Nederlands wederwaardigheden in het jaar 1956 Het oude jaar kenmerkte zich langdurige kabinetscrisis door een MAANDAG 3. DECEMBER 1956 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT A Is wij «in het einde van het jaar ten ogenblik achter om zien on na te gaan wat wij in 1956 op de winst- en verlies rekening hebben moeten bij schrijven lan kan het niet an ders of uij herinneren ons zo niet in de eerste plaats dan toch zeer nad'ukkelijk het weinig aantrekkèijke weer: een zeer koude feiruarimaand, een kil voorjaareen zomer met een overmaat van storm en regen buien, eei matig najaar en vóór Sint-Nicdaas alweer fikse nachtvorsten. Het was weer eens eentwijfelachtig genoegen om en rabij de 52ste breedte graad te wonen. Stormichtig was het niet al leen letterlijk maar ook over- drachtel^k een tijdlang rondom het paleis Soestdijk. De buiten landse pers heeft zeer veel aan dacht besteed aan hetgeen er zich binner. de paleismuren zou hebben aigespeeld. Gelukkig heeft de Nederlandse pers een grote mate van terughoudend heid betracht. Er is heel veel gepubliceerï, dat onjuist bleek te zijn, mair dat niet alles uit de sensaticduim gezogen was bleek in dc loop van de zomer uit de herneming van drie ko ninklijke raadgevers, uit het ontslag vai een aantal hofdig- nitarissen, uit de verbreking van het caitact tussen het hof en een godsdienstig genoot schap en lit het verzoek aan mevrouw 3reet Hofmans niet meer ten jaleize te verschijnen. Deze gebeurtenissen hebben een schaduw gevorpen op een ander feit uit het korinklijk gezinsleven, dat meer aandacht waard is geweest dan het heeft gekregen: prinses Beatrix is 18 jaar geworden, heeft eindexa men gymnasium gedaan, is te Lei den gaan studeren en is opgenomen in de Raad van State. Haar entree in de werelc der volwassenheid is ge paard gegaan met een reeks plech tigheden er met de aanbieding van een typisch Nederlands geschenk na mens het Nederlandse volk: een lemsteraak als plezierjacht. Van haar oudejs kreeg zij een auto. Voor het rijbewijs heeft zij zelf (tijdig) gezorgd. Er hebben ook nog stormen gewoed in de politieke re gionen van het Nederlandse volk. Na een felle verkiezings campagne is er een nieuwe Twee de Kamer gekozen en op grond van de uitslag is er met zeer veel moeite een nieuwe regering ge vormd, waarover onze parlemen taire redacteur uw geheugen zal opfrissen. Een zware onweersbui was de narigheid rondom de bur gemeester van Den Haag, die zich genoodzaakt heeft gezien af te treden na bekendmaking van een pijnlijke gebeurtenis uit zijn vroe gere leven. Ook de burgemeester van Amsterdam is afgetreden, zij het op andere gronden. Den Haag is de laatste tijd niet erg gelukkig geweest met zijn burgemeesters. De voorvorige is van het stadhuis naar het huis van bewaring verhuisd. En daar tussendoor is men nog even ge schrokken doordat een pas afge treden wethouder, die vaak als loco-burgemeester was opgetre den, aangeklaagd werd wegens fraude. In Den Haag mag men dan ook spreken van een gezags crisis op plaatselijk niveau. Van daar de grote omzichtigheid bij het zoeken naar een nieuwe ma gistraat. Na een record-kabinetscrisis kreeg Nederland eindelijk een nieuwe rege ring. Br. W. Drees (weer premier) hier tijdens het lezen van de rege ringsverklaring. Links mejuffrouw dr. M. A. Klompé, Nederlands eerste vrouwelijke minister. Van een crisis, zij het van geheel andere aard, mag men ook spre ken op het gebied van het ver keer. Er zijn weer honderden doden gevallen en er zijn weer duizenden gewond. Op de veilig-verkeersdag telde men niet minder dan elf ver keersongelukken met dodelijke af loop. Er is nu een bond van fatsoenlijke weggebruikers opgericht, maar dat zal weinig baten, want de onfatsoen lijke weggebruikers, die ongelukken veroorzaken, lappen de nobele, doel einden van zo'n bond toch aan hun laars. En er komt weer een maxi mum snelheid in bebouwde kommen, maar of dat helpen zalTegen het einde van het jaar is wegens schaarste van aardolieprodukten een zondagsrijverbod afgekondigd; dat spaart niet alleen benzine, maar ook mensenlevens. Maar zo'n verbod kan niet blijvend zijn. De oplossing is nog niet gevonden. Moet men het zoeken in de rij-examens voor bromfietsers Misschien. Wie het weet houde zijn wijsheid niet onder de korenmaat. Het verkeersvraagstuk is overi gens niet het enige, -dat nog steeds om een oplossing schreeuwt. Wij zitten ook nog met zo'n honderdduizend boeren, die te weinig grond hebben om een redelijk bestaan op te bouwen. Vandaar aller lei maatregelen, die in feite niet in een natuurlijk orde passen, maar die nodig zijn om dreigende ellende te voorkomen. Die maatregelen vormen uiteraard geen oplossing. Ook aan een definitieve oplossing wordt ge werkt, maar het gaat langzaam en lang niet alle betrokkenen werken van harte mee. Men spreekt van dertigduizend „hopeloze gevallen". Het zal nog jaren duren voor alle boeren in dit land kunnen zeggen, dat zij een onbekommerd bestaan hebben. Het zal ook nog jaren duren voor alle Nederlanders kunnen zeggen, dat zij over een ordentelijke woning beschikken. Een pessimist heeft dit jaar uitgerekend, dat wij nog 17 jaar in de woningnood zullen zitten als er niet anders wordt aangepakt. Onder tussen is er te Rotterdam een „hui- zenfabriek" in aanbouw. Misschien schuilt daar de oplossing in. Typerend voor het feit, dat wij de door de oorlog ontstane achterstand nog niet helemaal hebben ingehaald, is de wachtlijst bij de telefoondienst. Nog vele tienduizenden Nederlanders kunnen niet terstond aan een aan sluiting geholpen worden. Daar staat dan tegenover, dat de N.S. op het ogenblik al veel verder zijn dan in 1940; ons spoorwegbedrijf is een dei- modernste van de wereld op het ogenblik. En de mechanisering van onze P.T.T. is ook al een voorbeeld voor andere landen geworden. jjlllllllllllilllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllü Politieke siormen Crisis op verkeers gebied - Nog sieeds woningnood - Processen in Djakarta - Full employment Inflatie - Randstadprobleem iiiiiiiiiiniiiiiiiniiiaiiiii iiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiii Merkwaardig is, dat er in het afgelopen nieuws zoveel „bin nenlands nieuws" uit Dja karta is gekomen. Het was geen best nieuws. Het begon met de mislukte conferentie te Genève, die gevolgd werd door een eenzijdige opzegging van de Nederlands-Indonesische Unie en de even eenzijdige verkla ring van de Indonesische regering, dat zij haar schulden aan Nederland niet verder wenste af te lossen. Kort daarop hield de Amerikaanse minis ter Dulles te Djakarta een vriende- Iijk-prijzende rede, niet beseffend Prinses Beatrix vierde in 1956 haar 18de verjaardag. Hierdoor werd sy' „grondwettelijk meerderjarig"zé deed haar intrede in de Raad van State en begon haar studie aan de Leidse universiteit. Rechts mr. Am. J. d'Aillij, die in de loop van het jaar zijn ontslag aanbood als burgemees ter van de hoofdstad. hoezeer hij zijn Nederlandse bondge noten daarmee griefde. Toen hem de Nederlandse verontwaardiging ter kennis werd gebracht haastte hij zich te verklaren, dat hij de Indo nesische eis tot inlijving van Neder lands Nieuw-Guinea niet steunde. Die inlijving staat overigens nog steeds op het programma. Dat heeft Soe- karno tijdens zijn wereldreis dit jaar tot in den treure herhaald. De ver houding tussen Nederland en Indo nesië is dan ook ronduit gezegd bar slecht. Daar is weinig aan te doen. Hoever men in Indonesië gaat met het opzettelijk uitlokken van een slechte verhouding blijkt zonneklaar uit de politieke processen tegen een aantal landgenoten, die beschuldigd zijn van een reeks misdrijven, die slechts bestaan in de fantasie van een aantal omgekochte getuigen. De verdachte Jungschlager stierf van uitputting nadat volkomen ten on rechte de doodstraf tegen hem ge- eist was. De verdachte Schmidt („ik sta hier alleen als het opperhoofd van een bende schimmen") werd eveneens ten onrechte tot levenslang veroordeeld. De dappere verdedigster mevrouw Mieke BoumanVan den Berg (inmiddels doctor honoris cau sa), die de beide mannen maanden lang heeft bijgestaan, werd tenslotte dermate bedreigd, dat zij het land moest verlaten. Soekarno laadt de ene schanddaad na de andere op zijn arrogante schouders. Er zijn, naar het schijnt nog wel Indonesiërs, die zich voor dit al les diep schamen. En er zijn er naar het schijnt ook nog wel, die vol doende gezond verstand hebben om in te zien, dat zij beter in goede ver standhouding met de Nederlanders kunnen leven, maar zij durven het niet harop te zeggen. En ondertussen trekken de laatste Nederlanders weg, naar het vader-land dat zij nooit heb ben gekend. Zij worden hier zonder al te veel narigheid opgevangen en in het arbeidsproces opgenomen. Voor het eerst dit jaar is er ook enig repatriëringsverkeer in andere richting tot stand gekomen: een handvol Ambonese gezinnen is terug gekeerd naar de Molukken. Maar verreweg de meesten dezer teleurge stelde en verbitterde tropenzonen zitten nog steeds in het in alle op zichten zo kille Nederland te wach ten op het herstel van hun Repoe- blik Maloekoe Selatan. Dit jaar is De verkeersonveiligheid in ons land nam in 1956 weer op tragische wijze toe. Een beeld van één der duizenden ernstige autobotsingen. een deel van deze ontwortelde groep in opstand gekomen. Tout savoir e'est tout comprendre et tout com- prendre e'est tout pardonner. Het is natuurlijk niet juist de Indo-Europese Nederlanders vreem delingen te noemen, al voelen velen zich in het begin wel zo; het is wél juist de Ambonezen als vreemdelin gen te beschouwen dat willen zij zelf ook zijn het zijn zéér ver schillende groepen, maar zij hebben één ding gemeen: zij ondervinden aan den lijve het gebrek aan vol doende en afdoende huisvesting in Nederland. Dat verschijnsel speelt ook een rol bij de toelating van nog een derde groep mensen, die van huis en haard verdreven zijn: de ge vluchte Hongaren, van wie er inmid dels duizenden in Nederland zijn aan gekomen. Zij ondervinden veel sym pathie en velen hebben inmiddels werk gevonden. De krappe arbeids markt i3 een gelukkige omstandig heid nu Nederland én de eigen Indo- Europeanen én een groot aantal Am bonezen én een groep Hongaren door een moeilijke tijd heen moet helpen. Die krappe arbeidsmarkt duidt er op, dat de Nederlandse regering (meer dan) volledig geslaagd is in haar politiek van full employment. Zij heeft daar doelbewust naar gestreefd ten einde voor de breedst mogelijke laag der bevolking de welvaart te verhogen. Een nobel streven, dat haar echter uit de hand is gelo pen, want nu is zij genoodzaakt afremmende maatregelen te ne men. Er dreigt inflatie; of liever: er is inflatie. De waarde van de gulden vermindert gestadig. Daar is de regering niet geheel on schuldig aan looncompensatie voor alles en nog wat) en zij probeert de (Van onze parlementaire redacteur.) Niet alleen internationaal, ook nationaal en met name op par lementair gebied hebben we een be wogen jaar achter de rug. Scherpe tegenstellingen hielden de wereld verdeeld. Scherpe tegenstellingen manifesteerden zich ook tijdens de langdurigste kabinetscrisis, die Nederland ooit heeft beleefd. Op 13 juni werden verkiezingen voor de Tweede Kamer gehouden. Nog dezelfde avond diende het ministerie-Drees zijn ontslag in en werd het kabinet dus demissionair. Op 16 juni verleende de koningin aan dr. Drees opdracht een nieuw kabinet te vormen. Op 11 okto ber aanvaardde hjj een opdracht en op 12 oktober konden de nieuwe ministers worden benoemd. Doch tussen die 16e juni en die 12e oktober ligt een bewogen en onverkwikkelijke geschiedenis, waarin door de politieke partijen hevig om de macht gestreden is. Tassen deze twee data liggen en kele opdrachten tot kabinetsfor matie, die op een mislukking zyn uitgelopen. De formatie Na dr. Drees heeft prof. Romme geprobeerd ons land een nieuw kabinet te schenken. Later weigerde hii eenmaal een opdracht. Na prof. Romme heb ben prof. Lieftinck en prof. De Gaay Fortman him tanden op de harde werkelijkheid van onwillige partijen stuk gebeten. Tenslotte ge lukte het aan mr. Burger een nieuw team van ministers bij elkaar te krij gen. Dr. Drees trad als officieel for mateur op en stelde den lande voor het eerst een vrouw, mejuffrouw Klompé van de K.V.P. als minister voor. Op 23 oktober legde hij in de Tweede Kamer een regeringsverkla ring af, die een feitelijke aanvulling vormde op de summiere en weinig zeggende Troonrede. die de Koningin op 18 september onder het toen nog altijd demissionaire kabinet had uit gesproken. De kabinetscrisis oefende ook een duidelijke invloed uit op de inhoud en de vorm van de begro tingsstukken. De strijd bh' de kabinetscrisis ging naar het uiterlijk voornamelijk over de komende huurverhoging en een eventuele „afroming'" daarvan, over de defensie-uitgaven en over de be zitsvorming. In feite waren de ge talsverhoudingen in het kabinet er de inzet van. Het uiteindelijke resultaat was, dat er vijf ministers kwamen van de P.v.d.A., vijf van de K.VP., twee van de A.R.P. en één van de C.H.U. De V.V.D. deed op het laatste ogenblik niet mee. Uit het oude kabinet keerden niet terug mr. Beyen ,de heer Van de Kieft, mr. Van Thiel, prof. Van Oven en de heer De Bruyn. Prof. Beel, die eveneens deel heeft uit gemaakt van het vorige kabinet, had al eerder zyn ontslag ge waagd om een andere gewichtige functie te aanvaarden. Mr. Don der, de zeer gewaardeerde, actieve minister van Justitie die door prof. Van Oven vervangen werd was in de nacht van 3 op 4 fe bruari op 56-jarige leeftijd in Rot terdam overleden. En minister Kernkamp (Over zeese Rijksdelen) eveneens een zeer gezien bewindsman was op 18 juli, juist op zijn 57ste verjaar dag in Utrecht overleden. Nieuwelingen Als nieuwe ministers verschenen in de politieke arena: mej. Klompé (K.V.P.) voor Maat schappelijk Werk; mr. Struycken (K.V.P.) voor Binnenlandse Zaken, Publiekrechtelijke Bedrijfsorganisatie en Bezitsvorming; prof. Samkalden (P.v.d.A.voor Justitie en de heer Hofstra (P.v.d.A.) voor Financiën. De kabinetscrisis was het gevolg van het normale aftreden van het mi nisterie-Drees na de verkeizing van een nieuwe Tweecle Kamer op 13 ju ni. De oude Kamer kwam op 6 juni voor het laatst bijeen. Dat betekende het afscheid van en kele parlementariërs, die als het wa re in de dienst vergrijsd waren. Zo keerden niet terug dr. Schouten, die 38 jaar lid van de Kamer geweest was; de heer C. v. d. Heuvel, die er 34 jaar op had zitten; de heer Schilt- huis met 13 jaar; dr. Mol, de heer Hooy, de heer Stapelkamp en baron v. d. Feltz elk met 10 jaar en prof. Lemaire met 4 jaar. De stembus bracht een grote ver rassing. Hoewel onder het stelsel van de evenredige vertegenwoordiging nimmer sterke verschuivingen te ver wachten zijn, steeg het aantal zetels van de P.v.d.A. van 30 oo 34 en dat van de K.V.P. van 30 op 33, waarbij er rekening mede dient gehouden te worden, dat de Katholieke Nationale Partij de partij van de heer Wei ter die met twee zetels in de Tweede Kamer vertegenwoordigd was geweest, in de K.V.P. is opge gaan. De P.v.d.A. kreeg dus de grootste fractie. De A.R.P. viel van 12 op 10 zetels terug, de C.H. van 9 op 8 en de C.P.N. van 6 op 4 zetels. De V.V. D. handhaafde zich op 9 zetels «n de S.G.P. op 2 zetels. Op 14 juni kozen de Provinciale Staten een nieuwe Eerste Kamer. Er traden weinig veranderingen in. De K.VP. behield 17 zetels, de A.RP. 7 zetels, de C.H.U. 6 zetels en de V.V. D. 4 zetels. De P.v.d„A. kreeg er een zetel by en kwam op 15 zetels en de C.P.N. werd gehalveerd. Zij verloor één van haar twee zetels. Nederland kreeg een vrouwelijke minister Algemene ouderdoms wet kwam tot stand Flinke verschuivingen bij de Kamerverkiezing Uitbreiding De beide Kamers der Staten-Ge- neraal beleefden nog meer ver nieuwingen. Op 29 februari keurde de Tweede Kamer een aantal wijzigingen van de Grondwet goed. Op 25 april volgde de Eerste Kamer dit voorbeeld. Na de Kamerontbin dingen verwierven de wijzigingen in tweede lezing op 11 juli de goedkeu ring van de Tweede Kamer en op 21 augustus van de Eerste Kamer. Op 30 september werd de Grondwetsher ziening afgekondigd. Een van de wijzigingen betrof de uitbreiding van het aantal leden van de Staten-Generaal. De Eerste Ka mer zou voortaan inplaats van 50 le den 75 leden tellen en de Tweede Ka mer inplaats van 100 leden 150 leden. Voor de Eerste Kamer was een nieuwe verkiezing door de Provincia le Staten nodig. Zij werd gehouden op 11 oktober en had tot resultaat, dat de K.V.P. steeg van 17 op 25 ze tels, de P.v.d.A. van 15 op 22 zetels, de A.R.P. van 7 op 8 zetels, de C.H. U. van 6 op 8 zetels, de V.V.D. van 4 op 7 zetels en de C.PN. van 1 op 4 zetels. De S.G.P. deed met één verte genwoordiger haar intrede in de Eer ste Kamer. Voor de Tweede Kamer was geen nieuwe verkiezing nodig". Op 13 ok tober verklaarde het Centraal Stem bureau 50 nieuwe leden benoemd. De ze Kamer telt nu 50 afgevaardigden van de P.v.d.A., 49 van de K.V.P., 15 van de A.R.P., 13 van de C.H.U., 13 van de V.V.D., 7 van de C.P.N. en 3 van de S.G.P. Politieke partijen Met de verkiezingen in 1956 kon het niet uitblijven, dat ook de politieke partijen zich dit jaar nog al geroerd hebben. Op 7 januari richtte een comité van actie van ex-KN-P.'ers de „Na tionale Unie" op. Zij nam aan de ver kiezingen deel, doch dit werd geen succes. De K.V.P. vierde op 14 januari in kwade gevolgen nu op te vangen door tegenmaatregelen (beperking van de bestedingen, bemoeilijking van het kopen op afbetaling, ontbin ding van prijskartelsmaar het lukt niet erg. Dat is ook geen wonder, want zii blijft doorgaan met te hin ken op twee gedachten: tegenover de invoering van de algemene ouder domswet (goed ding) staat een alge mene loonsverhoging (kwaad ding) enz. De nieuwe gulden, die wij dit jaar hebben gekregen, is 40 pet. van de oude waard, heeft men destijds ver teld. Of is het misschien al 39 ge worden Het is te hopen, dat men een op lossing vindt voor die moeilijk heden, En het is ook te hopen, dat men een oplossing vindt voor al die andere moeilijkheden, die voort vloeien uit de opeenhoping van be volking in westelijk Nederland. De Randstad Holland dreigt een stede bouwkundig wangedrocht te worden. Maar de randstedelingen voelen niets voor uitwijking naar de randprovin- cies. Liever laten zij hun gezamen lijke miljoenenstad uitdijen. Wellicht brengt het Deltaplan enige uitkomst. En nu wij bij de geografische aspecten van het land zijn terecht gekomen moeten wij de totstandko ming van de derde Zuiderzeepolder nog even memoreren. De dijk is dicht. Het leegmalen is begonnen en in 1957 zal de ontginning, de wegen aanleg en de bebouwing kunnen be ginnen. Een verheugend feit in de annalen van ons volk; het volk dat leeft en (verder) aan zijn toekomst bouwt! Utrecht haar tienjarig bestaan. Op 10 februari begon de P.v.d.A. met ae viering van haar tweede lustrum. De C.P.N. en de Socialistische Unie kwamen op 4 mei overeen zich te onthouden van aanvallen op elkaar. Van andere kant zyn die aanvallen wél gekomen. Dat hebben de Neder landse communisten gemerkt na de onmenselijke terreur, die de Russen over de vrijheidsstrijders in Honga rije uitoefenden. De C.P.N., die deze terreur verdedigde, heeft'zich nog verder geïsoleerd. Haar blad „De Waarheid" is de financiële onder gang nabij. De teleurstellende verkiezings uitslag voor de A.R.P. en de CH. U. was aanleiding voor nieuwe pogingen tot protestants-christe lijke eenheid. Zij zyn op niets uit gelopen. Wetgeving De beide Kamers der Staten-Ge neraal hebben in 1956 als ge volg van de langdurige kabi netscrisis niet zoveel arbeid ver richt ais andere jaren. Niettemin hebben zy een prijzenswaardig aan tal wetsontwerpen behandeld, waar onder enkele zeer belangrijke. Er zoo een lange opsomming van te geven zyn. Wjj volstaan met de vermelding van de totstandkoming van de alg. ouderdomswet, een Grondwetsherzie ning, een wet betreffende de Friese taal in het rechtsverkeer, de stich ting van een tweede Technische Ho geschool in Eindhoven, een wet tot opheffing van de handelingsonbe kwaamheid der gehuwde vrouw. Op 1 april traden de nieuwe be grafeniswet en het crematoriumbe- sluit in werking, op 4 juni de land bouw arbeidswet en op 1 november de adoptiewet. Op 15 september verscheen het achtste (laatste) deel van het rap port van de Parlementaire Enquête commissie. Personalia Om met enkele personalia te beslui ten: verscheidene vooraanstaande re- fjeerders of ex-regeerders zyn ons and in het afgelopen jaar door de dood ontvallen: Op 10 januari overleed mr. J. A. de Wilde (a-r.), oud-minister van bin nenlandse zaken en van financiën en tevens oud-kamerlid, die de leefthd van 77 jaar heeft bereikt; op 24 maart jhr. mr. Beelaerts van Blok land, vice-president van de Raad van State 84 jaar; op 12 mei mr. H. P. Marcnant oud-minister van o., k. en w., 87 jaar; op 8 september op 84-ja- rige leeftijd oud-minister Bolkestein, die het departement van o., k. en w. heeft beheerd; op 18 oktober 't vrou welijk Tweede Kamerlid, mejuffrouw mr. Tendeloo, die altijd voor de rech ten van de vrouw opkwam. Op 19 januari werd mejuffrouw mr. Zeelenben* benoemd tot wet- houdster van Rotterdam. Zy werd daarmede de eerste vrouwelijke wethouder ln de drie grote steden in het westen van ons land. Jhr. mr. A. W. L. Tjarda van Starkenborgh Stachouwer zag zich op 28 juni benoemd tot minis ter van staat. Kortgeleden viel ook prof. Beel deze eer te beurt. Onze minister-president dr. W. Drees vierde de 5e juli zijn 70ste verjaardag. Op 9 oktober promo veerde honoris causa de heer S. L. Mansholt in Wageningen tot doc tor in de landbouwkunde.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1956 | | pagina 25