Het gist en rommelt in de Reinaertstad
Zestiende eeuws kerkgebouw in
Kruiningen nu gerestaureerd
SCHRIJF- EN TEKENWEDSTRIJD
COMITÉ KINDERPOSTZEGELS
WOENSDAG 21 NOVEMBER 1956
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
TOCH NIET ZO GEMOEDELIJK?
Vroede vaderen schreven een brief
MET Z'N PLECHTIG zwart omfloerste, enigszins omvangrijke
lichaam, met een mal krom pijpje tussen de tanden geklemd en met het
platte hoofddeksel, dat de geestelijken in het zuiden altijd iets schelms
geeft, was de pastoor, die daar in Hulst op de Markt stond, een toon
beeld van de gemoedelijkheid, die men de (Zeeuws) Vlamingen zo
gaarne toedicht. Hij stond er in de devote, zachtgele lichtcirkel van
een straatlantaarn en hij wachtte op de bus. Zo ogenschijnlijk vol
geduld. Volkomen passend in het beeld dat men zich veelal van dat
idyllische Hulst met z'n wallen en z'n raadhuis, z'n basiliek en z'n
grappige straatjes, vormt.
Van Hulst, de Reinaertstad
Maar wie zal nagaan of de typering
van die gemoedelijke pastoor niet vol
slagen onjuist was? Wie weet, stond
daar in die devote, zachtgele licht
cirkel die avond wel een vaatje bus
kruit, een bullebak van een man, die
ten prooi aan heftige opstandigheid,
aan doffe woede misschien wel, z'n
tanden stond stuk te bijten op dat
zelfde malle, kromme pijpje!
't Is niet waarschijnlijk, maar mo
gelijk is het wel! Evenzeer mogelijk
als liet feit, dat het op het ogenblik
in het idyllische Hulst ook rommelt en
gist, zo zeer zelfs, dat een goed toe
hoorder het hier en daar venijnig kan
horen sissen. Zoals nog vorige week
het geval was, toen burgemeester en
wethouders stoom hadden afgeblazen
en toen een plaatselijke journalist die
afblazerij dewelke men gaarne had
geheim gehouden in zijn blad pu
bliceerde onder de kop: „Gemeente
bestuur breekt met Reinaertcomité"
en die toen zonder nader op achter-
ronden in te gaan en zonder verdui-
elijkend commentaar de navolgende
brief van B. en W. aan de „Heren
leden van het Reinaertcomité" liet af
drukken:
„De verhouding tussen ons colle
ge en uw comité in zijn huidige sa
menstelling is dei-mate, door ge
dragingen tegenover en uitlatin
gen aan ons adres, verstoord, dat
een basis van samenwerking niet
meer aanwezig kan worden geacht.
Wij misprijzen ten zeerste de, zo
wel in uw vergaderingen als in het
openbaar gebezigde uitdrukkingen
en platvloerse, cultuurloze scherts
in de richting van ons college of
van individuele leden. De methode,
om het door één onzer wethouders
op een vergadering gesprokene,
buiten zijn voorkennis, door band
opname vast te leggen, behoeft
voorzeker geen enkel commentaar.
Het is onbegrijpelijk, hoe de mees
ten van U zo tolerant zijn ten op
zichte van feiten, welke op zijn
zachtst gezegd getuigen van wei
nig respect voor de overheid. De
tegenwerking van uw comité bij
de effectuering van raadsbesluiten
Is daarvan evenzeer een uiting."
Dat is allemaal niet gering!
„Platvloerse, cultuurloze scherts",
een „bandopname buiten voorken
nis" en „weinig respect voor de
overheid". Dat alles duidt toch
minstens op enkele meningsver
schillen, die ook ten nauwste de
burgerij van het goede Hulst, zo
DE VOS REINAERDE
lachende derde?
(FOTO P.Z.C.)
innig verbonden aan de Reinaerts-
feesten, raken. Enige opheldering
zou wellicht niet overbodig zijn.
„Kunnen wij een gesprek met U
hebben over deze kwestie?" zo vroe
gen wij de heer A. L. S. Lnokefeer,
burgemeester van Hulst. Zijn ant-
"woord was even duidelijk als kern
achtig: „Dat kunt TJ niet", zo luidde
liet, waarna de burgemeester er aan
toevoegde, dat dit zijn antwoord
niet als een onheusheid was bedoeld,
maar dat hij, noch zijn wethouders,
pubMkatie wenste. Ondanks het feit,
zoas wy opmerkten, dat B. en W. van
Hulst deze kwestie met hun rond-
schrijven aan de (12) leden van het
Reinaertcomité reeds in de openbaai-
heid hadden gebracht.
V oor geschiedenis
De kwestie heeft "uiteraard, zoals
alle kwesties altijd hebben, een voor
geschiedenis, die begonnen is met een
gemeentelijke subsidie van f 1000.
voor de aankoop van stof voor te ma
ken kostuums, die in de Reinaert-
optocht gedragen werden. De burgers
van Hulst, leden van de diverse buurt
verenigingen, vervaardigden die kos
tuums zelf, gaven er tijd en moeite
aan en leverden zo nodig zelf nog ont
brekende „onderdelen". Na afloop van
de feestelijkheden vroeg het Reinaert
comité een bespreking aan met B. en
W. over 't bewaren van de kostuums,
waarbij men tevens zou spreken over
de mogelijkheid tot overname van de
kostuums door het comité.
Die bespreking is nooit gehouden.
In plaats daarvan ontving het Rein
aertcomité een briefje van B. en W.
met de mededeling, dat de kostumm3
ingevolge een raadsbesluit bezit der
gemeente waren en in het bezit van de
gemeente gesteld dienden te worden.
De gemeente zou dan bepalen hoe en
waar de kostuums bewaard zouden
kunnen worden. B. en W. verzochten
het comité de kostuums in het stad
huis af te geven. Naderhand schreven
B. en W. nog een briefje, waarin me
degedeeld werd, dat een onderhoud in
overweging genomen zou worden, na
dat de kostuums ingeleverd zouden
zijn.
Het Reinaertcomité heeft toen op
zijn beurt geantwoord, dat aan de ver
tegenwoordigers der buurtverenigin
gen een mededeling was gezonden
over tijdstip en plaats van inlevering
der kostuums.
De dag daarna ontving het comité
het in dit artikel gepubliceerde schrij
ven van B. en W.
Geen „band"
Willem, die de 3Luloc maakte, kan
nimmer bevroed hebben, dat Reinaert,
de felle met de rode baerde, zijn gees
teskind, nog in '56 zoveel verwarring
en narigheid zou stichten in het Zoete
Land van W'aesMaar het heeft er
wel alle schijn van, dat prof. dr. AV. G.
Hellinga, uit Amsterdam, de spijker
grandioos op de kop sloeg, toen hij in
de academische zitting van liet eerste
Reinaertfeest in Hulst (31 mei 1954)
o.m. betoogde: „het behoort tot de es
sentie van het middeleeuwse dieren
epos „Van den Vos Reinaerde", dat de
geleerden elkaar nu nog in de haren
zitten over de juiste plaats, waar au
teur Willem z'n epos plaatste"
Het zijn op het ogenblik nu wel niet
direct geleerden, die elkaar in de ha
ren zitten en het gaat evenmin over
de plaats van het epos, maar men zit
elkaar toch onmiskenbaar in dë.haren.
Over de Reinaert!
„De methode, om het door één onzer
wethouders op een vergadering ge
sprokene, buiten zijn voorkennis, door
bandopname vast te leggen, behoeft
voorzeker geen enkel commentaar",
zo schrijven B. en W-. van Hulst.
Maar die methode heeft dat com
mentaar juist zo broodnodig! Waait er
is helemaal geen bandopname! En ge
steld, dat er een bandopname zou zijn
zo vragen velen zich af, zou dat dan
zo bezwaarlijk zijn? Was 's wethou
ders woord niet voor herhaling vat
baar
Men ontkomt niet aan de indruk, dat
enige leden van het Reinaertcomité
met een verhaaltje over een bandop
name, het vosje waardig, een proef
ballonnetje hebben willen oplaten en
indien zulks inderaad het geval is, dan
dient gezegd, dat die vlieger vlot en
zonder mankeren is opgegaan. Van
verschillende zijden verklaarde men
ons met nadruk, dat er beslist geen
bandopname van de bedoelde vergade
ring bestaat.
„Platvloerse, cultuurloze scherts in
Naar het schijnt zijn er destijds
in een opgewekte vergadering en
kele boertige opmerkingen gelan
ceerd in een parodie op.jawel,
op de Reinaert, want ook in deze
hedendaagse geschiedenis komt
voortdurend de spitse rode baard
van „de felle" om de hoek kijken.
In die parodie dan wei-den bestaan
de Hulster toestanden onder de
luimige loep genomen en ook de
vroede vaderen ontkwamen daar
niet aan. „Cultuurloze scherts"?
Ach, welk een zwaarwichtige
woorden in een stad. die zich tot
Reinaertstad maakte!
DERTIG JAAR „VOOR HET KIND"
Expositie „Vijfduizend jaar
schrift en schrijven".
Van 11 december 1956 tot 11 maart
1957 zal in Amsterdam de internatio
nale tentoonstelling „5000 jaar schrift
en schryven" worden georganiseerd
„Tegenwerking bij de effectuering
van raadsbesluiten"
Tja. dat klinkt ernstig. Dat slaat
dan op die kostuumgeschiedenis,
maar als onze bronnen juist zijn (en
er is geen enkele reden om aan te ne
men dat ze onjuist zouden zijn! dan is
het Reinaertcomité als eerste met het
voorstel gekomen om over deze zaak
eens in gemoede te praten.
„Hulst maakte zich onmiskenbaar
tot „Reinaertstad"! schreven wij in
mei 1954.
Het /.iet er naar uit, dat dit in meer
dan één opzicht historische woorden
zijn geweestWij menen zelfs te heb
ben opgemerkt, dat de bronzen Rein
aert, dat kostelijke standbeeldje van
het lepe Vosje in Hulst, sinds enkele
weken nog sluwer grijnslacht dan hij
toch al deed. Maar dat kon ook ver
beelding zijn
door het Koninkljjk Instituut voorde
Tropen in samenwerking met de
stichting het Amsterdams Schriftniu-
senm. Ilr. W. Drees heeft van deze
tentoonstelling het beschermheer
schap aanvaard en zal de tentoon
stelling op 11 december a,s. oppnen.
Teneinde deze tentoonstelling nu
tot in de verste hoeken van ons land
j bekend te maken en het feit te her-
I «It-nkeu dat door het Nederlands ('«-
I mité Mior Kinderpostzegels dit jaar
de kinderpostzegels voor de 30e maal
worden uitgegeven, werd door de
stichting Jfct Amsterdams Schrift-
museum, liet Koninklijk Instituut
voor de Tropen en het Nederlands
Comité voor Kinderpostzegels de Na
tionale Schrijf-, Teken en Kleurwed-
strjjd 1956 uitgeschreven.
Hiervoor weixl door het Amster
dams Sehriftmuseum met medewer
king van het Departement van On
derwijs, Kunsten en Wetenschappen
aan 10.500 scholen voor algemeen
vormend onderwijs „De Wedstrijd-
krant van Nederland" toegezonden,
waarin de voorwaarden e.a. werden
vermeld.
De prijzen werden beschikbaar ge
steld door de Federatie van de Ned.
Ver. v. d. Kantoorboekhandel en de
Bond van Leveranciers aan de Kan
toorboekhandel Beleka.
Het voor deze wedstrijd benodigde
tekenpapier werd door de georgani
seerde kantoorboekhandel gratis ter
beschikking van deelnemende leerlin
gen en/of scholen gesteld.
De belangstelling van de Neder
landse schoolwereld is zó groot, dat
een nieuwe hoeveelheid papier moest
worden aangemaakt om aan de viaag
te kunnen voldoen. Door de 1200
deelnemende kantoorboekhandelaren
werd reeds meer dan 400.00 vel
tekenpapier uitgereikt en nog steeds
blijven de aanvragen binnenstromen.
Ook wordt door vele scholen eigen
tekenpapier gebruikt. Een voorzich
tige raming doet zien dat ruim
500.000 leerlingen aan de wedstrijd
deelnemen.
Als speciale attractie ontvangt
elke aan deze wedstrijd deelne
mende school 10 gratis toegangs
bewijzen voor de tentoonstelling
en wel zes voor de leerlingen, die
de beste werkstukken hebben ver
vaardigd en vier voor de leer
krachten.
Teneinde teleurstelling door
eventuele stagnatie in de afleve
ring van het tekenpapier te voor
komen, is besloten de datum van
inzending te verlengen tot uiter
lijk 30 november 1956.
Het idyllische Hulst, met z'n grap
pige straatjes.
.(FOTO P.Z.C.)
NA DE FEBRUARl-RAMP
Interieur aanzienlijk verfraaid
In de gerestaureerde hervormde kerk van Kruiningen herinneren
nu twee ramen, ter weerszijden van de vijfhonderd jaar oude preek
stoel, aan een van de rampzaligste periodes uit de geschiedenis van
deze Bevelandse gemeente. Een huisvader, met zijn gehele gezin vluch
tend uit het overstroomde Kruiningen, strekt in vertwijfeling zijn
armen ten hemel uit. „Meester bekommert het U niet dat wij ver
gaan", is het tekstwoord uit Marcus 4, dat hiermee zo treffend wordt
uitgebeeld. Uit hetzelfde bijbelboek is het woord van Jezus tot zijn
discipelen: „Wat zijt gij vreesachtig. Hoe hebt gij geen geloof?" in
het tweede raam weergegeven. Omringd door wrakhout en verdron
ken huisraad zwalken vluchtelingen in een roeiboot stuurloos rond.
meer te doen restaureren, dan aan
vankelijk in verband met de finan
ciën, de bedoeling was,.
Mooier
Een jaar lang zijn de ambachtslie
den in dit kerkgebouw bezig ge
weest. Op het ogenblik wordt er nog
druk gewerkt aan de „laatste lood
jes". Maar reeds nu mag geconsta
teerd worden, dat uit de ellende van
de ramp ook hier nog iets goeds is
geboren. Vooral het interieur van 't
keikgebouw is mooier en stijlvoller
geworden dan het was. Eén van de
grootste verbeteringen is wel het
vei-wijderen van de weinig fraaie or
gelgalerij boven de ingang in de
westgevel. Het orgel heeft nu een
plaats gekregen boven de consisto
riekamer. Voorlopig is het nog' het
oude instrument, in afwachting van
het nieuwe orgel, dat eerst later ge
reed zal kunnen zijn. Deze verplaat
sing van het orgel heeft tot gevolg
gehad, dat liet hoge raam boven de
ingang, tot dusver voor de helft dooi
de orgelgalerij afgeschermd, nu over
de gehele lengte het licht van buiten
in de kerk laat vallen. Mét het geheel
nieuwe houten plafond, dat in licht
blauwe kleuren werd geschilderd,
heeft het interieur hierdoor een ge
heel ander aanzien gekregen. Daar
hel teakhouten raam de laatste tijd
sterk door regende, is 't tegelijk met
de restauratie weer in zijn oorspron
kelijke staat (natuursteen) gebracht.
Een groot probleem is het weg
werken van liet zout in de muren ge
weest. Aan de binnenzijde zijn deze
over een liuogto van drie meter ge
heel uitgekapt en vernieuwd, waarna
een lambrizeriitg werd aangebracht.
Aan de buitenkant zijn de muren ook
grondig opgeknapt. Verweerde stenen
werden vervangen en verder zijn de
muren geheel opnieuw gevoegd. Sterk
hadden ook de natuurstenen en de
pilaren van het optrekkende vocht
geleden. Voor zover nodig, zijn deze
thans vernieuwd en om het optrek
ken van vocht te verhinderen, zijn
er op de fundamenten van de pilaren
plasticlagen aangebracht. Pas over
enkele jaren zal definitief blijken of
Het antwoord op de hier ge
symboliseerde bijbelwoorden geeft
dit keikgebouw thans zelf. Het be
dehuis, waarin op de avond van
do lste februari 1953 het zeewa
ter 1.68 m. hoog stond, waar tot
22 juli van dat jaar elke dag twee
keer de zee binnenstroomde, is nu
mooier en lieflijker dan het ooit
is geweest.
Zoals gemeld, zal dit gerestaureer
de kerkgebouw donderdag 29 no
vember in een bijzondere dienst weer
in gebruik worden genomen. Een be
langrijke gebeurtenis voor de her
vormde gemeente van Kruiningen, die
nu reeds een jaar in het dorpshuis
haar kerkdiensten houdt. Niet minder
belangrijk voor de burgerlijke ge
meente, voor wie het gereedkomen
van deze kerkrestauratie min of meer
het sluitstuk van het herstel van
Kruiningen betekent.
Troosteloos, zoals alles in Kruinin-
jen, zag de kerk er uit, toen op die
22ste juli 1953 na de dijkdichting,
voor het eerst geen zeewater het ge
bouw meer binnendrong. Nadat de
schoonmaakploegen de dikke laag
ebslik hadden verwijderd, kon de
schade worden opgenonien. De vloe
ren waren verzakt door het inzakken
van oude graven, alle banken waren
ïhadiga, tot drie en een halve me
ter hoogte was het zoute water in
de muren en pilaren getrokken, het
gestucadoorde plafond was bescha
digd door het lekwater van het door
de stroom beschadigde dak. Er kwam
een provisorisch herstel. Een nieuwe
houten vloer werd in het middenschip
gelegd, kerkstoelen vervingen- daal
de houten banken, de muren werden
van een nieuwe pleisterlaag voor
zien en zo kon een jaar na de ramp,
het bedehuis in een indrukwekkende
dienst betrokken worden.
Voorlopig slechts, want een gron
dige restauratie van deze vijftiende
eeuwse kerk, was dringend noodza
kelijk. Monumentenzorg toonde zijn
belangstelling en na verschillende be
sprekingen was het in de loop van
1955 zover, dat met de restauratie
kon worden begonnen. Later maakte
Monumentenzorg het mogelijk nóg
dit „Wapen" in de strijd -tegen
vocht hier effectief heeft gewerkt.
De zitbanken langs de zijmuren,
welke van zacht hout waren en in de
lengterichting van de kerk waren op
gesteld, zijn nu vervangen door ei
kenhouten banken, die achter elkaar
zijn geplaatst. De antieke zogenaam
de herenbanken en de preekstoel heb
ben ook een grondige restauratie on
dergaan en, zoals reeds opgemerkt,
zijn er twee fraaie glas-in-loodramen
gekomen, die de vroegere in felle
kleiu-en geschilderde ramen vervan
gen. Door het wegbreken van de ou
de oi-gelgalerij. komt 't antieke tocht-
portaal aan de ingang thans even
eens veel beter tot zijn recht.
Verder bestond de restauratie on
der meer uit het vernieuwen van het
leien dak, het verfraaien van de
consistoriekamer in Oudhollandse
stijl en het bouwen van een toegangs
portaal met toilet voor de consisto
riekamer welke tot dusver direct met
de buitenlucht >n verbinding stond.
Het werk dat werd uitgevoerd on
der leiding van architect M. ,T. Ie
Clercq, werd grotendeels verricht
door aannemers uit de eigen gemeen
te. Groot is de financiële medewer
king geweest, welke de hei-vormde
gemeente voor dit kapitale werk
mocht ontvangen. De gemeenteleden
zelf bleven echter ook niet achter.
Uit een gehouden geldinzameling zal
de aanschaf van een nieuwe avond
maalstafel kunnen worden bekostigd.
Advertentie j.
Alken NIVEA bevat Eurerit
bel voedingsmiddel voor de huid
