De betekenis van de internationale organisaties
voor het behoud van de wereldvrede
MAANDAG 31 DECEMBER 1956
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
17
r-v e vraag naar het nut en de betekenis van de organisatie der Ver
enigde Naties staat in deze dagen van politieke spanning midden
in de publieke belangstelling. Zal deze organisatie haar macht kunnen
doen gelden, de gevaarlijke geschillen kunnen bijleggen en een derde
Wereldoorlog kunnen voorkomen?
Wij hebben mr. J. W. Beyen, de onlangs afgetreden minister van bui
tenlandse zaken, verzocht onze lezers zijn deskundige visie op dit
probleem te geven. Tot onze vreugde heeft de heer Beyen zich- hiertoe
bereid verklaard. Het artikel van zijn hand wordt op deze pagina afge
drukt.
In Den Haag staat een niet heel mooi,
maar wel indrukwekkend gebouw, ge
naamd het Vredespaleis. Dit gebouw her
bergt het Internationale Hof van Justitie
en het Permanente Hof van Arbritrage,
„Vrede door recht" is de gedachte, die bij
het sluiten der tractaten, die deze hoven
in het leven riepen, heeft voorgezeten.
Het gebouw en zijn naam symboliseren
die gedachte. Kort na de plechtige ope
ning verstoorde de Eerste Wereldoorlog
je illusie, dat de wereld rijp was voor een
op het recht gegrondveste duurzame vre
de. Een oorlog, verschrikkelijker dan enige
vorige, bracht de leuze „nooit meer oor
log" en leidde tot schepping van de Vol
kenbond. Een organisatie der volken
moest de wereldvrede waarborgen. De
Tweede, nog verschrikkelijker Wereldoor
log bewees de ontoereikendheid dezer or
ganisatie was deze te wijten aan de
afzijdigheid der Verenigde Staten, wier
president de impuls tot de Volkenbond ge
geven had?
Na de Tweede Wereldoorlog werd de
Volkenbond vervangen door de bijna alle
landen omvattende organisatie „de Ver
enigde Naties", gevestigd in de Verenigde
Staten. Kan dit wereldlichaam het behoud
van de wereldvrede waarborgen?
Wat zijn de oorzaken van een oorlog?
De stichters van het Vredespaleis gingen
er van uit, dat er nu eenmaal geschillen
ontstaan tussen mensen en tussen groepen
van mensen. Binnen de moderne staat
worden zulke geschillen niet langer be
slecht door gewelddaden tussen de twis
tenden, maar door de rechter. Om, ook
tussen de staten, beslechting der geschil
len zonder geweld mogelijk te maken,
moest een weg worden gebaand, waar
langs zulke geschillen op vreedzame wijze
konden worden opgelost.
Is het uitsluitend kwaadwilligheid der
Staten, die deze illusie heeft verstoord?
Gedurende de jaren van hun bestaan heb
ben in het Vredespaleis gevestigde ho
ven een aantal geschillen uit de wereld
geholpen door rechterlijke uitspraak, ar
bitrage of conciliatie. Maar geen dezer
geschillen, dat kan men wel stellen, zou,
bij gebreke der gelegenheid tot onpartij
dige beslissing, tof oorlog hebben geleid.
Men zegt wel, dat de beperkte effectiviteit
van de internationale rechtspraak te wij
ten is aan het feit, dat de geschillen, waar
staten oorlog over voeren, geen rechtsge
schillen, doch belangengeschillen of poli
tieke geschillen zijn; dat verder 't volken
recht niet zodanig ontwikkeld is en zeker
niet zodanig algemeen erkend, dat 't me
rendeel der ernstige conflicten volgens de
regelen des rechts kan worden opgelost,
en voorts, dat 'n over de staten heersende
overheid ontbreekt, die tot aanvaarding
en naleving van rechterlijke beslissingen
kan dwingen.
\7 rede door recht" is een verstoorde
it V illusie, maar daarom nog geen ver
loren ideaal.
Wie dit ideaal voor ogen heeft, zie de
huidige organisatie der volken op zijn best
als een pover begin. Toch is het onjuist
Betekenen deze overwegingen, dat het
„bevorderen van de internationale
rechtsorde" hoe nobel ook als streven,
vooralsnog geen grote betekenis heeft?
Allerminst. De vervolmaking van hef vol
kenrecht, d.w.z. de verdere formulering
van volkenrechtelijke gedragsregelen en
de aanvaarding daarvan door steeds
meer staten, blijft van eminent belang.
Geen ontmoedigd cynisme over de wijze
waarop die regelen vaak met voeten wor
den getreden, of erger soms op hyprocri-
tische wijze worden misbruikt om onrecht
te rechtvaardigen, mag ons blind maken
voor de rol ten goede, die 't bestaan van
die regelen speelt bij hef behandelen en
voorkomen van internationale geschillen.
In 't Suez-conflict b.v. heeft hef ontbreken
van volkenrechtelijke regelen voor de na
tionalisering van niet zuiver nationale on
dernemingen en in een later stadium hef
gebrekkig onderscheiden tussen agressie,
eigen richting en noodweer tot begripsver
warringen, vooral aan westelijke zijde ge-
leid, die het vormen en volgen van een
doelbewuste en gerechtvaardigde politiek
hebben belemmerd.
Het organiseren van de vredelievende
samenwerking tussen staten en de daar
mede gepaard gaande geleidelijke op
bouw van een internationale rechtsorde,
behoorde niet slechts in de Nederlandse
grondwet als doelstelling der buitenland
se politiek te zijn opgenomen.
Hef scheppen van een internationaal
gezagsorgaan, dat de bevoegdheid en de
macht heeft de eerbiediging van het inter
nationaal recht te waarborgen, moet het
uiteindelijk ideaal blijven van de wereld
politiek.
Maar we moeten beseffen dat dit stre
ven moeizaam is en slechts langzaam tof
volledig succes kan leiden. Zonder dat
streven te verzaken moeten alle vredelie
vende staten hun onmiddellijke aandacht
concentreren op het voorkomen, verzwak
ken en zo nodig bedwingen van die inter
nationale spanningen, die oorlogsgevaar
opleveren. Met dat doel voor ogen kan
een eensgezinde westelijke wereld de Ver
enigde Naties tot een effectief instrument
voor het behoud van de wereldvrede ma
ken.
haar betekenis als instrument om de we
reldvrede te behouden uitsluitend te meten
aan de afstand die ons van de verwezen
lijking van dat ideaal scheidt. Ook in haar
huidige onvolmaakte vorm kan die orga
nisatie een effectieve rol spelen voor het
behoud van de wereldvrede.
Men pleegt te onderscheiden tussen
rechtsconflicten, belangenconflicten en po
litieke conflicten. De vraag, waar het om
gaat is, onder welke omstandigheden der
gelijke conflicten tot gewapende conflic
ten uitgroeien. Een zuiver rechtsconflict zal
zelden tot oorlog leiden, zo het niet tevens
een belangenconflict is of een politieke in
slag heeft. Ook het zuivere belangencon
flict leidt, in de tegenwoordige tijd, nu
oorlog, de materiële belangen van over
winnaars en overwonnenen gelijkelijk be
dreigt, niet zo licht tof militair geweld. Bij
hef Suez-conflict staan grote materiële be
langen op het spel. Men spreekt zelfs van
levensbelangen. Toch is de gevaarlijke
spanning in het Midden-Oosten zeker niet
in de eerste plaats te wijten aan een be
langenconflict tussen de Westerse landen
en de Midden-Oostelijke staten. Hef is
zelfs de vraag, of er wel een eigenlijke be
langentegenstelling bestaat.
Goedbeschouwd gaat hef, zeker in de
tegenwoordige tijd niet zozeer om
conflicten die spanningen veroorzaken, als
om spanningen, die tot conflicten leiden.
Die spanningen zijn, waf men politieke
spanningen noemt. Zij vinden haar oor
zaak in massapsychologische ontwikkelin
gen van verschillend karakter: religieuze
tegenstellingen, ofwel fundamentele te
genstellingen in levensbeschouwing, na
tionalistische verlangens, expansieve
machtsbehoeften, drang naar onafhanke
lijkheid.
Er zijn in de wereld een vrij groot aantal
onopgeloste politieke geschillen (b.v. Gi
braltar), die op zichzelf geen oorlogsge
vaar opleveren. Waf een geschil tussen
twee staten „oorlogsgevaarlijk" maakt is,
zo moet men concluderen niet zozeer hef
karakter van het conflict, als de mate van
de spanning, die ermede gepaard gaat,
of die er de oorzaak van is. Of een span
ning „oorlogsgevaarlijk" is, kan men ook
weer niet alleen van de manometer van
die spanning aflezen. Andere gelijktijdige
spanningen spelen daarbij een rol. Politie
ke spanningen zijn voorts niet voortdurend
even groot. Zij kunnen voorbijgaande kri
tieke hoogten vertonen. Of een bepaalde
spanning „explosief" wordt, hangt weer
niet alleen van de absolute hoogte dier
spanning af, maar ook van de tegendruk,
die overwonnen moet worden tot explosie
te komen. Als Hitier overtuigd was geweest
dat hij zijn wereldoorlog niet kon winnen,
zou hij hem niet zijn begonnen.
Indien deze beschouwingen juist zijn,
dan hangt het behoud van de wereldvrede
niet in de eerste plaats af van het bestaan
ener effectieve en rechtvaardige conflic
tenregeling. Het gaat veeleer om hef voor
aan de werkzaamheden van de Economi
sche en Sociale Raad. Maar ook de geza
menlijke arbeid van vertegenwoordigers
van alle landen in internationale organi
saties en zelfs het feit dat de Verenigde
Naties een forum zijn, waar alle strevin
gen in de wereld, ook de meest onredelij
ke, aan het woord komen, zijn van beteke
nis.
Veel hulpelozer staan de Verenigde
Naties tegenover algemene politieke span
ningen, zoals die, voortkomend uit de fun
damentele tegenstelling tussen de wereld
beschouwingen van de communistische en
de vrije wereld, een tegenstelling, waarin
bovendien nog een ouderwets machtscom
plex een belangrijke rol speelt. Zoals de
toestand nu is, berust de mogelijkheid tof
beheersing van die spanningen bijna uit
sluitend op de eensgezinde paraatheid van
de westelijke wereld. In dat licht gezien
is een goed functionerende NATO een vre-
desfactor van hef allergrootste gewicht.
Onder voorzitterschap van prins Wan
van Thailand, die hiertoe unaniem
werd verhozen, is dit najaar in New-
York de elfde vergadering van de
Verenigde Naties begonnen. Deze
foto geeft een beeld van de openings
zitting.
komen en verminderen van oorlogsge-
vaarlijke politieke spanningen. Leest men
het Handvest "der Verenigde Naties, dan
ziet men dat het vooral deze taak is, die
aan de Veiligheidsraad is opgedragen.
Wil men dus de effectiviteit van die Raad
en van de Verenigde Naties beoordelen,
dan moet men zich afvragen of zij deze
taak bevredigend vervullen. Wie de Ver
enigde Naties veroordeelt, uitsluitend om
zijn falen als internationaal gezagsor
gaan, dat het recht moet handhaven, doet
haar onrecht.
De meeste kans op succes heeft de Vol-
kenorganisafie wanneer het gaat om
het verminderen van voorbijgaande gelo
kaliseerde topspanningen. Het belang
daarvan is heel groot, en het ware on
dankbaar te ontkennen, dat op dit terrein
de Verenigde Naties successen hebben ge
boekt, zoals ook, vooral in de eerste de
cade van zijn bestaan, de Volkenbond.
Zonder de Verenigde Naties zouden het
Suezconflict en de spanning in het Midden-
Oosten belangrijk gevaarlijker zijn dan nu
reeds het geval is. Men kan dit zeggen
zonder kritiekloos te staan tegenover de
wijze waarop de Verenigde Naties deze
meer beperkte taak vervullen. Het kon na
tuurlijk nog een heleboel beter.
Wat hef voorkomen van politieke span
ningen betreft, hebben de Ver. Naties
een niet minder belangrijke taak. Men
denke daarbij o.a. aan de hulp aan on
derontwikkelde gebieden ter voorkoming
van de politieke tegenstelling tussen „Ha-
Ye's and have not's" en in hef algemeen
Dr. Tingfoe Tsjang van Nationalis
tisch China bestrijdt in een zitting
van de speciale politieke commissie
der Verenigde Naties het voorstel,
Buiten-Mongolië tot de volkeren
organisatie toe te laten.
De staten van de wèstelijke wereld wil
len geen oorlog, niet onder elkaar en niet
met anderen. Zij hebben geen agressieve
en geen imperialistische bedoelingen. De
eensgezindheid van de westelijke wereld
is de grootste waarborg voor een recht
vaardige wereldvrede. Wij mogen dit
zeggen, zonder te vergeten dat beide we
reldoorlogen in Europa zijn ontvlamd. Waf
de westelijke wereld echter zal moeten
begrjjpen en wat zij zich niet langer
kan veroorloven door schade en schande
te leren is dat de eensgezindheid van
het westen offers vraagt en wel vooral of
fers aan eigengereidheid. Zonder die
eensgezind blijft de westerse hulp
aan de niet westelijke wereld zonder re-
sulfaat en mist een westelijk half tegen
niet westelijke onredelijkheid of agressi
viteit zijn effect. Dat de Verenigde Naties
te vaak niet beantwoorden aan de gestel
de verwachtingen is voor een groot deel
te wijten aan het optreden van sfatengroe-
pen die met de rechtmatige belangen van
anderen geen rekening houden. Maar hef
heeft weinig betekenis daarop kritiek te
oefenen, zolang er geen gezamenlijke
westelijke politiek tegenover kan worden
gesteld. -
Niet alleen in de woestijn van Sinai
stonden Egyptenaren tegenover
Israëli's, ook in de Verenigde Naties
tijdens een speciale zitting van de
Veiligheidsraad was dit het geval.
Op de achtergrond zien we de Israë
lische vertegenwoordiger Abba Eban
in gesprek met zijn délegatiegenoten;
op de voorgrond doet de Egyptische
afgevaardigde Omar Loefti
hetzelfde.