c
Geelhoed opgetogen
over trip naar Ohio
Zeeuwse Almanak
ONVOLDOENDE PERSONEEL IN
HET GASTHUIS TE MIDDELBURG
Imn
,NUT EN SPORT" MIDDELBURG
HIELD TENTOONSTELLING
BARON DE GRISPERRE werd
op 13 november 1673 onthoofd
Agenda
2
PROVINCIALE ZEEJJWSE COURANT
DONDERDAG 27 DECEMBER 1956
NA BEZOEK AAN VERENIGDE STATEN
Hartelijke ontvangst bij
mevrouw Roosevelt
Izaak M. Geelhoed, gemeentewerk
man te Dreischor, is maandagmorgen
24 december met het vliegtuig uit
New Vork op Schiphol uit de Ver
enigde Staten teruggekeerd. Op za
terdag 8 december vertrok hij met de
23-jarige Amsterdamse onderwijzeres
Doortje Jongsma naar Amerika, op
uitnodiging van de Amerikaan Harry
Morgan. Men zal zich herinneren, dat
Morgan na de ramp in 1953 spontaan
zijn vakantiereis door Europa, waar
voor hij lang had gespaard, afbrak
om in Nederland te gaan helpen, ten
einde de gevolgen van de watersnood
te keren.
Het was een goed idee van Harry
Morgan om de beide Nederlanders, die
hij in de rampdagen had leren ken
nen, de gelegenheid te bieden de Ver
enigde Staten door eigen aanschou
wing te leren kennen. Ofschoon Mor
gan geboren werd in Caüforndë ver
blijft hij thans in de Amerikaanse
staat Ohio, waar hij dienst doet als
soldaat. Zélf had Morgan praktisch
geen geld maar hij slaagde er op ty
pisch Amerikaanse wijze in verschil
lende bedrijven en instellingen in
Ohio te interesseren voor deze trip,
terwijl hij bovendien de steun ontvang
van de gemeentebesturen van Dayton,
Xenia en Middletown.
Zo kon het gebeuren, dat de 33-
jarige Geelhoed en de Amsterdamse
onderwijzeres op 8 december in het
vliegtuig stapten, waarna zij op het
vliegveld in New York werden opge
wacht door Harry Morgan. Bij zijn
vertrek zwaaide Geelhoed met de ra
tel voor de vuilnisdienst, waarvan hij
zich dagelijks bedient. Hij had dit
symbool van de vuilnisophalers in ons
land meegenomen naar de V.S.
Overigens was dit niet het enige,
wat hij met zich meenam op deze
goodwillreis, zo vertelde hij ons bij
zijn terugkomst. Hij had drie schil
derijen bij zich van het gemeentehuis
van Dreischor, welke hij aanbood aan
de gemeentebesturen van de drie
Amerikaanse steden, waar hij een be
zoek aflegde.
Hoogtepunt van deze trip naar de
V.S. vormde de visite bij mevrouw
Roosevelt, die de Amsterdamse onder
wijzeres en Geelhoed alsmede Harry
Morgan op allercharmantste wijze op
Ongeval bij sluis
van Terneuzen
Een opvarende van het Zwitserse
tankschip „Maloja" geraakte te Ter-
neuzen overboord door het afzwen
ken van het schip brj het afschutten
in de sluis. De man kwam tussen de
sluismuur en het schip terecht en
kon spoedig aan boord worden ge
holpen. Zjjn hand werd bij dit onge
val verbrijzeld, zodat hij in het Julia-
na-ziekenhuis opgenomen moest wor
den.
Geslaagd
De heer I. de Muynck te Borssele
slaagde te Delft voor ingenieur-werk-
tuigbouwkunde.
haar buiten ontving. Deze theevisite
zou een kwartiertje duren, maar het
werd ongemerkt een uur en nog wa
ren de gasten en hun beminnelijke
gastvrouw niet uitgepraat, toen zij af
scheid moesten nemen.
Izaak Geelhoed was vol lof over de
ontvangst in de Verenigde Staten. Be
halve aan mevrouw Roosevelt werd
ook een bezoek gebracht aan de gou
verneur van Ohio, aan allerlei fabrie
ken en instellingen, aam universiteiten
en scholen en ook aan vuilnisdien
sten, waardoor Geelhoed een vergelij
king kon trekken tussen de Ameri
kaanse en Nederlandse oplossingen
van dit probleem.
„Het was wel een zeer druk pro
gramma", zo verzuchtte Geelhoed,
„maar ik zou het toch niet graag heb
ben willen missen. Zestien uur van de
24 uur waren we in de weer en we
werden van het ene einde van de staat
Ohio naar het andere gebracht. Alles
wat we wilden zien, hebben we te zien
gekregen en eigenlijk nog veel
meer
Natuurlijk zijn beiden, beladen met
souvenirs, naar huis gekeerd. Voor
Izaak Geelhoed en ook voor de Am
sterdamse onderwijzeres vormde dit
bezoek een ervaring, die zij wel nim
mer zullen vergeten.
Hongaren vierden kerstfeest
tSlot van oag. li
bemoeiingen van het Zeeuws Comité
van de directie der K. M. „De Schel
de".
Gisteren werd een rustige dag in
het kamp doorgebracht. Lang uit
slapen, samen eten, spelletjes doen
en 's avonds gramofoonplaten
draaien, kortom een „familiefeestje"
in een vrij land.
In het woonoord Burghsluis op
Schouwen zijn nog drieenzeventig
mannen overgebleven. Maandag
avond, de vooravond van Kerstmis en
een traditionele Hongaarse feestdag,
kwam men in de kantine bijeen.
Dinsdagmorgen om vier uur ver
trokken zestig mensen per bus naar
Zierikzee, waar, na de mis, een ont
bijt werd aangeboden door de paro
chianen van Zierikzee. Natuurlijk
werden ook hier weer verschillende
pakketjes aangeboden. Een elftal
van Hongaren bond 's middags de
strijd aan met een voetbalvereniging
uit de Westhoek; de Hongaren ver
lieten met een 101 overwinning
het veld.
Tweede kerstdag werd een maal
tijd met veel kerstbrood geserveerd
en gingen allen 's middags naar de
bioscoop. De sfeer en de stemming
in het kamp waren deze dagen voor
treffelijk. Niet het minst door het
enthousiasme van de kampleiding
onder leiding van de heer Schilp en
door de medewerking van de Hon
garen zelf.
Man in Goes verdronken
Zondagavond is de ca. 60-jarige
ongehuwde C. V. uit Wilhelmina-
dorp, in het water van de Grote Ka
de te Goes gevallen en verdronken.
Maandagmorgen werd het stoffelijk
overschot van de man gevonden.
JAARVERSLAG GODSHUIZEN
Oude mannen- en vrouwenhuis is te groot en te ouderwets
Verschenen Is het jaarverslag over
1955 van het-bestuur der Godshulzen
te Middelburg. Daaruit blijkt, dat het
tekort van het Gasthuis over dat jaar
f 69.463,76 bedroeg (vorig jaar
t 72.256,87) en van het Oude Mannen-
en Vrouwenhuis f 12.695,86 (vorig
jaar f 8759,36). De winst van het Bur
gerweeshuls over 1955 bedroeg
f4526,21 (vorig iaar f4469,57). In
het verslag wordt erop gewezen, dat
1955 een buitengewoon moeilijk jaar
is geweest. „Een ziekenhuis verbou
wen en tegelijk de zo gevoelige me
dische- en verpleegdlenst volkomen
normaal doen verlopen, is op zichzelf
reeds een zware opgaaf en wanneer
wij vaststellen daarin volkomen ge
slaagd te zijn, dan past daarby een
woord van dank aan allen, die daar
toe hebben bijgedragen, met name de
directie en de verplegingsdienst", al
dus het bestuur.
Er wordt op gewezen, dat de onvol
doende bezetting van het zusterkorps
een moeiiyk probleem blijft. Ondanks
belangrijke verbeteringen op het ge
bied der salarissen en sociale voor
zieningen blijft er een zekere
schaarste bestaan. Deze doet zich
vooral gevoelen in de verhouding van
leerlingen tot gediplomeerden, ten na
dele van de laatste categorie. Ook de
huishoudelijke dienst heeft met on
voldoende personeelsbezetting te
kampen.
VAN
TOT
3000 BRUIDSPAREN.
Op 2 januari is het 25 jaar geleden
dat de heer C. Sol, gemeente-bode te
Terneuzen, zijn verantwoordelijke
taak aanvaardde. Hy is voor de Ter-
neuzenaren zeker geen onbekende en
gedurende zijn diensttijd heeft hy
niet minder dan 3000 bruidsparen de
trouwzaal binnengeleid. Juist in deze
functie weet de heer Sol, hoe belang
rijk de schakel is tussen de gemeen
telijke overheid en de burgery en hij
heeft zich van deze niet-officiële
taak immer op voortreffelijke wijze
gekweten. Waar hij bovendien in net
openbare leven een aantal functies
bekleedt, zal het hem op de tweede
januari zeker niet aan belangstelling
ontbreken.
LAATSTE WEEK...
Zo is het dan toch nog een beetje
een witte kerst geworden, met hier
en daar een dun laagje poedersuiker
op straten en pleinen, met een tikkel
tje vorst en met zo nu en dan een
snijdend oostenwindje om oren en ko
nen. de vereiste, stemmige rode kleur
te geven.
Met stdpels kranten, vol kerstver
halen, met een sereen monkelende
radio, en met tenslotte in som-
mige Zeeuwse steden en dorpen
auto's van gemeentewerken, vol met
zand om de gladheid der straten en
wegen te bestrijden. Want ook ddt
hoort er by.
't Feestgedruis zal nu even ver
stommen, maar reeds signaleerden
wij het treffen van voorbereidselen
voor een luidruchige oudejaarsavond,
zodat het nog een weinig langer zal
duren voor en aleer een ieder zich
weer zal kunnen terugvinden in het
dagelijks gareel. Dat wordt wel vol
gend jaar, hetgeen trouwens al sinds
'jaar én dag zo gaat. Maar dat had ge
bereids zelf ondervonden.
Waarmee maar gezegd wil zijn,
dat de laatste week van zulk een ten
einde snéllend jaar altijd een beetje
rommelig aandoet, een tikkeltje on
wezenlijk. Het lijkt wel wat op een
massaal toneelspel, waarin we dan
allemaal een klem rolletje spelen, een
ieder op zijn eigen wijs. Nu straks
nog even in eendracht en vereniging
door de oliebollen heenbijten en dan
wordt het weer gewoon. Een heel
jaar lang. Dan zal het met 1956 de
finitief gebeurd zijn
BLIK IN DE TOEKOMST.
Sommige mensen maken zich zor
gen, dat net met Kerstmis en nieuw
jaar niet naar wens gaat. Weer ande
ren denken aan het volgend jaar,
maar de mensen, die werkelijk voor
uitzien, gaan nog een stapje verder.
Zij doen als de Axelse wielersup-
portersclub „De Volharding"; deze
supporters namen het initiatief tot
de organisatie van een wegwedstrijd
voor beroepsrenners op derde pink
sterdag a.s. Deze vereniging heeft
reeds de eerste contacten gelegd, zo
werd vernomen
GOED AFGELOPEN.
Door onbekende oorzaak geraakte
een luxe auto met 4 inzittenden in
St.-Philipsland van de weg, waarna
de wagen met de wielen naar boven
in de naast de weg gelegen sloot te
recht kwam. Gelukkig liep geen van
de inzittenden enig letsel op. Een
kraanwagen uit Bergen op Zoom
heeft later de wagen uit de sloot op
gehaald; de auto bleek slechts licht
beschadigd te zijn.
DEPRESSIES.
Het woord depressie kan velerlei
betekenissen hebben. Maar het is
voor de fruithandel niet bepaald zon
der zorgen. Dat bleek wel tijdens de
vergadering van de afdeling Oude-
lande van de N.F.O. Hier traden ver
schillende deskundige sprekers op,
dit o.a. de adviezen voor het komen
de jaar behandelden. Aangeraden
werd op tijd met de bestrijding van
schadelijke invloeden te beginnen.
Daar aan de kwaliteit van het fruit
hoge eisen gesteld moeten worden is
de nevenwerking van de bestrijdings
middelen ten opzichte van de ruw
heid van de vruchten van groot be
lang. In de gevoelige periode is het
nodig een juiste keuze der bestrij
dingsmiddelen te doen om oogstde-
pressies zoveel mogelijk te voorko
men. Voorts is het van het grootste
belang om geleidelijk van de ster
kere bestrijdingsmiddelen naar zwak
kere over te gaan.
NAAR ROTTERDAM.
De Belgische sleepboot „Scaldis",
gestationeerd te Vlissingen, heeft op
de eerste kerstdag met de sleepboot
„Maas" in het Engelse Kanaal het
Panamese s.s. „Valencia", dat roer-
schade had, op sleeptouw genomen.
Het schip werd naar Rotterdam ge
bracht.
Over de toestand van het Oude
Mannen- en Vrouwenhuis worden in
het verslag weinig opgewekte woor
den gezegd. Deze inrichting beant
woordt namelijk in genendele aan mo
derne opvattingen. Hoezeer het be
stuur er ook van overtuigd is. dat in
deze toestand verandering moet wor
den gebracht, ziet het daartoe geen
kans. Het geheel is te groot en te
ouderwets om een enigszins efficiente
verbouwing te overwegen. Ondanks
de onvolprezen toewijding van het
college van regentessen, bijgestaan
door een goede directie en bekwaam
personeel, blijft het geheel somber en
onaantrekkelijk. De bezetting is be
neden het gemiddelde van de vóór
oorlogse jaren. De diverse moderne
soortgelijke instellingen, die in Mid
delburg en omgeving verrijzen, zijn
daaraan niet vreemd.
Objectief beschouwd zou men tot
liquidatie van het huis kunnen
besluiten, ware het niet. dat on
der de huidige omstandigheden
daarvan geen sprake kan zijn.
De enige oplossing zou zijn. aldus
het bestuur, een kleinere moder
ne inrichting, maar daarvoor
ontbreken helaas de geldmidde
len. Het aantal verpleegden be
droeg aan het einde van het ver
slagjaar 44. waarvan 25 mannen
en 19 vrouwen. De verpleegtarie-
ven voor. het Oude Mannen- en
Vrouwenhuis bleven in 1955 on
veranderd. Ofschoon deze tarie
ven de kosten niet dekken, aar
zelt het bestuur tot verhoging
over te gaan. mede gezien de
aard der inrichting. Maar toch
za] binnen afzienbare tijd aan ta
riefsverhoging niet te ontkomen
zijn.
De bezetting van het Gasthuis, zo
meldt het verslag verder, was in 1955
aanzienlijk hoger dan vorig iaar, hoe
wel aan het eind weer een kleine te
ruggang merkbaar was. Daaraan wa
ren verbouwing en interne verhuizing
niet vreemd. Het totaal aantal ver-
pleegdagen bedroeg 48.729. het ge
middeld aantal aanwezige patiënten
Brandweercommandant
J. A. van Pagee eervol
ontslagen
In een bijeenkomst in de raads
zaal te YVissekerke werd eervol ont
slag verleend aan de heer J. A. van
Pagee, brandweercommandant van 't
vrijwillige brandweerkorps te Wis-
sekerke.
De bijeenkomst werd bijgewoond
door burgemeester J. van Halst, wet
houder G. Leendertse. secretaris G.
van Hekken, de brandweercomman
dant P. de Haze van Kamperland,
alsmede de vaste ploeg brandweer
mannen.
In hartelijke bewoordingen sprak
de burgemeester, de heer Van Pagee
toe, hem dankend voor de goede ver
standhouding en prettige omgang.
Als blijk van waardering overhan
digde hij een vulpen aan de schei
dende commandant.
De heer De Haze sprak als collega
en namens zijn manschappen. Hij
bood de heer Van Pagee eveneens
een cadeau aan.
De heer Van Pagee dankte voor
de hartelijke woorden hem toege
sproken. Hij memoreerde de gebeur
tenissen, die hij in de lange reeks
van jaren (bijna 40 jaar) als brand
weerman had meegemaakt.
De heer A. A. Hoek van Dijke
werd als brandweercommandant be
noemd en de heer J. J. van den Ber
ge als onderbrandmeester.
Met een dankwoord aan allen
sloot burgemeester Van Halst deze
byeenkomst.
Universitaire examens
De heer Th. van Esbroek te Hengst
dijk (gem. Vogelwaarde) slaagde aan
de rijksuniversiteit te Utrecht voor 't
examen dierenarts.
De heer E. F. M. Goossens, te Ter
neuzen slaagde aan de r.-k. universi
teit te Nijmegen voor het doctoraal
examen rechten. De heer I. L. Dron-
kers te Middelbui'g slaagde voor het
examen wiskunde M.O. K5.
Kunstkring „Het Zuiden"
In de grote zaal van restaurant
„Britannia" te Vlissingen heeft bur
gemeester mr. B. Kolff maandagmid
dag een schilderyententoonstelling ge
opend, die daar door de „Kunstkring
Het Zuiden" was ingericht. De ten
toonstelling omvat ia totaal een zes
tigtal werken, variërende van olie
verfschilderijen tot aquarellen, pente
keningen en etsen. Het zijn werkstuk
ken van zestien leden der kunstkring.
Tijdens de korte openingsplechtigheid
die o.a. werd bijgewoond door de heer
A. Schout, lid van G.S.. door mr. J.
F. Hornstra en door wethouder M. A.
van Popering, ontving mr. Kolff uit
handen van de heer L. van der Steen
namens de Maatschappij tot Nut van
het Algemeen departement Vlissingen
een cheque van f 100 voor het bestuur
van.de kunstkring. De tentoonstelling
zal tot na nieuwjaar geopend zijn.
Benoeming
Tot onderwijzer aan de christelijke
u.l.o.-school te Axel werd benoemd
de heer S. Jaasma uit Amsterdam.
Wethouder W. van den Berg
van Bruinisse overleden.
Te Bruinisse is woensdagmorgen
op 76-jarige leeftijd overleden de heer
W. van den Berg-Beekman, sinds 1953
wéthouder van Bruinisse en sinds
1945 lid van de gemeenteraad voor de
C.H.U. De heer Van den Berg, die ge
boren werd in Viane (gem. O.uwer-
kerk) was reeds op zeer jeugdige leef
tijd schipper op het zeilschip „Dana
Adriana". Op latere leeftijd gaf hij
het roer uit handen en ging te Brui
nisse wonen. Behalve de handel in ba
salt en grint oefende hij daar tot voor
kort het aannemersbedrijf uit.
De heer Van den Berg was van 1942
tot 1952 ouderling van de Nederlandse
hervormde kerk en tot zijn dood voor
zitter van het college van notabelen
van deze kerk. Vele jaren was hij be
stuurslid van de afdeling Schouwen-
Duiveland der schippersvereniging
„Schuttevaer". Hij had juist maan
dagavond als wethouder afscheid ge
nomen. Hij zou aanblijven tot zyn op
volger was benoemd.
KEURCOLLECTE VAN KONIJNEN
Inzending van zeven cavia's
en een nerts
Beide kerstdagen waren er in de
Middelburgse veilinghal maar liefst
348 konijnen te bewonderen. AI deze
lang-, hang- en kortoren hadden de
kerstdagen overleefd, want het be>
trof hier een kcurcollectic van ras
dieren. Uit geheel Zeeland hadden de
eigenaars aangesloten bij de pro
vinciale N.K.B. hun konijnen naar
Middelburg aangevoerd, waar de ko
ninklijke konijnenfokkersvereniging
„Nut en Sport" te Middelburg een
tentoonstelling hield. Niemand minder
dan prins Bernhard had een prach
tige medaille voor deze expositie be
schikbaar gesteld, terwijl ook B. en
W. van Middelburg en vele andere
inwoners uit de provincie voor prij
zen gezorgd hadden.
In de hokken waren konijntjes te be
wonderen van één kg gewicht en min
der, maar er sprongen er ook rond
van tegen de negen kilo. Groot of
klein, het waren prachtige dieren en
de keurmeesters hebben maandag tij
dens de keuring dan ook geen ge
makkelijke taak gehad om de dieren
te klassificeren. Voorts waren er ze
ven cavia's ingezonden en trippelde
er ook een nerts in een hokje rond,
die uiteraard aller bewondering had,
vooral van de dames.
De hoofdereprijzen van deze ten
toonstelling werden als volgt toege
kend: 1. en mooiste konijn: Havana,
voedster, oud, eigenaar P. J. den Hol
lander, Middelburg, medaille van Z.
K.H. Prins Bernhard; 2. en mooiste
op één na: Pool, ram, jong, eigenaar
M. v. d. Weel, Middelburg, medaille
van de commissaris der koningin in
Zeeland; 3. en mooiste op twee na:
Wit-Vlaamse Reus, voedster, jong.
eigenaar F. Dessein, IJzendijke, me
daille van B. en W. van Middelburg;
4. mooiste konijn eigen fok 1956: Pool,
ram, eigenaar M. v. d. Weel, Middel
burg, beker van wijlen de heer J. C.
v. d. Boudt; 5. hoogste aantal punten
van een inzender L. J. Janssen. Sou
burg; 6. beker voor het mooiste te
kenkonijn: Hollander, ram, jong, ei
genaar M. A. Janse, Zuidzande; 7.
beker voor het mooiste konijn van de
grote rassen: Wit-Vlaamse Reus, voed
ster, jong, eigenaar F. Dessein, IJzen
dijke; 8. beker voor het mooiste ko
nijn van de middenrassen: Havana,
voedster, oud, eigenaar P. J. den Hol
lander, Middelburg; 9. beker voor
het mooiste konijn van de kleine ras
sen: Blac en Tan, eigenaar P. J. van
Hal, Oostburg; 10. beker voor het
mooiste konijn van de dwergrassen:
Pool, voedster, jong, M. v. d. Weel,
Middelburg; 11. beker voor het mooi
ste konijn van de lang- of kortharige
rassenBruin Rex, eigenaar M. J.
Hoogesteger, Middelburg12, fraaiste
collectie 1 ras, 1 kleur der grote ras
sen: G. Flikweert, Zierikzee; 13. fraai
ste collectie 1 ras, 1 kleur der midden
rassen: P. J. den Hollander, Middel
burg; 14. fraaiste collectie 1 ras, 1
kleur der kleine rassen: L. J. Jans
sen, Souburg; 15. fraaiste collectie 1
ras, 1 kleur der dwergrassen: M .v.
d. Weel, Middelburg.
Dat de aangevoerde dieren van goe
de kwaliteit waren, bleek wel uit de
vele klassificaties ZZG, het hoogste
predikaat, dat op deze tentoonstelling
uitgereikt werd. De volgende eigena
ren van dieren kregen een ZZG toe
gekend D. van Tatenhove, M. Dale
bout, W. A. Pluijmers. Joh. op 't Hof
(twee maal), N. Meliefste, F. Dessein
(twee maal), J. Driesprong. C. Ver
meulen, G. de Bokx, J. Schrier, G.
Flikweert, P. K. de Jonge, P. Hoef-
kens, M, Stroosnijder, J. van Soome-
ren, P. J. den Hollander (drie maal),
J. Dommisse, J. Visser, P. J. van Hal,
M. A. Janse, Ant. Janse, I'. J. Jans
sen, K. F. van Tatenhove (drie maal),
T. H. van Sabben, M. v. d. Weel, A.
Passenier, M. v. d. Weel (vier maal).
WILLEM lil KENDE GEEN PARDON
Knoeierij met tractementen
Geen stad kon roemen op zulke
scherprechters als Haarlem, want wie
onder hun handen vandaan kwam had
bekend of was niet meer van deze
aarde. Him rekeningen waren dan
ook zeer gepeperd, zodat zowel de he
ren rechters als de veroordeelden hen
met gemengde gevoelens zagen ver
schijnen.
Toen Jan Christaense, meester van
den zivaarde van Haarlem, dan ook
op een late novembermiddag van het
jaar 1673 by de Gevangenpoort In
den Haag verscheen, met zijn helper
door de gangen schreed, en de smalle
wenteltrap afdaalde naar de sombere
pijnkelder, werd hy met angstige
blikken nagestaard door de gevange
nen, die door kleine tralievensters in
de donkere gangen konden zien.
't Was de dertiende, in ieder geval
een ongeluksdag voor de veroordeelde,
die op de poort onthoofd zou worden,
't Was Louis Franqois, baron de Gris-
perre, een zuid-nederlands edelman,
die in de lente van 1672, toen het nog
pais en vree was, dienst had geno
men in het leger van onze republiek,
als bevelhebber van een regiment
voetknechten, dat in de vestingstadjes
en forten van Zeeuwsch-Vlaanderen
zou worden gelegerd.
De tyd dat edelen uit vele landen
toestroomden, om onder Maurits en
Frederik Hendrik de krijgskunst te
leren, en zich tot het uiterste inspan
den onder de scherpe ogen van deze
beroemde veldheren, behoorde reeds
lang tot het verleden.
Buitenlanders kwamen nu niet meer
om het land te dienen en roem te be
halen, maar om hun eigen belangen
te behartigen, zo nodig ten koste van
dc rijke republiek, wier legerpolitiek
zo sloom was.
Was men zelfs niet bevreesd voor
een landje als Munster, dat door een
man als Maurits in één bliksemveld-
tocht van de kaart zou zijn geveegd
Louis Frangois de Grisperre maak
te het wel erg bont. Nadat hij op 27
april 1672 in handen van de Raad van
State de eed van trouw had afgelegd,
en daarop de nodige gelden had geïn
casseerd, want zijn regiment zou „ter
repartitie" van Holland staan, haast
te hij zich niet met het aanwerven van
manschappen. Toen de oorlog reeds
een tijd aan de gang was, was zijn re
giment nog verre van voltallig en stel
lig niet in staat om aan het front te
worden ingezet.
Grisperre, die zich inmiddels met
de Zeeuwse schonen amuseerde, hield
door "A
JACQ. R. W. SINNINGHE I
er namelijk verschillende methoden
op na, om de commissarissen van de
monsteringe, die hem moesten con
troleren, een rad voor de ogen te
draaien.
„Ook wist hy 't regiment voltallig
te doen scliynen. Door huerelingen,
die men aanstonts sag verdwynen,
Soo ras dat was getelt
Hij had namelijk diverse leeglopers
voor een weekje gehuurd en in unifor
men gestoken, waarvoor ze dan een
ducaat per hoofd kregen, en daarna
streek Grisperre het tractement van
de ontbrekende soldaten voor een heel
jaar op.
Dit was een bekende, en blijkbaar
nog al eens toegepaste truc, want het
zogenaamde houden van „morte-pa-
yen" was een staande uitdrukking in
legerkringen geworden.
Grisperre, die blijkbaar veel geld
aan kon, leende ook wel eens troepen
van bevriende Spaanse commandanten
over de grens in het land van Waes,
H.M.D.T, en Nationaal
Landjuweel
Aan het Nationaal Landjuweel
Haarlem 1956-1957 zal door Het Mid
delburgs Dilettanten-Toneel worden
deelgenomen met het reeds in 1951
vertoonde stuk „Meisjes-gymnasium"
van Ladislaus Fodor. De voorstelling
zal op 24 april 1957 te Haarlem wor
den gegeven, waarna hetzelfde stuk
in een extra-voorstelling voor het
Zeeuws Landjuweel te Middelburg
zal worden vertoond.
Voor de nationale wedstrijd te
Haarlem werden naast H.M.D.T. ge
selecteerd: Toneelgroep „Mutua Ami-
citia" uit Rotterdam, Ver. Toneelver
enigingen A.D.O.D.V.S. en Toneel
groep „De spelewaghe" beide uit
Den Haag, r.-k. Rederijkerskamer
„Alberdïnk Thijm", Haarlemse To
neelclub en Letterlievende vereniging
„Cremer", alle uit Haarlem. Konink
lijke Vereniging „Litterïs Sacrum"
uit Leiden. Stichting „Ensemble Rut
Hofman" uit Groningen, r.-k. toneel
vereniging „Thalia" uit Nijmegen,
Philips Toneel uit Eindhoven en
Werkgemeenschap Arnhemse Kun
stenaars uit Arnhem, terwijl daar
nog bij zullen worden gevoegd de
winnaars van de Haeghspelen
(Noord, Zuid en Kennemerland)
die na in Sluis of In Hulst te hebben
gemarcheerd, weer met een bedankje
teruggezonden werden.
Ook stuurde hij eens een kapitein
uit om mensen te werven, maar be
hield zelf hun soldij, en de soldaten
die niets in handen kregen verdwenen
weer even snel als ze gekomen waren:
het toppunt was dat de brutale Gris
perre zich dekte door een aanklacht
in te dienen tegen de onschuldige ka
pitein.
„En echter klaegden hy den Hop
man selver aan,
En deed hem uyt den dienst,
door syn gesag, ontslaen.
Daer boven heeft de guyt dit aan
den Prins geschreven,
Dat hy mogt d'open plaets weer
aan een ander geven;
't Versoek werd toegestaen, en
hy heeft die verkogt
Soo duur als hy daer voor van
iemant krygen mocht",
vertelt ons kapitein Coenraet Droste
in zijn „Overblyfsels van Geheugche-
nis" die hij op zijn oude dag bij el
kaar rijmde.
PROCES.
Droste kon het weten, want hij had
tezamen met kolonel Frens als com
missaris bij de instructie van het
proces voor de krijgsraad, de klach
ten aangehoord, die tegen Grisperre
waren ingebracht.
„Hy deed in hegtenis
Amptluyden en soldaten
Opsluyten, en die niet daer uyt
weer komen laeten,
Soo hunne vrouwen niet te wil
hem wilden staen",
't Is niet onmogelijk dat dergelij
ke immorele daden tenslotte zijn ar
restatie hebben bewerkt, maar in liet
vonnis van de krijgsraad werd daar,
kiesheidshalve, geen melding van
gemaakt.
Er konden genoeg knoeierijen be
wezen worden, terwijl bovendien nog
aan het licht kwam dat hij met offi
ciersplaatsen had geleurd, door aan
verschillende makelaars blanco-aan
stellingen te overhandigen, die ze
maar behoefden in te vullen met de
namen van de kopers. Deze lieten
KUNST
Kerstconcert Middelburgs
Mannenkoor
NIEUWE KERK,
MIDDELBURG.
DE VELEN, die ieder jaar op
tweede kerstdag opgaan naar het
kerstconcert van het Middelburgs
Mannenkoor en die ook ditmaal ae
Nieuwe Kerk weer geheel vulden,
gaan niet in de eerste plaats daar
heen om een concert te beluisteren.
Sterker dan dit leeft bij de meesten
van hen het verlangen deel te heb
ben aan een stonde van kerstwij
ding. En zij vinden wat zij zoeken.
Wanneer dirigent Jan Kuiler het
sein geeft voor de aanvang en het
aandoenlijke „Stille nacht, heilige
nacht" door de wijde ruimte van dit
nog niet zo lang geleden herbouwde,
maar in wezen toch nog altijd oude,
aan God gewijde huis weerklinkt,
dan is er ontroering onder de hon
derden aanwezigen. De zuivere koor
zang, de gave voordracht van dit
kerstlied bij uitnemendheid, dat op
zo eenvoudige, maar niettemin zo
diep doorvoelde en kernachtige wijze
de herinnering aan en de betekenis
van het kerstgebeuren oproept, wekt
in deze gewijde omgeving die sfeer
van ontroering en de ontvankelijke
stemming voor de meer of minder
bekende kerstliederen, die volgen.
Hoe mooi klinken altijd weer deze
veelal eenvoudige, sommige echter
ook meer van de uitvoerenden eisen
de liederen, wanneer ze zoals hier
het geval was worden gezongen
met een zuiverheid en een rijkdom
aan nuancering, die koor en dirigent
eer aandoen. De bekoorlijke en sub
tiele bewerkingen van „Herderkens
omringen" en „Er is een kindeke ge
boren" door Martin Koekelkoren
vonden ook nu weer de juiste weer
gave en in de bewerking door Jan
Kuiler van „Ere zij God" bereikte
het koor ditmaal wel een hoogte
punt. Enkele nieuwe liederen waren
in het programma opgenomen, waar
onder het lang niet eenvoudige, maar
niettemin goed uitgevoerde „Hodie
Christus" van Palestrina de aan
dacht trok.
Thon de Vries wisselde de koor
zang af met enkele orgelsoli: bij de
sfeer van dit concert aansluitende
kerstmuziek van Daquin, Flor Pee-
ters en Jac. Bijster.
Het was daar in de Nieuwe Kerk
op tweede kerstdag een goede ston
de voor velen, die er het Middelburgs
Mannenkoor dankbaar voor zullen
zijn. dat het het welhaast traditie ge
worden kerstconcert ook nu weer
heeft gegeven.
AD INTERIM.
niet lang op zich wachten, want de
tractementen werden prompt uitbe
taald, terwijl er door de oorlog, op
vele gebieden, crisis heerste.
In de tijd van Jan de Witt was
Grisperre er misschien nog wel afge
komen met verbanning of enkele ja
ren opsluiting. Stadhouder Willem de
Derde evenwel, die toch al te kampen
had met een officierscorps, dat ge
brek aan moed en doorzettingsvermo
gen combineerde met een slecht be
leid. kende geen pardon.
De krijgsraad veroordeelde Gris
perre tot de dood „ter plaetse daar
men gewoon is alhier criminele exe
cutie te doen", namelijk op het Groe
ne Zoodje in Den Haag. Zowel de
Spaanse gezant als de familieleden
van het slachtoffer, die aanzienlijke
posities in de bevriende zuidelijke Ne
derlanden bekleedden, verzochten
echter dringend om af te zien van een
openbare terechtstelling: de familie
eer was in het geding.
Bij afwezigheid van Willem de Der
de, die bij het leger te velde was, be
sliste toen veldmaarschalk, graaf van
Waldeck, dat „decollatie" i onthoof
ding) in alle stilte zou geschieden.
„Dies men hem op de poort,
waerop hy sat geslooten,
Dog binnens kaemer heeft,
uyt insigt van 't geslagt,
Dien ongeluckigen door 't sweert
ter doot gebragt".
VANDAAG
Middelburg Electro: „Svengall", (18
jaar), 19 en 21.15 uur; Kunstmuseum:
expositie teken- en schilderclub „Co-
loriet", 2—5 en 7—9 uur.
Vlissingen Alhambra: „Zo hebt U nog
nooit gelachen", (18 jaar), 19 en 21
uur; Luxor: „O, mijn Papa". (14 jaar),
20 uur.
Goes Grand: „Alarm in de Pacific",
(14 Jaar), 20 uur.
