In de Digoel- gevangenis is van
mishandelingen geen sprake
Michaela en Armand Denis filmen
dieren en denken over de mensen
Vioolconcert met een merkwaardig verleden
GETUIGENISSEN VAN TROUW
EN DANKBAARHEID
WOENSDAG 13 FEBRUARI 1937
PROVINCIALE ZBBÜW8B COURANT
T
INSINUATIES VAN DJAKARTA ONWAAR
Papoea's en Indonesiërs leiden
er normaal gevangenenbestaan
In de centrale gevangenis In Tanah Merah aan de bovenloop van de rivier
Digoel (Ned. Guinea) ondergaan naast 87 Papoea's ook 35 Indonesiërs hun
door de rechter opgelegde gevangenisstraf. Van deze Indonesiërs hebben
destyds 25 deelgenomen aan de infiltratiepoging by de Etnabaai en een an
der behoort tot de groep, die veroordeeld werd wegens de infiltratiepoging
bij Fak-Fak. De overige leden van deze groep, evenals degenen, die infil
treerden by dag. z\jn reeds uit de gevangenis ontslagen en de meesten van
hen verlieten Niemv-Guinea. De overige negen Indonesiërs z(jn afkomstig
van Nieuw-Guinea en zijn tot gevangenisstraf veroordeeld wegens criminele
niet-politieke daden.
slërs evenals de Papoea's buiten de
gevangenismuren in de groententul-
nen, aan de woningbouw, aan het on
derhoud van het vliegveld van Tanah
Merah of gaan zij uiteraard onder
bewaking op visvangst.
De voeding staat onder geregelde
controle en net dageiykse rantsoen
wordt opgesteld volgens de medische
voorschriften. Voor de verrichte ar
beid krijgen de gevangenen een klei
ne vergoeding, waarvoor zy In de ge
vangeniswinkel bepaalde artikelen,
zoals zeep en tabak, kunnen kopen.
Grenzend aan het gevangenlsge-
De gevangenis in Tanah Merah is
gevestigd dichtbij het reeds geruime
tijd geleden opgeheven Digoel-inter-
neringskamp, waarvan de materialen
overigens wel degelijk zijn gebruikt
voor het nieuwe complex. Dat de cen
trale gevangenis is gebouwd by de
plaats, waarvan de naam nauw ver
bonden Is met het voormalige inter
neringskamp, is hoofdzakelijk het ge
volg van de omstandigheid, dat de
reeds voor de oorlog gebouwde gou-
vernemenswoningen de oorlogshan
delingen nagenoeg ongeschonden
overleefden en bovendien ook tal van
andere basis-faciliteiten reeds aan
wezig waren. Het is ook in deze ge
vangenis, waar volgens berichten uit
Indonesië 200 Indonesiërs zouden zijn
geïnterneerd.
Bij een bezoek aan Tanah Merah
is gebleken, dat noch in de centra
le gevangenis nog op andere
taatsen aan de bovenloop van de
'igoel andere Indonesiërs vrn-
heidsstraffen ondergaan, dan de
reeds genoemde 35. Trouwens, van
politieke activciteiten van de eni
ge duizenden Indonesiërs aan de
zuidkust van Nederlands-Nieuw-
Guinea is, althans naar buiten,
niets te merken. Zij vinden hoofd
zakelijk een bestaan als landbou
wers, ambtenaren en onderwijzers
en zowel van de zijde der politie
als van het bestuur is verzekerd,
dat van moeilijkheden met deze
bevolkingsgroep als gevolg van
politieke activiteiten van de eni-
sprake is.
Zowel de Papoea's als de Indonesi
sche gestraften in de gevangenis ge
ven de indruk een goede verzorging
te krijgen. Zy zien er gezond uit en de
verblijven, waarin zij zijn onderge
bracht, zijn zindelijk. Behalve een
klein aantal, waarvan het gedrag
aanleiding heeft gegeven een uitzon
dering te maken, werken de Indone-
bouw staat pen ziekenhuis, waar da-
geiyks polikliniek wordt gehouden
voor de gestraften.
Hun gezondsheidstoestand is ech
ter goed en ook sterfgevallen zijn al
geruime thd niet voorgekomen.
Voorts wordt periodiek tandheelkun
dige hulp door een in Merauke geves
tigde tandarts verleend.
Hiernaast staat, dat er de gebrui
kelijke strenge gevangenisdiscipllne
heerst. Zowel binnen als buiten de ge
vangenismuren staan de Papoea's en
Indonesiërs, die in gescheiden verblij
ven zijn ondergebracht en ook op an
dere wijze niet met elkaar in contact
komen, onder bewaking van gewa
pend gevangenispersoneel en de voor
schriften worden zeer stipt nageleefd.
Van sporen van mishandeling ls bij de
gevangenen echter geen sprake en
van bestuurszijde wordt, zo no
dig. strikt toegezien op correc
te behandeling, ook omdat tot voor
enkele jaren geleden hierover klach
ten waren geuit.
Ook dezer dagen afgenomen verho
ren van de gevangenen en het bewa
kend personeel leverden echter geen
positief resultaat op behalve de per
tinente verklaringen van enkele ge
straften, die ontkenden, dat mishan
delingen zouden hebben plaatsgevon
den.
Franse „Mirage 03"
1840 km per uur
vloog
Volgens een betrouwbare bron heeft
een Franse straaljager onofficieel het
op naam van Engeland staande we
reldsnelheidsrecord in de lucht verbe
terd. De tweemotorige „Mirage 03"
heeft een snelheid bereikt van 1.840
kilometer per uur in horizontale
vlucht (1.143 mijl per uur). Vorig
jaar is het record voor vliegtuigen
van dit type door de Britse „Farey
Delta fd-2 op 1.132 mijl
bracht.
1 per uur ge-
Protest Haagse S.G.P. tegen
benoeming mr. Kolfschoten
Het bestuur van de statenkring
Den Haag der Staatkundig Gerefor
meerde Party heeft dezer dagen in
een byeenkomst in de Jeruzalemkapel
in Den Haag een vergadering gehou
den, waarin besloten werd aan de
burgemeester van Den Haag een
schrijven te richten, waarin afkeu
ring wordt uitgesproken over het feit,
dat hy zijn Denoeming heeft aan
vaard. In dit schrijven aan mr. H. A,
M. T. Kolfschoten zegt het bestuur
dat het onjuist is wanneer deze be
noeming van r.-k. zijde als een „over
winning" wordt voorgesteld. Zy is
slechts „het geschenk van twee gere
formeerde stemmen, en daarvoor zal
bovendien wel een tegenwaarde be
dongen zyn", aldus de brief.
Voorts acht het bestuur het „in
etisch en cultureel opzicht" afkeu
renswaardig. dat mr. Kolfschoten, die
als voormalig minister van justitie
een jaar lang „zuiveringsminister" op
het gebied van binnenlandse zaken is
geweest, "na de „affaire-Schokking",
opvolger van burgemeester Schok
king is willen worden.
OP DIERENBEGRAAFPLAATS
Nagedachtenis soms wat
overdreven geëerd
Het leven der dieren Is nauw ver
van tegenwoordig kan men keer op
keer het bewijs niervan vinden. Nu
eens is het een hond, die zijn baas
waarschuwt voor naderend onheil,
dan weer redt 'n hond mensenlevens
op 'n wijze, waardoor 't wat medelij
dende gezegde „dat stomme dier"
naar het rijk der fabelen kan verwij
zen. Het zijn meestal honden, die zo'n
belangrijke rol in het leven van men
sen spelen.
Voor iemand, die echt van zijn
hond houdt, is dit wezen mér dan een
dier. Het is een vriend, een huisge
noot. Soms neemt een huisdier
laten we het maar bij de hond houden
de plaats van een kind In.
De buitenstaander kan er gemak
kelijk om glimlachen, als hij hoort
dat sommige vrouwen tegen haar
hond over zichzelf spreken als „moe
der". Maar wie zal de reden door
gronden, die tot deze naamgeving
leiden. Hoeveel leed zal hierachter
zitten? Hoe dikwijls blijft een hond
niet de enige vriend van zijn baas,
terwijl alle mensen hem in de steek
laten? Deze feiten worden meestal
niet openbaar, de betrokkene bergt
deze dierenliefde weg in zijn hart,
omdat het hem alleen aangaat.
Is het dier eenmaal gestorven, dan
getuigen spmmigen in het openbaar
van ae betekenis, die hun vriend voor
hen had. Op de dierenbegraafplaats
Raaphorst te Wassenaar kan men le
zen, hoe diep de liefde voor het dier
in de- harten van hun bazen en ba
zinnen geworteld kan zijn. Daar heb
ben vele dierenvrienden een monu
ment opgericht ter nagedachtenis
van hun trouwe vriend, huisgenoot, of
redder
Ge kunt het overdreven vinden, als
men een graf van een hond ziet, dat
gedekt wordt door kostbare marme
ren platen en wordt gemarkeerd door
smeedijzeren kettingen. Wees voor
zichtig, want ge weet niet, van hoe
grote betekenis het dier voor de ach
tergebleven baas was. Zeg niet: dat
geld had men beter kunnen besteden,
want men richt standbeelden op voor
mensen, wier nagedachtenis heel wat
minder word* geëerd dan die van me
nig dier.
Temidden van rijen bomen, rond
een terrein bezijden het Wassenaars
Dierenpark ligt de dierenbegraaf
plaats Raaphorst. Ligusterhagen zor-
~en er voor, dat het er altijd groen
3. Dat vermindert de sfeer van
troosteloosheid, die op deze dierenbe
graafplaats heerst, die ook voor men
senkerkhoven zo kenmerkend is.
Als men op een grafsteen leest:
„Hier rustdie zijn leven gaf om
ons te waarschuwen" en men weet
dat deze hond enige mensen van de
verstikkingsdood redde bij een gas
ontploffing, maar zelf slachtoffer
werd, begrijpt men best, dat zijn baas
hem een mooi graf gaf.
„Je verlangde zo weinig, Je gaf ons
zo veel" leest men op een andere
steen. „Hij was liet voor allen; wij
vergeten hem nooit" staat elders of
„Dank voor al je trouw en liefde".
Het zijn alle getuigenissen van bazen
en bazinnen, die daarmee de nage
dachtenis van hun huisvriend eren.
Doofstomme meubelmaker1
dronken achter het stuur
Het gerechtshof te Amsterdam
heeft gisteren de doofstomme meu
belmaker H. van de P. uit Utrecht,
wegens het besturen van ztin auto na
het drinken van zes glazen bier, over
eenkomstig de eis veroordeeld tot een
week gevangenisstraf voorwaardelijk,
een boete van 40.subsidiair, acht
dagen hechtenis en intrekking van
zijn rijbevoegdheid voor de t(jd van
zes maanden.
Op 3 september vorig Jaar was Van
de F. met een vriend na bier te heb
ben gedronken in Utrecht ln zyn au
to gestapt en direct daarna tegen een
benzinepomp gereden. De politie vond
de man met zyn hoofd slapend op het
stuur.
Besprekingen over de
onderwijzerssalarissen
De besprekingen over de onderwy-
zerssalartssen in de bijzondere com
missie voor georganiseerd overleg
voor het onderwijzend personeel by
het lager onderwijs zyn gisteren
voortgezet. De opmerkingen van de
onderwyzersorgamsaties zullen aan de
regering worden voorgelegd. Een
kleine werk commissie zal Inmiddels
enkele voorstellen nader uitwerken.
De verwachting bestaat dat de by-
zondere commissie deze maand nog
weer ln pleno zal by een komen.
Maandagmiddag i* mr. II. A. M. T. Kolfschoten geïnstalleerd als burge
meester van Den Haag. De burgemeester-vacatures m de hoofdstad en de
residentie zijn thans dus beide weer vervuld. Na de installatie werd de bo
venstaande foto gemaakt met v.l.n.r. wethouder C. H. P. W. van de Oe
ver. de ,/}rote Drie" onder onze burgemeesters, mr. Van Walsum Rot
terdam), mr. Kolfschoten fDen Haagen mr. Van Hall Amsterdamen
mevrouw KolfschotenFerwerda.
Niet iedereen zal het geld bezitten
om een duur graf te kopen voor zijn
huisdier. Dan geeft men de gestor
ven makker een eenvoudig graf met
slechts een nummer of een simpel
bordje, met alleen maar de naam
erop.
Opvallend vele malen leest men op
de grafsteentjes het woord „trouw".
Er zullen weinig mensen dezelfde
mate van trouw kunnen opbrengen
als een dier. Deze gedachte dreef
Klein jongetje moest leeuw aaien
„Wij zijn perfectionisten", zegt Armand Denis na afloop van zijn in
de Irene-studio te Bussum opgenomen praatje, waarin hij aan televi
siekijkend Nederland wordt voorgesteld als de maker van een serie
films over dieren en mensen in alle delen van de wereld. De komende
maanden zullen op donderdagavond deze.films in het Avro-program-
ma worden uitgezonden, boeiende, knappe films, voorzien van een
alleraardigste Nederlandse tekst.
Met „wij" bedoelt Armand Denis dan zichzelf en zijn schrijvende
blonde vrouw Michaela, die hjj in New York leerde kennen en met wie
hij trcuwde, nu acht jaar geleden, ln Potosi ln Bolivia, de hoogst ge
legen stad van de gehele wereld.
Zy zy'n perfectionisten, als filmers,
als mensen. En daarom waren zy ook
enthousiast over de technische per
fectie van onze televisie, die elk detail
van hun technisch perfecte films tot
zyn recht deed komen. Liefde voor
dieren hadden ze allebei al heel Jong.
„Myn vader", vertelt Armand, was
rechter in Antwerpen. Hy deelde zyn
tyd goed in en daardoor had hy 's
middags heel vaak tyd om me mee te
nemen naar de dierentuin. Hy leerde
my de dieren kennen en de dieren
leerden my kennen. En jk mocht niet
bang zyn. Ik moest bijvoorbeeld een
leeuw door de tralies op zyn kop aai
en. Ik was als heel klein jongetje al
gek op hagedissen. Later kwamen
aaar steeds meer dieren bij en zo heb
ik byvoorbeeld eens in Florida een
chimpansee-farm gehad. Toch hoop
ik. dat er op den duur geen dierentui
nen meer zullen zyn, maar wel die
renparken, reservaten. Want daar
door leren de mensen het dier kennen
en dat is héél belangryk. En natuur-
ïyk kunnen nu films ook veel laten
zien. Als films maar niet de dieren
zelf gaan vervangen
Armand Denis heeft films ge
maakt in vrywel alle delen van de
wereld. Vooral films van dieren
en mensen. Hy begon met ln Ox
ford te studeren, behaalde daar 'n
graad, kwam toen by Kodak ln
Rochester (V.S.) voor elektronica
en geluidsapparatuur en via In
structiefilms kwam hy ln het film
vak terecht. Hy combineerde het
met zyn liefde voor dieren.
Maar hy maakte byvoorbeeld
ook de film „De Kris", de eerste
og^Bali opgenomen speelfilm in
Sinds acht jaar gaat Michaela
mee. Ze hebben een huis ln Nairo
bi. maar ze hebben er precies drie
maanden gewoond.
Michaela tekent hun belevenissen
misschien de baas om boven het graf
van zijn hond te schrijven :.,De uit
nemendheid der mensen boven de
beesten is genie".
Op de begraafplaats liggen zo'n
twee- tot driehonderd dieren. Hun na
gedachtenis kan soms wat te over
dreven zijn geëerd. Zij waren even
wel goede vrienden van de mensen
en dat zij zich in hun leven deze
naam wisten te veroveren, blijft hun
mooiste eerbewijs.
de V.S. doet men toch veel meer aan
de karaktervorming dan hier", zegt
zij: „Je kunt Doolt genoeg leren. Geef
de kinderen veel leerstof. Later zy°
ze er dankbaar voor. En al die zoge
naamde karaktervorming Ik denk
dat de statistieken over de jeugdmis
dadigheid van Jullie gunstig afsteken
by die van landen, waar ze meer aan
karaktervorming doen en minder boe
ven te leren".
Deze belde mensen hebben Iets
boeiends. Met hun verhalen, hun
denkbeelden, hun levendige geest, hun
praktische instelling tegenover het
leven en hun films, waar heel hun
leven ook muterleel om draait.
Dordrecht referendum over
vrouwelijke predikant
Op 16 februari zal de evangelisch
Lutherse gemeente te Dordrecht zich
gaan uitspreken over haar voorgang
ster, da. M. E. Monsees. Niet alle ge
meenteleden van de gemeente waren
het destyds eens met de komst van
deze vrouweiyke predikant drie jaar
geleden. De ontevredenheid sproot
niet zozeer voort uit de persoon van
de nieuwe predikante als wel uit de
overweging, dat men geen vrouweiy
ke predikant begeerde. De beroepe-
ne vond dit laatste geen doorslagge
vend argument, hoewel zy' dit be
zwaar kende. Zij oordeelde ook, dat
het vooroordeel tegen de vrouw in
't ambt in de praktyk van het ambts
werk vaak spoedig verdwhnt en nam
zich voor als blyken zou, dat het niet
zou gaan. daaruit de enig mogelyke
consequentie te trekken en byv. na
drie jaar heen te gaan.
Aangezien het Kerkbezoek slecht
is en maar een kleine kern gemeente
leden aan de arbeid deelneemt, terwyl
een kleine groep in de negatieve hou
ding van verzet waarbjj men de voor
gangster niet erkent, volhardt, heeft
de kerkeraad het verzoek van da.
Monsees ingewilligd om door middel
van een referendum de gemeentele
den zich terzake te doen uitspreken.
Inmiddels bereidt de kerkeraad een
herziening van het reglement voor,
waarby niet de kerkeraad over de
predikantskeuze beslist, maar alle
stemgerechtigde gemeenteleden in
vloed kunnen uitoefenen.
Toon Hermans maakt
Europese tournee
Op 1 juli zal Toon Hermans in We
nen de première geven van een inter
ne eenmansshow. Hij heeft de-
op" Byvoorbeeld in het boek: „Met j |e show opgezet in Franse. Duitse en
een luipaard op schoot", na korte tijd
al een bestseller.
Zij vindt ons onderwijs goed en als
Engelse versies. In München is hy on
langs al opgetreden voor een aantal
lmpressario's en figuren uit de amu-
we opmerken: „Maar in Engeland en sementswereld .Hef ls zyn bedoeling,
I een Europese tournee te maken.
Ja, ik heb een rol voor U in mijn volgende film
KLEINE rol.
maar hel is maar een
Jos Verkoeijen speelt met
Middelburgs „Instrumentale"
Het PROGRAMMA van het con
cert, dat de „Instrumentale" don
derdag te Middelburg geeft, ver
meldt een opvallend werk: Schu
mann's vioolconcert. Het opval
lende betreft voornamelijk de
mysterieuze geschiedenis van de
ze compositie, waarover een twin
tigtal jaren geleden nogal veel te
doen is geweest.
Wat was namelijk het geval? Schu
mann schreef het concert in 1853
voor zyn vriend, de grote violist
Joachim, maar deze reageerde niet
zo enthousiast als wel mocht worden
verwacht. Hij speelde het werk.bin
nenskamers, studeerde er hard op
het was namelijk een uiterst moeilyk
stuk muziek maar tot een uitvoe
ring in het openbaar kwam het maar
nlef. Toch was hij er bijzonder mee
ingenomen, hetgeen blijkt uit corres
pondentie van Joachim. Maar toen
drie jaar later Schumann in een in
richting voor geesteszieken overleed,
was het werk nog niet in het open
baar gespeeldEen merkwaardige
gang van zaken, die nog merkwaar
diger werd toen Joachim het werk in
zijn schrijftafel deponeerde en er vry
wel niet meer over sprak.
Was het dan zo slecht Eenender
tig jaar later komt het concert op
nieuw ter sprake en dan zegt
Joachim: „I kan er niet zonder
diepe ontroering over spreken,
want het is Schumann's laatste
schepping, vóórdat zyn geest ver
troebeld werdLigt hier de
sleutel tot het mysterie? Vond
Joachim het onjuist of onkies een
werk aan de openbaarheid prys te
geven, dat geschreven was door
een componist, die op de rand van
de krankzinnigheid leefde? Twij
felde hy wellicht aan de waarde
van het werk?
Het zijn vragen, die niet opgelost
kunnen worden, maar wel staat vast,
dat zowel Brahms als Clara Schu
mann, de vrouw van de componist,
Joachim steunden in zyn afwijzing
om welke reden dan ook. En zo ging
dit vioolconcert vrijwel ongespeeld de
geschiedenis in, met bovendien de re
putatie, dat het op de grens van de
krankzinnigheid was gecomponeerd.
Deze reputatie werd nogmaals
versterkt, toen Joachim in 1907
het manuscript by testamentaire
beschikking aan de Pruisische
Staatsbibliotheek vermaakte on
der voorwaarde, dat het hand
schrift niet zou worden gepubli
ceerd nadat honderd jaar na
Schumann's dood zouden zyn ver
streken, dus in 1956.
Tot de dertiger jaren was er rust
rond het werk, maar toen deden weer
allerlei „spookachtige" geruchten
over het concert de ronde. Zo zou er
in Londen een spiritistische seance
zyn gehouden, waaraan was deelge
nomen door twee achternichten van
Joachim, de violisten Jelly d'Aranyi
en Adila Fachiri. Deze beide damés
zouden tijdens deze seance de „op
dracht" hebben gekregen het viool
concert op te sporen. Er werd een on
derzoek in de Staatsbibliotheek in
Berlyn ingesteld, maar men hoorde
er weinig over.
In 1937 verscheen het werk plotseling
weer in de publiciteit: de beroemde
uitgeversmaatschappy Schott uit
Mainz zou het concert uitgeven en
had aan de jonge Yehudl Menuhin ge
vraagd om er ae première van te wil
len geven. Deze was enthousiast en
stelde de eerste openbare uitvoering
vast op 3 oktober 1937 in San Fran
cisco. Maar inmiddels waren de Na
zi's in Duitsland aan de macht geko
men en de Kultuurkammer-t ra wan
ten van Goebbels waren aan het zoe
ken naar een vioolconcert, dat het be
roemde werk van Mendelssohn, ver
boden omdat de componist van joodse
bloede was, kon vervangen. En toen
Goebbels van het Schumann-concert
hoorde, maakte hy zich meester van
het werk en besliste, dat de wereld
première niet door een jood in Ame
rika mocht worden gegeven, maar
slechts door een ariër in Berlyn
En zo werd op 26 november 1937
het werk voor het eerst ln het open
baar gespeeld door Georg Kulen-
kampff, samen met de Berliner Phil-
harmoniker.
Over het al of niet geoorloofd zyn van
de publikatie in stryd dus met
testamentaire bepalingen is ai heel
wat geschreven. Thans kan men deze
zaak gevoegeiyk laten rusten, want
het Is Is nu 1957, honderd en één jaar
na Schumann's dood. zodat wel aan
de bewuste bepaling wordt voldaan.
Vorig jaar werd het concert in Ne
derland geïntroduceerd ter gelegen
heid van de Schumann-herdenking
door Herman Krebbers. Ook Jos Ver-
koeven. de concertmeester van het
omroep-kamerorkest heeft het thans
op zijn repertoire en zal het nu mor
gen spelen met de Instrumentale on
der leiding van Henk Stam.
Wat de muzikale waarde van het
werk betreft, is het wellicht goed te
herinneren aan een woord van de
man, voor wie Schumann het concert
schreef, namelijk Joachim, die een
jaar na de dood van de componist
schreef: „Ik begin het werk nu goed
in de vingers te krijgen. Er zijn zulke
heerlijke stukken in. vooral net eer
ste en het tweede deel
Het programma van donderdagavond
vermeldt voorts nog de Derde Suite
van Bach (met de beruchte of be
roemde doorhalen wat nier ver
langd wordt aria op de G-snaar),
het feestelyke vioolconcert in E.
eveneens van Bach en Beethoven»
Prometheus ouverture.