Zwerfdierenpark op het landgoed
van „Kasteel Amerongen"
Wonderlijke taferelen in het
bergachtige koninkrijk Jemen
STRIJD TEGEN HINDERLIJK
VLIEGTUIGLAWAAI
KANS OP NIEUWE OPSTAND
IN HONGARIJE NIHIL
DONDERDAG 21 FEBRUARI 1957
PROVINCIALE ZBBUW8B OOTJRANT
,JDE HAZENBERGEEN GASTVRIJ HOME
Houdng van de mens tegenover het
dier laat nog veel te wensen over
Op 12 februari 1673 kwam de Franse officier La Fosse met twaalf ruiters
naar Kasteel Amerongen. HU verschafte zich toegang tot het slot, joeg de
bewoners naar buiten, stopte het hele gebouw vol hooi en liet het daarna
over aan het vuur.
Er wordt gezegd, dat een van de ruiters een hondje, dat op het
laatste ogenblik naar het brandende kasteel kwam rennen, naar binnen
gooide, zodat het dier in de vuurzee omkwam. Op een dag in het jaar 1956
reed in de omgeving van de Ryn een grote vrachtwagen. Achter het stuur
zat een man. Onder de arm had hy een hondje gekneld. Een eindje voor de
brug smeet hy de arme viervoeter de cabine uit. Jankend kwam de hond op
de weg terecht, krabbelde overeind, sprong in de Ryn en trachtte zwem
mend de overkant en de baas te bereiken. Het eerste lukte, het laatste na
tuurlijk niet. Aan de overkant stond geen Frans officier, maar een jongen,
die het dier opnam en het naarkasteel Amerongen bracht,
waar evenmin een officier stond. Het was mevrouw E. von Esemann
geboren gravin van Aldenburg Bentinck, die voor de zoveelste maal bewees
zich het lot van zwerfdieren aan te trekken.
Tussen 1673 en 1956 liggen bijna
drie eeuwen. Veel heeft de mensheid
Seleerd, veel is wellicht beter gewor-
en, maar de houding van de men3
ten opzichte van het dier laat nog
schrikbarend veel te wensen over.
Het geval van de vrachtwagen is
historisch. Tientallen andere gevallen
zouden aangehaald kunnen worden.
Mevrouw Von Ilsemann, die op het
kasteel Amerongen woont, weet er
van te vertellen. Vaak gebeurt het,
dat mensen hun hond achterlaten in
het bos. vastgebonden aan een boom.
Het probleem van de zwerfdieren is
zo groot, dat er drastische maatrege
len genomen moeten worden om tot
een oplossing te komen.
Och ja, mevrouw Von Ilsemann, die
zich het lot van de dieren al jaren en
jaren aantrekt, heeft veel gedaan,
maar wat kon zij alleen uitrichten
Incidentele gevallen werden gehol
pen het probleem bleef, in al zyn om
vang.
Doch nu is er het Nationaal dieren
park voor zwerfdieren. De stichting
is opgericht en de werkzaamheden
komen reeds op gang. Blijft de vraag
wat mevrouw Von Ilsemann, kasteel
Amerongen en het dierenpark voor
zwerfdieren met elkaar te maken
hebben.
Uit wraak
Laten we even terugkeren naar
1673, toen La Fosse het kasteel ver
woestte uit wraak voor de geleden
nederlaag. De eigenaar, Goddard
Adriaen baron van Reede, was niet
voor een gering deel schuld van deze
nederlaag. Hij was een diplomaat van
betekenis en een missie naar Bran
denburg bezorgde hem buitenlandse
hulp. tegen de Fransen en daarmee de
overwinning op La Fosse.
De terugkeer van Godard Adriaen
werd nauwelijks vergald door de
brand. Hg kreeg een flinke schade
loosstelling en begon daarna op de
oude fundamenten van het kasteel
een nieuw slot te bouwen, maar nu
een slot volgens de heersende smaak.
De architect is niet bekend, maar
zonder twijfel is hii afkomstig uit
de school van Jacoo van Campen
en Pieter Post. Van buiten een wat
kleurloos, strak, maar enorm im
posant gebouw van drie verdiepin-
§en en een onderhuis. Een dubbele
rug gaf toegang tot het inwendi
ge van het kasteel, waarin Godard
Adriaen en de na hem komenden
trots hebben rondgewandeld. Nu
faan toeristen door de gangen en
e kamers, voorafgegaan door de
gids en iedereen komt onder de in
druk van dit prachtige kasteel,
een van de mooiste van Nederland
ongetwijfeld.
Rondleidingen
..Kijk", zegt de rondleider, „aan dat
bureau heeft de keizer afstand ge
daan van de troon, en daar ziet U'
Een simpel zinnetje, dat boekdelen
aan herinneringen kan wakker ma
ken. Dat is kasteel Amerongen uit
het begin van de twintigste eeuw. Het
kasteel, bewoond door graaf van Al
denburg Bentinck, ziet plotseling na
de ineenstorting van Duitsland, de
ex-keizer de brug opkomen. Hier te
kende de logé de troonsafstand en van
hieruit werd gezocht naar een defini
tieve woonplaats voor de ex-keizer.
Het tijdperk van de kastelen schijnt
tot het verleden te behoren. De belas
tingen zijn van dien aard, dat er al
leen nog een mogelijkheid is alles in
tact te laten wanneer rondleidingen
Het kasteel Amerongen, dat in de ze
ventiende eeurv werd gebouwd. Het is
een van de mooiste kastelen in Ne
derland.
mogen worden gehouden. En dat ge
beurt nu op kasteel Amerongen.
Maar er gebeurt meer. Na de po
gingen van mevrouw Von Ilsemann
om alléén het lot van zoveel mogeiyk
zwerfdieren te verzachten, kwam
daar plotseling de mogelijkheid de
zaak groot en groots aan te pakken.
Zonder aarzelen stond mevrouw Von
Ilsemann een deel van haar prachtig
landgoed af aan de op te richten
stichting „Nationaal dierenpark voor
zwerfdieren".
Prima verzorger
Een Rotterdamse jongeman, scheeps
bouwer, liet zijn werk onmiddellgk in
de steek toen hy hoorde wat de stich
ting van plan was. Men had geen
betere keus kunnen doen, want het is
een lust voor het oog deze Rotter
dammer te zien, terwijl hij bezig is
met de aan zgn zorgen toevertrouw
de dieren.
Denk vooral niet dat het zo gemak
kelijk is. „De Hazenberg" (de naam
van het dierenpark) is in geen enkel
opzictheen asiél. Het is een pension
voor betalende en niet-betalende gas
ten. Een pension, waarin iedere aan
wezige zich moet schikken naar de
gestelde regels. Zegt U dat zoiets niet
kan?
Uit alle delen van het land komen
de zwerfdieren naar Amerongen,
maar de ruimte is nog beperkt. Het
architectenbureau Van den Berg en
Jurriëns uit Naarden heeft welis
waar belangeloos de plannen voor uit
breiding gemaakt, maar de uitvoe
ring zal veel geld vragen. Dat geld
moet er komen, want alleen dan zal
bij „De Hazenberg" de victorie kun
nen beginnen. Dit kón een landelijke
zaak worden. Er kón in iedere provin
cie in de toekomst een soortgefyk die
renpark worden gesticht, maar vóór
alles moet het experiment in Ame
rongen slagen.
Tage Erlander naar
congres P.v.d.A.?
De Partij van de Arbeid, houdt op
7, 8 en 9 maart een congres in de
Haagse Dierentuin. Het Gottenburgse
blad „N'y Tid" meldt, dat de Zweedse
eerste minister, Tage Erlander, aan
dit congres zal deelnemen als verte
genwoordiger van de Zweedse socia
listische partij. De heer J. A. Berger
zal spreken over „Sociaal economi
sche politiek". Een beschouwing over
„Het politieke beeld van Nederland"
zal worden gegeven door mr, J. A. W.
Burger (voorzitter van de Tweede
Kamerfractie van de P.v.d.A.), Na
een inleiding van de heer dr. C. L.
Patijn over „Buitenlandse politiek"
leidt prof. W, Banning een debat in
over onderwijsvraagstukken, en de
heer J. Bommer zal het onderwerp
„Program volkshuisvesting en ruim-
telgke ordening" behandelen.
Men verwacht, dat het congres, dat
onder leiding zal staan van de heer E.
Vermeer, door ca. 1000 afgevaardig
den zal worden bezocht.
„Laat passagiers betalen",
zegt Sir Arnold Hall.
In een lezing, die liy onlangs in
Washington heeft gehouden, heeft Sir
Arnold Hall, technisch directeur van
de Hawker-Siddeley Group, enige
aandacht besteed aan het vraagstuk
van het vliegtuiglawaai. Proefdraal-
ende en laagvliegende vliegtuigen
produceren tegenwoordig zoveel la
waai dat het by de bevoegde Instanties
klachten regent van mensen, die in de
omgeving van vliegvelden wonen en
hun rustig bestaan door dit lawaai
verstoord achten. Nu zyn het alleen
nog degenen, die in de omgeving van
militaire vliegbases wonen, maar over
enkele jaren zal men ook in het bur-
gerluchtverkeer het straalvliegtuig
introduceren en zullen waarschynlyk
ook degenen, die in de omgeving van
burgervliegvelden wonen, zich by het
koor der klagers voegen.
Is dit vliegtuiglawaai afdoende te
bestrijden
Het lawaai, dat een vliegtuig pro
duceert, houdt verband met de afme
tingen van dit vleigtuig en zijn kruis
snelheid. Vliegtuigen zijn tegenwoor
dig over het algemeen groter dan voor
de oorlog het geval was en ook ligt de
snelheid een flink stuk hoger. Men
kan aannemen, dat bg een toename
van het gewicht van 13.500 kg tot
135.000 kg (m.a.w. als het vliegtuig
.tienmaal zo zwaar wordt) het lawaai
tien decibel luider zal worden.
De straalmotor is op zichzelf een
grotere lawaaibron dan zijn voorgan
ger, de zuigermotor. Het vliegtuig
van 135.000 kg produceert, wanneer
het met straalmotoren is uitgerust, 18
decibel meer geluid dan met zuiger
motoren. Wanneer men de z.g. by-
§ass straalmotor gebruikt, kan men
it lawaai 3% decibel verminderen en
men kan er nog eens 7 Ya decibel af
krijgen als men een geluiddempings-
inrichting van gegolfde plaat in de
uitlaat aanbrengt; in totaal wordt het
geluid dan dus 11 decibel zwakker.
Het geluid is dan een stuk minder dan
van veel thans in gebruik zijnde vlieg
tuigen met straalmotoren, maar het is
toch altijd nog heel wat zwaarder dan
van vliegtuigen met zuigermotoren.
Voor ae burgerluchtvaart heeft een
en ander nog een verdere consequen
tie. Behalve de geluiddempingsinstal-
latie van gegolfde metaalplaat heeft
men in de straalmotoren ook een in
richting nodig waarmee men na de
landing de werking van de gasstraal
kan omkeren om zodoende de lan
dingsuitloop te bekorten. Men heeft
voor dit doel zeer goed bruikbare in
stallaties ontworpen en beproefd. Het
gebruik van de beide genoemde in
richtingen brengt echter een hoger
motorgewicht, minder stuwkracht en
een groter brandstofverbruik met zich
mee.
Een en ander zou betekenen dat de
prys per plaatsmijl op de Europese
luchtroutes 6 hoger wordt en op
intercontinentale routes zelfs 9 De
luchtreiziger zou bereid moeten zijn
om die hogere prys te betalen ten ge
rieve van zijn medemensen, die niet
van het luchtverkeer profiteren maar
alleen maar last van net lawaai heb
ben. Een alleszins redelijk voorstel
volgens Sir Arnold.
Teneinde tegemoet te komen aan de
verkeersmoeilijkheden tussen het
centrum en het industriegebied van
Amersfoort, is de gemeente overge
gaan op de bouw van een rondweg
plan met tunnelwerken. Een deel van
de Oude Singelgracht is ten offer ge
vallen aan het verkeer: het is ge-
dempt en er loopt nu een oprit van
200 meter lengte overheen naar de 28
meter brede tunnel, die met twee
maal twee banen het verkeer onder
de spoorlijn zal voeren. Op de boven
ste foto ziet men de oprit in wording;
op de onderste foto de werkzaamhe
den aan de tunnelbouw.
Sterke uitbreiding bedrijf
Scheepshypotheekbank.
Ook 1956 heeft zich gekenmerkt
door een sterke uitbreiding van het
bedrijf der N.V. Rotterdam scho
Scheepshypotheekbank. De Neder
landse scheepsbouwlndustrio bleef
zeer levendig cn daarmee de vraag
naar geldleningen op schepen. Tot
«tand kwamen 112 leningen tot een
gezamenlijk bedrag van f 27.950.000.
Dit bedrag was nog let* hoger clan
In 1955. Aan aflossingen uerd ont
vangen f 13.099.311, waardoor het
bedrag aan uitstaande leningen toe
nam met f 14.850.689 tot f 71.763.294.
Op zeeschepen werd verstrekt
f 6.100.000, op kustschepcn f 7.810.
000 en op binnen, en visserijschepen
f 14.040.000. Daar de Nederlandse
schecp8bouwinduatrle veel buiten
landse orders ontving, kon de, ven
nootschap, samen met twee zuster
instellingen. een niet onaanzienlijk
bedrag aan buitenlandse leningen
verstrekken, waarvoor een^ krediet-
verzekering werd gesloten.
De baten uit rente, provisie enz.
beliepen f 3.716.353 (v.j. f 2,984.157).
De winst steeg van f 742.602 tot
f 1.182.219.
In het reservefonds wordt ge
stort f 300.000, waardoor dit
stijgt tot f 2.051.777.
Voorgesteld wordt 26 procent di
vidend over de verplichte stor
ting, dus f 26.per aandeel, en
voor houders van oprichtersbe-
wijzen een uitkering van f 160
per stuk. Op de beleggingen werd
een verlies geboekt van I 189.297.
Dit bedrag werd gebracht ten
laste van de „reserve voor even
tuele verliezen op de beleggin
gen". De gezamenlijke reserves
zullen na vaststelling van de
winstverdeling belopen
f 4.261.705.
De resultaten, aldus het verslag,
stemmen wederom tot grote tevre
denheid. Over 1955 werd 24 procent
dividend uitgekeerd.
Vuurtoren bij vergissing
met raketten beschoten.
De Amerikaanse marine heeft nog
al zuur bekendgemaakt dat drie van
de bommenwerpers van de basis in
Atlantic City per vergissing de
vuurtoren van Holland Point nebben
gebombardeerd en met raketten be
schoten.
Drie vuurtorenwachters liepen be
halve de schrik enige lichte verwon
dingen op. De piloten dachten dat
de vuurtoren een gezonken schip
was: het doel waarnaar ze op weg
waren. Drie of vier raketten die ge
lukkig niet van lading waren voor
zien troffen de toren en maakten
reuzen gaten in de muur. Een gene
rator werd vernield en enige yzeren
balken braken doormidden.
Wonder boven wonder was de licht
installatie nog intact. De marine
biedt haar verontschuldigingen aan.
ONDANKS KETTINGBRIEVEN
Hopeloze gelatenheid
in verbitterd land.
Eén verbiyf van enkele dagen in
het Hongarye van nu is al voldoende
om de bezoekers de overtuiging le
geven dat de kansen op een nieuwe
opstand op nationale schaal in de af
zienbare toekomst praktisch nihil
zyn.
Binnen en bulten Hongarye praten
mensen over een nieuwe revolutie in
maart. Kettingbrieven circuleren door
het verbitterde land, met de datum
voor deze opstand gesteld op 15
maart, de verjaardag van de Hon
gaarse opstand van 1848.
Een man zal ln Boedapest op straat
tegen U zeggen: „Ja, nu lijkt het rus
tig. Maar wacht tot de lente".
Maar als U deze zelfde, tegen het
regime gekante man-in-de-straat om
zijn werkelijke mening vraagt, dan is
het antwoord steeds hetzelfde: „In
oktober hebben we allemaal geloofd
dat het westen ons te hulp zou komen.
Maar het heeft dat niet gedaan en nu
weten we dat het de volgende maal
ook niet zou komen. Hoe kunnen we
VIER VERSCHILLENDE TIJDREKENINGEN
Mannen gaan gehuld in rokken;
vrouwen dragen broeken van oudsher
TAIZ, 19 febr. (United Press). De vrouwen dragen broeken en de
mannen rokken, en niemand weet welk jaar het is.
Dat hoort bij het wonderlijke leven in dit bergachtige koninkrijk
Jemen, in het hart van Arabië, een land dat nimmer uit de Middel
eeuwen is gekomen. Zelfs letterlijk leeft men hier nog in de 14e
eeuw, althans volgens twee van de vier verschillende tijdrekeningen,
die hier in zwang zijn. Die datum-verwarring kan lastig zijn, als men
bijvoorbeeld brieven te schrijven heeft. Als men aan het ministerie
van financiën wil schrijven (waarschijnlijk om te klagen over de wil
lekeurige wijze van belastingheffing), moet men 1372 achter de datum
schrijven, volgens de oude Ottomaanse kalender, die dat ministerie
nog altijd gebruikt. (De Turken zelf hebben die tijdrekening al lang
afgeschaft.)
Andere departementen in Jemen
houden zich evenwel aan de Isla-
mietische Hejira-kalender, en vol
gens deze leven wij in het jaar
1376. In communicaties met het
buitenland kan men natuurlijk ge
woon 1957 schrijven. Tenslotte is er
dan nog de oude Hebreeuwse ka
lender, die gebruikt wordt door de
weinige joden, die nog in Jemen
zijn gebleven en die niet naar Is
rael zijn geëmigreerd.
Die jaartelling-verwarring hindert
de meeste Jemenieten echter in het
geheel niet. Zij schrijven immers
nooit en laten dat werk over aan
de beroepsschrijvers, die in de scha
duw van oude muren brieven voor U
schrijven. Zij zijn uiteraard precies
op de hoogte. Maar de barrevoets
gaande Jemenieten op de kameelwe
gen malen niet om datum of jaar. Zij
weten trouwens zelden hoe oud zij
zelf zijn. Het leven gaat hier nog
grotendeels dezelfde gang als in de
tijd dat de koningin van Sjeba nog
over de Arabische landen regeerde.
Alleen radio. Cola en Engelse siga
retten zijn algemeen aanvaarde mo
dernismen.
Als men met regeringsinstanties in
Jemen te doen heeft, Kan men da
genlang onderweg zijn. Want er zijn
drie hoofdsteden, die elk een aantal
departementen en overheidsbureaus
herbergen. Tussen die hoofdsteden
zijn geen behoorlijke wegen. Over
rotsachtige paden en door wolken
zand en stof kan men dagenlang met
een jeep onderweg zijn om van Taiz
naar Sanaa en van Sanaa naar
Soekhne te komen. In Soekhne ver
blijft tegenwoordig de Imaam van
Jemen, de absolute heerser over dit
koninkrijk. Imaam Achmed gebruikt
de zwavelbaden in die plaats, want
hij is oud en ziek.
Die moeilijke bereikbaarheid van
de regering lijkt erger dan zij is.
Want wie heeft de regering nodig?
Buitenlandse zakenlieden zijn er niet
in Jemen. En het personeel van de
drie diplomatieke vertegenwoordi
gingen, die in Jemen zijn, mogen zon
der toestemming van de Imaam toch
niet van hun standplaats wegreizen.
De Britse zaakgelastigde is in het
afgelopen anderhalf jaar nooit buiten
Taiz geweest, behalve voor korte
reisjes naar Aden, De Amerikaanse
ambassadeur in Saoedi-Arabië, die
ook zijn land in Jemen vertegenwoor
digt, is hier al in geen twee jaar ge
weest.
De westerling ziet, tot ziin verba
zing, nog veel meer vreemde dingen
in Jemen. Dat begint al met de Je-
menietische vlag: een zwaard en vijf
sterren op een rood veld. Die vlag
kan men ophangen zoals men wil,
normaal of ondersteboven: dit is bei
de goed. Verkeersagenten zijn er te-
fenwoordig ook in Taiz. Maar het is
uidelijk dat zij nog maar aan het
leren zijn. Het is heel gewoon om in
in kaki uniform gestoken verkeers
agent in een keurig huisje aan het
werk te zien, midden in een straat,
waar in de verste verte geen kruis
punt te bekennen is. Zij zwaaien ar
men en fluiten met genoegen op het
politicfluitje. Vaak ook nebben zij
hun kinderen maar meegebracht, die
vol bewondering naar pa zitten te
kijken.
De vrouwen in dit 4,5 miljoen zielen
tellende land zijn voor de vreemde
ling opvallend, om het zacht uit te
drukken. In sommige opzichten zijn
zij meer geavanceerd dan haar Ara
bische zusters elders, ja zelfs dan de
meisjes in New York of Parijs. Zij
dragen bijvoorbeeld al honderden ja
ren de nauwsluitende ..toreador"-
broeken, die in het westen pas kort
geleden mode zijn geworden. Die
pantalons der Jemenietische vrouwen
zijn zwart, met goudborduursel, en
heel nauwsluitend. Daarop dragen zij
een los jasje, ongeveer zoals Dior in
Parijs gedecreteerd heeft. De koelie-
hoeden. een paar jaar geleden de
rage in het westen, zijn hier zo oud
als de wereld.
Verder zijn de Jemenietische
vrouwen opgetooid met tal van
sieraden: zilveren halskettingen,
armbanden enz. Sluiers dragen de
meisjes niet. Wel verven zij zich
graag saffraan-geel en schetsen,
zij zwarte kringen om heur ogen,
alleen tegen het Russische leger vech
ten? Het is hopeloos".
Het gevoel van hopeloze gelaten
heid is de voornaamste indruk die de
bezoeker aan Hongarije krijgt.
Hongarije is een natie van vermoor
de zielen en het lijkt heel onwaar-
schyniyk dat enige patriottische op-
Slechts hier en daar ziet men nog
een politieman patrouilleren op het
grote industrie-eiland Scepel in Boe
dapest, waar Russische tanks opge-
door CHARLES RIDLEY
van United Press
roepen werden om de opstandige ar
beiders van de staalfabrieken neer te
slaan.
Kalm is de regering bezig de revo
lutionaire leuzen van de muren en
standbeelden te verwijderen en de ro
de vlag van het communisme weer te
hg'sen op de Sowjet-monumenten die
geschonden werden gedurende de wei
nige dagen dat de vrgTieidsstrijders de
macht in handen hadden in het land
der magyaren.
De gehate rode ster is weer opge
gaan boven de steenkolenmynen van
Tatabanya en alles wat de vermoeide
Hongaren toonden toen zy voor al de
ze beledigingen van de herinnering
aan 30.000 doden geplaatst werden,
was een lichte nieuwsgierigheid.
Haar macht ruikend, heeft de rege-
ring-Kadar bij herhaling gepocht, dat
haar hervormde politiemacht in staat
is elke nieuwe ..contra-revolutionai
re" demonstratie te onderdrukken en
dat ook niet zal nalaten.
Hp&Odlg 1
te waarborgen en de proletarische
dictatuur van het volk te handhaven.
Te handhaven voor wie?
Dat is wat iedere Hongaar zou wil
len weten. Maar in hun mistroostige
stemming van nu zijn de meeste Hon
garen van gevoelen dat ze er niets
tegen kunnen doen.
„We haten de Bolsjewieken als één
man", zo was een typerende opmer
king die tegen ons gemaakt werd,
„de mensen In Rusland hebben hen
nog langer gehad dan wy hen hebben
en moeten hen nog meer haten. Er is
niets wat we er aan kunnen doen,
maar we hebben nog een laatste hoop.
Misschien dat de vonk die door onze
Hongaarse revolutie Is uitgeslagen,
het Russische volk zal aansteken en
dat het zich verheffen zal en zal roe
pen „genoeg".
met houtskool. Het effect is ver
rassend: de Jemenietische meisjes
zien er heel aardig uit. Tenminste
als zij heel jong zijn. zo'n jaar of
15. de leeftijd waarop zij trouwen.
Later verdwijnt de bekoorlijkheid
al heel snel.
Ondanks het feit, dat zij rokken
dragen (cn de vrouwen broeken), zijn
de mannen de baas in Jemen. De
vrouwen hebben er niet veel rechten.
Zij worden door de ouders uitgehu
welijkt. vaak vlak na de geboorte.
Daar iedere man. volgens de Islam,
vier vrouwen mag hebben, zijn er
niet veel oude vrijsters in Jemen.
Want van die vergunning van Mo
hammed maken de Jemenieten druk
gehrnik. Ook de nnriPn nemen meest
al meer dan één vrouw Meer vrou
wen betekent immers meer arbeids
krachten op het land.
