther
„---'P
valt de hele ladder na gebruik ook
weer vanzelf naar beneden! Isidoor
Ronsse uit Vichte heeft verder een
weerki i n d i g-f lu i ven-ra dar-1 ocst el
uitgedacht, dat alle atmosferische
storingen uit de weg ruimt, waar
door de duif bij haar terugreis de
voeling met het hok niet kan verlie
zen.
Wanneer de bezoeker tenslotte
moegekeken is op al deze vruchten
de vorm van het theater van Pom"
pejus, dat aan de Curia stond.
De algemene opvatting en dat
is de schuld van William Shakespea
re en de film met Mario Brando -
is, dat Caesars rechterhand Mar-
cus Antonius vanaf het eerste ogen-
blik, dat hij de dood van Caesar
vernam, op wraak zon.
De historici
Marcus Antonius ban* was. cent transpiratie, zoals F.di.on'het
BS Bratus Sfd" bMK'cE SSS-*"
sar gedood hadden zonder een hel- j
der idee voor ogen, wat hen daarna I
te doen stond.
Het resultaat van dat alles was,
dat er niets gebeurde.
Het volk, dat van de levende Cae
sar had gehouden nm zijn militaire
glorie en zijn verdeling van het land
onder de veteranen, werd tijdens I
zijn begrafenis wild. Het verbrandde
zijn lijk op een grote vuurstapel.
hoor ge-
u uoor ucreiijKe guitaarklan-
ken. Het is de heer J. H. Smit uit
Amsterdam, die voor de muzikale
noot in dit Brusselse uitvinders-do
rado heeft gezorgd. Dank zij zijn
vernuft Is het tnans voor iedereen
mogelijk, vrijwel zonder studie voor
treffelijk euitaar te spelen. Hand
grepen zijn niet meer nodig, op de
hals van het instrument wordt een
apparaatje met schrijfachinetoet3en
geplaatst, dat al het werk doet.