PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Revisie-proces M. van der Lubbe
binnenkort in West Berlijn
Walsoorden: aan- en afvoerhaven
voor Oost Zeeuwsch-Vlaanderen
BILT
ALS VERSTEKELING TOCHT VAN
„STATENDAM" MEEGEMAAKT
ARABIEREN WILLEN SAMEN
TEGEN ISRAËL OPTREDEN
200e jaargang - no 21
DagbladuHgave van de firma
Provlncdale Zeeuwse Courant.
Directie: F. v. d. Velde en F. B.
den Boer. Adjunct: W. de Pag ter.
Hoofdredacteur: W. Leertouwer.
Adjunct-hoofdred.: G. A. de Kok.
ABONNEMENTSPRIJS 62 oent per
week; f 6.50 p. kw.; fr. p.p. f 6.75
per kw. Losse nummers 15 cent.
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESSE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Vrijdag 25 januari 1957
ADVERTENTIEPRIJS 25 cent per
mm. Mlnlm. p. advertentie f 4.—.
Injf. mededelingen driemaal tarief.
Kleine advertenties (max. 8 regels)
23 cent p. regel met een minimum
van f 1.—. „Brieven of adres
bureau v. d. blad" 25 cent meer.
Giro no. 359300 P.Z.C.. Middelburg.
Bureaus: Vllsslngen, Walstr. 68-60, tel. 2355 4 lijnen (b.g.g. 646 of 304); Middelburg, Markt 61, tel. 3841; Goes, Lange Voretstr. 63, tel. 2473 (b.g.g. 2228); Oostburg, Nleuwstr. 43, tel. 20; Terneuzen, Brouwerijstr. 2; Zlerlkzec: N. Bogerdstr. 24, tel. 2«
FRAME-UP VAN NAZI'S TEGEN NEDERLANDER IN 1933
Eisennietigverklaring doodvonnis
en schadevergoeding
Een woordvoerder van de justitie in West-Berlijn heeft gisteren
officieel verklaard dat een Westberlijnse rechtbank („Landegericht")
binnenkort een aanvang zal maken met de herziening van het tegen
Marinus van der Lubbe in 1933 gevelde vonnis, naar aanleiding van
de Rijksdagbrand.
De herziening zal in behandeling worden genomen op verzoek van
de Westberlijnse advocaat dr. Arthur Brandt, die optreedt namens de
te Amsterdam woonachtige J. M. van der Lubbe, een broer van de
ter dood veroordeelde en geëxecuteerde Marinus van der Lnbbe. Hij
werd er door de Nazi's van beschuldigd het Rijksdaggebouw op 21
februari 1933 in brand te hebben gestoken. Na een zeer geruchtma
kend proces werd hij op 10 januari 1934 onthoofd. Men neemt aan,
dat het gebouw destijds op last van de natlonaal-socialistlsche leiders
in brand werd gestoken.
In het verzoekschrift van dr.
Brandt wordt nietig verklaring van
het in het wereldberucht proces te
gen Marinus van der Lubbe uitgespro
ken vonnis, de doodstraf.
Tevens zal dr. Brandt namens de
familie Van der Lubbe een eis tot
schadevergoeding indienen.
Officieel is verklaard dat de
rechtbank niet de gehele behan
deling van de zaak zal herzien,
maar op basis van een beslissing
dat het vonnis was gebaseerd op
een illegale, politieke wet van de
Nazi's het vonnis willen herzien.
„Er bestaat geen twijfel aan",
aldus de woordvoerder van de ju
stitie, „dat er bewijzen zijn inge
volge welke blijkt dat Van aer
Lubbe inderdaad brand heeft ge
sticht in het Rijksdag-gebouw. Hij
kan onder de geldende wetten
echter uitsluitend tot een gevan
genisstraf worden veroordeeld.
Hij werd geëxecuteerd ingevolge
een wet die speciaal voor deze
gelegenheid door de Nazi's was
ontworpen".
De woordvoerder die deze ver
klaring aflegde zei dat binnen en
kele weken het vonnis van de her-
zienende rechtbank kan worden
verwacht. De zaak zal in gesloten
zitting behandeld worden, maar
dr. Brandt zal pogingen aanwen
den om de behandeling openbaar
te kunnen maken.
Fiat in Frankrijk voor tunnel
door Mont Blanc
De Franse Nationale Vergadering
heeft met 544 tegen 32 stemmen de
plannen tot de bouw van een Mont
Blanctunnel goedgekeurd. Jarenlang
liceft dit ontwerp op de goedkeuring
moeten wachten, doch blijkbaar heeft
het Italiaanse „dreigement", de tunnel
anders alleen te bouwen, de stoot ge
geven.
Nu zal Frankrijk ongeveer de helft
der kosten betalen, Italië en Genève
betalen de rest.
De tunnel wordt 11.900 meter lang
en zal 90 miljoen gulden kosten.
Vliegramp in Nicaragua
eist zestien doden
Een lijnvliegtulg van de „Lineas
Aereas de Nicaragua" is woënsdag
in de vulkaan Ometepe, in het midden
van het meer van Nicaragua, neer
gestort. De dertien passagiers en de
drie leden van de bemanning kwamen
om het leven. De inzittenden waren,
op één Duitse passagier na, allen af
komstig uit Nicaragua.
Deze foto l->at zien hoe kroonprins
Abdoel Illah van Irak (r.) bij het
verlaten pan Doioningstreet 10 te
Londen afscheid nam van zijn gast
heer Harold MacMillan, de nieuwe
Britse premiermet wie de kroon
prins die een oom is van koning Fei-
sal, de lunch gebruikte. Prins Abdoel
is op weg naar Washington voor een
bezoek op uitnodiging van president
Eisenhower, maar heeft in Londen
zijn reis onderbroken voor het voeren
van besprekingen.
De documenten die op de Rijksdag
brand betrekking hebben zijn alle tij
dens een bombardement verloren
gegaan, maar in de nalatenschap
van een rechter, die de zaak mede
schijnt te hebben behandeld, zijn fo-
tocopieën van deze documenten aan
getroffen, en deze zullen in het her-
zienings-proces gebruikt worden.
De Rijksdagbrand was een stunt
van de toenmalige president van
rijksdag, Göring. De Nazi's gaven de
schuld ervan aan de communisten,
en gebruikten het geheel als een
voorwendsel tot het uitroeien van de
oppositie.
Beroep op India inzake
status quo Kashmir
De Verenigde Staten, Engeland,
Australië, Colombia en Cuba hebben
bij de Veiligheidsraad der Verenigde
Naties een ontwerp-resolutie inge
diend waarin India gevraagd wordt
de status quo van de Kashmir te er
kennen zolang de kwestie Kashmir
door de Verenigde Naties behandeld
wordt.
Tevens wordt in deze ontwerp-reso
lutie gezegd, dat mog steeds wordt
vastgehouden aan het door India
als „niet langer wenselijk" bestem
peld besluit van de Veiligheids
raad, dat het völk van de Kashmir
door een vrije volksstemming over
zijn eigen toekomst zal moeten beslis
sen.
AANVAARD
De Veiligheidsraad heeft later de
resolutie aangenomen met 10 stem
men voor en één onthouding (Sowjet-
Unie). Krisja Menon, de afgevaardig
de van India heeft de Veiligheidsraad
7 uur en 3 kwartier over de kwestie
Kashmir toegesproken, hetgeen een
record is.
Menon verklaarde o.m., dat India
geen geweld zal gebruiken en niets
zal doen, dat d'e gang van zaken in
Kashmir zou kunnen verstoren. India
aldus Menon, heeft het recht naar zijn
nabuurstaat te leven, zonder bedreigd
te worden met een „heilige oorlog".
De Pakistaanse minister van buiten
landse zaken, Firoz Khan Noen,
noemde Menon's verklaring mislei
dend.
Avontuur van Rotterdamse jongen
(Van een onzer verslaggevers)
De zestienjarige Piet Monsma uit
Rotterdam Zuid heeft kans gezien
midden tussen alle officiële per
soonlijkheden de proeftocht van
de „Statendam" als verstekeling
mee te maken. Toen Piet donder
dagmorgen de loopplank afkwam,
was zijn avontuur voorbij. Mannen
van de bewakingsdienst grepen
hem in zijn kraag.
Hoe Piet Monsma, die als be
diende op de afdeling expeditie
van de Holland-Amerikalijn werkt
er in geslaagd is tussen al die offi
ciële begroetingen en daarmee ge
paard gaande strenge controle
woensdagmiddag de loopplank op
te komen en in het interieur van
de „Statendam" te duiken, is een
volslagen raadsel. En dat is dan
ook een van de punten, die de be
wakingsdienst van de H.A.L. het
meest interesseert.
Al dagenlang had de zestien
jarige Piet in de kring van zijn
familie lopen opscheppen: „Let
maar eens op, ik maak die proef
tocht mee." Tegen zijn broertjes
en zusjes zei hij: „Voor jou breng
ik iets mee en voor jou ook." Moe
der Monsma vertelt het allemaal
een beetje met een verschrikte
glimlach. Want zeg nu zelf wie
had kunnen denken, dat het de
jongen werkelijk zou lukken
„Gisteravond kwam hij niet
niet thuis met eten", vertelt zijn
moeder verder, „maar dat was
niets bijzonders, want hij moest
wel meer overwerken. Maar in de
loop van de avond kregen we be
zoek van een meneer van de be
wakingsdienst van de Holland-
Amerika-Lijn. Zij hadden Piets tas
nog op kantoor zien staan en zij
vermoedden wel, wat er aan de j
hand was. Piet had namelijk des
middags papieren naar de „An-
dijk" moeten brengen, die een
half uur eerder dan de Staten- i
dam vertrok en was daarvan niet i
teruggekeerd.
Ik heb vanmorgen zijn kantoor
opgebeld en gevraagd waar hij
bleef en daar zeiden ze dat het wel
goed zat. Piet wilde weg bij de j
H.A.L.. maar hij kreeg zijn ontslag
niet. Hij vond namelijk, dat zijn
opslag te weinig was. Ik denk niet,
dat hij nu nog moeite met dat ont
slag zal hebben."
IlilllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllltllllllllllllllllllllM
H in het Zwitserse wintersport- |f
centrum Arosa, waar zij een
M korte vakantie doorbrengt,
f§ heeft H.M. koningin Juliana s
H met grote interesse de ski-
springwedstrijden op de Pies-
H surschans gevólgd. Deze foto-
combinatie toont ons de lands-
vrouwe tussen de toeschou-
ivers langs de lijn, geheel in
H beslag genomen door het s
schouwspel, dat de deelnemers M
H aan de wedstrijd boden.
lillllllllllllllllllllllliliillllllllllllllllllllllllillllllilllllllllllllllllilllllllllllill
Statendam in Rotterdam
teruggekeerd
Gistermorgen om tien uur is het s.s.
„Statendam" van de Holland-Ameri-
ka lijn aan de Wilhelminakade te
Rotterdam teruggekeerd. Prinses
Beatrix, die het schip gisteravond tij
dens de officiële proeftocht heeft ge
doopt, heeft met haar gevolg het scnip
circa tien minuten later verlaten.
Omstreeks half tien had zy in de
hut van de gezagvoerder via de
scheepsradio een telefoongesprek van
vier minuten met haar moeder, konin
gin Juliana, in Arosa.
Een driewerf „Leve de prinses" van
de in de hal van het schip verzamel
de passagiers weerklonk, toen de
prinses het schip verliet.
Terbeschikkingstelling
van regering geëist
De moord !n het Haagse
politieposthuis
De officier van justitie bg de recht
bank te Den Haag, mr. J. D. Lulofs
heeft gisteren tegen de veertien-jarige
jongen J. J. K. uit Den Haag terbe-
sohikking stelling van de regering
geëist, omdat de jongen op 5 juni
van het vorige jaar de 54-jarige
hoofdagent van politie A. J. A. met
een byl heeft vermoord.
De behandeling van de zaak ge
schiedde, omdat de jongen minder
jarig is, met gesloten deuren.
De jonge sloeg de hoofdagent de
hersens in, omdat hij diens pistool wil
de bemachtigen. De moord gebeurde
in een politieposthuis in het Zuider
park in Den Haag.
De rechtbank zal over veertien da
gen uitspraak doen.
TROEPEN NIET TERUGGETROKKEN
Democraten in V.S.: Laat
Nasser ook eens meewerken
In Damascus werd gisteren verklaard,
dat Syrië en andere Arabische staten
overleg plegen over „uniforme Ara
bische maatregelen" tegen de Israëli
sche uitdagingen binnen en buiten de
Ver. Naties. Dit in verband met de
weigering van Israël om de stroken
van Akaba en Gaza te verlaten vóór
men garanties heeft ontvangen niet
meer door de Arabieren te worden
lastig gevallen. Vannacht om twaalf
uur liep de termijn af binnen welke
de algemene vergadering de volledige
terugtrekking der Israëli's had geëist.
Het feit, dat Israël zijn troepen niet
teruggetrokken heeft doet de spanning
in het Midden-Oosten mét hét uur
weer stijgen. President Nasser kon
digde vorige week „nieuwe moeilijk
heden" aan, als sraël de eis naast zich
neer zou leggen.
Een groep van zeventig democra
tische leden van het Amerikaanse
congres heeft de minister van bui
tenlandse zaken, Foster Dulles, in
een open brief gevraagd er op te
staan, dat president Nasser van
Egypte een bijdrage levert aan de
oplossing van de reeds lang be
staande vraagstukken in het Mid
den-Oosten.
De democratische congresleden
vragen aan Dulles om verzekerin-
Tsjou en Zjoekow
in India
De Chinese premier, Tsjou en Lai,
ts donderdag voor een derde serie be
sprekingen met premier Nehroe in
New Delhi aangekomen. Nehroe be
groette hem op net vliegveld.
Tsjou kwam uit Kaboel, de hoofd
stad van Afghanistan, waar hij be
sprekingen met de Afghaanse rege
ringsleider heeft gevoerd.
De Sowjet-minister van defensie,
maarschalk Zjoekow, is donderdag
met een Russische straalvliegtuig
eveneens in New Delhi aangekomen.
Russen bedenken Soekarno
met een vliegtuig
De Sowjet-Russische ambassadeur
In Djakarta, Zjoekow, heeft donder
dag het Ilyoessin-vliegtuig, dat pre
sident Soekarno tijdens zijn bezoek
aan de Sowjet-Unie van het presi
dium van de opperste Sowjet ten ge
schenke heeft ontvangen, formeel aan
de president overgedragen.
Het vliegtuig is een persoonlijk
geschenk aan president Soekarno
„als bewijs van waardering voor zijn
bijdrage tot het versterken van de
vriendschapsbanden tussen Indonesië
en de Sowjet-Unie".
IN BETEKENIS TOEGENOMEN
Uitbreiding en vernieuwing op
het ogenblik onderwerp van studie
HONDERD JAAR GELEDEN, in 1857, is in de Oost Zeeuwsch-VIaamse
gemeente Hontenisse de haven v an Walsoorden aangelegd, voor rekening
van de gemeente en met renteloze voorschotten van rijk en provincie.
Sindsdien bleef deze haven in exploitatie bij de gemeente en ryk noch pro
vincie hebben er zich veel meer aan gelegen laten liggen. Maar in de
loop van een eeuw won Walsoorden belangrijk aan betekenis. De haven,
aanvankelijk zuiver van plaatselijk belang, groeide uit tot een aan- en af
voerhaven voor de gehele streek en nu, precies honderd jaar na de aanleg,
is vernieuwing en uitbreiding absoluut: noodzakelijk. Op het ogenblik maakt
dit object dan ook een onderwerp van studie uit.
De toegenomen betekenis van
deze Oost Zeeuwsch-VIaamse ha
ven, tevens de enige vluchthaven
tussen Antwerpen en Hansweert,
is gemakkelijk met enige cijfers
te illustreren. Bijzonder sprekend
is wel de toename van het bieten-
transport via Walsoorden; in 1935
bedroeg dit 4400 ton, rond twintig
jaar later, in 1955, was dit opge
lopen tot maar liefst rond 40.000
ton per jaar!
In de loop der jaren is de haven al
enkele malen vernieuwd en uitge
breid. In 1899 werd de veiligheid
vergroot door de aanleg van een nieu
we havendam en in dat jaar werd
voor het eerst ook de los- en laad
ruimte vergroot. Dat gebeurde op
nieuw in 1916, toen ook de ligplaats
voor de schepen verdubbeld werd en
in 1950 tenslotte voteerde de gemeen
te Hontenisse twee ton voor vernieu
wing en verlenging van de loskade
tot 340 meter.
De huidige outillage van de haven
omvat o.m. een grote kraan (hefver
mogen 2500 ton) en een kleinere
kraan met een hefvermogen van 500
tot 1000 ton. Tijdens de bietencam
pagne beschikt men over twee extra
kranen, met elk een hefvormogen van
2500 ton. Een bietenwagen en in 't
seizoen zijn dat er dagelijks tiental
len kan da.n in l'A a 2 minuten
gelost zijn.
Velerlei produkten
Via Walsoorden worden velerlei pro
dukten aan- en afgevoerd, hetgeen
met name ook blijkt Uit de jaarcijfers
over 1955. Een willekeurige greep uit
die cijfers toont aan, dat er in dat
jaar o.m. werd afgevoerd: 6Ö0 ton
straatkeien, 678 ton aardappelen,
2059 ton stroo, 32 ton zand, grint e.d.
en 536 ton peulvruchten. Uit de lijst
van aangevoerde goederen geven de
volgende cyfers een beeld van de be
drijvigheid: 1368 ton beurtgoederen,
20.646 ton zand, 11.815 ton grint, 3260
ton cement, 4425 ton kunstmest, 2155
ton gips, 360 ton vlas en 2 miljoen li
ter benzine.
In totaal deden in datzelfde
jaar 409 -schepen de haven van
Walsoorden aan, die bereikbaar is
voor schepen tot 1400 1500 ton
(grote rijnaken en kustvaarders).
In 1956 is de bedrijvigheid nog toe
genomen en niet zelden komt het
voor, dat voor Walsoorden bestemde
gen tegen terugkeer naar de om
standigheden waaronder de Egyp
tische president Israëlische scheep
vaart door het Suezkanaal verhin
derde.
In doorgaans welingelichte kringen
bij de Verenigde Naties gelooft men,
dat Israël de strook langs de Golf
van Akaba wel zou willen ontruimen,
wanneer haar plaats daar werd in
genomen door mannen van het V.N.-
legertje. Wat Gaza betreft staat Is
raël internationaal beheer voor. De
Israëlische minister van buitenland
se zaken, mevrouw Myer, is gisteren
te New York plotseling in een zieken
huis opgenomen.
Het laatste bergingsvaartuig van de
Brits-Franse bergingsvloot heeft gis
teren het Suezkanaal veriaten, omdat
de taak daar „geëindigd" was. In Lon
den is gisteren bekendgemaakt, dat
Engeland zal bijdragen in de kosten
van de vrijmaking van het kanaal.
Dr. Adams nu officieel
van moord beschuldigd
Proces voor Old Bailey
Precies 27 minuten nadat het ge
tuigenverhoor beëindigd was, en open
baar ministerie en verdediging requi
sitoir en pleidooi gehouden hadden,
heeft de uit vijf leken bestaande recht
bank, welke het vooronderzoek tegen
dr. John Bodkin Adams beoordeeld
heeft, de verdachte voorgedragen voor
een rechtszitting terzake van moord
op de 81-jarige Edith Alice Morrell,
een zijner patiënten.
„Ik ben onschuldig, en behoud me
mijn verdediging voor",verklaarde dr
Adams toen hij in kennis werd gesteld
van deze uitspraak. Het proces-
Adams zal nu zijn vervolg vinden in
een zitting van het „central criminal
court", beter bekend als „Old Bailey"
te Londen, in de maand maart.
Verdediger Lawrence zei, dat dr.
Adams slechts „onhandig gedokter"
verweten kan worden. Hij vroeg ont
slag van rechtsvervolging.
schepen in Hansw.eert moeten worden
opgehouden of buitengaats moeten
wachten, omdat er in de haven niet
voldoende ligplaats meer is. De haven
die zoals uit de hier opgesomde cijfers
moge blijken, voor geheel Oost
Zeeuwsch-Vlaanderen van belang is
en die in de loop-der jaren steeds
in betekenis toenam, is te klein ge
worden. Bovendien is een goed geou
tilleerde haven van belang voor in
dustrievestiging in deze streek. Dit is
ook gebleken m 1950, toen hier een
betonfabriek en een vlasfabriek ge
vestigd werden, nadat bekend was ge
worden dat de haven verbeterd zou
worden.
Maar dit wordt door belanghebben
den toch als een bijkomende factor
beschouwd; in eerste instantie acht
men het van belang dat er nu op kor
te termijn een beslissing wordt geno
men om de havenoutillage aan te pas
sen aan de toegenomen bedrijvigheid,
waarbij dan rijk eu provincie, ge
zien het streekbelang, steun zouden
moeten verlenen.
DE
VERWACHT.
VERSPREIDE BUIEN
Wisselend bewolkt met hier en daar
een bui en in de ochtend plaatselijk
mist. Matige, aan de kust af en toe
vrij krachtige wind tussen zuid en
zuidwest. Ongeveer dezelfde tempera
turen ais donderdag.
ZON EN MAAN
26' januari
Zon op 8.31 onder 17.18
Maaa op 5.12 onder 13.32
