HOFNAR Ontmoeting met: Schelpenbrekers in Yerseke LUCTOR II ZAL AAN HULST III GEEN MALSE KLUIF HEBBEN 'n Kerstcadeau dat klinkt als een klok! nooit fijner gerookt! MEVO KAN PUNTEN IN EIGEN HUIS HOUDEN TEGEN SVD Blik achter de schermen in Zeeuwse bedrijven (11) VRIJDAG 21 DECEMBER 1950 PROVINCIALE ZEETJW8B COURANT 15 ZATERDAGVOETBAL Walcheren geen tamme prooi voor Kruiningen. Noormannen is in de le klas A van het afdelingsvoetbai in staat om de winst tegen Robur in eigen huis te houden, evenals Lewed. Boys dit zal doen tegen Domburg. Walcheren zal geen gemakkelyke prooi worden voor Kruiningen, terwijl Volharding '32 alle moeite zal doen om tenminste een puntje van Vogelwaarde af te ne men. In de le klas B verliest Burgh II van Zierikzee II, terwyl Renesse als overwinnaar uit de strijd te voor schijn komt tegen Dreischor. In de res. le klas wint Oostburg II van Kruiningen II, hoewel Luctor II aan Hulst H geen malse kluif zal hebben. Steen II moet de punten meegeven aan Vlissingen IV, terwijl Zeeland Sport IV Zeelandia n kan overwin nen. Goes Dl is beslist sterker dan Clinge H. In de 2e klas A is Zuidzande waar schijnlijk te sterk voor Noormannen II, terwyl IJzendijke Zeeland Sport pte1et««n Indonesië leent 62 miljoen bij Eximbank. De Indonesische regering heeft een onofficieel verzoek gericht tot de Amerikaanse Export-Importbank, ten einde een lening te verkrijgen ten be drage van 62 miljoen dollar ter finan ciering van drie ontwikkelingsprojec ten. Aldus wordt uit regeringskrin gen vernomen in Djakarta. Dertig miljoen zouden worden be stemd voor de bouw van een kunst- mestfabriek te Palembang, 14 mil joen voor een cementfabriek even eens op Sumatra en 18 miljoen voor de aanschaffing van vliegtuigen voor de Garuda-luchtvaartmaatschappij HENK BROERS torsend dogmaticus IV met lege handen naar Vlissingen moet kunnen terugsturen. R.C.S. III verliest van Aardenburg n, terwijl Biervliet het niet tegen Groede kan klaren. In 2B laat Corn Boys Hl de winst aan Cortgene, terwyl Hansw. Boys II nog heel wat moeite zal heb ben met Vogelwaarde II. Philippine wint van Yerseke II en Rapenburg van Sluiskil II. In de 2e klas C stuurt Renesse n het bezoekende Dreischor II met lege handen naar huis. Brou wershaven II is ook te zwak voor Zierikzee III, terwijl S.V.O.W.K. te sterk is voor Zonnemaire. In de 3e klas A winst voor IJzendij ke II tegen Zeeland Sport V, terwijl 's-Heer Arendskerke II geen punt aan Robur II toestaat. Walcheren II zal een harde noot hebben aan Patrij zen n, hetgeen echter niet gezegd kan worden van Schoondijke II, dat bh' Zuidzande II op bezoek moet. Vlissingen V kan de winst thuishou den tegen Lewed. Boys II. In de 3e klas B is er winst voor Axel III tegen Hontenisse III. Hulst III wint van Ria W II. Steen II verliest van Phi lippine III en Terneuzen III kan van Koewacht II winnen. PROGRAMMA. Het volledig programma luidt: lé klas A: NoormannenRobur, Lewed. BoysDomburg, WalcherenKrui ningen, VolhardingVogelwaarde; le klas B: Burgh nZierikzee II; Re nesseDreischor; res. le klas: Oost burg nKruiningen n, Luctor n Hulst II, Steen H—Vlissingen IV; Zeeland Sport HlZeelandia II, Goes HIClinge II; 2e klas A: Zuidzande —Noormannen n, IJzendijkeZee land Sport IV, R.C.S. IHAarden burg II, Biervliet HGroede; 2e klas BCorn Boys niCortgene, Hansw. Boys nVogelwaarde II, Philippine Yerseke n, RapenburgSluiskil II, 2e klas C: Renesse IIDreischor II. Brouwershaven HZierikzee Hl; S.V.O.W.K.Zonnemaire; 3e klas A: IJzendijke nZeeland Sport V; 's- Heer-Arendskerke nRobur II, Wal cheren nPatrijzen H, Zuidzande II Schoondijke II, Vlissingen V—Le wed. Boys H; 3e klas A: Hontenisse III—Axel IH, Hulst n—Ria W H, Steen niPhilippine II. Terneuzen IIIKoewacht n. Hoek en Spui maken uit wie de leiding krijgt Arnemuiden moet in de le klas van de zaterdagcompetitie -n be zoek brengen aan Rillandia, welke laatste ploeg waarschijnlijk niet in staat zal zijn de punten binnen te houden. Tern. Boys kan een kleine zege behalen op AZW, terwijl VCK het loodje moet leggen tegen Co- lijnspl. Boys. Wemeldinge zal niet gemakkelijk te vangen zijn voor Krabbendijke, terwijl Zaamslag Nieuwdorp meer moeite zal geven dan men verwachten zou. In de 2e klas A kan Colijnspl. Boys II van Serooskerke n winnen, maar dat zien we nog niet gebeuren bij 's-Heer-Hendriksklnderën, dat We meldinge II op bezoek krijgt. Krab bendijke II is sterker dan Kloetinge In de 2e klas B lijkt ons Arnemui den II sterker dan Oostkapelle. RCS IV verliest van Meeuwen, Seroosker ke zal een lastige tegenstander zijn voor Middelburg IV, terwijl Nieuw dorp II van VCK II wint. Veere be houdt de leiding door een overwin ning op Nieuwland. In de 2e klas C moet Kats in staat geacht worden „LOWIE" MUS .elkaar wat beter verstaan. (Van een medewerker) Het zal zaterdag 29 december tachtig jaar geleden zijn, dat Pablo Carlos Salvador Casals in Vendrell een klein, arm plaatsje ln Catalonlë (Spanje) het levens licht zag. Zyn vader was er als organist aan de kerk verbonden. Van hem erfde hy zyn grote be scheidenheid. Op 4-jarige leeftyd zat Pablo reeds naast zyn vader op de orgelbank. Thuis leerde „Paulito" het pianospel en al spoedig diende Bach hem tot dagelijkse oefening en genot. (Ook nü nog begint de gryze maestro by voorkeur zyn dagtaak met een Praeludium en Fuga uit het „fundament van alle muziek": Das Wohltemperierte Clavier). Als hij op een kamermuziekavond in zijn woonplaats voor het eerst een cello ziet en hoort vindt hij dit zo iets wonderbaarlijks en fascinerends, dat hij tegen zijn vader zegt: „Dit instrument zou ik willen bespelen". Hij kreeg een cello en volwaardig onder richt. José Garcia werd zijn leermeester. Zijn vorderingen overtroffen aller verwachtingen. Als derde in een strijktrio speelt hij in een café bekende „lichte" muziek. Öp initiatief van de jeugdige cellist werden eens per week klas sieke programma's ingelast, die zö de aandacht trokken, dat zelfs musici van naam als Albeniz en Arbós de reis naar café „Tosti" ondernamen om Casals en zijn muziek te horen. Vanaf dit ogenblik ontwikkelt Casals zich snel. Hy ls aan een „hele" cello toe. Met zjjn vader gaat hy naar een muziekzaak om zyn keuze te maken, snuffelt en pas sant de gehele voorraad cello-litteratuur door om de ontdekking van zyn leven te doen, nameiyk de zes suites voor solocel van J. S. Bach. Noch zijn leraar, noch hij zelf kende dit werk. Intuïtief voelden belden een vondst te hebben gedaan, die voor de jonge Pablo beslissend zou zyn. Eerst na tien jaar studie kwam hij met een van deze suites voor het voetlicht. Dit werd de sensatie in het internationale muziekleven. Zel den had men ze vroeger gehoord. Men vond ze te academisch, te langdradig, zelfs lelijk, maar Casals liet die werken opbloeien tot waarachtige levende heerlijke muziek. Pablo Casals is de eerste cellist geweest, die regel matig een volledige suite met al zijn zes delen in zijn repertoire opnam. Van zijn concerten bleven deze suites de hoogtepunten. Voor zijn verdere vorming verlaat hij Spanje, gaat naar Brussel, wat hem teleurstelt, reist naar Parijs, waar hij onder de schutse van zijn altijd zorgende moeder een zeer moeilijke tijd vol ontberingen doormaakt. Moeite en zorgen, maar vooral heimwee dreven beiden naar hun vaderland terug. Met een aanbeveling van graaf de Morphy voor de wereldvermaarde dirigent Ch. Lamouréux gaat hij september 1899, ditmaal vol vertrouwen, opnieuw naar Parijs. Als hij vol energie met zijn wonderbaarlijke concentratie Lalo's concert inzet, keert Lamou réux zich langzaam en met inspanning naar hem om en blijft tot het einde toe in geboeide aandacht luisteren. Ontroerd omhelst hij zijn nieuwe vriend, verzekert hem: „U zult op mijn volgend concert spelen." Een verrassende be slissing, die Pablo wel zeer diep moet hebben getroffen. En zo had in november 1899 dat op zienbarend debuut plaats van een vreemde, in Frankrijk nog onbekende jeugdige cellist een stralende herinnering. Dit debuut op het druk bezochte Lamoureux- concert het wereldforum voor elke solist of dirigent was het begin van zyn grootse loop baan als musicus. De 40-jarige herdenking van dit debuut zou ln november 1939 in Frankrijk en Engeland plaatsvinden, maar de oorlog heeft dit onmo gelijk gemaakt. Casals had al enkele jaren eerder kennis ge maakt met het brute geweld van de oorlog, namelijk de burgeroorlog in Spanje. Hij verliet zijn vaderland en leefde als vrijwillige balling in Prades, een dorpje in het uiterste zuiden in de oostelijke Pyreneën, ylak bij de Catalaanse grens. Met een zeldzame nauwgezetheid placht hij zich op zijn concerten voor Le bereiden. Dit unieke verantwoordelijkheidsbesef ten opzichte van zijn kunst is ook de reden geweest, dat het zo lang geduurd heeft, alvorens hij in Wenen met zijn traditie en zijn zeer deskun dige muziekminnende bevolking het waagde op te treden. Casals is ondertussen een bijna legendarische figuur geworden. Vorsten verleenden hem eer bewijzen en ridderorders (Commandeur van het Franse Legioen van Eer, Lid van de Spaan se Academie)Naast Liszt, Joachim en Brahms ontving hij reeds in 1912 de gouden Beethoven- medaille van de London Philharmonic Society, een hoogst zelden verleende onderscheiding. Wij hebben ons bepaald tot „Casals de groot ste cellist ter wereld". Wy zouden hem ook kunnen herdenken als dirigent, als componist, ais filosoof, als weldoener der mensheid door zjjn ryke stoffelijke hulp aan duizenden land genoten en andere oorlogsslachtoffers. Een al om geëerd en gevierd kunstenaar; een reus ln het Eeuwige Rijk van de Cultuur, overal ter wereld erkend als de primus super pares. Een argeloze groep tegen de dijk: de oester huizen van Yerseke. Ze binden het dorp aan het water: aan de ene kant zo vast tegen de dijk geleund, dat ze er naar het voorkomt een deel van vormen, aan de andere kant laag afdalend, tot dicht bij de putten. Daar bij de Hardenhoek, aan de Molenpolderdijk valt één bouwsel op; door een wijde laad- arm, waarlangs een bak gebracht wordt bo ven een grote trechter, door een brede, zware schelpenberg. Dat is de Calcar. Men maakt er grit kippen- en vogelgrit. De indruk, dat dit abacadabra is, wordt spoedig weggenomen, wanneer men een ge sprek aanknoopt met de heer L. Bom. „Baas Bom" is eigenaar, directeur, bedrijfsleider, boekhouder, calculator, belastingdeskundige, technicus en verkoper van Calcar; bovendien staat hy dagelijks in laarzen-en-manchester pak mee te werken, Juist die opeenhoping van functes zit de heer Bom wat dwars. Het knakt je enthousiasme^vindt hy. Speciaal in een bedrijf als het zijne, een schelpenmaalderij. Het is een soort slijtage slag, met hoog oplopende investeringen en snelle afschrijvingen. De slytage, 't risico, dat raakt ook de mens. De verantwoordelijkheid is een Verslijtende druk. Overigens vindt de heer Bom, dht er overé.1 minder geestdrift is dan vroeger, hoewel hij de inspirerende drang naar zelfstandigheid bij de rrfannen van Yerse ke niet verminderd acht. Er zijn vele vaak kleine bedrijven in Yerseke; er zijn ook veel inwoners met de naam Bom. Om verder geen bijdrage tot het Bom-bardement te leveren heeft de heer Bom zijn onderneming (Cal(cium) Car(bonaat) genoemd. Dit vertellend komt hij bij de aard van het werk. De voorhoede van de Calcar vormt de schelpenzulger „Adriana". Elke ochtend gaat die erop uit, naar de zand platen. 's Avonds landt hij aan, met een nieu we top voor de schelpenheuvel. De bak zwaait de schelpen later in de trechter, die ze in een droog-centrifuge voert, waardoor hete lucht stroomt. Nauwkeurig worden by het drogen damp en stof in filters gevangen. Een trans porteur leidt de schelpen naar een geraffi neerde slachtband: twee, in tegengestelde rich ting draaiende, raden breken ze. Het eind- produkt is dan reeds verkregen. Het wordt nog slechts over zeven gevoerd en (verschillende van grofheid) in zakken gepakt. Dat is dan grit. Voor pluimvee. In grote hoeveelheden gaat het naar kippenrij- ke gebieden, ook in het buitenland. De kip pen consumeren het grif. In de krop dient het daarbij voor intensieve vermaling van het voedsel, dat hierdoor groter rem- dement afwerpt. Bovendien levert het waardevolle grondstof voor het kalk (scha len) fabriekje in de kip. De heer Mus, door de anderen vlotjes „Lo- wie" genoemd, is een veteraan van de Calcar. Hy stookt al meer dan zeven jaar. Elke ochtend om zes uur stapt hij in Hansweert op de fiets om pas een twaalf uur later weer terug te keren. Lowie weet van wanten. Dat zegt. hij zelf, en er is geen reden om eraan te twijfelen. Hij moet zorgen, dat de schelpen door de (breek) „wringer" komen. „Ik heb het niet naar mijn zin, als dat niet lukt", vertrouwt hij ons toe. Vroeger heeft hij geva ren, maar sinds hij getrouwd is, nouja... Ove rigens trekt de zee hem niet meer. Wanneer hij 's avonds van zyn fiets is geklommen, zich gewassen heeft en nadat ze dan met z'n vijven gegeten hebben, dan duikt hy meestal met ple zier in zyn krant. „De mensen moesten elkaar eens wat beter verstaan", is zyn commentaar op veel wat hy leest. Tien minuten voor de mïddag-werktyd weer begint stapt Henk Boers (20) binnen. Vierkant een strootje tussen de stevige lippen, Henk draagt balen; hij is rustig, sterk. Iets van die rust, maar weinig van de kracht verlaat hem, wanneer hy begint te praten. Met hartstocht: geladen, korte zinnen. Begin selen, ergens vandaan, onder veel zware zak ken verwerkt en tot dogma's verheven. Heb je het hier naar je zin? Zolang er centen bijzitten is 't mij altyd goed. Wat heb je voor plannen? Als ze me volgende week ergens een tien tje meer bieden ben ik vertrokken. Maar heb je iets waar je naartoe werkt? Misschien ga ik naar Holland. Waarom? Nou, ze betalen beter en met de arbeids voorwaarden zijn ze er verder. Wat bedoel je met „arbeidsvoorwaarden"? Wel, vakantie en zo. Hier is het met die regelingen allemaal maar zeuren, ze wil len niet mee. Maar is het niet zo, dat je zelf iets hier zou kunnen doen, waardoor die regelingen er zouden kunnen komen? Nee, ze lachen je hier uit als je over vak- b»/eging en die dingen begint. Ze vinden de contributie te hoog en geloven er niet in. enk heeft nog net tyd om ons te vertellen dat mededelen in de winst enthousiasme zou opwekken, dat hy alles leest: de me dische W.P., boeken over politiek, romans, de- tectieves, alles. Stil hebben enkele anderen staan luisteren, terwyl Henk er een en ander „uitgooide". Dan gaan ze weer het is tijd. Een man met acht functies in manchester en met laarzen, een stoker, die zijn stang hanteert met een gezicht, waarachter men zo'n goed humeur niet zou zoeken, een dogmaticus onder een zware baal grit. Kippengrit uit schelpen. om Bevelanders te verslaan. Kapelle wint wel van Goes IV. terwijl Kloe tinge in Wolphaartsdyk zijn meerde re moet erkennen. MevoSVD wordt interessant met Mevo al9 kansheb ber, terwijl Heinkenszand misschien het eerste puntje kan binnenhalen tegen Yerseke III. In de 2e klas D wint Bruse Boys I van de eigen reserves en Mevo II van Mevo III. In 2 E geeft Driewe gen aan Zaamslag II geen kans, terwijl Hoek en Spui gaan uitma ken, wie de leiding in ha/iden zal ne men. Wij houden net op Spui. Ten slotte zal Spui n het in de 2e klas F niet tot een zege kunnen brengen tegen Driewegen II, terwijl SVD II net iets te zwak is voor AZW IH. Programma Het volledige programma luidt: le klas: RillandiaArnemuiden, Tern. Boys—AZW, VCK—Colijnspl. Boys, WemeldingeKrabbendijke, ZaamslagNieuwdorp; 2e klas A: Colijnspl. BoysSerooskerke, 's- Heer HendrikskinderenWemeldin ge n, Krabbendijke IIKloetinge II; 2e klas B: Arnemuiden IIOost kapelle. RCS IV—Meeuwen, Seroos kerke—Middelburg IV, Nieuwdorp IIVCK II, VeereNieuwland: 2e klas C: KatsBevelanders, Kapelle Goes rv, KloetingeWolphaarts- dijk, Mevo—SVD, Heinkenszand Yerseke Hl; 2e klas D: Bruse Boys HBruse Boys, Mevo IIIMevo II; 2e klas E: DriewegenZaamslag II, HoekSpui; 2e klas F: Spui II Driewegen II, SCD II—AZW IH. Nieuwe collegezalen voor Technische Hogeschool Op vrijdag 11 januari, de dag waar op het Stevinlaboratorium zal worden geopend, zal ook het nieuwe college zalencomplex van de afdeling werk tuig- en scheepsbouwkunde der Tech nische Hogeschool te Delft officieel in gebruik worden genomen. Dit ge schiedt 's ochtends met toespraken van de president-curator der t.h. en eer. lid van de afdeling. ,J3aas Bom" werpt een laatste s olik op het grit, voor het de m deur uitgaat naar kippenrijke s gebieden. De heer Bom heeft rE een imponerende rij functies fi s bij de Calcar in Yerseke. Hij vond daar oorzaak in om te spreken van een verkillend j§ m enthousiasme. iiiHiiiiiiiiiiiiiiiiifiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiimiflfliÉniiiiiTiiÉl

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1956 | | pagina 11