De betekenis van de internationale organisaties voor het behoud van de wereldvrede MAANDAG 31 DECEMBER 1956 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT 17 r-v e vraag naar het nut en de betekenis van de organisatie der Ver enigde Naties staat in deze dagen van politieke spanning midden in de publieke belangstelling. Zal deze organisatie haar macht kunnen doen gelden, de gevaarlijke geschillen kunnen bijleggen en een derde Wereldoorlog kunnen voorkomen? Wij hebben mr. J. W. Beyen, de onlangs afgetreden minister van bui tenlandse zaken, verzocht onze lezers zijn deskundige visie op dit probleem te geven. Tot onze vreugde heeft de heer Beyen zich- hiertoe bereid verklaard. Het artikel van zijn hand wordt op deze pagina afge drukt. In Den Haag staat een niet heel mooi, maar wel indrukwekkend gebouw, ge naamd het Vredespaleis. Dit gebouw her bergt het Internationale Hof van Justitie en het Permanente Hof van Arbritrage, „Vrede door recht" is de gedachte, die bij het sluiten der tractaten, die deze hoven in het leven riepen, heeft voorgezeten. Het gebouw en zijn naam symboliseren die gedachte. Kort na de plechtige ope ning verstoorde de Eerste Wereldoorlog je illusie, dat de wereld rijp was voor een op het recht gegrondveste duurzame vre de. Een oorlog, verschrikkelijker dan enige vorige, bracht de leuze „nooit meer oor log" en leidde tot schepping van de Vol kenbond. Een organisatie der volken moest de wereldvrede waarborgen. De Tweede, nog verschrikkelijker Wereldoor log bewees de ontoereikendheid dezer or ganisatie was deze te wijten aan de afzijdigheid der Verenigde Staten, wier president de impuls tot de Volkenbond ge geven had? Na de Tweede Wereldoorlog werd de Volkenbond vervangen door de bijna alle landen omvattende organisatie „de Ver enigde Naties", gevestigd in de Verenigde Staten. Kan dit wereldlichaam het behoud van de wereldvrede waarborgen? Wat zijn de oorzaken van een oorlog? De stichters van het Vredespaleis gingen er van uit, dat er nu eenmaal geschillen ontstaan tussen mensen en tussen groepen van mensen. Binnen de moderne staat worden zulke geschillen niet langer be slecht door gewelddaden tussen de twis tenden, maar door de rechter. Om, ook tussen de staten, beslechting der geschil len zonder geweld mogelijk te maken, moest een weg worden gebaand, waar langs zulke geschillen op vreedzame wijze konden worden opgelost. Is het uitsluitend kwaadwilligheid der Staten, die deze illusie heeft verstoord? Gedurende de jaren van hun bestaan heb ben in het Vredespaleis gevestigde ho ven een aantal geschillen uit de wereld geholpen door rechterlijke uitspraak, ar bitrage of conciliatie. Maar geen dezer geschillen, dat kan men wel stellen, zou, bij gebreke der gelegenheid tot onpartij dige beslissing, tof oorlog hebben geleid. Men zegt wel, dat de beperkte effectiviteit van de internationale rechtspraak te wij ten is aan het feit, dat de geschillen, waar staten oorlog over voeren, geen rechtsge schillen, doch belangengeschillen of poli tieke geschillen zijn; dat verder 't volken recht niet zodanig ontwikkeld is en zeker niet zodanig algemeen erkend, dat 't me rendeel der ernstige conflicten volgens de regelen des rechts kan worden opgelost, en voorts, dat 'n over de staten heersende overheid ontbreekt, die tot aanvaarding en naleving van rechterlijke beslissingen kan dwingen. \7 rede door recht" is een verstoorde it V illusie, maar daarom nog geen ver loren ideaal. Wie dit ideaal voor ogen heeft, zie de huidige organisatie der volken op zijn best als een pover begin. Toch is het onjuist Betekenen deze overwegingen, dat het „bevorderen van de internationale rechtsorde" hoe nobel ook als streven, vooralsnog geen grote betekenis heeft? Allerminst. De vervolmaking van hef vol kenrecht, d.w.z. de verdere formulering van volkenrechtelijke gedragsregelen en de aanvaarding daarvan door steeds meer staten, blijft van eminent belang. Geen ontmoedigd cynisme over de wijze waarop die regelen vaak met voeten wor den getreden, of erger soms op hyprocri- tische wijze worden misbruikt om onrecht te rechtvaardigen, mag ons blind maken voor de rol ten goede, die 't bestaan van die regelen speelt bij hef behandelen en voorkomen van internationale geschillen. In 't Suez-conflict b.v. heeft hef ontbreken van volkenrechtelijke regelen voor de na tionalisering van niet zuiver nationale on dernemingen en in een later stadium hef gebrekkig onderscheiden tussen agressie, eigen richting en noodweer tot begripsver warringen, vooral aan westelijke zijde ge- leid, die het vormen en volgen van een doelbewuste en gerechtvaardigde politiek hebben belemmerd. Het organiseren van de vredelievende samenwerking tussen staten en de daar mede gepaard gaande geleidelijke op bouw van een internationale rechtsorde, behoorde niet slechts in de Nederlandse grondwet als doelstelling der buitenland se politiek te zijn opgenomen. Hef scheppen van een internationaal gezagsorgaan, dat de bevoegdheid en de macht heeft de eerbiediging van het inter nationaal recht te waarborgen, moet het uiteindelijk ideaal blijven van de wereld politiek. Maar we moeten beseffen dat dit stre ven moeizaam is en slechts langzaam tof volledig succes kan leiden. Zonder dat streven te verzaken moeten alle vredelie vende staten hun onmiddellijke aandacht concentreren op het voorkomen, verzwak ken en zo nodig bedwingen van die inter nationale spanningen, die oorlogsgevaar opleveren. Met dat doel voor ogen kan een eensgezinde westelijke wereld de Ver enigde Naties tot een effectief instrument voor het behoud van de wereldvrede ma ken. haar betekenis als instrument om de we reldvrede te behouden uitsluitend te meten aan de afstand die ons van de verwezen lijking van dat ideaal scheidt. Ook in haar huidige onvolmaakte vorm kan die orga nisatie een effectieve rol spelen voor het behoud van de wereldvrede. Men pleegt te onderscheiden tussen rechtsconflicten, belangenconflicten en po litieke conflicten. De vraag, waar het om gaat is, onder welke omstandigheden der gelijke conflicten tot gewapende conflic ten uitgroeien. Een zuiver rechtsconflict zal zelden tot oorlog leiden, zo het niet tevens een belangenconflict is of een politieke in slag heeft. Ook het zuivere belangencon flict leidt, in de tegenwoordige tijd, nu oorlog, de materiële belangen van over winnaars en overwonnenen gelijkelijk be dreigt, niet zo licht tof militair geweld. Bij hef Suez-conflict staan grote materiële be langen op het spel. Men spreekt zelfs van levensbelangen. Toch is de gevaarlijke spanning in het Midden-Oosten zeker niet in de eerste plaats te wijten aan een be langenconflict tussen de Westerse landen en de Midden-Oostelijke staten. Hef is zelfs de vraag, of er wel een eigenlijke be langentegenstelling bestaat. Goedbeschouwd gaat hef, zeker in de tegenwoordige tijd niet zozeer om conflicten die spanningen veroorzaken, als om spanningen, die tot conflicten leiden. Die spanningen zijn, waf men politieke spanningen noemt. Zij vinden haar oor zaak in massapsychologische ontwikkelin gen van verschillend karakter: religieuze tegenstellingen, ofwel fundamentele te genstellingen in levensbeschouwing, na tionalistische verlangens, expansieve machtsbehoeften, drang naar onafhanke lijkheid. Er zijn in de wereld een vrij groot aantal onopgeloste politieke geschillen (b.v. Gi braltar), die op zichzelf geen oorlogsge vaar opleveren. Waf een geschil tussen twee staten „oorlogsgevaarlijk" maakt is, zo moet men concluderen niet zozeer hef karakter van het conflict, als de mate van de spanning, die ermede gepaard gaat, of die er de oorzaak van is. Of een span ning „oorlogsgevaarlijk" is, kan men ook weer niet alleen van de manometer van die spanning aflezen. Andere gelijktijdige spanningen spelen daarbij een rol. Politie ke spanningen zijn voorts niet voortdurend even groot. Zij kunnen voorbijgaande kri tieke hoogten vertonen. Of een bepaalde spanning „explosief" wordt, hangt weer niet alleen van de absolute hoogte dier spanning af, maar ook van de tegendruk, die overwonnen moet worden tot explosie te komen. Als Hitier overtuigd was geweest dat hij zijn wereldoorlog niet kon winnen, zou hij hem niet zijn begonnen. Indien deze beschouwingen juist zijn, dan hangt het behoud van de wereldvrede niet in de eerste plaats af van het bestaan ener effectieve en rechtvaardige conflic tenregeling. Het gaat veeleer om hef voor aan de werkzaamheden van de Economi sche en Sociale Raad. Maar ook de geza menlijke arbeid van vertegenwoordigers van alle landen in internationale organi saties en zelfs het feit dat de Verenigde Naties een forum zijn, waar alle strevin gen in de wereld, ook de meest onredelij ke, aan het woord komen, zijn van beteke nis. Veel hulpelozer staan de Verenigde Naties tegenover algemene politieke span ningen, zoals die, voortkomend uit de fun damentele tegenstelling tussen de wereld beschouwingen van de communistische en de vrije wereld, een tegenstelling, waarin bovendien nog een ouderwets machtscom plex een belangrijke rol speelt. Zoals de toestand nu is, berust de mogelijkheid tof beheersing van die spanningen bijna uit sluitend op de eensgezinde paraatheid van de westelijke wereld. In dat licht gezien is een goed functionerende NATO een vre- desfactor van hef allergrootste gewicht. Onder voorzitterschap van prins Wan van Thailand, die hiertoe unaniem werd verhozen, is dit najaar in New- York de elfde vergadering van de Verenigde Naties begonnen. Deze foto geeft een beeld van de openings zitting. komen en verminderen van oorlogsge- vaarlijke politieke spanningen. Leest men het Handvest "der Verenigde Naties, dan ziet men dat het vooral deze taak is, die aan de Veiligheidsraad is opgedragen. Wil men dus de effectiviteit van die Raad en van de Verenigde Naties beoordelen, dan moet men zich afvragen of zij deze taak bevredigend vervullen. Wie de Ver enigde Naties veroordeelt, uitsluitend om zijn falen als internationaal gezagsor gaan, dat het recht moet handhaven, doet haar onrecht. De meeste kans op succes heeft de Vol- kenorganisafie wanneer het gaat om het verminderen van voorbijgaande gelo kaliseerde topspanningen. Het belang daarvan is heel groot, en het ware on dankbaar te ontkennen, dat op dit terrein de Verenigde Naties successen hebben ge boekt, zoals ook, vooral in de eerste de cade van zijn bestaan, de Volkenbond. Zonder de Verenigde Naties zouden het Suezconflict en de spanning in het Midden- Oosten belangrijk gevaarlijker zijn dan nu reeds het geval is. Men kan dit zeggen zonder kritiekloos te staan tegenover de wijze waarop de Verenigde Naties deze meer beperkte taak vervullen. Het kon na tuurlijk nog een heleboel beter. Wat hef voorkomen van politieke span ningen betreft, hebben de Ver. Naties een niet minder belangrijke taak. Men denke daarbij o.a. aan de hulp aan on derontwikkelde gebieden ter voorkoming van de politieke tegenstelling tussen „Ha- Ye's and have not's" en in hef algemeen Dr. Tingfoe Tsjang van Nationalis tisch China bestrijdt in een zitting van de speciale politieke commissie der Verenigde Naties het voorstel, Buiten-Mongolië tot de volkeren organisatie toe te laten. De staten van de wèstelijke wereld wil len geen oorlog, niet onder elkaar en niet met anderen. Zij hebben geen agressieve en geen imperialistische bedoelingen. De eensgezindheid van de westelijke wereld is de grootste waarborg voor een recht vaardige wereldvrede. Wij mogen dit zeggen, zonder te vergeten dat beide we reldoorlogen in Europa zijn ontvlamd. Waf de westelijke wereld echter zal moeten begrjjpen en wat zij zich niet langer kan veroorloven door schade en schande te leren is dat de eensgezindheid van het westen offers vraagt en wel vooral of fers aan eigengereidheid. Zonder die eensgezind blijft de westerse hulp aan de niet westelijke wereld zonder re- sulfaat en mist een westelijk half tegen niet westelijke onredelijkheid of agressi viteit zijn effect. Dat de Verenigde Naties te vaak niet beantwoorden aan de gestel de verwachtingen is voor een groot deel te wijten aan het optreden van sfatengroe- pen die met de rechtmatige belangen van anderen geen rekening houden. Maar hef heeft weinig betekenis daarop kritiek te oefenen, zolang er geen gezamenlijke westelijke politiek tegenover kan worden gesteld. - Niet alleen in de woestijn van Sinai stonden Egyptenaren tegenover Israëli's, ook in de Verenigde Naties tijdens een speciale zitting van de Veiligheidsraad was dit het geval. Op de achtergrond zien we de Israë lische vertegenwoordiger Abba Eban in gesprek met zijn délegatiegenoten; op de voorgrond doet de Egyptische afgevaardigde Omar Loefti hetzelfde.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1956 | | pagina 17