PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
de BILT
STRAATGEVECHTEN IN BOEDAPEST
Doodstraf voor elke „schuldige"
Britten willen een nieuwe Navo:
hechte Atlantische gemeenschap
De „Broedertrouw", een beeld uit
vroeger jaren, zal verdwijnen
Vrijheidswil van gegeseld volk ongebroken
SOWJET TANKS EN TROEPEN
BEZETTEN STAD OPNIEUW
199e jaargang - no. 295
Dagblad uitgave van de firma
Provinciale Zeeuwse Courant.
Directie: F. van de Velde en F. B.
den Boer. Adjunct: W. de Pagter.
Hoofdredacteur: W. Leertouwer.
Adjunct-hoofdred.: O. A. de Kok.
ABONNEMENTSPRIJS 52 cent per
week; f 6.50 p. kw.j fr. p.p. f 6.75
per kw. Losse nummers 15 cent.
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESSE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Donderdag 13 dec. '56
ADVERTENTIEPRIJS 25 cent per
mm. Minim. p. advertentie f -
Inn. mededelingen driemaal tarief.
Kleine advertenties (max. 8 regels)
23 cent p. regel met een minimum
van 1.—. ..Brieven of adres
bureau v. d. blad" 25 cent meer.
Giro no. 359300 P.Z.C.. Middelburg.
Bureau's: Vllsslngen, Walstr. 58-80, tel. 2355 4 lijnen (b.g.g. 646 of 304); Middelburg, Markt 51, telef. 3841; Goes, Lange Vorststr. 63, telef. 2475 (b.g.g. 2228); Oostburg, Nleuwstraat 43, telef. 20; Terneuzen, Brouwerljstr. 2; Zlerlkzee. N Bogeidstr. 24. lelef. 2C.
Hongaren, die zich door niefs lieten afschrikken,
hebben gisteren bij één van de verbitterde straatge
vechten in Boedapest handgranaten naar Russische
tanks en naar de politie geworpen. Er was praktisch
sprake van een algemene strijd. Russische tanks en in
fanterie bezetten opnieuw Boedapest.
Ten noorden van Boedapest ging de grote veldslag
tussen 10.000 vrijheidsstrijders en een Russische divisie
voort.
De situatie in het stakende land staat weer zo dicht
bij een algemene opstand, dat de marionetten-leiders
van Hongarije zich verplicht voelden, een nieuwe be
paling in het besluit van de toepassing van de krijgs
wet te voegen. Die krijgswet of staat van beleg is dins
dagavond van kracht geworden.
Die nieuwe bepaling kondigt aan, dat allen, die
door de standgerechten „schuldig" worden bevonden
onmiddellijk met de dood zullen worden gestraft.
Maar niettegenstaande al die wetten en besluiten negeerden de Hongaren
het ingaan van de staat van beleg. De strijd voor de vryheld gaat door. Hoe
veel arrestaties er al hebben plaats gehad, Is nog niet bekend, maar het zijn
er honderden. De staking in Hongarije was gisteren algemeen.
De botsing, waarbij handgranaten werden gegooid, had plaats ln de Mo-
rlcz Zsigomonstraat midden in de stad Boedapest. Reizigers die Oostenrijk
bereikten, hebben er melding van gemaakt en zy werd ook bevestigd door
een uitzending van radio-Moskou.
Volgens al die berichten attakeerde een grote menigte een peloton van de
Hongaarse militie op het moment, dat die soldaten de bestuurder van een
tram wilden dwingen, weer aan het werk te gaan.
Russische tanks reden in allerijl
naar de plaats van het incident en
voegden zich bij de militie, die op de
menigte was gaan schieten. Vanuit
de menigte werd toen dit vuur beant
woord met een regen van handgrana
ten.
De betogers hadden de handgrana
ten onder hun jassen verborgen om
niet volgens de krijgswet gearresteerd
te worden.
Het aantal slachtoffers, dat viel,
Is op het ogenblik niet bekend. Maar
men gelooft, dat verscheidene perso
nen werden gedood en tientallen an
deren gewond.
De politie arresteerde tientallen be
togers.
Dergelijke hotsingen hadden op
het Kossuth-plein plaats voor het
parlement, in de Rakoczi-straat
eveneens in het centrum van de
stad en in de industriële voorstad
Oejpest.
Bijzonderheden over de gevechten
ontbreken echter, omdat Boeda
pest nog van alle verbinding met
Onenigheid in het Kremlin;
wijziging niet uilgesloten
In Parijs zijn in diplomatieke krin
gen berichten uit Moskou ontvangen,
die wijzen op een toenemende crisis in
het Kremlin, zo zeer dat wijzigingen
in de hoogste leiding der Sowjet-Unie
niet uitgesloten lijken.
De tegenstelling is nog altijd die tus
sen Stalinisten en dë-Staliniseerders,
en het conflict is ontbrand over de ge
beurtenissen in Hongarije.
In dit verband acht men het veelbe
tekenend, dat er nog altijd geen be
richt is ontvangen, dat het centraal
comité der communistische partij zal
vergaderen, nadat die vergadering
reeds een keer was uitgesteld en nu in
december zou worden gehouden. Men
heeft in Parijs de indruk, dat de
scheuring in de leiding zo groot is, dat
men ervoor schroomt, ermee in de
openbaarheid te treden.
Men heeft inlichtingen, die erop wij
zen dat Malenkow's macht weer toe
neemt en dat verder Soeslow onder
weg naar de leiding der partij is.
De Broedertrouwin de liaven van
MiddelburgSchipper Egas geeft het
dek met de zwabber een goede beurt.
(Foto P.Z.C
de buitenwereld is afgesloten.
Russische tanks waren overal in
de straten.
De massa-arrestaties duren voort.
Onder hen bevindt zich, aldus een
mededeling van de politie, Sandor
Racz, voorzitter van de buiten de
wet gestelde centrale arbeiders
raad van Boedapest, die zondag
tot de staking opriep.
Meer Amerikaanse olie voor
Het Amerikaanse departement van
binnenlandse zaken heeft, bekendge
maakt, dat het nieuwe vaarplannen
voor tankschepen zal opstellen om de
verscheping van olie van de Ameri
kaanse kust van de Golf van Mexico
naar West-Europa uit te breiden.
Regeringsfunctionarissen vertrou
wen, dat in de nabije toekomst onge
veer 500.000 vaten (barrels) Ameri
kaanse olie per dag in Westeuropese
havens zullen worden aangevoerd ter
aanvulling van de Europese olievoor
ziening.
Op de olievelden van Koeweit (aan
de Perzische &ylf) zijn dinsdagoch
tend zestien tijdbommen ontploft,
waardoor een put in brand vloog en
een pijpleiding beschadigd werd.
Koeweit is de voornaamste olieleve
rancier van Engeland.
Optreden van Rusland
veroordeeld
Motie in Alg. Vergadering van
V.N. aangenomen
De motie van de 20 landen, die het
optreden van Rusland in Hongarije
veroordeelt, is gisteravond door de al
gemene vergadering van de V.N. met
55 stemmen tegen 8 en met 13 onthou
dingen, aangenomen.
Giro 777 en 999=
Op de twee girorekeningen ten ba
te van de hulp aan de Hongaren is tot
vanochtend ruim 6,8 miljoen gulden
Festort. De stand is nu: giro 777:
3.611.757,34, giro 999: 3.224.389,85.
Naar United Press in diplomatieke
kringen te Wenen verneemt, komt de-
macht in Hongarije meer en meer in
handen van Ferenc Münnich, de mi
nister van binnenlandse zaken en de
fensie. Door zijn dubbele portefeuille
heeft hy het toezicht op de politie
macht, en hij is de man die het bevel
zou moeten geven tot 'n grootscheep
se actie tegen de stakers.
Emile Sandstrom. de Zweedse voor
zitter van de liga van Rode-Kruis
verenigingen heeft woensdag in We
nen na zijn terugkeer uit Boedapest
tegenover verslaggevers verklaard,
dat hij omstreeks januari een crisis
in Hongarije verwacht: „We staan nu
nog slechts aan de vooravond van
moeilijkheden". Hoewel er nu nog
verscheidene voedingsmiddelen en an
dere dingen te koop zyn, gelooft hij
niet dat er voldoende aanvoer uit de
provincie kan worden verwacht, ener
zijds omdat de oogst zeer slecht Is ge
weest en anderzijds wegens de oe-
Eerkte vervoersmogelijkheden. Aan
olen heeft men het meest gebrek.
Een hongersnood dreigt....
Het gevaarvan het viswater Het
Kil" in de polder Walenburg op
Texel een snoek van 18 pond met
een lengte van 109 cm was het
haasjetoen hij in een fuik belandde.
Boer sloeg zijn broer met
hamer schedel in.
In de nacht van dinsdag op woens
dag heeft zich op een aan de rand
van Utrecht gelegen boerderijtje een
familiedrama afgespeeld, waarbij
een van de zoons zijn slapende broer
met een hamer de schedel heeft in
geslagen.
Hij heeft daarna zelf de politie ge
waarschuwd, die het slachtoffer in
vrijwel hopeloze toestand aantrof.
Hij is naar het ziekenhuis gebracht.
Over de toedracht vernemen we
van de politie het volgende: De
boerderij wordt bewoond door de 82-
jarige moeder De G. met twee zoons
en een dochter. De moeder, die aan
aderverkalking lijdt, krijgt van de
47-jarïge oudste zoon en de dochter
medicijnen op recept van de dokter.
De jongste zoon verzette zich daar
steeds tegen. Vermoedelijk als ge
volg van een opgelopen hersenschud
ding had deze zoon, de 38-jarige P.
C. de G., het waanidee dat zijn moe
der door zijn broer en zuster zou
worden vergiftigd.
Dinsdagavond is hierover, zoals
meermalen, een ruzie ontstaan. Na
dat het gezin naar bed was gegaan,
heeft de zoon in de loop van de
nacht zijn slapende broer in bed
overvallen en met een hamer de
schedel ingeslagen.
Onze minister van buitenland-
M se zaken, mr. Luns, yefotogra-
feerd op de vergadering van
de Westeuropese Unie, die op
het ogenblikin Parijs op het
s ministerie van buitenlandse
H zaken op de Quai d'Orsay ge- n
houden wordt. Minister Luns
ee presideert de vergadering.
lllllllllllllllllll!llllllllllllll!!ll!llll!lllll!lllllllll!lllllllilllinillllllllllllllll[ll!
Prinses Beatrix zal
„Statendam" dopen.
H.K.H. Prinses Beatrix heeft het
voornemen, de doopplechtigheid van
het stoomschip „Statendam" van de
Holland-Amerika lijn te verrichten.
Deze doopplechtigheid geschiedt ge
durende de officiële proeftocht van
het schip, die zal worden gemaakt op
23 en 24 januari.
Saarakkoord in Frankrijk
bekrachtigd
De Franse Nationale Vergadering
heeft woensdag met 354 tegen 225
stemmen het Saarakkoord bekrach
tigd.
In een aanvullend artikel op het
voorstel tot bekrachtiging verzoekt
men de regering nieuwe onderhande
lingen tc beginnen over de kolenmijn
Warndt, die tot het Saargebied be
hoort maar waarvan de gangen onder
Frans gebied lopen.
Premier Mollet zei bij de slotdebat
ten: „De onderhandelingen over de
Saar tussen Frankrijk en Duitsland
dragen het hunnen bij aan de Europe
se gedachte".
Rapport der „wijzen" besproken
Engeland wenst een nieuwe Navo. Dat moet een hechte organisatie
worden vair landen, die met militaire, politieke en economische banden
verbonden zijn. Deze Navo zou een gezamenlijk parlement moeten be
zitten. Het voornaamste doel van het Britse plan is de oude en de
nieuwe wereld te verbinden in een zeer hechte alliantie. Méér een
gemeenschap, dan een federatie. Het plan zou van de deelnemers het
opofferen van een deel van de soevereiniteit eisen.
Het Britse plan werd op de bij
eenkomst van de Navo-ministers
door minister Selwyn Lloyd ge
lanceerd. Het veroorzaakte een
ogenblik verbazing in de vergade
ring.
Lloyd poneerde drie grondstellin
gen:
IDe Navo wordt het hart (politiek
en militair) van de Atlantische ge
meenschap, met jurisdictie over de
Westeuropese Unie, die een „klei
ne Navo" binnen de Navo zou wor
den.
i Nauwe economische samenwer-
i. king, samen met Europese organi
saties als de O.E.E.C., de betalings
unie, de kolen- en staalgemeen
schap, de gemeenschappelijke
markt en Euratom.
Een assemblee, opgericht langs
parlementaire richtlijnen, die
functies en jurisdictie toegewezen
krijgt, die ten doel hebben de At
lantische gemeenschap nauwer
i te sluiten.
Vernomen werd, dat de 15 minis
ters gisteren ook het Engelse voor
nemen besproken hebben om, in ver
band met de Brits economische moei-
ZEILSCHEPEN THANS VERGANE GLORIE
Laatste reis vanuit Middelburg
Het was nog donker. Zachtjes klotste het water tegen de romp van
de tjalk, die aan de Turfkaai in Middelburg gemeerd lag. De stad
ontwaakte. Op het achterschip van de „Broedertrouw" stond schipper
P. Egas. Hij keek naar de wimpel, hoog in de mast, en schudde zijn
verweerde kop. „Het gaat niet vanmorgen", zei hij „er staat teveel
wind". En hiermee was voorlopig het begin van de laatste reis van
één der laatste zeilende vrachtschepen uitgesteld.
Weliswaar worden er in ons waterrijke landje nog vrachtschepen
aangetroffen, die zich met behulp van zeilen voortbewegen, maar dan
is er in de meeste gevallen toch wel een zijschroef bij de hand om
voor het geval zich moeilijkheden voordoen, „bij te zetten".
J
Aan boord van de „Broedertrouw'
heeft men de wind altijd als een broe
der beschouwd en men is die trouw
gebleven. Rond de laatste eeuwwisse
ling bestond de Nederlandse binnen-
vaartvloot in hoofdzaak uit zeilsche
pen van diverse makelij. Zij gaven
onze stromen een boeiend en levendig
aanzien. Het beeld van de zeilende
binnenschepen de „mooiweerscip-
pers" van de jachten tijdens de zo
mermaanden terzijde gelaten is
thans uit het landschap verdwenen
Getij en wind bleken op den duur te
zeer remmende factoren te zijn en
ook de schipper werd opgenomen in
het jachtige leven van de moderne
tijd.
Met weemoed hebben de ouderen de
zeilschepen plaats zien maken voor
snelvarende motorschepen. De om
standigheden noopten de meeste
schippers met hun tijd mee te gaan.
Slechts enkelen hielden stand.
Eén van hen was schipper Kalle.
Hij was het, helaas. Tien dagen
geleden is hij in het Gasthuis te
Middelburg overleden. Hij was 74
jaar oud. Schipper Kalle bleef de
zeilen trouw; als de enige schipper
beneden de grote rivieren en als
één van de zeer weinigen in ons
land. Zijn hele leven heeft hij aan
boord van tjalken doorgebracht.
Hij werd in 1882 in Herkingen op
Goeree over Flakkee aan boord
van de statietjalk van zijn vader
geboren. Toen deze in 1912 over
leed kocht schipper Kalle jr. in '13
de „gewone" tjalk de „Broeder
trouw". Met dit schip heeft hij zijn
verdere leven over de Nederlandse
binnenwateren gezworven.
Niet economisch
De tjalken zyn geen lang leven meer
beschoren. Zij gelden als gevolg
van hun grote diepgang als on
economisch. Zij zijn zo oud als de
binnenscheepvaart. De wei-ven be
vonden zich in Friesland en Gronin
gen en in vroeger jaren leverden deze
werven alleen houten schepen. Op 't
eind van de vorige eeuw deed het
ijzer zijn intrede. Ook de „Broeder
trouw", die in 1898 op een werf in de
stad Groningen werd gebouwd, is van
ijzer. Schipper Kalle kocht het schip,
toen het 15 jaar oud was. Hij heeft er
meer dan 40 jaar mee gevaren.
Maar niet alleen. P. Egas, een ge
boren Hardinxvelder, kwam in 1920
als knecht aan boord. Deze twee
stoere mannen hebben het grootste
gedeelte van hun leven samen geva
ren. Zij hebben lief en leed gedeeld,
want beiden bleven vrijgezel. Zij
doorkruisten ons land in alle richtin
gen. De laatste jaren, toen het ver
voer per as steeds meer ging toene
men, voeren zy veel op Zeeland. Niet
meer met steen, zoals vroeger, maar
met aardappelen, e.d. De „Broeder
trouw" is in Zeeland een bekende
verschijning geworden.
Het was de bedoeling van Egas
dinsdagmorgen uit te varen voor
de laatste reis. Maar de wind
werkte niet mee en dit zou moei
lijkheden kunnen veroorzaken bij
het uitlopen van de Middelburgse
haven. Per slot van rekening stond
hij overal alleen voor en hij wilde
geen enkel risico lopen. Misschien
gingen zijn gedachten terug naar
de februaridag in 1929, toen niet
de wind maar het ijs hen parten
speelde. Kalle en Egas lagen toen
met de „Broedertrouw" op de
Waal bij Millingen. Het ijs, dat in
(Vervolg op pagina 3).
lijkheden. de sterkte der bezettings
troepen in Duitsland aanzienlijk te
verminderen. Dat voornemen zou ver
ijdeld zijn door dat de andere Navo-
partners Engeland beloofd hebhen hel
in de kosten tegemoet te zullen ko-
De veel omstreden kwestie van het
Brits-Duitse meningsverschil over de
kosten van de Engelse troepen in
Duitsland werd verwezen naar een
commissie van deskundigen, die zijn
werk „spoedig" zal aanvangen.
De Navo-ministers hebben zich
beziggehouden met het door de
Turkse premier Menderes gedane
verzoek om versterking van de Na
vo in het oostelijk deel van de
Middellandse Zee. Een punt van
bespreking was het feit. dat de
Navo in dat gebied zwak zal blij
ven zolang het gevaar van een oor
log tussen Israël en zijn Arabische
buurlanden niet geweken is.
Von Brentano, de Westduitse minis
ter van buitenlandse zaken, verklaar
de dat een revolutie „in Hongaarse
stijl" jn Oost-Duitsland de wereld vrij
wel zeker in een derde wereldoorlog
zou storten.
De Navo-ministers overwogen dit
probleem tezamen met dat van de
financiële en economische aspecten
der bewapening. Een belangrijke zaak
was bij deze overwegingen de vraag
hoe atoomwapens kunnen worden ge
bouwd zonder dat de zwaar belaste
budgets onder te zware druk kwamen.
Ook het rapport van de „Drie Wij
zen" (Pearson (Canada), Martino (Ita
lië), en Lange (Noorwegen),) lang
verwacht en veel-besproken, was later
op dc dag het middelpunt van de be
sprekingen. Hoe de voorstellen en sug
gesties in dit rapport precies luiden
werd niet bekendgemaakt, maar er
zijn duidelijke aanwijzingen, dat het
afbakenen van „invloedssferen" ge
bieden waarin geen Navo-land hande
lend kan optreden wanneer het niet
vooraf de toestemming van alle an
dere Navo-landen heeft gekregen
en de reorganisatie van het bestuur
lijk gedeelte van de Noord-Atlantische
Alliantie daarin besproken werden.
Djilas tot drie jaar
tuchthuis veroordeeld
De rechtbank in Belgrado heeft Mi-
lovan Djilas, voormalig vice-president
van Joego-Slavië, veroordeeld tot drie
jaar tuchthuis.
Djilas werd er van beschuldigd pro
paganda tegen de staat en het volk
te hebben gevoerd.
VERV/ACHT...
ENKELE BUIEN
Opklaringen maar ook enkele buien.
Matige tot krachtige en langs de kust
tijdelijk harde zuid westelijke wind.
Lagere temperaturen.
ZON EN MAAN
14 december
Zon op 8.41 onder 16.29
Maan op 14.08 onder 4.36
