Een vishaak voor een kikker,
scheermesje voor een slang
Zuidafrikaanse havens krijgen
grote drukte te verwerken
ROEMENEN IN ARGENTINIË
ONTKWAMEN AAN BEWAKERS
HONGAAR PALSCIK„EEN
TWEEDE KATYN DREIGT"
WOENSDAG 21 NOVEMBER 1956 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
yyPRlKKEBEEN" OP NIEUW-GUINEA
Dr. Brongersma joeg in rimboe
op reptielen en insecten
(Van een speciale verslaggever)
Wanneer dr. L. Brongersma in december 1957 een maand eerder dan
de andere leden van de expeditie, om de laatste voorbereidselen te treffen
in Nieuvv-Guinea arriveert loopt hy een goede kans daar met een juichend
„Ha, professor Prikkebeente worden begroet. Die bynaam gaven hem de
mannen van de Marine Luchtvaart Dienst al in 1952, toen hy als gast van de
Marine maanden lang met een netje in de rimboe op vlinders en hagedissen
joeg. Die eerste reis van dr. Brongersma door Nieuw-Guinea heeft ruim zes
maanden geduurd. Toen hy terugkwam, had hy o.a. 2200 reptielen en am
fibieën, 7000 insekten, 800 kreeften, krabben en garnalen, 1700 weekdieren
en 800 spinnen verzameld. Vooral die eerste groep heeft de liefde van zijn
zoölogisch hart. Slangen, hagedissen en kikkers zijn al 28 jaar zyn speciali
teit. Vanwaar die voorliefde? „Het zal wel een geestelijke afwyking zyn",
veronderstelt hy zelf. Op deze eerste reis was de heer Brongersma vergezeld
van een preparateur, eveneens verbonden aan het Rijksmuseum van Natuur
lijke Historie. Maar samen hadden zij, hoe fel en hardnekkig hun jacht ook
mocht zijn, nooit deze enorme verzameling byeen kunnen brengen. „Je drjjft
voor een groot deel op de medewerking van de bevolking", vertelde de heer
Brongersma, toen wy hem een bezoek brachten.
„Het is nuttig om, door zelf te van
gen het terrein te leren kennen, maar
de bevolking moet het meeste mate
riaal leveren.
Die leveranties komen hoofdzakelijk
in ruilhandel tot stand. Ook een Pa-
Koea doet maar weinig voor niets
ij wil er voor betaald worden. Het
betaalmiddel is sterk afhankelijk van
de streek, waar de zoöloog iets van
zijn gading zoekt.
In het bergland kan hij soms nog
met schelpen terecht. Bij de Wis
selmeren moet hij zorgen zijn
beurs gevuld te hebben met een
speciaal soort blauwe kralen, die
alleen door het Gouvernement in-
fevoerd worden en daar „wettig
etaalmiödel" zijn. In Biak zijn
foto's erg gewild; dr. Brongersma
heeft er bij zijn tweede bezoek in
1954 een levendige handel gedre
ven in foto's, die hij zelf van de Pa
poea's maakte. In andere streken
krijgt de Papoea zijn honorarium
in de vorm van zout, vishaken,
lege flessen of tabak. Aan grote
transacties komen bylen en mes
sen te pas; zeldzame zaken worden
met een naald of textiel beloond.
Behalve om dieren te villen worden
de scheermesjes ook voor hun eigen
lijke doel gebruikt. Dit is géén nieu-
wigheidje. Ook vroeger schoor meni
ge Papoea zich al. Met twee scherpe
schelpen, waarmee hy de baardharen
als het ware epileerde. Het scheren
met een mesje moet echter een nau
welijks minder griezelig bedrijf zijn,
zonder het apparaatje waarin de meer
gevorderde scheerder zijn mesje
schroeft.
Eigen tarief
Wie de Papoea's dieren wil laten
vangen voor zijn verzameling, begint
te proberen zoveel mogelyk de inland
se namen te leren van de dieren, die
hy zoekt. Lukt dat niet, dan tekent hij
slangen, kikkers en insekten op een
vel papier, met daarnaast een teke
ning van het artikel waarmee hij be
talen wil elk dier zyn eigen tarief.
Slaagt hij er in zijn bedoeling dui
delijk te maken, dan gelooft eerst nie
mand dat het gemeend is. Maar als
eenmaal een ondernemende Papoea
jongen werkelijk zo'n prachtige vis-
Ontploffing aan boord
van Brits schip
De sleepboot „Titan" van bureau
Wijsmuller te IJmuiden, die gister
morgen om 5 uur ter assistentie van
het Britse vrachtschip „Herries-
brook" was uitgevaren, is thans met
dit schip op weg naar Esbjerg in De
nemarken.
De 1250 ton metende „Herries-
brook", onderweg van Antwerpen
naar Esbjerg, had zaterdagmorgen
sleepbootassistentie gevraagd, toen
het schip op 40 mijl afstand van
IJmuiden te kampen kreeg rriet ma
chinestoring. De assistentie van de
reeds uitgevaren „Titan" werd aan
vankelijk van de hand gewezen, daar
men er inmiddels zelf in geslaagd
was de schade te verhelpen. Later
voer de „Titan" weer uit, omdat op
de „Herriesbrook" een ontploffing
was voorgevallen, waardoor zware
sohade in de machinekamer ontstond.
haak krijgt voor een alledaagse hage
dis, komt er schot in de zaak en ver
dringen alle kampongbewoners zich
weldra met al het lopend, kruipend en
vliegend gedierte, dat het oerwoud in
de naaste omgeving te bieden, heeft.
En wanneer langzamerhand 't nieuws
van dit onverwachte buitenkansje tot
andere kampongs doordringt, komen
ook daar vandaan de bewoners aan
dragen met een kreeft of een krab.
De jachtgewoonten van de Papoea
lopen plaatselyk nogal uiteen. In vele
streken vangen de Papoeajongens ha
gedissen op de allervlugste manier: ze
dier met de tenen; als ze zich eerst
moeten bukken is zo'n beest mis
schien al weer weg.
Andere stammen is dat tenen-
werk veel te min. Hagedissen van
gen moet een sport zyn. De jon
gens trekken er op uit met heel
kleine boogjes, waarmee ze heel
kleine pijltjes in de soms heel klei
ne hagedissenlijfjes schieten. Ze
doen beslist niets met handen of
voeten. Alles moet geschoten wor
den, anders is het niet sportief
meer.
„Bij ons zoölogisch onderzoek in
Nieuw-Guinea is de hoofdzaak het
verruimen van onze kennis betreffen
de de diergroepen, die wij bestude
ren". is de mening van dr. Brongers
ma, wanneer hem gevraagd wordt
naar het praktische nut van zijn ver-
zamelreizen. Niettemin is het zuiver
wetenschappelijk onderzoek voor de
economische ontwikkeling van Nieuw-
Guinea onmisbaar. Een onderzoek
naar de vissen en schaaldieren is van
betekenis voor de verdere ontwikke
ling van de visserij en daarmede voor
de voedselvoorziening. Onderzoek
naar insekten zal onmisbaar zijn met
het oog op de vestiging van cultures
en heeft ook aspecten die van belang
zyn voor de gezondheidszorg. Zelfs
een onderzoek naar de reptielen kan
nut hebben.
De giffen die zy afscheiden kunnen
namelijk in vele gevallen ook als te
gengiffen dienst doen, terwijl het gif
van sommige slangen ook waardevolle
bestanddelen bevat, die als medica
menten te gebruiken zijn. Als resul
taat van zijn onderzoekingen schreef
dr. Brongersma dit jaar een uitvoerig
geschrift over de verbreiding en be
strijding van schrubtyphus.
HACHELIJK AVONTUUR IN BUENOS AIRES
Ambassadepersoneel
nam zuigeling weg.
Honderden Argentynen hebben dezer
dagen voor de Roemeense ambassade
te Buenos Aires gezien hoe een Roe
meense emigranten-familie, die naar
het oordeel van de ambassade
burgerlijkt" was, heeft gevochten om
gedwongen terugkeer naar Roemenië
te ontlopen. Voor het zover was had
de moeder van twee kinderen een
sprong van de tweede verdieping van
het ambassadegebouw willen maken.
De moed begaf haar, en om hulp roe
pend hing zij aan een balkon, tot zij
door enkele Argentijnen gered werd.
George Coman, 31 jaar, zijn vrouw,
29 jaar, hun vierjarige zoon en een
kindje van negen maanden de va
der was chauffeur bij de Roemeense
ambassade in Buenos Aires zou
den naar Roemenië teruggebracht
worden, en werden daartoe, begeleid
door functionarissen van de ambassa
de, naar het vliegveld van Buenos
Adres gebracht.
Voor de ambassade trok de man plot
seling een pistool dat hij uit het bu
reau van ambasadeur Moisecu gesto
len had, en rende, zijn vierjarige zoon
meetrekkend, op een politieman af
„Kom mee, ren mee", schreeuwde hij
naar zijn vrouw.
Mevrouw Coman vocht, met de ne-
jen maanden oude Luciano op haar
arm, tegen haar belagers. De worste
ling bracht enkele politiemannen méér
ter plaatse, en terwijl die stonden te
praten rende uit de ambassade
iemand naar de vrouw, ontrukte haar
het kind en rende weer terug, de am-
Korte tijd later verscheen mevrouw
Coman op een balkon van de tweede
verdieping van het ambassadegebouw.
dreigde te springen, maar hield
Zij
Gewapend met hun kleine pijl-en-
boogjes, soms ook met een vlinder
netjetrekken de Papoea-jongens de
jungle in om hagedissen voor dr.
Brongersma te gaan vangen a rai-
son van een vishaak per stuk.
Evenlater kwam een dienstmeisje,
met de baby op haar arm, de ambas
sade uit. Zij deed alsof zij mevrouw
Coman het kind wilde' geven. Toen
mevrouw Coman het kind aanpakte
kwamen enkele functionarissen te
voorschijn, die moeder en kind in
weerwil van haar luide protesten en
heftig verzet meesleurden, de ambas
sade in.
Zo bleef de toestand enige tijd, ter
wijl voor het gebouw steeds meer
Argentynen zich verzamelden.
Toen ging een Argentijnse rege
ringsfunctionaris naar de ambas
sade en eiste liet kind op, op grond
van het feit dat de baby in Argen
tinië geboren was en 'dus Argen-
zich aan de buitenzijde van het hek
werk vast. Daar hing zij, steeds maar
om hulp roepend, tot zij korte tijd
later door Argentynen die een lad
der gebruikten, uit haar netelige po
sitie bevrijd werd.
Koningin Juliana heeft maandagmid
dag enige tijd vertoefd in het Jaar
beursgebouw te Utrecht temidden
van de Hongaarse vluchtelingen. Op
de foto ziet men de Koningin, haar
opperkamerheer baron F. C. C. van
Tuyll van Serooskerken (rechts van
H.M.) en dr. A. Vrijlandt (links van
H. Af J. Geheel rechts staat de kun
stenaar die zijn schilderij „De Do-
nan in Boedapest" aan de Koningin
aanbood.
Voedselvergiftiging
door taart
In het gezin van de heer J. G. te
Tienveen in de gemeente Beilen
heeft zich voedselvergiftiging voor
gedaan. Ter gelegenheid van een ge
zinsuitbreiding was het gezin een
taart aangeboden.
Allen die hiervan gegeten hadden
werden enige tijd daarna onwel. De
toestand van de kraamverzorgster
was zodanig, dat deze op advies van
de dokter direct in het ziekenhuis
moest worden opgenomen. Het echt
paar G., van wie mevrouw G. er nog
het best aan toe is, kan voorlopig' in
huis worden verpleegd.
„WU LATEN ONS NIET KNECHTEN"
Hongaren richtten eerste
De Ruyter-monument op.
(Van een speciale verslaggever)
„Het lot heeft ons land niet er
gens in een rustig hoekje van Euro
pa geplaatst, maar juist daar, waar
oost en west elkaar ontmoeten.
Door onze geografische ligging 'zijn
wij een bufferstaat geworden en als
zodanig hebben wij een roeping te
vervullen.
Omdat wij westers zijn en westers
willen blijven.
Omdat wy als vryheidslievend
land en volk ons niet kunnen laten
knechten door geen Turk of
Rus".
Dit is een fragment uit een rede.
die werd uitgesproken voor een ver
gadering van Europese Federalis
ten door de Amsterdamse Hongaar
A. K. Palscik, een man, die sedert
1928 in ons land woont, die onver
moeid blijft vechten voor de vrij
heid van zijn land.
Hij is de vertegenwoordiger in
Nederland van het Hongaarse Be
vrijdingscomité, dat zijn hoofd
kwartier in de Verenigde Staten
heeft. De naam wekt associaties
met strijd en daardoor met de be
richten, als zouden zich in Neder
land vrijwilligers hebben opgege
ven om de strijd voor de Hongaar
se vrijheid gewapenderhand voort
te zetten.
De heer Palscik weet hier niet
van. „Als er hier een vrijwilligers
korps zou worden gevormd, zou ik
het moeten weten. Misschien is het
een initiatief van particulieren. On
ze vindingrijkheid is enorm, als het
gaat om de vrijheid. En als deze
pogingen ernstig bedoeld zijn, zul
len de mensen er ook komen. Het
zou niet de eerste keer zijn, dat
Nederlanders in Hongarije gingen
vechten. Aan de bevrijding van
De chauffeur van de Roemeense am
bassade te Buenos Aires, George Co
man, die met vrouw en kinderen po
litiek asyl heeft gevraagd op het mo
ment dut hij naar Roemenië zou
vertrekken. Op de foto ziet men Co
man (31 jaar) met de vierjarige Gio
en zijn vrouw (29 jaar) met de negen
maanden oude baby Luciano.
NU HET SUEZKANAAL IS GEBLOKKEERD
„Oom" Ben Schoeman maakt er een
persoonlijke erekwestie van
(Van onze correspondent in Kaapstad.)
Het conflict in het Midden-Oosten heeft de havens van Zuid-Afrlka een
nieuw aanzien gegeven. Sinds de tweede wereldoorlog, toen de route om
Kaap de Goede Hoop van eminent belang was voor de geallieerde vloot-
bewegingen, hebben Durban en Kaapstad niet meer zulk een opeenhoping
van schepen van allerlei nationaliteitte zien gekregen als thans het geval
is.
Zes weken geleden is de drukte reeds begonnen. Toen de spanning rond
het Suezkanaai zich begon te openbaren, stuurde Engeland een aantal
troepenschepen, die uit de Oost op weg waren naar de thuishavens, rond
de Kaap. Op sommige dagen scheen Kaapstad in een troepenkamp her
schapen, want de soldaten, matrozen en mannen van de luchtmacht, die
de meesten vergezeld van vrouw en kinderen drie weken lang slechts
lucht en water gezien hadden, zwierven door alle winkelstraten, maakten
autotochten in de zo rijk met natuurschoon gezegende omgeving, of lieten
zich per kabelbaan duizend meter omhoog hijsen om vanaf de top van de
Tafelberg het fantastische panorama te overzien.
Met de grote ernst en voortvarend
heid heeft het Departement van Ver
voer. waaronder de havens ressorte
ren. intussen alle mogelijke maat
regelen getroffen om de enorme
drukte, die de havens te verwerken
krijgen, het hoofd te bieden. Het
heeft geen zin, deze maatregelen
hier op te sommen, maar het is van
belang om te vermelden, dat met
name de grote olietankers op hun
wenken bediend zullen, worden. De
minister van vervoer, „oom" Ben
Schoeman (die twintig jaar geleden
nog stoker bij de spoorwegen was)
heeft er een persoonlijke erekwestie
van gemaakt om de scheepvaart van
de vrije wereld, nu het Suezkanaai
vermoedelyk voor minstens twee-
maanden gesloten zal zijn, eens even
te laten zien dat wij hier niet zitten
te slapen. De havens van Zuid-Afri-
ka zullen in staat zyn om alle sche
pen, die de route om de Kaap kiezen,
vlot en vlug te verwerken. Er is
bimkerolie genoeg voor lange tijd en
de voedselaanvoer voor de schepen
loopt (om in de oliesfeer te blijven)
gesmeerd.
Dat er tegelykertjjd grote aandacht
besteed wordt aan de verdediging
van de havens behoeft eigenlyk geen
betoog. Drie weken geleden zyn hier
gecombineerde lucht- en vlootoefe-
riingen gehouden, waaraan Britse
en Franse eenheden deelnamen. En
dat is niet zonder reden. Want als
het, wat God verhoede, tot een der
de wereldoorlog mocht komen, dan
zullen de havens van Kaapstad en
Durban een uiterst belangrijke rol
moeten spelen. Dan zal aan Zuid-
Afrika de taak toevallen, om een
van de belangrijkste levenslijnen van
het Westen open te houden.
Dat dit grote waakzaamheid enl
1868, namen Nederlanders deel".
Tot wie richt hét 'Bevrijdingscomité
hier de heer Palscik zich Ze
ker niet in de eerste plaats tot d«
Hongaren in ons land. „Nederland
heeft een goede naam in de wereld",
zegt hij, „dat moet je, als ik het zo
mag zeggen, uitbuiten.
Hij heeft méér redenen om zich
juist tot het Nederlandse volk te
richten. Historische bijvoorbeeld.
„Wist U, dat je 150 km ten noor
den van Boedapest nog Nederland
se namen tegenkomt In 1175 kwam
een groep uitgeweken Drentenaren
in Hongarije terecht. Omstreeks 1244
zijn de meesten omgekomen, maar in
1275 vestigden zich opnieuw mensen
uit de lage landen, voornamelijk uit
Drente en Overijsel, in ons land. Het
zijn echte Hongaren, maar je komt
nog namen tegen als Welvarth en
Bellaagh die duidelijk van Neder
landse oorsprong zijn.
Hongarije heeft ook het eerste
standbeeld opgericht voor Mich iel de
Ruyter. Het staat in Debreczen, het
„Rome der Calvinisten". Juist daar
hebben de mensen veel gemeen met
Nederlanders: ze zijn zo koppig als
tien Friezen!"
Hij zal zich tot ons volk blijven
richten, ons blijven herinneren aan
Hongarije: „Stupide mongoolse hor
den zijn begonnen met de slachting
van Europeanen. Kinderen, meisjes,
vrouwen, grijsaards", zegt hy in een
van zijn redevoeringen. En tegen ons
zegt hij: „Eén trein hebben ze be
vrijd. Maar waar gaan de andere vijf
treinen heen? Ik zeg U: er dreigt een
tweede Katyn. Schrijft U daar toch
over, laten de Nederlanders het we
ten.
v land moet
eigt
zijn
Duitse agent van Britse
geheime dienst in arrest?
Volgens de Oostduitse radio-om
roep is een Duitse agent van de Britse
geheime dienst in West-Berlyn naai
de communisten overgelopen en heeft
hij zich bij de autoriteiten in Oost-
Duitsland gemeld.
De Oostduitse radio-omroep gaf
Harald Trautmanh op als de naam
van deze agent. Hij zou voor de Britse
„inlichtingendienst" op het Britse
hoofdkwartier hebben gewerkt en be
langrijke documenten met zich mee
genomen hebben.
De Britse autoriteiten zeiden nie
mand van die naam te kennen. Traut-
mann zou volgens de Oostduitse radio,
voor zijn vlucht naar Oost-Berlijn op
dracht hebben gekregen naar Egypte
te gaan om er een „byzondere missie"
voor de Britse geheime dienst ten uit
voer te brengen.
Trautmann zou gezegd hebben, dat
hij naar het Oosten was gevlucht we
gens de „bijna ondraaglijke sfeer van
onzekerheid en wederzijds wantrou
wen" op het Britse hoofdkwartier.
efficiënte militaire paraatheid zal
vereisen is een kwestie, waarvan
men zich hier terdege bewust is. Die
waakzaamheid is gericht naar twee
kanten. Enerzyds naar het gevaar
van duikboten, die van zee uit de
haveninstallaties kunnen beschieten
en misschien zelfs naar de mogelijk
heid van aanvallen uit de lucht, al is
die mogelijkheid wel in tweeërlei zin
'n ver verwijderde. Anderzijds zal men
echter rekening hebben te houden
met de mogelijkheid van sabotagepo-
gingen door onder het mom van
zwart-nationalisme opererende com
munistische naturellen.
Te dezen opzichte kan echter
gezegd worden, dat Zuid-Afrika
over een inlichtingendienst be
schikt, die voor geen enkele ter
wereld onder doet en dat. als het
gevaar werkelijk voor de deur
staat, beslist afdoende maatrege
len getroffen zullen worden. De
havens zullen, voorzover dit men
selijkerwijs mogelijk is. hermetisch
tegen alle communistische aansla
gen beveiligd zijn.