PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Hongaars verzetsstrijder (ondanks
vrijgeleide) door Russen gegrepen
Staat van beleg nu
voor geheel Irak
Hongaren blijven in het kamp te Biggekerke
BIL1
VIER HONGAARSE PAARTJES
IN ZEIST GETROUWD
199e jaargang - no. 286
Dagblad uitgave van de ilrma
Provinciale Zeeuwse Courant.
Directie: F. van de Velde en F. B.
den Boer. Adjunct: "W. de Pagter.
Hoofdredacteur: W. Leertouwer.
Adjunct-hoofdred.: G. A. de Kok.
ABONNEMENTSPRIJS 52 cent per
week; f 6.50 p. kw.; fr. p.p. f 6.75
per kw. Losse nummers 15 cent.
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESSE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Maandag 3 dec. 1956
ADVERTENTIEPRIJS 25 cent per
mm. Mlnlm. p. advertentie f 4.—.
Ing. mededelingen driemaal tartcl.
Kleine advertenties (max. 8 regeUi
23 cent p. regel met een minimum
van 1.—. ,3rlevcn of adrc*
bureau V. d. blad" 25 cent meer.
Giro no. 359300 P.Z.C.. Middelburg.
Bureau's: Vlissingen, Walstr. i
tel. 2355 4 lijnen (b.g.g. 546 of 304); Middelburg, Markt 51, telef. 3841; Goes, Lange Vorststr. 63, telef. 2475 (b.g.g. 2228); Oostburg, Nieuwstraat 43, telef. 20; Terneuzen, Brouwerijstr. 2: Zierikzee. N. Bogcrdstr. 21. tclcf. :s
IN BOEDAPEST WEER DEMONSTRATIES
Joego-Slavische regering publiceert
briefwisseling over ex-premier Nagy
vertoefde. De briefwisseling leidde
tot de Hongaarse belofte, dat Nagy
en zijn aanhangers ongemoeid ge
laten zouden worden als zij de am
bassade verlieten. Die overeen
komst is, zoals bekend, geschon
den. Nagy en een veertigtal metge
zellen werden door de Russen aan
gehouden en weggevoerd. De Joe-
f0-Slavische regering heeft tot pu-
likatie van de brieven besloten
omdat geen antwoord is ontvangen
Jozsef Dudas, voorzitter van de Hongaarse revolutionaire arbeiders
raad, is in het parlementsgebouw te Boedapest door de Russen gear
resteerd. Dit vernam het Westduitse persbureau D.P.A. uit diplomatieke
bron te Wenen. Dudas, die sedert de verdwijning van kolonel Pal Male-
ter de belangrijkste man in het Hongaarse verzet was, had zijn schuil
plaats in de heuvels bij Boedapest verlaten om met premier Kadar be
sprekingen te voeren, nadat hij een vrijgeleide had ontvangen. De Russen
grepen hem op het ogenblik, dat hij het parlementsgebouw betrad. Hij is
naar een onbekende bestemming overgebracht, aldus dit bericht.
In Boedapest kwam het naar Rus
sell Jones van United Press bericht,,
zondag weer tot openlijke demon
straties en terzelfder tijd spraken be
richten uit de provincie van guerilla-
gevechten. Onmiddellijk dirigeerden
de Russen pantserwagens en troe
penauto's naar de betogingen in
Boedapest. Zij gelastten het publiek
onder veel gezwaai met machine
pistolen, uiteen te gaan. Velen zoch
ten inderdaad hun toevlucht in por
tieken van omliggende huizen, maar
een groot aantal Boedapesters hield
stand en floot en jouwde naar de
Russen, die tenslotte vertrokken zon
der een schot te lossen. In de omge
ving van Pees zou de plaatselijke
Russische commandant zijn gesneu
veld.
Het radiostation in de Joego-Slavi
sche hoofdstad Belgrado heeft zater
dagavond bekendgemaakt, dat de
Hongaarse ex-premier Nagy en zijn
gezelschap in het wintercentrum Si-
naia in de Roemeense Karpathen ver
blijven op een afstand van 100 km van
Boekarest. Nagy zou echter uitdruk
kelijk hebben geweigerd, naar Roeme
nië te gaan.
Het officiële Joego-Slavische
persbureau Tanjoeg heeft de brie
ven gepubliceerd, die de Joego-Sla
vische en de Hongaarse regering
gewisseld hebben toen oud-premier
Nagy van Hongarije op de Joego-
Slavische ambassade in Boedapest
op de Joego-Slavische protesten
tegen de schending van de over
eenkomst.
In Hongarije werden gisteren strooi
biljetten uitgedeeld die opriepen tot
een staking van vijf tien dagen uit
protest tegen de strenge maatregelen
van de regering-Kadar. Een zegsman
van de Arbeidersraad zei echter, dat
men tegen gewapende opstand en te
gen totale staking was aangezien het
Belang van de natie daarmee niet ge
diend was. Het Hongaarse produktie-
proces is overigens nog maar tot on
geveer tien procent van het normale
hersteld.
Russel Jones van United Press,
de enige Amerikaanse journalist
die in Boedapest is gebleven na de
machtsovername door de Russen,
heeft zaterdag bevel gekregen.
Hongarije binnen drie dagen te
verlaten. Volgens twee Zweedse
journalisten, die zaterdag een
vraaggesprek met Kadar hadden,
maakte de Hongaarse premier de
indruk van een man, die onder
druk leeft. Hij zag er niet uit als
een krachtige persoonlijkheid.
De algemene vergadering van de
Verenigde Naties zal vandaag op ver
zoek van de Verenigde Staten als
eerste punt de Hongaarse kwestie be
handelen.
Syrië wekt bij
Turken onrust
Gasolie duurder.
In een te Rotterdam gehouden
spoedvergadering naar aanleiding
van de stijging van de prijzen der
olieprodukten hebben de verenigde
olienandelaren van Nederland op
grond van de omstandigheden het
besluit genomen, hun prijzen voor de
aflevering van gas-olie aan boord
van schepen voor Rijn- en binnen
vaart met ingang van 1 december
vast te stellen op minimaal 16,50
en maximaal 17,15 per 100 liter.
De officieel toegelaten prijs is
vastgesteld op 17,55 per 100 liter.
Drie arbeiders door
lawine gedood.
Bij Güntlischwand in Zwitserland
zijn zaterdag drie arbeiders als eerste
slachtoffers van de „witte dood" door
een lawine om het leven gekomen.
Loco-burgemeester J. Francke Msn.
heeft de 'heer G. A. A. Adelaar sater,
dagmiddag tot burgemeester van Me-
liskerke 'geïnstalleerd. Dit gebeurde
tijdens een bijzondere raadsvergade
ring in de raadszaal van het gemeen
tehuis. Geheel Imks mevrouw Adelaar
(Foto P.Z.C.)
In antwoord óp een Syrische bood
schap heeft dc secretaris-generaal
van de Verenigde Naties, Dag Ham-
marskjöld, zaterdagavond verklaard
dat waarnemers van de Verenigde
Naties de grensstrook tussen Syrië
en Israël hadden bezocht en er „geen
ongewone militaire bedrijvigheid
hadden opgemerkt" Syrië had ge
vraagd, de kwestie van „Israëlisch-
Brits-Franse troepenconcentraties"
aan de assemblee voor te leggen,
maar niet uitdrukkelijk om een de
bat in de assemblee verzocht.
Radio-Caïro heeft berichten omge
roepen, volgens welke enige dagen
f;eleden bij betogingen in Noord
rak veel mensen om het leven zijn
gekomen. 'In het gebied van Najaf
vielen volgens radio-Caïro 140 do
den. Voorts werd verklaard, dat in
Bagdad en andere Iraakse steden
een algemene staking is uitgeroepen,
nadat zich onlusten hadden voorge
daan en verzoekschriften aan koning
Feisal gezonden waren, waarin het
ontslag van de (als pro-westers te
boek staande) premier Noeri es Said
werd gevraagd.
Welingelichte kringen in Londen
verklaarden zondag, dat Turkije zich
grote zorgen maakt over de commu
nistische infiltratie in Syrië, waar
ook de laatste dagen Sowjet-wapens
werden ingevoerd. Turkije dringt
erop aan, dat de Verenigde Staten
deelnemen aan het Bagdadpact. Vo
rige maand werden in Turkije's
Europese buurland Bulgarije Russi
sche troepenversterkingen aange
voerd.
In Bagdad heeft koning Feisal gis
teren meegedeeld, dat Irak de staat
van beleg over het hele land heeft
afgekondigd. In zijn troonrede, bij
de openingszitting van het parle
ment, zei Feisal voorts dat Irak zijn
steun aan Egypte blijft geven en zijn
houding ten opzichte van Israël
handhaaft.
In Zeist is zaterdagochtend het
huwelijk voltrokken tussen vier
j|| paren naar Nederland uitge- ii
weken Hongaarse studenten.
De foto geeft een beeld van het
p moment, waarop in het Zeister
stadhuis achtvoudig het ja- p
woord i» het Hongaars
klonk.
lllllllilllllllllllllllllllM
Dulles: kansen op
vrede vrij goed
Dulles, de Amerikaanse minister
van buitenlandse zaken, heeft zondag
op een persconferentie in Augusta
gezegd, dat bij en president Eisen
hower van gevoelen zyn, dat de voor
uitzichten op vrede in het Midden-
Oosten „redelijk goed" zijn. Dalles,
die dit zei na een onderhoud met
Eisenhower, voegde eraan toe, dat de
noodzaak om de eenheid en kracht
van het Noord-Atlantisch bondge
nootschap weer op te bouwen door
het optreden van de Sowjet-Unie in
Oost-Europa in het bijzonder in Hon
garije, „op tragische w|jze" was aan
getoond.
Dulles achtte het zeer pessimistisch
te denken, dat het oorlogsgevaar in
het Midden-Oosten thans even groot
is als een maand geleden.
Hij zei verder, dat de president en
hij ook van gevoelen zjjn, dat de Ver
enigde Naties in toenemende mate
aandacht moeten schenken aan het
vraagstuk van de landen in Azië en
Europa, die gedwongen verdeeld blij
ven en de vele volken die aan een
meedogenloos van buitenaf opgelegd
bewind zijn onderworpen.
De Amerikaanse minister was
van mening dat de aanstaande
conferentie van de N.A.V.O.-raad
een gelegenheid zou verschaffen
om de eenheid en kracht van de
N.A.V.O. te versterken. (13 de
cember begint in Parijs een bij
eenkomst van de ministerraad
van de N.A.V.O.).
ACHT MAAL KLONK HET
Cassette als cadeau
van gemeentebestuur
Achtmaal klonk zaterdag het vast
beraden „iegen" het „ja, ik wil" tij
dens een plechtigheid in de trouwzaal
van het gemeentehuis te Zeist, waar
vier Hongaarse studentenpaartjeg in
het huwelijk traden.
Het was een ongewone gebeurtenis
dit collectieve huwelijk. Velen ver
drongen zich voor het gemeentehuis,
waarvan het Hongaarse dundoek
wapperde. De bruidspaartjes behoren
tot de studentenvluchtelingen, die een
voorlopig onderkomen hebben gevon
den in het doopsgezinde conferentie
centrum „Heerenwegen" te Zeist. Vier
verloofde paartjes wilden elke moge
lijkheid om van elkaar gescheiden te
worden uitsluiten en hadden besloten
te trouwen.
Nederlands schip na
aanvaring gezonken
over vijandige opvatttingen.
Zaterdagavond om kwart over elf
is volgens het Duitse radiostation
Norddeich Radio in de Noordzee op
de route naar Borkum het 199 ton
metende Nederlandse schip „Cobri"
(eigenaars C. van der Brink en Zo
nen, Hilversum) in een dichte mist
in aanvaring gekomen met het Pa
namese schip „Maria Dolores" (7176
ton). De „Cobri" zou op een nog niet
juist bepaalde plaats gezonken zijn,
maar zijn voltallige bemanning ls
door de Panamees aan boord geno
men.
Weggelopen vluchtelingen moeten
naar woonoord terugkeren
Dc twintig Jonge Hongaren, die vr|jdag uit het kamp in Biggekerke zyn
weggelopen, kunnen vandaag nog in dit woonoord terugkeren, mits zij zich
dan aan het daar bestaande gezag onderwerpen. Zij, die dit weigeren kunnen
vrijwillig een verklaring tekenen, dat z|j naar Oostenrijk teruggezonden
wensen te worden.
Dit was het voorlopige resultaat van langdurige besprekingen, die zater
dag in Middelburg werden gehouden en waaraan werd deelgenomen door de
commissaris der koningin in Zeeland, jhr. mr. A. F. C. de Casembroot, de
directeur-generaal van de arbeidsvoorziening, dr. ir. D. R. Mansholt, de heer
G. Krol, hoofd van de afdeling hulsvesting van het ministerie van Sociale
Zaken, mr. A. J. Fonteyn, hoofdambtenaar van het ministerie van Justitie,
alsook door leden van het Zeeuws comité voor hulp aan Hongarije.
Het doel van deze besprekingen wa9
de mogelijkheid te onderzoeken om de
Hongaarse bewoners van het kamp
Biggekerke elders b|j voorbeeld by
particulieren onder te brengen.
Van Zeeuwse zyde werd daarbij vooral
met grote nadruk gepleit voor een
soepele behandeling van de Hongaren,
die moeilijkheden hadden met de aan
passing In dit kamp. Men wilde in elk
geval deze vluchtelingen niet dwingen
in het kamp terug te keren.
De ambtenaren van het ministerie
van Sociale Zaken bleven echter op
hun reeds eerder ingenomen stand
punt staan. Zq waren van mening, dat
de Hongaren in het woonoord Bigge
kerke daar moesten blijven en dat de
vrijdag uit dit kamp weggelopen
vluchtelingen terug moesten keren.
Men gaf echter toe, dat er geen spra
ke van kan zijn hen tegen hun zin
naar het kamp terug te brengen, aan
gezien het verblijf in alle woonoorden
op basis van vrijwilligheid is geregeld.
Zondagmiddag verklaarde ons de
commissaris der koningin, dat het
Zeeuwse comité thans gedwongen is
af te wachten. „Maar de besprekingen
worden voortgezet, want ik zou net
verschrikkelijk vinden als deze men
sen naar Oostenrijk teruggestuurd
zouden worden. Dat kunnen we hen
niet aandoen. Bovendien zou dat een
blamage voor Nederland betekenen.
Het is jammer, dat het allemaal zo ge
lopen is, want het was voor ons moge
lijk geweest, deze mensen, die toch al
zo veel hebben geleden, zó onder te
brengen, bijvoorbeeld in de goed ge
outilleerde jeugdherberg te Axel dat
het kamp niet voor huisvesting nodig
was geweest".
EISEN.
Aanvankelijk stelde zaterdag
zo vernamen wij uit goede bron
de heer Mansholt zelfs de eis,
dat de Hongaren, die uit het kamp
waren weggelopen naar Biggeker
ke moesten terugkeren, want an
ders zouden zij naar Oostenrijk
worden teruggezonden.
Tegen deze eis evenwel tekende men
van Zeeuwse zijde fel protest aan, zo
dat uiteindelijk het element van
dwang uit deze bepaling werd ge
schrapt. De Zeeuwse vertegenwoordi
gers bleven zich niettemin verzetten,
ook tegen een zogenaamde vrijwillige
terugkeer.
De departementsambtenaren be
toogden, dat huns inziens het kamp
aan redelijke eisen voldoet. Voorts
deelden zij mede, dat de Federatie
voor Hulp aan Vluchtelingen met deze
zienswijze akkoord gaat.
Een ander argument, dat vóór het
handhaven van Biggekerke als cen
trale plaats van huisvesting werd ge
bruikt, was van mr. Fonteyn. die uit
eenzette, dat de Hongaren op hun po
litieke gezindheid moeten worden on
derzocht. Dit kan sneller en beter ge
beuren, als z|j allen ln één kanip bijeen
zijn. Het onderzoek zal dan ongeveer
twee weken in beslag nemen.
In liet kamp stond zaterdagavond
laat de perschef van het ministerie
van Sociale Zaken, de heer J. C. Vis
ser, een aantal journalisten te woord,
waarbij hij verklaarde, dat de bespre
kingen in Middelburg tot overeen
stemming. tussen het Zeeuwse comité
en de Haagse vertegenwoordigers
hadden geleid. Van Zeeuwse zijde
evenwel deelde men ons mede, dat de
handelswijze van de instanties, die
zich tot dusver met deze aangelegen
heid hadden beziggehouden, niet de
algemene instemming kon verkrijgen.
Een van de klachten, die de nieuwe
inwoners van Biggekerke vrijdagmid
dag reeds naar voren hadden ge
bracht, was dat men hen in een afge
legen provincie had „opgeborgen"
zonder dat zij daarvan tevoren op de
hoogte waren gebracht. De heer Vis
ser verklaarde op een vraag hierover,
dat hier inderdaad een fout was ge
maakt. De eerste vluchtelingen, die
vanuit Utrecht naar verschillende de
len van ons land werden overge
plaatst, hadden een gestencild schrij
ven ontvangen, waarop enkele gege
vens voorkwamen over hun toekom
stige woonplaats met omgeving. Maar
de vluchtelingen, die naar Biggekerke
werden gebracht, hadden een derge
lijk stencil niet ontvangen. De heer
Visser erkende, dat hier een psycholo
gische fout was gemaakt. Een fout,
die vervelende gevolgen heeft gehad!
Door deze hele gang van zaken is
wel duidelijk geworden, dat het over
brengen van deze Hongaren naar een
maatschappij, waar geheel andere
normen gelden dan in hun vaderland,
niet zonder moeilijkheden verloopt.
Het zou echter onjuist zyn om de
vluchtelingen daarom met minder
sympathie tegemoet te treden. Inte
gendeel, er zal hier juist veel begrip
en tact noodzakelijk zijn.
(Vervolg op pag 2)
Derde der vluchtelingen
heeft Oostenrijk verlaten
Een derde deel van de Hongaarse
vluchtelingen, die in Oostenrijk wa
ren aangekomen, is thans naar an
dere landen geëvacueerd. Van de
106.665 werden er tot en met zondag
35.000 verder getransporteerd.
Engeland heeft hierbij, met het in
dienst stellen van een 16-tal vlieg
tuigen, een werkzaam aandeel gehad.
Het heeft nu reeds 6600 vluchtelin
gen opgenomen. Onmiddellijk daarop
volgt Zwitserland met 6500. De Ver
enigde Staten hebben het nog niet
verder gebracht dan 1146. doch zij
overwegen het gebruik van meer
vliegtuigen, om de overbrenging van
de 21.500 vluchtelingen die president
Eisenhower beloofd heeft te zullen op
nemen enigszins te bespoedigen.
De burgemeester van Zeist, mr. A.
P. Korthals Altes, voltrok het huwe
lijk. Als getuigen traden op ds. A. G.
van Gilse, directeur-predikant van het
conferentieoord „Heerenwegen" en de
burgemeester van Warffum, mr. W.
J. Geertsema, die tijdelijk belast is
met de leiding van dit Hongaarse stu
dentencentrum.
De trouwformule werd door de bur
gemeester van Zeist in het Hongaars
uitgesproken en hij richtte zich daar
na in een persoonlijk woord tot de
jonggehuwden.
Hq wees erop. dat het ver
krijgen der papieren, voor Nederland
se bruidspaartjes zo gemakkelijk,
voor deze Hongaarse studentenvluch
telingen een onoverkomelijke moei
lijkheid was. Hij nam elk van de
trouwlustigen de eed af, waarin zij
verklaarden niet in staat te zijn, ge
boorteakten over te leggen.
Burgemeester Korthals Altes noem
de het een begrijpelijke wens dat deze
jonge Hongaren, nu zij zo weer op el
kaar in den vreemde zijn aangewezen
in het huwelijk wensten te treden.
„Wij beschouwen het als een eer", zo
zei hij, „u hier te mogen begroeten".
Namens het gemeentebestuur bood
hij elk der bruidspaartjes een cas
sette aan. De commissaris der ko
ningin in de provincie Utrecht had
de bruidsparen verrast met een
bruidsboeket. De ruim 80 Hon
gaarse studenten die thans in Zeist
verblijven, luisterden de plechtig
heid op. Zij waren alle getooid met
een corsage van cyclamen.
In de r.-k. parochiekerk te Zeist werd
hierna een huwelijksmis opgedragen
voor drie der jonggehuwde paren dooi
de Hongaarse pater Rochus Radanyi
S. J. Later op de morgen zegende de
Hongaarse predikant J. Tuski het hu
welijk in van een Doopsgezind Hon
gaars paartje.
Boycot van Sowjetschepen
als onpraktisch afgewezen
Het „internationaal Verbond van
Vrije Vakverenigingen" (I.V.V.V.),
dat 55 miljoen arbeiders vertegen
woordigt, heeft een voorstel om Rus
sische schepen in westelijke havens
te boycotten, afgewezen, zo heeft
een woordvoeder zaterdag te Brussel
bekendgemaakt. De boycot zou be
doeld zijn als protest tegen de sow-
jet-interventie in Hongarije.
De woordvoerder verklaarde, dat
een speciale commissie tot de slot
som is gekomen, dat een dergelijke
maatregel „onpraktisch" zou zijn.
Geen extra-uitkering
voor Rijkspersoneel.
Naar aanleiding van een bericht in
een ochtendblad verzoekt men ons
van bevoegde zijde mede te delen,
dat bij de regering niet bet voorne
men bestaat het rijkspersoneel nog
een uitkering ineens van 1 procent
van de bruto-jaarwedde uit te keren.
Gironummers 999 en 777
bijna 5% miljoen.
De stand van giro 999 van het Na
tionale Comité Hulpverlening Hon
gaarse Volk te Amsterdam is geste
gen tot 2.558.818,32. die V3n giro 777
van het Nederlandse Rode Kruis te
Den Haag tot 2.881.611.25.
DE
VERV/ACHT.
ZACHT.
Over het algemeen veel bewolking
maar overwegend droog weer. Mati-
fe tot krachtige westelijke wind.
acht.
ZON EN MAAN
4 december
Zon op 8.29 onder 16-31
Maan op 10.04 onder 18.38
