Slepersoorlog Smit-Wijsmuller
met een sisser af
loopt
Wat er gebeurt als er niets gebeurt
HUGENOOT B. PALISSY WERD
POTTENBAKKER VAN BASTILLE
de meest
begeerde
King Size!
PAARDEN VERDWIJNEN BIJ
VAN GEND EN LOOS
DONDERDAG 24 JANUARI 195T
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
T
BEMANNINGEN SLEEPBOTEN ZOUDEN DE DUPE WORDEN
Alleen Hunter American Is
Concurrentiestrijd zou Britten
en Duitsers in de kaart spelen
Fop Smit in Kinderdijk hield destjjds de Nederlandse sleepdienst ten doop.
Met een houten raderbootje begon hij in 1842 te Rotterdam zeilschepen in
en uit te brengen. Toen ze hem ln 1866 moesten begraven, was hy eigenaar
van 7 sleepboten met een totaal verm ogen van 500 P.K. Nu is Smit Co's
Internationale Sleepdienst de grootste slepersfirma ter wereld. Op de vrye
markt verzorgt dit bedryf alleen al 60 van de gehele slepersvaart. Die
monopoliepositie ontstond, toen de BlauwpUpers van Smit zich In 1923 fu
seerden met de in 1900 opgerichte Roodpypers van de Internationale Sleep
dienst My.
Maar ook by de grote maatschappüen loopt het soms anders dan je denkt.
Want ongeveer een jaar of tien nadat Fop Smit, de grondlegger der sleep
dienst, overleed, werd er een Hollands jongetje geboren, wiens naam later
op alle zeven zeeën een begrip zou worden. In het begin van de 20ste eeuw,
nauweiyks 20 jaar oud, bezat hy reeds zyn kapiteinspapieren van de zeil
en stoomvaart. En toen hy omstreeks 1900 een gammel vuurschip ln het
slechte seizoen van St. Paul om de Noord van de Atlantlo naar Noorwegen
zeilde, werd hy wereldberoemd. Jan Wysmuller, heette deze Jonge kapitein.
Na 1906 brengt Jan Wijsmuller als
runner-kapitein zelfvarende bagger
molens en hoppers op eigen kracht
over de wereldzeeën. In 1914 werpt
hij zich op de sleepdienst en richt in
Den Helder en later in IJmuiden Bu
reau Wijsmuller op. En met de groei
van het Hollandse sleepwezen ont
staat er tussen Smit, de Internatio
nale en de vrijbuiter Wijsmuller een
felle concurrentie. Als in 1924 Jan
Wijsmuller sterft, ls hij commodore
over een machtige vloot van zeesle
pers met de geweldigste naam als
berger, die ooit een zeeman in het
buitenland heeft gehad. Van een fu
sie met Smit heeft hij nooit willen
weten.
Na zijn dood gaan de aandelen van
het Bureau Wijsmuller over in ande
re handen. Zijn vijf zoons de oud
ste Jan, was pas 12 kunnen niet
bijspringen. Alle vijf halen ze echter
later hun stuurmansdiploma en stuk
voor stuk worden het geweldige zee
lui.
Jan, de oudste van de vijf Wijsmul-
lers, is ruim een jaar geleden door
de aandeelhouders van Bureau Wijs
muller benoemd tot directeur: weer
een Jan Wijsmuller aan het hoofd
van een fors sleep- en bergingsbe
drijf te IJmuiden, dat nog geen schip
verspeeld heeft en waarvan de naam
bekend is van Vuur- tot-Lapland.
Conflict
Dan wordt het 17 december 1956,
2 uur in de middag. Ergens midden
op de Noordzee, vraagt de gezagvoer
der van de „Statendam", het spik
splinternieuwe vlaggeschip van de
Holland-Amerika Lijn, om sleepboot-
assistentie. Windkracht 7 jammert
door het kale want van de .Sta
tendam". Er staat een holle zee en de
machinekamer heeft de brug gemeld,
dat van de hypermoderne voortstu
wingsmachines turbine 1 is uitgeval
len en 2. ook al rare kuren begint te
vertonen.
Op de kaai van Maassluis luisteren
grage oren van de nautische dienst
van Smit Co's Internationale Sleep
dienst naar deze noodseinen. Ook die
van Bureau Wijsmuller in IJmuiden
E lukken dit radiobericht uit de lucht.
>an gonst ruim drie kwartier de
ether boven Hollands kusten van ra-
dioseinen. Want ergens, in de door
een najaarsstorm opgezwlepte Noord
zee, drijft een job van ruim 50 mil
joen!
- De Smitten onderhandelen over
een berging op Lloyd's Open
Form: no cure no pay. Zullen zij
straks de „Statendam" vastma
ken, de job behouden binnenbren
gen, dan zal de arbiter van Lloyd's
assuradeurs achteraf wel uitma
ken of hun berging een half mil
joen of een ton zal opbrengen.
Bij Bureau Wijsmuller in IJmui
den geloven ze niet in een ber-
fing. Als de wind wat afvlakt,
enken ze, kon die turbine 2 van
de „Statendam" nog makkelijk
een torn van 5 mijl halen. En op
Lloyd's Open Form kunnen we er
dan wel eens flink naast grijpen.
„Laten we er geen berging, maar
Hollandse slepers zwerven over alle
wereldzeeën, verlenen assistentie
waar hun hulp nodig is en bergen
soms in nood geraakte schepen, waar
zelfs een ervaren zeeman geen cent
meer voor over heeft. De berging
van de „Helga Botten", de Duitse
vrachtboot die enkele maanden ge
leden met twee kapotgeslagen rui
men en ZO graden slagzij in een zwa
re storm hulpeloos ronddreef in de
buurt van New Foundland, is daar
een recent en sprekend voorbeeld
van.
assistentie van maken", is hun
redenering. Zo slaat bureau Wijs
muller zijn grote slag en maakt
met de directie van de „Staten
dam" de job onderhands af op een
bod van een slordige 175.000 gul
den.
Bij het vale licht van een jonge
zondagmorgen slepen de bergings-
boten van Wijsmuller
„Staten-
Hoek naar stil water. Twee sleepbo
ten van Smit, nog altijd waakzaam
escorteren de majestueuze sleep als
een paar hongerige terriers. Daags
daarna spreekt de Nederlandse en
internationale pers plotseling over
een Hollandse slepersoorlog.
Nu, een maand later, lijkt het al
lemaal nogal mee te vallen. Van een
slepersoorlog tussen Smit en Wijs
muller zal wel niets komen. Overi-
Een slepersoorlog zon alleen de
ïritten en ae stormachtige opkomst
niiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiui
Spanningen
opgezouten
H Enige tijd geleden circuleer-
den in de Nederlandse en bui-
tenlandse pers plotseling be- M
richten over een ophanden zijn- s
de Hollandse slepersoorlog.
Smit en Wijsmuller, de twee
groten ln het Nederlandse
sleep- en bergingsbedrijf, ver-
=1 weten elkaar over en weer
schending van het „gentle-
H men's agreement" der slepers. |f
Wijsmuller zou de „Staten-
dam", die op 17 december tij-
H dens een extra-proefvaart op
de Noordzee in moeilijkheden
ff raakte, op een unfaire manier l|
voor de neus van Smit hebben
weggekaapt. En Smit zou zelf
boter op het hoofd hebben,
en al eerder de spelregels
hebben geschonden.
Een opleving van de felle
concurrentiestrijd, die in de
ff twintiger jaren tussen Smit en
Wijsmuller werd gevoerd,
scheen voor de deur te staan.
Naar buiten althans is van de
plotseling tot uiting gekomen
ff spanningen niets meer geble-
ken en momenteel laat het zich
ff aanzien, dat al het rumoer met
een sisser afloopt. Tot deze
ff conclusie komt althans onze
p medewerker Anthon de Zeeuw,
die zelf uit een slepersfamilie
stamt en zich de laatste jaren
als schrijver en cineast speci-
aal bezighoudt met het wel en ff
wee der Hollandse slepers en
baggeraars, in nevenstaand ar-
tikel.
llllllllllllllllillllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
zou zo'n oorlog de slepersbemanning
niet ten goede komen. Een minder
rendabel bedrijf zou direct aan hun
fratificaties en tantièmes gaan knab-
elen. Jan Wijsmuller gelooft in een
gezonde competitie en is ervan over
tuigd dat de aardkloot met zoveel
water is bedekt dat Smit Co's In
ternationale sleepdienst en Bureau
Wijsmuller te IJmuiden er een flinke
boterham in kunnen verdienen met
nog wat opsnit er bij.
ROEM NOCH GELD GEOOGST
„Ik heb medelijden met
U, sire
Het leven van Bernhard Palissy
is het heldenlied van een uitvin
der. Hij stierf op 79-jarige leeftijd
na een gevangenisstraf van elf
Gemeen achter tralies
jaar in de Bastille, waarin men
hem, als Hugenoot, had opgeslo
ten. Wanneer hij zijn geloof had
afgezworen, dan zou men hem on
middellijk hebben vrijgelaten.
Enige weken na zijn arrestatie be
zocht koning Hendrik III hem, sa
men met een minister, in de gevan
genis en bezwoer hem bijna, zich
toch te laten bekeren, daar hij an
ders verbrand zou worden. Palissy
antwoordde: „Ge hebt gezegd, dat
ge medelijden met mij hebt, sire.
Welnu, ik heb medelijden met U.
Want de woorden, die gij daar
spreekt, zijn niet de woorden van
een koning. Ik ben niet bang voor
bedreigingen en ook niet voor de
dood!"
Palissy werd niet verbrand, maar
ook niet vrijgelaten en zo zette hij,
in de gevangenis, zijn experimenten
en zijn werk in de pottenbakkers
kunst voort.
Palissy was de uitvinder van een
nieuwe, zeer bijzondere soort fayen-
ce en de door hem vervaardigde jas-
piskleurige vazen, schotels en kan
nen, waarop in reliëf dieren en plan
ten waren afgebeeld, sierden in die
dagen alle paleizen en woonhuizen
van vermogende lieden, zeker niet in
de laatste plaats de koninklijke slo
ten te Parijs en Versailles.
Voor een echte Palissy werden in
Frankrijk en ook daarbuiten de
hoogste prijzen betaald, ja. men
vocht haast letterlijk om hét werk
van deze kunstenaar. Zeker is echter,
dat slechts weinigen geweten hebben,
dat het ontstaan was achter de dikke
gevangenismuren van de gevreesde
Bastille.
Roem noch geld kon Palissy
oogsten met zijn werk, maar voor
geen van beide had hij belangstel-
toplii
hun zak, die zij hoog-
dr
ling. Handige kooplieden
in z
cipi
tille moesten delen. De kunstenaar
zelf kreeg juist genoeg, om nieuw
materiaal, klei, verfstoffen en
penselen, te kunnen kopen. Hij
stierf in het jaar 1589 tijdens zijn
werk, half verhongerd, een waar
genie achter tralies.
De directeur van een metaalonder
neming in Texas, de 37-jarige Lloyd
C. Manus, heeft zijn hersenen voor
een bedrag van 100.000 dollar verze
kerd. „Dank zij myn hersenen voor
zie ik my in mijn levensonderhoud",
zo motiveerde Manus zijn originele
stap.
Mei vreugde vertelt Mui Hunter aan de pert:
Ik ben er trots op dat de Nederlandse
roker de kwaliteit van Hunter American
al jarenlang boven alles stelt Iedere
dag gaan méér rokers op Hunter over.
Daardoor is Hunter American
Anti-militairistische partij
in oprichting
Een groep, die zich noemt „actie
groep tot vorming van een party op
anti-militairistiscne en socialistische
grondslag", heeft voor zaterdag en
zondag aanstaande het oprichtings
congres voor zulk een party aange
kondigd. Het zal in „Krasnapolsky" in
Amsterdam worden gehouden. Tijdens
het congres zullen referaten „ter in
leiding van het beginselprogramma"
worden gehouden door de heren H. J.
Lankhorst, ir. H. J. van Steenis en ir.
P. Schut. De leiding van het congres
bureau berust bij de heer J. Brandsen
jr. te Amsterdam.
NA GLORIERIJKE HISTORIE:
De N.V. expeditie-onderneming
Vau Gend en Loos zal geleidelijk aan
de paardentractie vervangen door
motortractie. Bedrijfseconomische en
verkeerstechnische overwegingen
hebben tot dit besluit geleid.
Men verwacht voor 1960 de ruim
390 paarden door vrachtauto's ver
vangen te hebben, waarmee een be-
ONDERZOEKERS WILLEN WETEN:
Iemand zag rijen eekhoorntjes
met zakken op hun rug....
Enige geleerden van de McGill universiteit te Montreal hebben
ontdekt, dat zeer bijzondere geestestoestanden en hallucinaties het
gevolg zijn, wanneer men een menselijk wezen in een volkomen eento
nige omgeving plaatst. Steeds meer mensen hebben heden ten dage
bijzonder eentonig werk piloten voor de lange afstand, de mannen
aan het radarscherm en de mensen die in centrales of in chemische
bedrijven bij wijzerplaten staan. Het is van steeds groter belang, te
weten te komen hoe de menselijke geest zich gedraagt onder omstan
digheden, dat er absoluut niets gebeurt, omdat een verminderde
waakzaamheid, geestelijke vermoeidheid of hallucinaties wanneer
mensen aan zulk werk bezig zijn buitengewoon ernstige gevolgen kun
nen hebben.
van het Britse weekblad „The Obser
ver", aan wiens relaas hier het een
en ander wordt ontleend, vertelt dat
onder deze omstandigheden de mees
te proefpersonen begonnen met in
slaap te vallen. Later werden zij ge
woonlijk in toenemende mate ruste
loos. In het begin hielden zij hun
geest bezig met systematische ge
dachten aan hun studies, persoonlijke
herinneringen enzovoorts. Na een
poosje hielden zij ermee op, zich te
concentreren op iets speciaals en lie
ten hun geest maar de vrije loop
Later begonnen hardnekkige voor
stellingen en beelden hun door het
hoofd te spoken.
De hallucinaties begonnen meestal
met simpele visioenen van lichtstip
pen, geometrische patronen en sa
menstellingen van cijfers. Daarna
De geleerden van McGill deden
hun best om de meest eentonige om
geving tot stand te brengen, die zij
konden bedenken. Studenten, die als
vrijwilligers optraden, lagen op een
gemakkelijk bed in een gelijkmatig
verlicht afgesloten slaapkamertje g<
durende 24 uur per dag met slecht
hts
korte onderbrekingen voor maaltij
den of om naar het toilet te gaan. Zij
hadden kleppen voor hun ogen, zodat
zij niets konden zien dan een gelijk
matig licht; handschoenen aa" hun
handen zodat zij niet veel met hun
vingers konden voelen en een spe
ciaal kussen voor hun hoofd om ook
wat zij konden horen te benerken.
Het enige geluid in het kamertje was
het voortdurende gezoem van een
luchtververser.
~>e wetenschappelijke medewerker
lachten ze meer concreet te worden,
én proefpersoon zag voortdurend
rijen kleine gele mensen met zwarte
baretten op en open mond. Een ander
zag eekhoorntjes voorbij marcheren
met zakken over hun rug. weer een
ander optochten van prehistorische
dieren.
Sommige mensen hoorden ook ge
luiden één zag aanhoudend het ta
fereel van een zon, opgaand boven
een kerk, terwijl een koor „met vol
ledig stereofonisch geluid" zong. Ie
mand had het gevoel, dat hij in de
arm werd geraakt door kogeltjes, die
werden afgevuurd van een miniatuur-
oorlogsschip dat hij zag.
Rare streken.
De meesten werden in toene
mende mate geprikkeld en begon
nen te geloven dat de onderzoe
kers op een of andere manier
„tegen hen waren. Bijna ondraag
lijke buien van rusteloosheid
kwamen tot ontwikkeling. Bij het
verlaten van de kamertjes, waren
zij vaak versuft en in de war en
verscheidenen zeiden dat geduren
de korte tijd „de dingen gebogen
leken" of verkeerde afmetingen
hadden.
Wat de betekenis van deze ver
schijnselen is, blijft tamelijk onduide
lijk. Maar het schijnt dat de geest,
wanneer die volkomen aan ziehzelf
wordt overgelaten en beroofd van
uitwendige stimulering, rare streken
begint te vertonen. Van vliegeniers
en chauffeurs van vrachtauto's op
lange ritten is bekend, dat zij van
tijd tot tijd over dergelijke verschijn
selen hebben gesproken en het is niet
drag van drieëneenhalf miljoen gul
den gemoeid is.
De omschakeling zal zich geleide
lijk aan voltrekken, omdat een der
gelijke grote investering in het ka
der van de bestedingsbeperking niet
verantwoord wordt geacht. Ander
zijds heeft men volkomen begrip
voor de verkeersproblemen die. voor
al in de binnenstad, door de paarden
tractie worden veroorzaakt.
De koetsiers zullen autorijlessen
kunnen volgen om straks in plaats
van de leidsels het stuur van de
vrachtauto's te hanteren. Op korte
termijn zal in Maastricht, Eindhoven,
Arnhem. Nijmegen, Den Bosch, Til
burg, Leiden, Alkmaar en Zwolle de
paardentractie worden opgeheven,
waarna geleidelijk aan de grotere
steden zullen volgen. In Rotterdam
zijn bij Van Gend en Loos geen paar
den meer in gebruik, in tegenstelling
tot Amsterdam, Den Haag en
Utrecht waar men nog grote aantal
len paarden voor het vrachtvervoer
gebruikt.
Het paard heeft in de geschiede
nis van Van Gend en Loos steeds
een grote rol gespeeld. Reeds
kort na het huwelijk van Jan
Baptist Van Gend en Marie Loos
op 38 oktober 1796 werd de
grondslag gelegd voor de alge
mene postwagen onderneming
Van Gend en Loos en het paara
heeft toen fraaie diligences door
het land en zelfs daarbuiten ge
trokken om passagiers en goe
deren te vervoeren.
Benoeming leden persraad
Bij - K B, zgn. met ingang van 1
januari 1957, voor een periode van
twee jaar benoemd in de persraad: tot
lid-voorzitter de heer M. A. Reinalda
te Den Haag; tot lid-ondervoorzitter
de heer J. Meyer, te Den Haag; tot le
den: de heren W. H. van Baarle te
Overveen, mr. F. J. H. Bachg te Den
Haag, H. J. van Balen te Wassenaar,
A. M. Banda te Kollum, dr. E. Diemer
te Rotterdam, mr. H. Dikkers te Zwol
le, C. M. Dosker te Roermond. L. S.
J. Hanekroot te Den Haag, H. Korte
jr. te Amsterdam, J. G. J. Nieuwen-
huis te Rotterdam, drs. W. van Nor
den te Amsterdam. H. M van Rand
wijk te Amsterdam. H. de Ruig te
onmogelijk dat sommige onopgehel- I Heemstede. L. F. Tvmstra te De Bilt
derde ongelukken veroorzaakt kan- J en jkvr. C. W. I. Wttewaall van Stoet-
nen zijn door dit effect. wegen te Den Haag.