Russische bommen en granaten op
vrijheidsstrijders in Hongarije
Hoofdkwartier Franse
communisten in brand
Vage aanduiding van toekomstig
beleid door minister Hofstra
oi
KLANKBORD
DOMDBRDAQ 8 NOVEMBER 1959
P BO V IV O 1 ALB ZEBUWSB OOUBANT
S
REGERING WEIGERT WESTELIJKE HULP
Het Wereldgebeuren
Hongerende burgers van Boedapest
durven niet op straat te komen
Met artillerievuur, bommenwerpers en straaljagers hebben de Russen
gisteren aanvallen gedaan op Dunapentele, een grote industriestad ten
zuiden van Hongarije's gekwelde hoofdstad Boedapest. Volgens de vrije
radio Racockzy hielden de opstandelingen echter dapper stand tegen de
geweldige, gemechaniseerde overmacht. Russische tanks naderden gis
termiddag de buitenwijken van Dunapentele uit drie richtingen. „Als de
herkozen president van de Verenigde Staten in zijn tweede ambtstermijn
de kant der verdrukten kiest, moge zijn stappen dan gezegend zijn", aldus
radio Racockzy, die aan deze uitroep een verzoek om hulp verbond. Wij
onderbreken onze uitzending thans om enige tijd deel te nemen aan de
strijd op de barricaden, aldus de vrije zender. Later maakte de zender
bekend, dat het verzet ook tot het bittere einde wordt volgehouden in de
steden Kecskement, Palosca en Mohacs.
Er zouden volgens andere berichten veldslagen woeden in het wgsten
van Hongarije, in Pecs en in de nieuwe naoorlogse staalstad Stalinvaros
(Stalinstad)die in Midden-Hongarije ligt.
Woensdag in Wenen aangekomen
Hongaarse vluchtelingen hebben
medegedeeld dat de Hongaarse op
standelingen in bepaalde delen van
Boedapest nog steeds stand houden te
gen een overweldigende Russische
meerderheid. In de Hongaarse hoofd
stad woeden branden, terwijl vele
huizen vernield zijn. Gewonden en
doden liggen door elkander op straat
en niemand durft, uit angst door de
Russen beschoten te zullen worden,
de straat op te gaan, om de ge
kwetsten te verzorgen.
In totaal is tot nu toe een zeshon-
derdtal Hongaarse militairen over
de Hongaarse grens uitgeweken.
Sinds het, nu vijf dagen geleden,
afkondigen van het uitgaansverbod
in Boedapest, zijn de winkels geslo
ten geweest.
De Hongaarse, hoofdstad wordt
door een algehele uithongering be
dreigd. Reeds voor het uitbreken van
de opstand baarde de levensmidde.
lenvoorziening zorgen. De bevolking
zit bijeen In de huizen, zonder eten
en vaak zonder brandstoffen.
Politieke kringen in Belgrado
hebben meegedeeld, dat de secre
taris van de Joego-Slavische am
bassade, in Boedapest ernstig ge
wond is door een op hem afge
vuurde Russische tankgranaat.
De secretaris stond achter het
raam van de ambassade naar
voorbijrijdende tanks te kijken,
tot een van deze tanks plotseling
in het wilde weg het vuur open
de. Een van de granaten trof de
ambassade en kort daarna over
leed de secretaris, Milenko Mi-
lovanow, aan zijn verwondingen.
De voormalige Hongaarse premier,
Ferenc Nagy, is dinsdagavond uit
Zürich naar Parijs en New.York
vertrokken, vastbesloten zoveel mo
gelijk V.N.-afgevaardigden te over
tuigen van de noodzaak van een po
litiemacht der Verenigde Naties
voor Hongarije. Ferenc Nagy werd
in 1947 door de communisten uit zijn
functie verdreven. De Sowjet-rege-
ring heeft, voor zover bekend, nog
niet geantwoord op de resolutie van
de algemene vergadering der Ver.
Naties, waarin beëindiging van de
strijd, terugtrekking van de Sowjet-
troepen uit Hongarije en toelating
van V.N.-waarnemers wordt geëist.
Nog geen contact met Alfred
van Sprang in Boedapest
Over Alfred van Sprang, de N.C.R.
V.-verslaggever, die voor de gezamen
lijke omroepverenigingen reportages
heeft verzorgd van de opstand in Hon
garjje, is tot op heden niets bekend.
Het laatste contact tussen Van
Sprang en Hilversum kwam tot stand
in een telefoongesprek op zondagoch
tend 4 november, toen hjj meedeelde,
dat Boedapest onder vuur lag van
Russische tanks.
Op dat moment bevond Van Sprang
zich in het gebouw .van het Neder
landse gezantschap, ongeveer 25 ki
lometer buiten Boedapest. Men
neemt aan, dat hij zich thans onder
bescherming van de diplomatiek on
schendbare Nederlandse gezant be
vindt en het juiste moment afwacht
voor zijn terugkeer naar Nederland.
In samenwerkmg met het ministerie
van buitenlandse zaken en de rijks
voorlichtingsdienst stelt de N.C.R.V.
alles in het werk, Alfred van Sprang
per telefoon of telegram te bereiken,
maar zelfs door de diplomatieke
diensten was er tot dinsdagmiddag
geen mogelijkheid van Boedapest uit
met de buitenwereld in verbinding te
komen.
MET WIE? In Los Angeles werd
mevrouw Florence Berson tot vijf
dagen gevangenisstraf veroordeeld
wegens het verstoren van de orde.
Zij belde haar man minstens zestig
keer per dag op de zaak op. Ze ver
klaarde dat als volgt: „Ik wilde al
leen maar weten hoe het met hem
ging".
STICK. In het Westduitse plaatsje
Hamm werd juffrouw Schössler door
haar patroon ontslagen uit haar be
trekking als winkelbediende, omdat
ze weigerde lipstick te gebruiken. Ze
ging een proces tegen hem aan, dat
ze glansrijk won. Vervolgens zocht
ze een nieuwe betrekking: in een
warenhuis ging zij lipsticks verko
pen.
De Sow jet-premier Boelganin heeft
zijn Indiase collega Nehroe in ant
woord op diens nota verzekerd, dat
de Sowjet.regering met de Hongaar
se regering over de terugtrekking
van haar troepen zal onderhandelen
„als vrede en orde zijn hersteld", zo
is woensdag in Nieuw-Delhi bekend
gemaakt.
Radlo-Boedapest heeft woensdag
hulp van het westen afgewezen. Het
zei de Sowjetregering evenwel dank
voor haar belofte tot hulp. „Onze
trots verbiedt ons, enige hulp van de
kapitalistische landen te aanvaar
den", aldus de radio.
Engeland zal een voorstel van Pa
kistan, om een internationale poli
tiemacht naar Hongarije te sturen,
in de Verenigde Naties steunen.
Herstel van Suezkanaal
duurt minstens een maand
Een directeur van de vroegere
Suezkanaal-maatschappij heeft in
Londen verklaard, dat het tenminste
een maand zal duren voor een schip
door het Suezkanaal zal kunnen va
ren. De Egyptische vertegenwoordiger
in de Verenigde Naties heeft 't Brits-
Franse voorstel om technici van de
gecombineerde Brits-Franse strijd
krachten onmiddellijk te laten be
ginnen met het vrijmaken van het
Suezkanaal, gisteren verworpen. Ver
nomen wordt, dat secretaris-generaal
Hammarskjöld de Skandinavische lan
den polst over de mogelijkheid, dat
Skandinavische technici de oprui
mingswerkzaamheden overnemen
van de Engelsen en Fransen. Ook aan
Nederland zou volgens een onbeves
tigd Reuterbericht uit Kopenhagen
zijn gevraagd, te helpen.
Twee Nederlandse bladen
in Indonesië .verboden.
Het invoeren en verspreiden in In
donesië van twee Nederlandse week
bladen, de „Katholieke Illustratie" en
de „Wereldkroniek", is verboden.
Een desbetreffend besluit van minis
ter-president Ali Sastroamidjojo is
woensdag in het Indonesische staats
blad afgekondigd. Beide weekbladen
zouden „voortdurend trachten mate
riaal te verzamelen om de naam van
Indonesië te besmeuren".
De nummers van 5 mei en 2 juni van
de „Katholieke Illustratie" en van 17
maart van de „Wereldkroniek" wor
den genoemd, waarin artikelen' zijn
voorgekomen, die Indonesië „belaste
ren". Van de redacties van beide
weekbladen vernemen wij, dat deze
artikelen tot onderwerp hadden het
proces wijlen Leon Jungschlager en
de reis van Soekarno naar de V.S.
Jonge betogers
bestormden
gebouw
Het hoofdkwartier van de Fran
se communistische partij in Parijs
is gisteravond door een grote me
nigte jongelui bestormd en in brand
gestoken. Dit gebeurde nadat een
menigte van 20.000 personen een
protestmars was begonnen bij de
Are de Triomphe. Spoedig maakten
zich duizenden jonge mensen uit de
betrekkelijk rustige demonstratie
los om het communistische hoofd
kwartier te bestormen.
Een sterke knokploeg van de com
munistische partij had voor" het grote
gebouw post gevat, maar zij werd on
middellijk verstrooid. De betogers
sloegen de mét ijzer beslagen eiken
deuren van het hoofdkwartier in en
begaven zich de trappen op, waar zij
en passant nog enige partijfunctiona
rissen naar beneden wierpen.
Op de eerste verdieping werd een
geweldig vuur gesticht van stoelen en
papieren, vloerkleden en gordijnen.
Uit de ramen wierpen de demonstran
ten een lawine van papieren, stoelen,
bureaus en partijportretten.
De brand kon door de brandweer
onder controle worden gebracht, na-
Tijdens een buitengewone algemene
vergadering van het Nederlands
Olympisch Comité in Den Haagis
bekendgemaakt, dat er geen Neder
landse ploeg zal deelnemen aan de
Olympische Spelen in Melbourne. Het
hoofdbestuur van het N.O.C. tijdens
deze historische vergadering: v.hn.r.
de heren C. Kerdel, ir. A. Paulen,
jhr. L. J. Quarles van JJfford, dr. J.
Linthorst Homan en generaal-ma-
joor C. F. Pahud de Mortanges. Dr.
J. N. van Houten is niet zichtbaar op
deze foto.
dat politiemannen zich een weg had
den geslagen door de betogers, die de
brandweerlieden tegenhielden. De eer
ste en tweede verdieping van het
hoofdkwartier aan de Place de Cha-
teaudun zijn uitgebrand.
United Press meldde gisteravond,
dat ook het gebouw waarin het com
munistische partijorgaan l'Humanité
wordt geredigeerd en gedrukt in
brand Is gestoken.
In handen van de voorzitter
van de Tweede Kamer legden
dinsdagmiddag de meeste nieu- s
we Kamerleden de eden of
verklaringen en beloften af.
De foto geeft een beeld van 'n
gedeelte van de Kamer tijdens
de eedsaflegging van de Ka
merleden.
Betogingen in Djakarta
tegen Britten en Fransen
Duizenden woedende demonstran
ten hebben gisteren aanvallen gedaan
op de Franse en Britse ambassades in
Djakarta, waarbij zij stenen gooiden,
de Franse en Britse vlaggen omlaag
haalden en het Britse voorlichtings
centrum vernielden.
De incidenten volgden op een mas
sabijeenkomst, die was georganiseerd
als protest tegen de Franse en Britse
acties in Egypte.
Een aantal demonstranten baande
zich mét geweld een weg naar het
Britse voorlichtingscentrum, waarvan
zij alle ruiten braken, en de boeken
en tijdschriften im brand staken. De
brandweer wist het vuur onmiddel
lijk te blussen.
Nieuwe directeur voor de
stenografische inrichting
(Van onze parlementaire redacteur).
Tot directeur van de stenografi
sche inrichting van de Staten-Gene-
raal is in de vacature van de kort
geleden overleden lieer Rletjens be
noemd de heer H. van de Velde, tot
dusver onderdirecteur. Tot onderdi
recteur werd benoemd de heer C.
Venema, tot dusver stenograaf bij
de stenografische inrichting der Sta.
ten-Generaal. De voorzitter van de
Tweede Kamer heeft dit in de
woensdagmiddag gehouden vergade
ring van de Kamer medegedeeld.
Belgen schorsten cultureel
akkoord met Russen op
De commissie van buitenlandse
zaken van de Belgische Senaat heeft
woensdag, na een toespraak van mi
nister Spaak, eenstemmig besloten
de regering uit te nodigen het cultu
reel akkoord tussen België en de
Sowjet-Unie, dat de vorige week
door Spaak in Moskou is getekend,
voorlopig niet in toepassing te bren
gen, in verband met de gebeurtenis,
sen in Hongarije.
Jhr Sandberg uit redactie.
Naar wij vernemen heeft de Am-<
sterdamse uitgever G. A. van Oor
schot, de directeur der Amsterdam
se gemeentemusea, jhr. W. J. B. H.
Sandberg, verwijderd uit de redac
tie van het door hem uitgegeven
verzameld werk van dr. Johan
Brouwer, aldus meldde Het Parool
dinsdag. De heer Brouwer was na
melijk een tegenstander van de
dictatuur. Uit in deze courant
gepubliceerde uitlatingen van de
heer Sandberg en uit mededelingen
die hij telefonisch aan de heer Van
Oorschot deed, bleek zijn standpunt
ten aanzien van de vrijheidsstrij
ders in Hongarije dermate dubieus,
dat de heer Van Oorschot hem niet
langer beschouwde als iemand die
in deze redactie-commissie zitting
behoorde te hebben.
Ook de heer Sandberg stelde er
prijs op zich terug te trekken.
Volgens gisteren in Djakarta ont
vangen berichten is een Nederland
se onderwijzeres, mevrouw F. Kol-
mus, zondagavond in haar huis in»
Pangkalpinang op Banka vermoord.
Mevrouw Kolmus was onderwijze
res op een Nederlandse particuliere
school in Pangkalpinang.
FINANCIËLE BESCHOUWINGEN IN TWEEDE KAMER
Verhoging van rentevoet gaat
ten koste van de woningbouw
Van onze parlementaire redacteur)
Als algemene stelregel voor het toekomstige financiële beleid zal moeten
gelden geen aanvaarding van verdere staatsuitgaven zonder dat daar tegen
over een evenredige versterking van de middelen staat. De minister van fi
nanciën, de heer Hofstra, heeft deze waarheid woensdagmiddag, tijdens de
algemene financiële beschouwingen over de rijksbegroting voor 1957 ver
kondigd in de Tweede Kamer. Als de regering kans ziet in de koriiende ja
ren inderdaad naar deze stelregel te leven dan is er althans dit gewonnen,
dat de financiële moeilijkheden, waarvoor ons land op dit ogenblik geplaatst
is, niet Vergroot worden. De bestaande moeilijkheden worden er niet door
opgeheven. Over de wijze waarop dat zal dienen te geschieden hulde de mi
nister zich in geheimzinnigheid. H\j wist het blijkbaar nog niet precies, al
had hjj er wel enkele globale denkbeelden over. H(j wenste tijd om er over na
te denken.
Uitvoerig besteedde de bewindsman
aandacht aan de financiële positie
van ons land. Hij stelde daarbij op de
voorgrond, dat een van de meest es
sentiële punten van het regeringsbe
leid moet zijn het gezond houden van
ons geld. Er moeten maatregelen ge
troffen worden tegen de overspan
ning van de conjunctuur. Er bestaat
enige bezorgdheid over de betalings
balans en over de deviezenreserves.
Op kernbasïs wordt het tekort op de
betalingsbalans over de eerste drie
kwartalen van 1956 geraamd op 408
miljoen gulden. Voor 1957 is de ver
wachting zeker niet zodanig, dat zon
der speciale maatregelen een ombui
ging van de ontwikkeling kan worden"
verkregen. Op zijn minst zou de posi
tie van de betalingsbalans met 500
miljoen moeten worden verbeterd.
Geen inflatie.
Een inflatoire financiering wees hij
af. Daardoor zal namelijk de woning
bouw in het gedrang komen. Maar
wat dan? Die vraag achtte de heer
Hofstra niet gemakkelijk te beant
woorden. Er zijn namelijk drie be
langrijke problemen. In de eerste
plaats dat van de nationale overbe-
steding. In de tweede plaats dat van
het gebrek aan evenwicht in de over
heidsfinanciën en in de derde plaats
dat van het tekort aan geld voor de
rijksoverheid op de kapitaalmarkt.
Vandaar dat de regering aan de S.E.
R. een rapport gevraag® heeft over
de bestedingen. In elk geval zo meen
de de minister, staan wij voor een
aantal beleidsbeslissingen, die geld
zullen kosten.
Een daarvan is het niet weder
invoeren van de omzetbelasting op
textiel. Dat kost ongeveer zestig
miljoen gulden. Ook de landbouw
zal in de toekomst meer kosten,
vermoedelijk tussen de 250 en 300
miljoen. Daar tegenover dienen
compenserende maatregelen ge
troffen te worden, waarbij de
overheid een belangrijke rol moet
spelen. In deze tija van hoogcon
junctuur achtte de minister het
gewenst de vraag af te remmen.
Een instrument om de bestedin
gen te reglementeren is de rente
voet. Als men de rente laat stij
gen gaat dat echter ten koste van
de zwakkere en niet van de ster
ke ondernemingen. Die zwakkere
is-de woningbouw. Daarom wees
de bewindsman de renteverhoging
af.
De regering begrijpt, dat zrj in elk
geval iets zal moeten doen; daarom
geeft zij in overweging bezuiniging
op verschillende nitgaven •'wis de
Vertrouwensvotum
Dwigt D. Eisenhower heeft dus de
Amerikaanse presidentsverkie
zingen voor een tweede' keer
gewonnen; het volk heeft beslist, dat
hij een nieuwe ambtstermijn van vier
jaren mag vervullen. Deze beslissing
betekent voor dc 66-iarige held uit
de Tweede Wereldoorlog een motie
van vertrouwen in het beleid, dat hij
gedurende de afgelopen jaren als
president heeft gevoerd. Kennelijk
zien de Amerikanen in deze, door de
grote gebeurtenissen van de Tweede
Wereldoorlog gelouterde figuur, de
aangewezen man om nu ook verder
met ziin vaderlijke gezag en zijn te
gelijk bemoedigende en kalmerende
woorden op ogenblikken van span
ning, voorop te gaan bij de verdere
ontwikkeling van de Nieuwe Wereld.
Dat zijn gezondheidstoestand het af
gelopen jaar reden tot ongerustheid
had gegeven, is klaarblijkelijk niet
een factor van betekenis geweest bij
de presidentsverkiezing. Evenmin
kan dat worden gezegd van de kwes-
tie-Nixon.
Van democratische zijde was be
toogd dat men aan vice-presi
dent Richard (Dick) Nixon, af
komstig uit de meest rechtse hoek
in de Republikeinse partij, geen twee
de ambtstermen moest gunnen, en
dat men dus aan het team Eisenho
werNixon steun moest onthouden.
Zou Eisenhower immers om welke
reden dan ook een tweede ambts
periode niet geheel uitdienen, dan
zou men aan de „isolationistische"
rijkaards van de Republikeinse rech
tervleugel zijn overgeleverd. Maar
deze „dreiging" heeft de kiezers niet
kunnen afbrengen van steun aan het
Republikeinse tweemanschap.
Respect voor de grote figuur Eisen
hower heeft bij de beslissing van het
kiezerscorps klaarblijkelijk de door
slag gegeven. Door een in meerder
heid Democratisch congres te kiezen,
hebben de Amerikanen overigens er
voor gezorgd, dat de Republikeinse
president geen ultra-Republikeinse
koers kan varen.
ok de democratische kandidaat
Stevenson is een man met vele
bekwaamheden, die met Eisen
hower één belangrijke trek, namelijk
die van bedachtzaamheid, gemeen
heeft. Hoe hij zich als president zou
houden, kan echter niemand weten,
terwijl Eisenhower de afgelopen vier
jaar de kans had gekregen, te laten
zien wat hij waard was. Daarbij komt
dan nog de Amerikaanse afkeer van
intellectuelen, die waarschijnlijk ook
een factor van betekenis is geweest.
Stevenson heeft dit jaar in de ver
kiezingscampagne recht op de man
af gesproken, maar men had niet
vergeten, dat hij in 1952 zijn kritiek
vaak in zeer fijnzinnige bewoordin
gen goot, die zo geestig waren, dat
menigeen er niets van begreep. Dat
ook Stevenson een man van for
maat is, bleek weer uit de ruiterlijk
heid en sportiviteit, waarmee hij gis
teren al vroeg in de morgen zrjn ver
lies toegaf en zijn vertrouwen in
Eisenhower uitsprak.
De jongste gebeurtenissen in Hon
garije en in het Midden-Oosten
hebben op de Amerikaanse ver
kiezingen ongetwijfeld ook grote in
vloed gehad. Wat Hongarije betreft:
Toen het leek dat de opstand slaag
de, schreven de Republikeinen dat
toe aan Eisenhowers politiek. Een
ogenblik ontstond het gevaar, dat het
ingrijpen van de Russen op jl. zon
dag nu door de Democraten aan
Eisenhowers politiek zou worden
verweten, maar dat is kennelijk en
zeer terecht niet gebeurd. Veeleer
heeft men zich gerealiseerd, dat de
Russen verraderlijk weten om te
springen met de factor Macht. En
men heeft door zrjn stem Eisenho
wer gelijk gegeven, die met nadruk
had vastgesteld, dat Amerika niet
eenzijdig mag overgaan tot het af
schaffen van proefnemingen met de
waterstofbom; men mag immers niet
aannemen, dat de Russen dan het
zelfde zouden doenWat het Mid
den-Oosten betreft zullen de Ameri
kanen hebben begrepen, dat élke
Amerikaanse regering in dit verkie
zingsjaar min of meer besluiteloos
zou zijn geweest. Dat tenslotte in de
Verenigde Naties te elfder ure spij
kers met koppen werden geslagen
door de instelling van een interna
tionale politiemacht heeft wellicht
ook bijgedragen tot Eisenhowers ver
trouwensvotum.
DWIGHT D. EISENHOWER
vaderlijke woorden
bestedingen en de investeringen en de
afschaffing van subsidies. In elk ge
val zal bij de overheidsdiensten
voortdurend op het betrachten van
zuinigheid worden gelet. De com
missie, die zal adviseren over de wij
ziging van de comptabiliteitswet, zal
ook de mogelijkheid bestuderen van
de instelling van een apparaat, dat
de Kamer zal bijstaan bij de doelma
tigheidscontrole op de overheidsuit
gaven. De verhoging van de accijns
én het bijzonder invoerrecht op ben
zine noemde de heer Hofstra minder
bezwaarlijk dan het. herstel van de
omzetbelasting op de textiel. De laat
ste ligt namelijk veel meer in de cou-
snmntieve sfeer van de bevolking.
