Dr. ir. Mesu: het Zeeuwse Meer zal
geen recreatiegebied kunnen zijn
Rhodesia kan kolenleverancier
voor ons werelddeel worden
GlAPSTONt
HOUDT DE SM-
WAARVAN
VRIJDAG 21 DECEMBER 1956 P R O V 1 N O I A L B Z E E U W 8 B C O V B A N T
TOEKOMSTIGE AGRARISCHE PROBLEMEN
f Advertentie)
Voorbereidingen voor het
kerstfeest in „Judenau".
Het Nederlandse Rode-Krulsteam.
dat belast is met de zorg voor het
vluchtelingenkamp Judenau in Oos
tenrijk, is druk bezig met de voorbe
reidingen voor het kerstfeest. In het
kamp zijn duizend vluchtelingen on
dergebracht. Het comité „Amster
dam helpt Hongarije", verzorgde 1000
kerstpakketten, tezamen ter waarde
van 12.500. Deze pakketten zjjn
woensdag verzonden in een grote
vrachtauto met aanhanger, die waar
schijnlijk zaterdag het Kamp zal be
reiken en die daar dan tevens 480 blik
ken appelmoes zal brengen, die ge
schonken zijn om de kerstmaaltijd op
te luisteren.
Bovendien zijn voor het kamp Jude
nau bestemd: 684 herenoverhemden,
een partg zeep en enige lappen stof.
Ook heeft het Nederlandsche Roode
Kruis 12 naaimachines gestuurd,
waarmee de vrouwen in het kamp de
ze stof kunnen verwerken tot kleding
stukken. Tevens zijn met dit transport
de twaalf paar sokken meegegaan, die
vrouwelijke gevangenen in het Huis
van Bewaring in Den Haag voor de
Hongaarse vluchtelingen hebben ge
breid, Aan het internationale Rode
Kruis zijn met hetzelfde transport
verzonden: 1600 slopen. 60 lakens. 370
dekens. 300 stuks ontsmettende zeep,
20.000 tandenborstels. 20.000 scheer
kwasten en 4730 haarkammen, bene
vens een grote partij medicamenten en
3360 blikken vlees.
duidelijk, dat het bij de leveranties
onmiddellijk een ruime voorsprong
op andere Europese landen heeft.
„Symbolische olie"
Olie is tot dusver aangeboord in
Marokko, Algerije, Tunis, Egypte,
de Franse Kongo en Nigeria. De
produktie heeft nog nergens een
grote omvang aangenomen. Ook in
Angola (Portugees Oost-Afrika) is
olie gevonden en reeds is een symbo
lische lading van zegge en schrijve
49 vaatjes naar Europa verscheept.
Hoewel over de rijkdom van de olie-
lagen hoog wordt opgegeven de
olievelden zouden een gebied van
50.000 vierkante kilometer beslaan
wordt ernstig betwijfeld of deze olie-
lagen van werkelijke betekenis zijn.
En dat is vrijwel alles: de Kongo
heeft geen olie; Zuid-Afrika even
min; Mozambique heeft na jaren
lange opspoingen de hoon opgege
ven. Van andere landen is niets defi
nitiefs bekend; slechts zijn er aan
wijzingen dat ook Somaliland en
Lybië misschien olie hebben. Het ziet
er dus bepaald niet naar uit, dat
Afrika in de naaste toekomst een
ernstige concurrent van het Midden-
Oosten zal worden op de wereld
markt, En voorshands lijkt de vraag
of Europa zijn olie in een verdere
toekomst niet wat dichter bij huis
halen kan, in belangrijke mate af
hankelijk van het antwoord op een
andere vraag: wat zullen de grote
oliemaatschappijen in de Sahara
kunnen doen?
Van landaanwinst in Nederland
wordt de helft cultuurgrond
(Van een onzer redacteuren)
De totale oppervlakte, die in het zuidwesten van ons land als gevolg
van het Deltaplan zal kunnen worden gevonden, schat dr. ir. F. P. Mesu,
oud-directeur van de Cultuur Technische Dienst, op niet meer dan rond
15.000 ha, waarvan een belangrijk deel als zomerpolder. Hij betwijfelt
namelijk, of het met het oog op de veiligheid mogelijk zal zijn om ten
behoeve van de recreatie de uitgestrekte zandbanken en zandplaten
in het toekomstige Zeeuwse Meer in te polderen. Men moet namelijk
rekening houden met het samenvallen van ongunstige factoren, als een
langdurige zware storm, gepaaod met hoge afvoeren van Rijn en Maas.
Het Zeeuwse Meer moet dan als bergboezem dienst doen en dus, even
als het IJselmeer, een voldoende bergingscapaciteit hebben. De betrek
kelijk smalle stroken langs de oevers zullen vermoedelijk slechts door
„zomerkaden" worden omgeven en bij hoog water onderlopen, dus in
hoofdzaak alleen voor exploitatie als grasland in aanmerking komen.
Bebossing of bebouwing voor recreatiedoeleinden zal immers zowel op
de zandplaten als in de „zomerpolders" onder die omstandigheden
uiterst moeilijk zijn.
zijn toegenomen Dit zal erop neer
komen, dat per hoofd in plaats van
24 are nauwelijks 20 are cultuur
grond ter beschikking zal zijn en dat
de opbrengst dus met ruim 20 zal
moeten stijgen in een periode van 25
jaren".
Een dergelijke opvoering van de
produktie en dat met minder ar
beidskrachten- is volgens dr. Me
su alleen mogelijk indien, behalve
het gebruik van nog beter zaaizaad,
betere bemesting, betere verpleging,
beter vee enz., ook andere middelen
zullen worden toegepast die ongeveer
dezelfde invloed zullen moeten heb
ben als de kunstmest in de eerste
helft van deze eeuw.
Rivierwaterwet
Van zeer groot belang voor de
landbouw acht de heer Mesu de ster
ke concentratie van waterschappen,
die hij in de komende decennia ver
wacht. Dit zal alleen al nodig zijn,
omdat een wetsontwerp wordt voor
bereid, waarbij aan de beheerders
van het openbare water een positie
ve taak wordt toegedacht bij de be
strijding van de waterverontreini
ging. De kwaliteit van hét water eist
bijzondere zorg, maar ook de aan-
eh afvoer van water moet verbeterd
Dr. ir. Mesu bracht deze opvatting
naar voren in een toespraak, die hij
donderdagmorgen in Amsterdam
hield tijdens de algemene vergade
ring van de Nationale Coöperatieve
Aan- en Verkoopvereniging voor de
Landbouw „Centraal Bureau". Tot
omstreeks 1980, zo sprak hij voorts
onder meer, kunnen ten hoogste
260.000 a 270.000 ha aan cultuur
grond worden gewonnen, namelijk
30 a 35.000 ha door ontginning van
heide- of veengronden, 155.000 ha
door voltooiing van de Dselmeei*-
polders en 75 a 80.000 ha door in
poldering van „buitengronden".
Hierin zijn echter begrepen geulen,
kanalen, dijken, wegen en woonker
nen, tezamen ongeveer 10 De
netto-oppervlakte is dus rond 240.000
ha, of gemiddeld circa 10.000 ha per
jaar. Tengevolge van de bouw en
aanleg van woningen, industrieter
reinen, havens, wegen, sportterrei
nen etc. zullen echter in de komen
de 25 jaar rond 100.000 ha, in hoofd
zaak cultuurland, verloren gaan.
Van de totale berekende mogelijke
landwinst tot 1980 blijft derhalve
niet meer over dan rond 140.000 ha.
Ondanks alle inspanningen zal het
areaal aan cultuurgrond dus met nog
geen 6 stijgen, terwijl de bevol
king tot 1980 vermoedelijk met bij
na 30 (tot 14 miljoen) zal toene
men.
De toekomst biedt voorts nog mo
gelijkheden voor landaanwinst, o.a.
5 a 6000 ha in de Lauwerszee (waar
vermoedelijk in 1957 een begin zal
worden gemaakt met de inpolde
ring), rond 1500 ha in het westelijk
deel van de Dollard en circa 7000 ha
in de kop van Noord-Holland tussen
Den Helder en Wieringen, waar het
Balgzand en een deel van de Bree-
horn zouden kunnen worden inge
polderd. Tenslotte is er maar
vermoedelijk eerst na het gereedko
men van de laatste IJselmeer polder,
dus na 1970 altijd nog de moge
lijkheid tot inpoldering van de Oos
telijke Wadden door middel van een
afsluitdijk van de Lauwerszeedijk
via Schiermonnikoog-Rottum-Rot-
tumeroog naar de Eemspolder,
waardoor rond 50.000 ha grond zou
den worden gewonnen. De inpolde
ring van de Westelijke Wadden ligt
nog zover in het verschiet, dat het
de heer Mesu weinig zin leek te heb
ben daarop reeds nu in te gaan.
Zware opgave
„In de Tweede Wereldoorlog, aldus
de heer Mesu, was ons land, behalve
in de winter van 1944 op 1945, nog
in staat zichzelf te voeden al was
schraalhans keukenmeester. Zal on
ze landbouw hiertoe ook nog in staat
zijn, wanneer de oppervlakte tot het
jaar 1980 met slechts 6 en het
aantal inwoners met bijna 30 zal
Neyers werken in de steenkolenmij
nen van Zuid-Afrika.
worden. Een onderzoek in 1956 heeft
uitgewezen, dat op niet minder dan
180.000 ha de produktiviteit wordt
gedrukt door regelmatige water
overlast .terwijl op ruim 120.000 ha
periodiek wateroverlast optreedt.
Verder is aanvoer van water nodig
voor de 800.000 ha verdrogende of
droogtegevoelige cultuurgrond.
Er zullen voorraadboezems
worden gevormd, namelijk het
IJselmeer voor het noorden ter
grootte van rond 120.000 ha en
het z.g. Zeeuwse Meer voor het
zuiden ter grootte van ongeveer
40.000 ha, aldus de heer Mesu.
Wanneer deze beide boezems in
het voorjaar één meter worden
opgezet zou daar voldoende wa
ter beschikbaar zijn om de onge
veer 800.000 ha verdrogende
gronden van water te voorzien.
Met de beschikbare hoeveelheden
water zal zuinig moeten worden
omgegaan en men zal alle maat
regelen moeten vermijden, die de
zoetwaterbalans ongunstig beïn
vloeden.
„Om te bereiken dat elke gegadigde
zijn rechtmatig deel krijgt, zal het
onvermijdelijk zijn dat een wet tot
stand komt, waarbij aan het rijk
wordt opgedragen de zorg voor een
rechtvaardige verdeling van het
Rijn- en Maaswater naar de ver
schillende delen van ons land, dat
aan de provincies wordt opgedragen
een billijke verdeling over de water
schappen in de provincie tot stand
te brengen en dat de waterschappen
zorgen voor een billijke verdeling
naar de waterbehoeftige gronden in
hun waterschap".
Van de ruim 2,5 miljoen ha cul
tuurgrond is blijkens een onderzoek
van de Cultuurtechnische Dienst
ruilverkaveling voor circa 500.000
ha zeer urgent en voor een even
grote oppervlakte urgent. Het is de
bedoeling de ruilverkavelingscapaci
teit van de Cultuurtechnische Dienst
op te voeren van 20.000 tot 80.000
ha per jaar.
„Wanneer dan in de volgende de
cennia het aspect van landbouwend
Nederland ingrijpende wijzigingen
zal ondergaan", zo merkte dr. Mesu
aan het slot van zijn inleiding op,
„dan zal blijken dat het aantal land
bouwbedrijven sterk zal zijn ge
daald; dat de gemiddelde grootte
der bedrijven aanzienlijk zal zijn
toegenomen; dat het aantal arbeids
uren per 100 kg produkt veel min
der is geworden; dat daarentegen
ook de investeringskosten voor het
entameren van een landbouwbedrijf:
hoger zullen zijn geworden door het
grotere machinekapitaal en dat dus
het boer worden niet zo gemakke
lijk zal zijn". 4
H. D. Louwes: een kloeke
boerenstand onmisbaar.
Centraal Bureau sticht een g
g chemische fabriek g
H Op de gisteren in Krasnapolsky
te Amsterdam gehouden jaar-
vergadering van.de Nationale
ff Coöperatieve Aan- en Verkoop-
M vereniging Centraal Bureau G.
A. heeft de voorzitter, de heer
H. D. Louwes, onder meer op-
gemerkt dat door gebrek aan
visie op de landbouw en zijn
ff problemen, onze landbouwbe- p
ff vol king als geheel en haar be- n
H drijf nog niet harmonisch en
vanzelfsprekend in ons nationa-
M le denken en doen zijn opgeno-
i men.
f§ Spreker kwam tenslotte tot
§f de conclusie, dat een gelukkig,
s gezond Nederlands volk met
een goed vertrouwen op de toe-
j= komst zonder een kloeke boe-
renstand op de duur niet kan
voortbestaan. f|
H Het Centraal Bureau heeft M
H voorts besloten, samen met de
Eerste Nederlandse Coöperatie-
ve Kunstmestfabriek te VIaar-
ff dingen een grote en moderne fa-
H briék te stichten voor de berei-
ding van chemische produkten
iiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiinil
AFRIKA ALS ENERGIEBRON
Wat zullen oliemaatschappijen
in de Sahara kunnen doen
(Van een onzer redacteuren)
De huidige stagnatie in de olie-aan voer en 't chronische tekort aan steen
kool in West-Europa hebben de vraag actueel gemaakt, in hoeverre deze on-
misbare grondstoffen voor onze energievoorziening in een nabije of verdere
toekomst wellicht kunnen worden betrokken uit Afrika. De jongste ge
schiedenis heeft aangetoond hoe angst wekkend kwetsbaar de aanvoerlijnen
van olie uit 't Midden-Oosten zijn. En reeds enkele jaren staat West-Euro
pa voor de trieste noodzaak om steeds grotereh oeveelheden steenkool
ten koste van moeizaam bijeengeschraapte dollars uit .Amerika te im
porteren. Nu is in de na-oorlogse jare n duidelijk gebleken hoe enorm be
langrijk de schier onuitputtelijke voor raden bodemschatten van 't „zwarte
werelddeel" zijn voor de wereldecono mie. Als vanzelf rjjst dus de vraag,
welke rol Afrika nog zal kunnen spel en als leverancier van grondstoffen
voor energie.
Om met de steenkool die tenslotte
de oudste rechten heeft te begin
nen: het is reeds lang bekend, dat de
Unie van Zuid-Afrika zeer rijke steen
koolvelden bezit en dat de Zuidafri-
kaanse steenkool van betere kwaliteit
dan de Amerikaanse is.
Insiders op het gebied van
Afrikaanse betrekkingen zijn ech
ter van mening, dat de Zuidafrikaan-
se regering niet veel voor groot
scheepse kolenexpoit voelt, omdat het
land praktisch geen andere energie
bronnen heeft en men de steenkool
liever voor eigen gebruik zal reserve
ren. Sinds de Unie op vrij grote schaal
synthetische olie en benzine uit steen
kool produceert, zal de drang tot ex
port bepaald niet zijn gegroeid.
Groots plan in Rhodesia
Ook Zuid-Rhodesia heeft enorm veel
steenkool. De Wankie-kolenmijnen J;en
zuiden van Livingstone voorzien heel
Noord- en Zuid-Rhodesia. De kolen
liggen er als het ware voor het op
scheppen, zo dicht aan de oppervlakte
dat schachten ?r niet nodig zijn. De
produktie kan nog gemakkelijk 3 4
maal worden vergroot, maar toch
kunnen de Wankie-mijnen niet aan de
vraag voldoen: de enkelbanige spoor
lijn van de steenkool- naar de koper
mijnen in Noord-Rhodesia de groot
ste afnemer kan het vervoer niet
aan.
Er zijn echter grote veranderingen
op til. Waterkracht is in Afrika, met
zijn grote hoogteverschillen en enorme
watervallen, een belangrijke bron van
energie. Op tal van plaatsen in het he
le Werelddeel wordt dan ook koorts
achtig aan de bouw van hydro-elektri-
sche centrales gewerkt. Zo is niet lang
geleden in Belgisch Kongo de Le Ma-
rinelcentrale gereedgekomen. Deze
centrale, bestemd voor de levering van
energie aan de grote koper-, kobalt-
en uraniummijnen in Kongo, zal gedu
rende 5 jaar ook stroom leveren aan
de kopermijnen in Rhodesia 500
miljoen kWh per jaar. (Om die leve
ranties mogelijk te maken is over een
afstand van 320 mijl een hoogspan
ningskabel voor 220.000 volt aange
legd die kabel, waarin 4500 ton ko
per is verwerkt hangt aan 1400 stalen
masten).
Dit is echter een tijdelijke voorzie
ning. In Rhodesia is het wachten
op het gereedkomen van de Kari-
ba-centrale. waarvoor een 400 voet
hoge dam in de Zambesi wordt ge
bouwd. Deze centrale kosten
113 miljoen zal vermoedelijk
in 1960 of 1961 bijginncn te draaien
met een capaciteit van 1200 Mega
watt. Op dat moment zal Rhodesia
geen steenkool meer nodig hebben
voor het opwekken van elektrici
teit en tevens komt er dan mate
riaal van de spoorwegen vrij. In
Engeland waar de mijnen even
eens uitgeput raken en dus ook du
re Amerikaanse kolen worden ge
ïmporteerd heeft men deze ontwik
keling nauwlettend gevolgd en
daar is nu plotseling grote belang
stelling voor de zeer goedkope
steenkool van de Wankie-velden
ontstaan. Zowel in Engeland als in
Rhodesia ziet men exportmogelijk
heden en speelt men met de ge
dachte aan de aanleg van een bijna
900 kilometer lange spoorlijn van
Wankie, dwars door Beetsjoeana-
land naar Grootfontein in Zuid-
West-Afrika, dat reeds door een
Een onderzoek naar aardolie
in tropisch Afrika
(Shell foto
spoorlijn met de Walvisbaai ver
bonden is.
Het zal, als het plan al doorgaat,
nog vele jaren duren voordat Rho
desia West-Europa van kolen zal
voorzien. Maar het Is een mogelijk
heid en voor zover nu bekend, zal
tegen die tjjd de huidige produktie
van 4 miljoen ton tot misschien 20
miljoen ton per jaar kunnen worden
opgevoerd. Dat maakt het de moeite
waard om er een miljoenenplan voor
te financieren. Zou Engeland in die
financiering deelnemen, dan is het
