Van en voor de boekenplank Pruikenmaker en prins, reuzen en graankorreltje paraderen Fijne werkjes voor de happy few DRIE BOEKEN VAN FORMAAT OVER ONBEKENDE STREKEN VRIJDAG 14 DECEMBER 1956 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT 9 jeugdboeken in bonte verscheidenheid Helaas een hiaat voor leeftijd tussen rijp en groen" Nog altijd biyft er In de Nederlandse Jeugdliteratuur een hiaat voor de leeftijd die men gemeenlijk als tussen mal en dwaas betitelt. Voor de kleu ters komt er een grote verscheidenheid aan lees- en voorleesboekjes op de markt, de lagere schooljeugd kan eveneens een uitgebreide keus doen, maar boven de 14 jaar is er de leemte, die opgevuld kan worden met het lezen van boeken voor jongere kinderen, of geco mpenseerd wordt in het grijpen naar boeken voor ouderen. Dat dit laatste een gevaar inhoudt, zal niemand ont kennen. Verschijnen er voor meisjes zo nu en dan boeken die in te grote ma te tegemoet komen aan de tijd van schwarmen, voor de jongens zal hier en dit geldt trouwens voor meer landen van 14 tot 17 jaar een boeken- keus moeten worden samengesteld. Niettemin zijn er ook dit jaar tegen de feestdagen weer een aantal jeugdboeken verschenen, die het vermelden waard zyn, al is er kwalitatief een verschil. Allereerst een oude bekende. Bij Ploegsma en Amsterdam verscheen de derde druk van „De Pruikenma ker en de Prins" van W. G. van der Hulst en de naam van de schrijver garandeert een verantwoord, boeiend avonturenverhaal. Het verhaal, dat zelfs ouderen boeit, speelt in de lang geleden tijd, toen de mensen nog pruiken droegen. De onderwijzer die dit boekje voor zijn klas neemt of er uit voorleest, is zeker van een aan dachtig gehoor. De bijzonder aardi ge plaatjes zijn van Van der Hulst jr. Nog oudere bekenden zijn de on afscheidelijke Bulletje en Bonestaak, waarover lang voor de oorlog de jon gens al enthousiast waren. De Ar beiderspers verzorgde deze negende avonturenreeks, verteld door A. M. de Jong, in een eenvoudige, goedko pe uitgave. Menseneters, Dinsdag, een onbewoond eiland en onbekende grie zelbeesten vormen de entourage van een verhaal, dat elke jongen in één ruk uitleest. Bij dezelfde uitgeverij verschenen twee kinderboekjes van Annie M. G. Schmidt en wie de sati res in de liedjes voor groteren kent, twijfelt er niet aan of de schrijfster heeft ook hier de juiste toon gevon den. Voor de allerkleinsten, in sylla ben ingedeeld, zijn er de wederwaar digheden van Jip en Jan, de de gro tere schooljeugd gaat op visitie bij de reus. Wanneer er voor deze leeftijden proza verscheen in het gehalte van genoemde poëzie, dan was er voor de klacht bij het begin van dit artikel geen reden. De rijpere jeugd zal tussen de regels door een levenswijsheid en satire vin den, die de werken van Annie Schmidt kenmerken. Het gedicht van de weduwe wesp is een voor beeld van haar vrolijk vertellen: „De vorige zomer toen waren we buiten, op een terras met z'n al len, en toen is mijn dierbare echt genoot in een glas limonade ge vallen. Ontzettend, ontzettend zo sprak haar vriendin, en, was het citroen of frambozen?" Kortom dit fragment is kenmerkend voor het gehele boekje. David Divine over „Eros onder de waterspiegel" Bij van Gorcum verscheen een nog al zoetig verhaaltje van Liesje, die een kous op het Kerkplein vond. De illustraties komen dit toch wel aar dige vertelsel van de hand van Bas- tiaan Schaap niet ten goede. Dezelf de uitgeverij ln Assen verzorgde een toneelspel voor kinderen, geschreven door C. Elink Schuurman over het paard van Sinterklaas dat zoek was. Aardig geschreven en niet te moei lijk om uit te voeren. Een fleurige geschiedenis van Ma rie Schmitz kwam uit bij Ploegsma „Een tweeling en nog twee". Hier zijn het de tweelingen Tim en Tom die voor de nodige afwisseling en spanning zorgen. Wanneer we er nog bij zeggen dat ze precies op elkaar lijken, dan is het succes van allerlei vermakelijke vergissingen zeker. Een heel aardig boek schreef K. van der Geest over Jos, die zichzelf overwon. Jeugdlectuur van de boven ste plank, van een gewone jongen van 12 jaar, die zich ep die leeftijd al voor grote moeilijkheden geplaatst ziet, waarbij zijn zusje een merk waardige rol speelt. Vooral het ver blijf op Schiermonnikoog Is span nend. Een voorbeeld van een jeugdboek, zoals het niet moet, verscheen bij Van der Reet in Amsterdam: „Noes is niet voor de poes". De gezochte en dwaze omslag moet als aantrekking dienen, want de inhoud zal het zeker niet doen. Wat een graankorrel zoal mee maakt in z'n leven, vertelde Herbert Lange en Ploegsma te Amsterdam maakte er een aardig boek van. Kor reltje Zondervan ontmoet heel wat mensen en dieren en wordt dikwijls in z'n korrelbestaan bedreigd, maar het loopt alles heel goed af. Een tik je humor en een tikje ironie geeft Aantrekkelijke boeken voor meisjes. „Er verandert niet zoveel", ge schreven door Fenna Feenstra, is 'n heel aardig boek voor jonge meis jes. Dit verhaal over het meisje Thea Maarsveld laat zien hoe in deze mo derne tijd nog steeds de ouderwetse liefde, trouw en vriendschap, be staan, al heeft de jeugd dan ook blijkens de discussies in dit boek wel een reden om sceptisch te zijn. Liefde tot de ouders, trouw aan de overige familieleden, zelfs aan een gehate tante en gezonde vriendschap tussen jongens en meisjes op school, zijn de waarden, waarvoor dit boek een warm pleidooi is. Het boek werd uitgegeven door Holkema en Waren- dorf N.V. te Amsterdam. Bij dezelfde uitgeverij verscheen 'n boek van Trudy de By „Afspraak in de lente". Dit boek is meer ge schikt voor het wat oudere meisje. Hierin wordt verhaald, hoe een meisje dat in een groot gezin op groeit en haar jongere zusjes en broertjes met hun moeilijkheden helpt, zelf haar problemen oplost als zij een jonge man ontmoet, van wie zij gaat houden. De jonge man is heel wat minder conservatief dan de vader van het meisje. Er ontstaan dan ook enige conflicten over deze liefde, maar op het eind komt er toch een oplossing. voor boven de 8 jaar. een natuurboek waarin het meisje Veronika nog een rol speelt. Een boek waarvan iedere jongen fenieten zal, die van avonturen oudt, is het verhaal van Ben Koster over de Parachutesprong boven het oerwoud. Vier jongens die als prijs een reis om de wereld mogen ma ken, krijgen met het vliegtuig juist boven het Afrikaanse oerwoud mo- torpech en de rest laat zich makke lijk raden. Een aardig en vlot ge schreven boek. Meulenhoff in Amsterdam verzorg de drie dierenboeken, die een aan winst voor de boekenkast en een ver dieping van het natuurleven beteke nen. A. D. Hildebrand schreef over Jos de Zwerver, die met z'n baas veel meemaakt. Vrolijke dierenteke- ningen van mevr. Burgerhout-Wen- sing verluchten het boek van kabou ters, feeën en dieren van Corrie Lührs-Vrugt over Polletje Wol. Ten slotte een boek dat van titel niet veel van het vorige verschilt: „Polleke wol" van mevr. M. Doekes-de Wil de, aardig geïllustreerd door W. A. van der Walle, een verhaal waarin veel wetenswaardigheden over de dieren verwerkt zijn. ,MET EEN LUIPAARD OP SCHOOT" Geheimen van Marokko, de Pool en evenaargebieden Onder het motto „De Forum Boe kerij brengt IJ de wereld nader" zijn bij de Zuid-Hollandse Uitgevers maatschappij drie boeken verschenen, die beogen, de lezer het één en ander bij te brengen van de land- en vol kenkunde van voor velen onbekende gebieden. Achtereenvolgens zijn dit „Met een luipaard opschoot" van Michaela Denis, „Bevrozen zomer" van Sally Carrighar en een werk van dr. K. Hubregtse, het enige Holland se van de drie, getiteld „Marokko in het zonlicht". De roman van Michaela Denis is verlucht met een honderdtal meester lijke foto's van de echtgenoot van de schrijfster, Armand Denis. Luchtig begint Michaela Denis haar boek met het huwelijksaanzoek, dat de wereldreiziger Denis haar deed. Hoe MOGE HET DEZE UITGEVERS GOED GAAN.. In het Duits gesteld: Citroen, thans zestiger, is in Berlijn geboren en ge togen. Men zou willen blijven cite ren, bijvoorbeeld deze anekdote: „Bo de, der Direktor des Kaïser-Frie- drich-Museums hatte einen Rem brandt erworben. Er und Liebermann standen vor dem Bild und besalien Een gezellig ..iemendalletje. dat door de intrigue en door de intelligen te dialogen toch een air van diepzin nigheid kreeg, is „Eros onder de wa terspiegel" van David Divine, dat verscheen bij dé uitgeverij Het Spec trum, (Utrecht en Antwerpen). An thony Wethly heeft het in het Neder lands vertaald op zo'n manier, dat 't werkje' zijn lichtvoetigheid helemaal behield. Divine, een journalist uit Kaapstad, heeft naam gemaakt met zijn grote reportages over het aan deel van de koopvaardij in de gealli eerde overwinning van de Tweede Wereldoorlog. Zijn boeken betroffen eveneens voornamelijk de zeevaart. In „Eros onder de waterspiegel" is de zeeman naar de achtergrond gedrukt ten voordelen van een allercharmantst meisje Bovendien speelt een belang rijke rol in dit boek een bronzen beeld, „Eros op een dolfijn", dat in de zee tussen rotsen verborgen ligt. Twee schatten dus, waarvan eerstgenoemde in dit boekje haar hart moest verlie zen, om het verhaal een bevredigend eind te geven. Iets warm menselijks in deze jachtende commerciële wereld Er zijn uitgevers die uitsluitend leesvoer op de markt brengen, boeken waarvan men vrijwel zeker kan zyn dat ze het doen zullen bij een groot publiek, en waarvan de kwaliteit vaak dubieus is. Anderen publiceren vrijwel uitsluitend „goede" boeken, werken met een be hoorlijk gemiddeld peil die het óók wel znllen doen, en geven dan af en toe daar tussen door eens een werkje uit waar, zakelijk gesproken, geen perspectief in zit. En dan zijn er nog uitgevers, ze zijn zeldzaam en we verhelen niet dat we een zeer zwakke plek in ons hart voor hen hebben, die zich blijkbaar zelden of nooit door zakelijke overwegingen laten leiden; uitgevers die werken om mooie, goed verzorgde boeken het licht te doen zien. Klein maar fijn, en min of meer bestemd voor de happy few. Moge het hun goed gaan, zij hebben iets warm men selijks iets „hors serie" behouden i n deze jachtende commerciële wereld.... Zo'n uitgever is L. C. J. Boucher te 's-Gravenhage. Exclusieve dicht bundeltjes, mémoires, essays of afo rismen, soms in vreemde talen ge steld, vaak fraai geïllustreerd en ty pografisch steeds uiterst verzorgd, kortom: ideale geschenken in dit sei zoen. Prachtig is bijvoorbeeld de editie van „Mon amie Nane", de uit het begin van deze eeuw daterende ro man van de Franse dichter Paul-Jean Toulet (18671920), een poëtische roman over een meisje van lichte ze den. Typografisch 'n juweeltje, fraai vélin de Holla,nde, zeer mooie illus traties. Reeds vele tekenaars hebben dit bekende boek verlucht, en Juus Hartman is daarvan een der besten: met zeldzame gevoeligheid is de verfijnde sfeer van dit boek in de ijle lijntekeningen weergegeven. (Tekst in het Frans). Niet minder kostelijk voor de liefhebber van het mooie, aparte boek is „Introvertissimento", aforismen en autobiografische notities van de schilder Paul Citroen (in het Duits gesteld) en verlucht met enkele mooie tekeningen van de auteur. Een boek om des avonds, in zichzelf verzonken mee bij het vuur te zitten om dan de eigen geest te laten spelen met deze vaak zo intrigerende uitspraken. „Und was 1st Barock? Grosser be- wegter Formenreichtum bei einem Minimum an Inhalt" of „Sah elne Mappe mit Reproduk- tionen der vorzüglichsten moder nen Künstler. Dazwischen lag eine Abbildung eines Engels von Lionardo, Vergleichsweise schien alles Moderne dekorativ, einsei- tig oberfachlich ungekannt, Lionardo dagegen von einer Voll- standigkeit, einem Können, einer Tiefe er erschütterte mich. Und ich schamte mich etwas für die neue Kunst"* es. Liebermann war entzückt. Bode: Ja, Herr Professor, so müssten Sie auch malen! Liebermann: Und wer bezahlt das?" Uit een serie kleine boekjes die bij Boucher op onregelmatige tijden verschijnen noemen we het reeds eer der ontvangen, meesterlijke „Voor vallen en ontmoetingen" (Ereignisse und Begegnungen) van Martin Bu- ber, en een prachtige kleine collectie „propos" van de grote Franse filo soof Alain, (E. Chartier), onder de titel „Twaalfp raatjes" (vertaling J. A. Sandfort, zeer verzorgd) Ten zeer ste aanbevolen, vooral omdat Alain, een der grootste geesten van deze tijd, ten onzent nog vrijwel onbe kend is. Het boekje geeft een klein proefje dat U stellig naar meer zal doen verlangen. Nog steeds in de zelfde serie; „Kleine Biosofie", hon derd aforismen van Willem Loeb ('s-Gravenhage 1891Kimberley '50) ingeleid door Victor van Vriesland. Loeb was van beroep advocaat en procureur, publiceerde soms wat vei'- zen, en was een wat curieuze, a-so ciale figuur. Helaas heeft hij de pu- blikatie van deze kleine biosofie, die hij zijn levenswerk achtte, niet be leefd. Van Vriesland karakteriseert het boekje niet ten onrechte als een vrucht van zelfhaat, die ook „Dag boek van een ongelukkige" had kun- Jongensboek over journalistiek (in Zeeland) van Tjeerd Adema De oud-journalist gefantaseerde avontu- Tjeerd Ademadie in ren. vroeger jaren als re- dacteu, verbonden is geweest aan de ,J)Iid- delburgsche Courant" hoofdzakelijk in Zee land speelt en zo vindt Zijn geesteskind Jan men er zelfs een vrije bewerking in terug van Vlissingse toren- Vrolijk, de jonge ver slaggever, die bij de „Nieuwsbode" het vak brand in 1911. en van wiens hand wij komt leren, maakt wel- Na al deze lotuitin- nog onlangs 'n feuitte- iswaar een bijzonder gen één bemerking; ton publiceerden, heeft vlotte carrière, maar Adema plaatste dit ook'it jongensboek ge- dat komt alleen maar kennelijk ten dele op schreven. Over de jour nalistiek. Natuurlijk over de journalistiek zouden wij bijna zeg gen, want Adema heeft ten goede aan de vaart jeugdherinneringen ge in het verhaal. Vanzelf sprekend begreep Ade ma ook, dat enkele pit tige avonturen niet baseerde verhaal de moderne tijd en dat heeft hem hier en daar parten gespeeld. Som zijn hart wel grondig mochten ontbreken en inige belevenissen van aan dit beroep ver- zo ontstond een boeiend de hoofdfiguur Jan pand. Dat wordt nog jongensboek, waarin zo Vrolijk (z'n avontuur eens extra duidelijk in hier en daarprettig met de ballon bij voor van terloops, wetenswaardi- beeld) en ook ge dingen gezegd wor- len over bepaaldesoms wel de werkwijze aan de krant, ademen typisch technische kanten, van voor-oorlogse geest en het krantenvak. In de zo nu en dan ,De verslaggever de Nieuwsbode", dat bij G. B. van Goor Zonen's uitgeversmaatschappij in Den Haag thans een tweede druk beleefde, sterk populaire trant het verhaal voorko- Het is niet alleen een uiteraard, maar het mende zuiver heden- met kennis van zaken maakt het boek er voor daagse verschijnselen geschreven verhaal, jongens tussen 12 en doen dan een tikkeltje maar de auteur vond n IJ) jaar en icaarach- gewelddadig aan. Maar uitstekende middenweg tig ook wél voor oudere de jeugdige lezers zal tussen waarheid en knapen) des te interes- dit zeker niet opvallen verdichtsel, of, anders santer door. en 't is dan ook 't eni- gezegd, hij brouwde een Voor Zeeuwse knapen ge, kleine bezwaar te- smakelijke cocktail van is het te aantrekkelij- 'gen dit overigens uit- jeugdherinnerlngen en ker, omdat het verhaal stekende jongensboek. kingsreis gaat, verhaalt zif op onna volgbare prettige wijze. Michaela Denis weet erop haar „Safari's" onder meer te berei ken, dat ze een luipaard op haar schoot krijgt, een evenement, dat niet iedere vrouw dagelijks zal meemaken. En ze wordt ook ingewijd in de geheime eultus van negerstammen die nog geen enkel contact met blanken heb ben gehad. Haar boek is een uitstekend relaas geworden van al de boeiende belevenissen, die het echtpaar, reizend door Zuid- Amerika, Afrika, Niemv-Guinea en Australië, heeft meegemaakt. De foto's van Armand Denis beho ren ongetwijfeld tot het beste foto materiaal, dat verschenen is over de nen heten. De aforismen zijn zeer ongelijk van kwaliteit, en het boekje staat zeker niet op hetzelfde peil als de twee eerder genoemde uit de ze serie. Wat niet wil zeggen, dat het niet de moeite waard is, er kennis van te nemen! Tenslotte nog twee dichtbundeltjes van dezelfde uitgeverij „Rakelings" van K. L. Poll, dat uiterst, uiterst zwakke poëtische proeven bevat, en het merkwaardige boekje „Tijdbeel- denstorm" van Cornelis Veth, een soort moderne „Schoolmeester" vol tijdskritiek. Men moet ervan houden, ons ligt dit genre niet zo. Het is wel eens leuk, zoals dit fragmentje uit „Schone letteren"): „Schr'gf alles wat gênant of [abnormaal is, Of het geheel en al je dagelijkse [taal is. 't Vocabulair dat dichteressen [lozen, Doe de verhardste vrouwen- [artsen blozen. Spiegel je ook aan meester [Lucebert,. Of is die toch misschien nog te [veel heer En zeg eens eerlijk, xcelke man [kan blaten, Alsmaar xcij willen 't daarbij [laten" maar vaak te gewild-hulpeloos (even als de prentjes) om waarlijk te tref fen, hoe dan ook. AI eindigen we dit artikeltje dus in mineur,"onze waardering voor de uitgeverij Boucher is er niet minder om! H. W. Een der tekeningen waarmee Van der Hulst jr. het spannende boek uDe pruikenmaker en de prins" ver luchtte, dat zijn vader schreef. beschreven onbekende gebieden. Me vrouw J. Tadema-Sporry heeft het boek vertaald. Sally Carrighar, de schrijfster van „Bevrozen zomer", is geboren in Cle veland, Ohio. Na haar middelbare schoolopleiding wijdde ze zich aan de journalistiek maar zij vond later voldoening in de studie van dieren en werd zo een ervaren biologe, die haar biologische kennis prachtig wist te paren met de haar aangeboren schrijversgave. „Bevrozen zomer" ia daar het onweerlegbare bewijs van. Het is een Bproekje geworden uit het barre noorden, de Pool cirkel, waar de schrijfster twee jaar gewoond heeft om de dieren te observeren, die leven aan de kusten van de Poolzee en de Be- rlngzee. Ze leefde daar temid den van de Eskimo's, ging mee op walvis- en zeehondenjacht, deed ontdekkingen over een nog vrij onbekende knaagdieren soort, de lemming en was ge tuige van de enorme dieren- migratie in de herfst binnen de Poolcirkel. „Bevrozen zomer" is dierenliteratuur van de bovenste plank. Mevrouw Tadema-Sporry vertaalde ook dit werk. Marokko.... Dr. P. K. Hubregtse is docent aan een bekend Haags lyceum. Profite rend van zijn lange vakanties bracht hij vele maanden in Marokko door. Hij werd daar gegrepen door de be koring van de verlatenheid van de woestijn, door de geheimzinnigheid van de steden en door de ongerept heid van de natuur. In zijn boek „Marokko in het zonlicht" richt hij de schijnwerper op dit geheimzinni ge land, dat tegenwoordig weer zo vaak „in het nieuws" is. Het is niet zo maar een reisbeschrijving, doch een gefundeerde en deskundige uit eenzetting over „Djazirat El Mo- greb", zoals de Arabieren Marokko noemen, het eiland van de onder gaande zon. Gevarieerd kerstboek Voor de zesde maal is bij de Uitge verij Ploegsma te Amsterdam een kerstboek verschenen. Evenals voor gaande jaren bevat dit boek een reeks kerstverhalen, die rich lenen tot voor lezen, en bovendien een aantal op drachten voor de jongelui tot het doen van gezellige werkjes, waaraan prijs vragen zijn verbonden. De verhalen zijn dit keer van M. J. Halbertsma- Blanson Henkemans, C. WilkeShuis, Marie van Dessel-Poot, Mien Lab- berton, Aart Grinrme, An Rutgers v. d. Loeff-Basenau, Marie Schmitz, Jo- han Winkler en Clara de Groot. De rubriek „Zelf aan het werk!" is ver zorgd door A. Tanja en Mien Labber- ton. EN DE AKKER IS DE WERELD Van het boek „En de akker is de wereld", geschreven door Dola de Jong, die daarmee in 1947 de proza prijs van de stad Amsterdam ver wierf, is een herdruk verschenen in de Salamanderreeks. Het boek werd daarmee voor de zesde maal gedrukt en daaruit blijkt wel, dat het door het publiek bijzonder wordt gewaar deerd. (Uitgave Em. Querido, Am sterdam). Sally Carrighar heeft in haar boek (Bevrozen zomer" het ontwaken van het jonge nieuwe leven in het ijs van de Poolnacht op suggestieve manier beschreven. Haar boek is „een sprookje uit het barre noorden" ge worden, het noorden, waar de xmtte ijsbeer grommend zijn kop boven de ijsrug verheft op zoek naar buit.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1956 | | pagina 5