HONGAARSE OPSTAND OOGST SUCCES
Russen op de aftocht
Nagy gewantrouwd
Verstoten leiders uit
Boedapest gevlucht
Tito vreest voor grote oorlog
KLANKBORD
TEGENOVER INDONESIË EEN
DUIDELIJK BELEID NODIG
Vand
aag.
DONDERDAG 1 NOVEMBER 1956
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Alle tekenen wijzen erop:
Kardinaal Mindszenty terug;
vorming nieuwe regering?
Alle tekenen wijzen er thans op, dat de Hongaarse opstand haar doel
heeft bereikt. Met het bloed van naar schatting 13.000 Hongaren is de
onafhankelijkheid van de Sowjet-Unie gekocht. Een hoge prijs, maar een,
die het Hongaarse volk, met hoge idealen bezield, heeft betaald voor de
omverwerping van wat een onmenselijke kwelling was geworden: het
Russische juk. De ontvangen berichten maken duidelijk, dat Hongarije
straks, na het optrekken van de kruitdamp, als een democratisch gere
geerde staat te voorschijn zal kunnen treden. De belangrijkste aanwijzing
van de uiteindelijke triomf der opstandelingen was het bericht, dat de
gehate Russen, die tijdens de opstand alleen aan doden reeds 2500 man
verloren, inderdaad Boedapest vrijwel verlaten hebben. De Sowjet-Unie
zou ook bereid zijn te onderhandelen over terugtrekking van de troepen
uit geheel Hongarije, aldus een mededeling van het radiostation in Boe
dapest, dat in handen der opstandelingen blijkt te zijn gevallen. Alleen
het radiostation der opstandelingen te Miskolcz toonde nog grote reser
ve en waarschuwde, dat de Russen slechts een schijnaftocht houden.
Het is waarschijnlijk, dat de re-
gering-Nagy binnen enkele dagen
het veld zal moeten ruimen voor
een niet-eommunistisch bewind.
Weliswaar kwam Nagy gisteren in
een rede opnieuw met grote belof
ten over terugtrekking der Russi
sche troepen en opzegging van het
pact van Warschau, maar hij
wordt door het volk gewantrouwd
en als 'n leugenaar beschouw. Kar
dinaal Mindszenty, gisteren volle
dig gerehabiliteerd en in Boeda
pest aangekomen, werd zelfs ge
noemd als toekomstig premier of
minister.
Namens praktisch alle rebellen-
strijdkrachten is gisteren het volgen
de program vastgesteld:
1. Onmiddellijk moet een conferen
tie van de naties van het pact van
Warschau uitgeschreven worden er
dit pact worden opgeheven.
2. Terugtrekking van alle Russi
sche troepen uit Hongarije per 31 de
cember. Zonodig zullen zij er met ge
weld worden uitgezet.
3. Tegen alle vijanden die Hongaars
gebied betreden en alle interne vijan
den zal met de wapens verzet worden
geboden.
4. Het Hongaarse leger moet binnen
een week de door de Russen bestuurde
uraniummijnen in de Mecsek-bergen
nabij Pees bezetten.
5. Alle overtreders van de discipli
ne, der revolutionaire troepen moeten
door revolutionaire tribunalen be
recht worden.
6. Oprichting van een comité dat
zowel het leger als de civiele partisa-
nen vertegenwoordigt.
7. Onmiddellijke ontbinding van de
geheime politie. Geen enkel daarvan
lid daarvan zal worden toegelaten tot
de revolutionaire strijdkrachten.
8. Na terugtrekking der Russische
strijdkrachten zijn de revolutionairen
in principe bereid de diplomatieke be
trekkingen met de Sowjet-Unie voort
te zetten. Doch dit mag niet dienen
als een voorwendsel voor handhaving
van Russische troepen in Hongarije.
Eindelijk was het gisteren rustig in
Boedapest: de laatste Russische een
heden waren bezig, de stad te verla
ten. Omstreeks de middag kwamen
de tanks, die de wacht gehouden had
den om het hoofdbureau der commu
nistische partij, het hoofdkwartier
der geheime staatspolitie (A.V.H.) en
het parlementsgebouw in beweging
en stelden zich op voor de aftocht.
Doch deze aftocht betekende
nog altijd niet het einde van het
bloedvergieten. Want overal in de
stad joeg het Hongaarse leger op
de laatste resten van de geheime
politiemacht.
Déze strijd, waarin ook de ver
zetsbewegingen 'n werkzaam aan
deel hebben, wordt met onbeschrij
felijke bitterheid en hardvochtig-
BUTLER MET MANIEREN. Een ba
rones, echtgenote van een Engelse
luitenant-kolonel, achtte het wense
lijk een butler in haar huis te Londen
te hebben, een butler die de wijnen,
de tafel, de manieren tot in de punt
jes beheerste. Zij vond een heer die
al deze deugden bezat, en de tafel ex
cellent dekte. Dezer dagen gingen de
luitenant-kolonel en zijn echtgenote
op visite, het huis achterlatend in het
beheer van de kok en de butler.
Bij zijn terugkeer ontdekte de kolo
nel dat het huis en de brandkast leeg
geplunderd waren. Er wordt een klei
ne 100.000 gulden aan juwelen ver
mist en ook een uitstekende but
ler; Scotland Yard heeft een signale
ment van een verdachte uitgestuurd.
En de barones plaatste, een adverten
tie voor een butler, Een goede butler.
GOEDE FILM. De ontsnapte onver
laat Archie Schott gaf zich in Fayet-
teville (V.S.) aan de politie over, na
dat hij een wild-west-film had gezien.
„Toen ik zag hoe die cowboys een
bende veerovers neermaaiden, be
greep ik dat misdaad niet loont", zo
sprak hij tot de agenten.
heid gevoerd. Waar de mannen
van de A.V.H. gevonden worden,
wordt tot het bittere einde hun
bittere einde gevochten.
Drie A.V.H.-ers werden gisteren
fevonden in het A.V.H.-bureau bij
e grote kettingbrug, op de Buda-
oever.
Het Hongaarse leger reed de deur
van het huis met een pantserwagen
aan splinters, toen barstte een infer
no van mitraillleurvuur in het gebouw
los. Kort daarop werden de drie lijken
op straat geworpen, voorbijgangers
spuwden erop......
In de toren van de protestantse kerk
op het Calvijn-plein werden er later
nog meer gevonden. Soldaten en na
tionalisten bezetten de aangrenzen
de gebouwen, schoten uit vensters
en wierpen handgranaten. Ook daar
eindigde de tegenstand. De lijken der
A.ViH.-ers werden aan de voeten aan
lantaarnpalen gehangen.
Intussen is men bij de Kilian-kazer-
nes begonnen met het opruimen van
de sporen van de strijd. Eenvoudige
houten doodkisten staan in lange
rijen langs het trottoir. Russen en
Hongaarse helden liggen hier, in de
dood gelijk, naast elkaat
Er is een klein kistje bij, waarin
men het I4-jarige meisje gelegd heeft,
dat geheel alleen drie door tractoren
getrokken kanonnen in brand gesto
ken heeft, en daarby zelf de dood ge
vonden heeft als een menselijke fak
kel.
Gistermiddag waren voor het par
lementsgebouw 2000' betogers samen
gestroomd, die in koor riepen: „De
moordenaarsregering moet aftreden.
Wy willen Nagy niet. Ge hebt genoeg
gepraat. Wij willen daden".
Spoedig vrije verkiezingen
Uit betrouwbare bron werd giste
ren in Boedapest vernomen, dat de
van zyn post gestoten Hongaarse pre
mier Andras Hegedues, do ex-minis
ter van binnenlandse zaken Laszlo
Piros en de vroegere eerste secretaris
van de Hongaarse communistische
partij uit Boedapest zijn gevlucht.
Volgens deze bron zouden zij met ho
ge officieren van de veiligheidspoli
tie naar de Sowjet-Unie zijn uitgewe
ken. De staf-chef van het Hongaarse
leger is gisteren afgezet. Ooit prins
Paul Esterliazy, een rijke groot
grondbezitter, is gisteren uit Hon
gaarse gevangenschap bevrijd. Hij
heeft zich bij zijn vrouw gevoegd.
De raacl van de Hongaarse vakver
enigingen is „afgetreden" en vervan
gen door een tijdelijke commissie. De
Hongaarse socialistische partij is gis-
tereirbegonnen zich opnieuw te orga
niseren. Anna Kethly werd tot presi
dente gekozen. Vanaf heden zal het
partyorgaan weer verschijnen.
„De Russische strijdkrachten zullen
Boedapest binnen enkele uren verla
ten, en later zullen zij ook de rest van
Hongarije ontruimen".
Dit vertelde de nieuwe vice-premier
van Hongarije, Zoltan Tildy, in een
exclusief interview, dat hij de corres
pondent van United Press Russel Jo
nes, gisteren in het parlementsge
bouw van Boedapest vei-leende.
Terwijl Tildy sprak, werden buiten
Russische tanks en kanonnen tot
konvooien gevormd voor de aftocht
uit de Hongaerse hoofdstad. Dit zou
den de laatste konvooien vormen die
de stad verlaten. De meeste Russen
waren reeds vertrokken.
De basis van de nieuwe regering
is, aldus Tildy, dat er geen Sowjet-
interveutie meer plaats vindt in de
binnenlandse aangelegenheden.
Er zijn geen voorwaarden verbon
den aan de aftocht der Russen. De
datum waarop de Sovjettroepen
Hongarije geheel zullen ontruimen
moet nog nader worden vastgesteld.
„Maar lang zal het niet duren aldus
Tildy.
Zóltan Tildy, ex-president van de
Hongaarse republiek, is onlangs vrij
gelaten. na acht jaar in gevangen
schap te hebben doorgebracht, we
gens verzet tegen de communisten.
Hy is de leider van de anti-commu
nistische partij van kleine eigena
ren. Tildy somde de volgende voor-
=j Een lid van de Nationale
H Raad" de voorlopige op-
standelingenregering in Hon-
H garije geeft orders aan een
s paar officieren.
Kossuth-embleem in Den
Haag op Hongaarse legatie.
Het wapenschild dat boven de deur
van de Hongaarse legatie aan de
Oranjestraat te Den lluag is aange
bracht, heeft een verandering onder
gaan.
Op het schild is het embleem
een rijzende ster omgeven door ko
renschoven, met onder de ster ge
kruist een hamer en korenaren
door het oude Kossuthembleem ver
vangen. schil met. kruis in rood-witte
kleuren,, met onder het kruis de gou
den kroon en daaronder een groene
Lajos Kossuth, die leefde van 1802
tot 1894, is een Hongaarse nationale
held die in maart 1848, toen in Pa
rijs de revolutie was uitgebroken, een
parlementaire regeling voor Honga
rije eiste en een consitutionele rege
ring voor het overige Oostenrijk. Hij
werd voorzitter van het nationale ver-
dedigingscomité en van toen af oefen
de hij grote macht uit. Kossuth werd
dictator maar kreeg met tegenwer
king te kampen. Hij is in Turkije ge
storven.
Ook onrust in Roemenië?
Volgens reizigers uit Roemenië, die
woensdag in Wenen zijn aangeko
men hebben zich enkele dagen gele
den te Cloej incidenten voorgedaan
toen studenten betoogden voor af
schaffing van de Marxista sche -Leni n-
istische cursussen en vervanging van
het Russisch door Frans. Er werden
arrestaties verricht.
Ook in de Roemeense hoofdstad
Boekarest werden mensen aangehou
den.
VOORLOPIG VERSLAG BUITENLANDSE ZAKEN
Beschouwing gevraagd over
waterwegen en Benelux
Blykens het voorlopig verslag
van de Tweede Kamer over de begro
ting van buitenlandse zaken verzoch
ten vele leden de regering, in haar
antwoord een duidelijke beschouwing
te geven over de stand van zaken
ten aanzien van de waterwegen in
Beneluxverband. Zij achtten de op
lossing van dit vraagstuk zeer urgent
in verband met de positie ran West-
Brabant.
De gebeurtenissen in Hongarije en
Polen waren voor bijna alle leden
aanleiding om als hun mening uit te
spieken, dat de Russen zich hebben
doen kennen als niets ontziende be
zetters. Deze leden walden uiting ge
ven aan hun warme sympathie voor
de vrijheidsstiijd van het Hongaarse
.volk én aan hun bewondering voor
;dë heldhaftige wijze, waarop het deze
Strijd voert.
De eerderbedoelde leden waren van
oordeel, dat het de natuurlijke taak
van de vrije wereld is een maximum
aan morele en politieke steun te ver
lenen aan de Europese volkeren, die
nog steeds door de Sowjet-Unie bezet
yehouden worden. Zij drongen er bij
ie regering op aan, bij alle gelegen
heden, die hiervoor geschikt zijn, 'n
naamste taken der nieuwe regering
op: 1 Herstel van de orde en hervat
ting van de arbeid; 2 Voorbereiding
van vrije verkiezingen.
Hij zeide niet te kunnen voorspel
len, wanneer die verkiezingen gehou
den zullen worden. „Wij zullen ieder
een en alle partijen uitnodigen eraan
deel te nemen", aldus Tildy. Slechts
zullen de kandidaten borgstortingen
moeten verrichten, zoals ook in En
geland gebruikelijk is.
duidelijke protesthouding ten opzich
te van het Sowjet-kolonialisme aan
te nemen.
Vele leden, achtten het noodzake
lijk, dat de Nederlandse regering
duidelijk maakt, welk beleid zij
voornemens is te voeren met be
trekking tot Indonesië. Zij waren
van mening, dat een lijdelijk onder
gaan van onrechtmatige en elke
kans op goede verstandhouding
ondermijnende daden in zichzelf
onjuist moet worden geacht. Zij
vroegen zich af, of de jongste ont
wikkeling in de verhouding tus
sen Nederland en Indonesië niet
betrokken behoorde te worden in
een beraad tussen de westerse mo
gendheden.
is het 80 jaar geleden, dat
Koning Willem III aan boord
van de stoomboot „Stad Breda"
officieel het Noordzeekanaal
openstelde.
is het 75 jaar geleden, dat
de bekende Nederlandse dich
ter Jacques F. H. Perk op 22-
jarige leeftijd te Amsterdam
overleed in het huis Reguliers
gracht 53, waar hij zijn „Son
nettenkrans Mathilde" had vol
tooid, gewijd aan de liefde voor
een kostschoolvriendin van zijn
zuster. s
iliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiM
Het Wereldgebeuren
laffe manier, van de wapens gebruik
(Slot van pag. 1)
President Tito van Joegoslavië ver
klaarde dat het conflict in het Mid
den-Oosten een oorlog van groot
scheepse afmetingen dreigt te wor
den. De Belgische regering besloot de
minister van buitenlandse zaken
Spaak die een reis door Rusland
maakt terug te roepen.
De Noorse regering komt vandaag
in spöod-zitting bijeen om te overwe
gen de vereniging van Suezkanaalge-
bruikers te verlaten nu Engeland en
Frankrijk geweld zijn gaan gébrui
ken.
Het Tsjechoslowaakse communis
tische partijblad schreef, dat de
Brits-Franse mening, dat Rusland
niet tussenbeide zou komen een „zeer
twijfelachtige berekening is". Het
Engelse blad News Chronicle eiste
gisteren het aftreden van premier
Eden. Premier Nehroe riep zijn ka
binet In spoed-zitting bijeen. Een In
diase woordvoerder vei'kaarde. dat
de Brits-Franse actie verreikende
consequenties zou hebben en wellicht
tot een grote oorlog- zon leiden.
DWANG VAN V.N.?
Het Australische kabinet komt heden
in spoed-vergadering bijeen.
Zweedse premier Eilander gaf uiting
aan zijn ongerustheid over de situa
tie. Het Franse blad Paris-Presse he
kelde de Amerikaanse houding tegen
over de bondgenoten en vroeg zich af
of een voortbestaan van de Atlanti
sche verdragsorganisatie nog wel zin
heeft. Een ander blad schreef, dat
Frankrijk er maar beter aan zou doen
de Verenigde Naties te verlaten.
Van vele zijden wordt aangedrongen
op een spoed-byeenkomst van de Al
gemene Vergadering van de Verenig
de Naties om dwang op Engeland en
Frankrijk uit te oefenen.
De Nederlandse regering volgt de
gebeurtenissen met spanning en gro
te ongerustheid. Men zal al het moge
lijke in het werk stellen om Neder
landers en Nederlandse belangen in
het Midden-Oosten te beschermen.
Tal van Europese schepen mijden
thans het Suezkanaal en varen om de
Kaap. De K.L.M. heeft besloten ook
haar landing in Beiroet en Damas
cus te laten vervallen.
De Verenigde Nederlandse Scheep
vaartmaatschappij (V.N.S.) heeft be
richt ontvangen, dat haar stoomschip
..Laurenskerk" dat onderweg is van
Rotterdam naar India en Pakistan,
gisteravond om zes uur zonder enige
moeilijkheden te ondervinden het
Suezkanaal is gepasseerd en uitgeva
ren. Aan boord is alles wel.
Tijdens de plechtigheid van de over
dracht op het achterdek van Hr. Ms.
Limburgwerd namens de Kon. My.
..De Scheldete Vlissingen symbo
lisch een der muziekinstrumenten
aangeboden, die ten geschenke wer
den gegeven ten behoeve van een te
vormen scheepsorkest. In het spreek
gestoelte ir. C. Kdpsenberg, een der
directeuren van „De Schelde".
(Foto P.Z.C.l
oen hij zestien jaar was, mengde
Gamal Abdel Nasser zich tc
Cairo in een straatgevecht tus
sen jeugdige burgers en de politie. Hij
koos de kant van de burgers, kreeg
een klap, werd gearresteerd en in de
gevangenis geworpen. Nu is Gamal
Abdel Nasser als president van de
Egyptische republiek al geruime tijd
in een nieuw gevecht gewikkeld. Een
gevecht, dat tot nu toe voornamelijk
met bluf en met onverwachte zetten
op het politieke schaakbord werd ge
leverd, maar waarbij tegen het buur-
Idel'J
ipei
werd gemaakt. De westelijke mogend
heden joeg Nasser tegen zich in het
harnas met de nationalisatie van hel
internationaal beheerde Suezkanaal,
hetgeen betekende dat een internatio
naal verdrag werd geschonden. We
derom heeft hij zich aldus de ongunst
van gezagsdragers op de hals gehaald,
ditmaal niet van politieagenten te
Cairo, maar van regeerders in de wes
telijke landen. Zy hebben met een
overvloed van woorden herhaaldelijk
„politionele" waarschuwingen aan
hem gegeven. Die waarschuwingen
hielpen niet. Gisteren heeft de weste
lijke tegenpartij voor het eerst gesla
gen.
En de opzet van het ingrijpen is dui-
delyk: Nasser moet weer „in arrest".
Hij mag althans niet blijven regeren
aan de oevers van het Suezkanaal. een
levensader van de westelijke econo
mie. Nassers onberekenbare heer
schappij moet een einde nemen. En in
ternationale verdragen moeten wor
den gerespecteerd.
Zoals zij tevoren werden verrast
door Nassers nationalisatie
maatregelen. zo hebben de Ame
rikanen ook weer opgekeken van de
Israëlische aanval in de richting van
het Suezkanaal en van de Britse en
Franse militaire maatregelen, die
daarop zijn gevolgd. Deze gang van
zaken hadden zij niet verwacht; de al
lereerste evacuaties uit het Midden-
Oosten golden dan ook Amerikaanse
burgers in de Jordaanse hoofdstad
Amman, en niet in de Egyptische
steden. Achteraf hebben de Amerika
nen geconcludeerd, dat er sprake zou
kunnen zijn van een „afspraak" tus
sen Israël, Engeland en Frankrijk.
Daarbij werd aldus de Amerikanen ge
bruik gemaakt van het feit,'dat wij
niet te fel zouden reageren omdat in
ons land een verkiezingscampagne
aan de gang is en dat Russische stap
pen beperkt zouden blijven door de
ontwikkelingen in Polen en Hongarije.
Als deze Amerikaanse veronderstel
ling juist is, kan gesproken worden
van een meesterlijk staaltje van diplo
matie, ten beste gegeven door Engel
sen en Fransen. De Britse premier sir
Anthony Eden heeft daarmee dan
weer bewezen, dat hy de buitenlandse
politiek, zijn eigenlijke vak. nog weet
te bedrijven als voorheen. De laatste
tijd was men immers begonnen, daar
aan te twijfelen. De Israëli's bad men
voorts niet genegen geacht, om de En
gelsen een nandje te helpen: het zijn
immers de Engelsen die hen op grond
van verdragen met Arabische landen
telkens op de vingers hebben getikt
en zelfs bedreigd. Daartegenover
stond, dat in Israël de voorstanders
van een preventieve oorlog steeds veld
wonnen.
De Amerikanen hebben het gebruik
van geweld sterk veroordeeld,
waarbij behalve de republikeinse
verkiezingsleus van Vrede ook andere
factoren een rol spelen: zij vrezen dat
de Brits-Franse actie 'n galvaniserend
effect zal hebben op de Mohamme
daanse wereld en een soort „heilige
oorlog" zal ontketenen, die Frankrijk
en Engeland zullen moeten voeren van
de Atlantische Oceaan tot de Perzi
sche Golf. Daartegenover zei premier
Eden gisteren in het Lagerhuis: „Er
bestaat geen hoop óp regeling van de
problemen in dit deel van de wereld,
zolang de Egyptische politiek dezelfde
blijft. Als wij niets gedaan hudden,
zou het resultaat oorlog zijn geweest
en uitbreiding van de invloed van een
dictatoriale machtKlaarblijke
lijk is het verschil in inzicht een ge
volg van verschillende inlichtingen.
Wisten de Engelsen mèèr dan de Ame
rikanen en zijn hun maatregelen ge
grond op doorslaggevend feitenmate
riaal? Het is een vraag, waarop pas
een antwoord kan worden gegeven na
de klap aan Nasser.
GAMAL ABDEL NASSER
....bluf en intriges....
Hongaarse nota
aan Sowjet-Unie
De Hongaarse regering heeft woens-
in een nota aan de Sowjet-Unie
gevraagd om aanwijzing van een
Sowjetdelegatie voor onderhandelin
gen op regeringsniveau over terug
trekking van de Sowjet-troepen uit
Hongarije, zo meldt Radio-Bocdapest.
Voorts verzoekt de Hongaarse re
gering om spoedige vaststelling van
de plaats waar onderhandeld zal wor
den en het uur waarop de onderhan
delingen kunnen beginnen.
Volgens Radio-Boedapest zijn woens
dag de politieke gevangenen, die on
der „het regime van Rakosi en Geroe"
veroordeeld waren, vrijgelaten.