Macht van Jacques Mornard ligt in zijn halsstarrig zwijgen ZÓ DENKT MEN IN NET BUITENLAND ER OVER IN ZWAMMERDAM FABRICEERT MEN KUNST-KOFFIEBONEN ZATERDAG 29 SEPTEMBER 1956 PROVINOIALB ZBBUWSE COURANT 11 RAADSELS ROND DE MOORD OP TROT SKI (111). Joeg hart van lichtgelovig meisje op hol om bij Trotski te komen De man, die zich Mornard laat noemen, kent zijn macht. Hij beseft maar al te goed welke voordelen zijn halsstarrig zwijgen hem tot nog toe reeds hebben verschaft! Tijdens zijn proces bezorgde dit zwijgen hem de beste, handigste ver dedigers uit de communistische advocaten van Mexico City, het deed de strop losser worden, die hij reeds rond zijn hals voelde en liet hem er uiterst goedkoop afkomen met een gevangenisstraf van dertig jaar,, die bij goed gedrag praktisch tot op de helft kan herleid worden. Zijn zwijgen bezorgde hem verder in een comfortabele cel de laatste snufjes der techniek: van ene moderne radio tot een TV-ontvanger en een elektrische ijskast. Daarenboven bracht zijn zwijgzaamheid hem maandelijks een aan zienlijke geldsom op (uit tot op heden onbekende bron)Maar liefst 900 gulden. En wat hadden bekentenissen of onthullingen hem kunnen opbren gen? Weliswaar een bedrag van 100.000 dollar dat het Amerikaan se tijdschrift „Life" hem naar verluidt zou hebben aangebo den om bekend te maken wie zijn opdrachtgevers waren. Maar even eens een plotse dood, want het is wel duidelijk dat degenen, die hem gebruikten bij de enscenering van Trotski's moord, ook heden ten da ge niet voor een tweede moordop- dracht zouden terugdeinzen om hun geheim te bewaren Dus zwijgt de man, die zich Mor nard laat noemen. Ook iemand anders, die wellicht enige opheldering zou kunnen ver schaffen, hult zich in voorzichtig zwijgen: de advocaat in Mexico City door wiens bemiddeling de maande lijkse geldoverschrijivingen voor de moordenaar in de gevangeniscel be zorgd worden. Alles wat deze advocaat wil losla ten is: „Maandelijks wordt dit bedrag mij overgemaakt van een rekening op een Geneefse bank. Op wiens naam deze rekening aldaar geboekt staat, kan ik niet mededelen Het blijkt dus wel uiterst moeilijk te zijn de identiteit van de opdracht gever (s) van de moord op Trotski te ontdekken. Maar haast even moeilijk is het de ware identiteit van de dader te ach terhalen! De gedrongen, stoere man met het golvende haar zal nu zowat 50 jaar oud zijn. Maar zelfs omtrent zijn ware leeftijd heeft men geen ze kerheid. Bijna alle politiediensten ter wereld hébben getracht de herkomst van de man, na te pluizen, maar tot nu toe is geen enkele daarin met ze kerheid geslaagd Daarentegen is wel bekend hoe voorzichtig en sluw de moordenaar de voorbereidselen trof om de opdracht te kunnen uit voeren, die „men" hem had gegeven. Hijl speelde met het hart van een lichtgelovig meisje om zich toegang te kunnen verschaffen tot de „Villa onder de Palmbomen". En maanden lang oefende hij zich onverpoosd om de moeizame gang van een kreupele na te bootsen, ten einde een geldige reden te kunnen aanvoeren om de wandelstok met het verborgen dode lijke wapen steeds ter hand te kun nen houden Tijdens het gerechtelijk onderzoek heeft men des ehaarse verklarin gen van de weerspannige moorde naar op de dictafoon opgenomen. Taalkundige experts hebben dan nadien geruime tijd deze opnames bestudeerd, in de hoop te kunnen 'vaststellen welke de moedertaal van de moordenaar zou geweest kunnen zijn. Wereldreizen hebben deze opnamen gemaakt en in de meest verschillende landen wer den zij langdurig- onderzocht. De bevindingen van de deskundigen waren soms wel tegenstrijdig maar op één enkel punt stemden zij allen overeen: Frans is de moe dertaal niet van de man, die zich als Jacques Mornard .uitgeeft. Be paalde eigenaardigheden in zijn uitspraak schenen er daarentegen op te -wijzen, dat de moordenaar in zijn kinderjaren Bulgaars zou hebben gesproken. Het onderzoek dat werd ingesteld aangaande het leven van de dader tijdens de laatste jaren voor de moord werd met meer succes bekroond. De Belgische politie die, zoals bijna alle andere veiligheidsdiensten om medewerking was gewaagd kon melden dat het op naam van Jacques Momard geboekte paspoort van de moordenaar, waarmede hij Mexico binnenrei3de, zonder twijfel echt en onvervalst is. Maar dat het uitgereikt werd aan een Belgische journalist, die in de zomer van 1937, in een der derangs hotel te Brussel, onder ver dachte omstandigheden dood was aangetroffen! Ofschoon destijds heel wat aandui dingen er op wezen dat het hier om een gewelddadige moord ging, was het geheim er van nooit opgelost. Merkwaardig alleszins is de opmer king in het officiële verslag waar aangestipt wordt dat „alle identiteits papieren van de dode ontbreken Blijkbaar zyn zij echter niet spoor loos verdwenen en op een of andere manier geraakten zij in 't bezit van Trotski's moordenaar indien deze ze zich zelf niet heeft toegeëigend. Want het vermoeden bestaat, dat de man die het paspoort van een dode gebruikte, destijds juist in dezelf de periode zelf in het verdachte Brussels hotelletje verbleef! Van toen af kan men tamelijk nauwkeurig de gangen van de moordenaar nagaan, tot in het werkvertrek van Trotski en in de gevangenis van Mexico-City. Einde 1938 werd hij ln Parijs aan gehouden en tot een korte gevan- Trotski in 1932 te Oslo, zyn secretaris. genisstraf veroordeeld omdat hij getracht had zich cocaïne te ver schaffen door middel van verval ste doktersreceptenNaar men vermoedt zou het in deze Franse gevangenis zijn dat politieke agenten van Moskou de man ertoe overhaalden de moord op Trotski te beramen en te plegen. Men weet niet welke beloften hem daartoe konden bewegen. Wellicht speelden beloften hierbij niet eens een rol. Wellicht was de man, die zich voor Momard uitgeeft een dier fanatici, die uit louter over tuiging misdadigers worden. Wat er ook van zij, de opdrachtge ver (s) slaagde (n) er in de man spoedig los te krijgen en hem ver schillende aanwijzingen te geven om met succes hét veiligheidscor don te doorbreken dat Trotski uit angst voor aanslagen rond zijn Amerikaanse verblijfplaats had opgebouwd. „Er is daar een meisje" hebben de agenten van zijn opdrachtgevers hem wellicht in de cel van de Par ij se ge vangenis toegefluisterd, „en als ge haar voor U kunt winnen, dan hebt ge tevens de toegangssleutel tot Trot ski's villa op zak!" De man, die zich. als Momard uit geeft, is te dien tijde een net uitzien de kerel, van het donkere zuidelijke type, die er best in kan slagen het hoofd van een romantisch meisje op hol te brengen. Het valt trouwens niet erg moeilijk. Want Sylvia Age- loff is alles behalve een verwende of aangebeden schoonheid! En Momard heeft met geen rivalen af te rekenen, wanneer hy na een vergadering van de Parijse Trotski-aanhangers voor het eerst toenadering zoekt tot het 22-jarige meisje. Het meisje is noch mooi, noch rijk. Waarom moet hij dan tot allen prijs haar hart zien te veroveren Hoe kan zij de misdadige plannen van Mor nard en zijn opdrachtgevers doen slagen Wel, Sylvia is de zuster van Jad- wiga Ageloff. En Jadwiga Ageloff is de privê- secretaresse van Leo Trotski! Venter op rijksweg gedood. Gistermorgen om half tien is op de rijksweg by de Havelter sluis te Ha- velte een verkeersongeval gebeurd, dat het leven kostte aan de 54-jarige gehuwde petroleum venter J. S. uit Havelte. S. was bezig petroleum te tappen uit zijn venterswagen waar van het paard aan een boom langs de weg was vastgebonden. Uit de richting Uffelte naderde een perso nenauto, bestuurd dgor de heer O. uit Assen, terwijl tegelijkertijd een ven- tersauto, bestuurd cjoor de bakkers- bediende Van V. tussen de bomen door de rijksweg opreed in de rich ting Uffelte. S. die aan de verkeerde zijde van de weg stond, werd door de uitwykende personenauto aangereden en op slag gedood. (Advertentie) De nieuwe êpteqeL is verschenen Als u soms denkt dat de typiste volg haar dan even op de voet AhNu is alles zonneklaar: te vroeg vertrok en zich vergiste, en zie wat haar zo reppen doet; de nieuwe Spiegel lokte haar. Jaarabonnement;30 ct. p. week, f 3.90 per kwartaal. Opgaven aan: Bureau De Spiegel, V/ogeningen. De vrijheid van drukpers, het recht op antwoord. De dr. Wiardi Beokmansüchting heeft een rapport uitgebracht over de vraag ih hoeven-re een nadere wet telijke regeling van de vrijheid van drukpers wenselyk is getiteld „De vrijheid van drukpers, het recht op antwoord." In het rapport wordt de wenselijk heid geuit van een wettelijke regeling van het zogenaamde „droit de répon- se". Ook wil men de mogelijkheid ge opend zien om de voor een bepaalde publikatie verantwoordelijke redac teur strafbaar te stellen, wanneer de schrijver onbekend of niet te vatten is. Het rapport heeft ter concretise ring van de gedachte een ontwerp van wet op het recht van antwoord gefor muleerd. De beslissing of een krant verplicht is een.antwoord op te nemen zal genomen worden door een op te richten „raad voor het recht van het antwoord". (Advertentie) TELEFUNKEN stijl en perfectie sinds 1903 Een BOEK over DRAMATURGIE. De directeur van de Toneelschool te Amsterdam, de heer W. Ph. Pos, heeft een aantal lessen voor de leer lingen van deze instelling nader uit gewerkt en gebundeld in een boekje, dat hij „Dramaturgische verkennin gen" noemde. Dit boekje wil de be langstelling voor problemen van het toneel stimuleren, waardoor het ge noegen, dat het bijwonen van een to neelvoorstelling kan vormen, wel licht wordt verhoogd. De schrijver wil er met dit werkje aan meewerken, dat de toeschouwer vooralsnog le zer van zijn boekje het stuk op de planken niet als een amorf ge heel ondergaat, maar integendeel er analyserend van geniet. De heer Pos noemde het werk „verkenningen", omdat hij ten eerste geen algeneen dramatische compositieleer wilde schrijven en voorts omdat men bij een wandeling ter verkenning van het terrein wel eens grens- en verbo den gebieden betreedt. Overigens heb ben deze verkenningen een zoals de auteur het formuleert „A-ast en betrouwbaar uitgangspunt", name lijk de dramaturgie van Balthazar Verhagen, Het boekje voorziet zeker in een behoefte: niet alleen de belangstel lende schouwburgbezoeker, maar vooral ook regisseurs van amateur- toneelverenigingen zullen er stellig hun voordeel mee kunnen doen. Het werd uitgegeven door de Wereldbi bliotheek in de reeks „Wereldboog." BESTORMING VAN DE „RIJNSTREEK" Vroegtijdige mededelingen wekten heel wat weerstand Er is de laatste paar weken een wonderlijke vreemdelingentrek naar het rustige Zuidhollandse dorpje Zwammerdam. Auto's met kleurige nummerborden snorren door de stra ten en in alle mogelijke talen worden inwoners de weg gevraagd naar de margarinefabriek „De Rijnstreek". Bovendien komt de postbode iedere dag aan datzelfde adres een pakket brieven bezorgen, met postzegels er op, waar filatelisten met begerige ogen naar kyken. In het directiekantoor van de mar garinefabriek „De Rijnstreek", heeft men. behalve deze lawine van interes se ook nog de ontdekking te verwer ken gekregen, dat men op deze ruige aardbol een aantal vijanden bezit, die geen enkel middel unfair genoeg vin den, om iets wat goed lijkt te torpe deren. Maar, laten we vertellen wat er aan de hand is. Het gaat om een uitvin ding. Na 2y2 jaar experimenteren is men er daar in Zwammerdam in ge slaagd een kunst-koffieboon te fabri ceren. waarmee precies hetzelfde ge daan kan worden als met de echte bo- De enige opmerking, die we te gen de fabrikant na enkele slokjes maakten was, wat een „bittere aanloop", verder drinkend hebben we deze smaak of bijsmaak verlo- eerste indruk naar de achtergrond laten dringen, door een tweede kop je, dat minder sterk werd geser veerd. Onze conclusie was, na dit korte bezoek, dat we wensten alle dagen in de Nederlandse Horeca bedrijven een zo smakelijk produkt van echte koffiebonen geserveerd te krijgen. Een paar weken geleden heeft Je directie van de Zwammerdamse fa briek deze zo volkomen buiten haar terrein liggende vinding openbaar ge maakt. De wereldpers maakte zich van het bericht meester en sindsdien is er een storm opgestoken. De Brazi liaanse koffieplanters zijn ervan ge schrokken en de koffiebranders van overal. Geen wonder. Stond daar ook niet in dat bericht, dat het kunstpro- dukt waarschijnlijk niet veel duurder zou behoeven te zijn. dan een derde van de huidige koffieprijs? „Zo'n storm", aldus de heer Van Driel, „heb ben we beslist niet verwacht. We zijn er een beetje beduusd van. De meest onwaarschijnlijke ervaringen hebben we dé laatste dagen opgedaan. Onver schillig wie hier kwam en op koffie getracteerd werd, was enthousiast. Men probeerde op slinkse manier boontjes aan zijn vingers te laten kle ven, toen men gehoord had, dat we nog geen monsters afgaven. We zitten te wachten op een ver gunning van het departement van so ciale zaken en volksgezondheid om met de produktie te kunnen starten, want er zyn uitsluitend onschadelijke plantaardige stoffen in verwerkt. Maar goed, wij hebben geen haast. Wij laten eerst de storm een weinig luwen. Contracten voor export naar diverse landen hebben we al in onze zak. Waarschijnlijk zal in andere landen met de produktie in licentie worden begonnen. Octrooien, voor diverse lan den zijn aangevraagd; de openbaar making hebben we echter zelf tegen gehouden. De samenstelling villen we zo lang mogelijk geheim houden. Maar voor het overige, het is pre cies koffie, al zullen we het de naam nooit geven. Misschien noemen we het Bantoe, of Mokka, maar zelfs dat we ten we nog niet zeker. Er is een aparte N.V. gevormd om de produktie en de handel van deze kunstbonen ter hand te nemen: de N.V. Bantoe. Zodra de vergunning er is en een goede verpak king, komen we op de Nederlandse markt, welke weerstanden daarbij dan ook overwonnen zullen moeten wor den. Die verzekering kan ik U geven", aldus besloot de heer Van Driel dit ge sprek. Buitenlandse commentaren deze week over diverse onderwerpen. Nu de kwestie van het Suezkanaal in wat minder ruw water is geloodst komen een aantal an dere zaken wat meer.aan de orde bij de buitenlandse perscommentators. Een Duits blad wijst nog weer eens op de kwestie van de grenscorrecties. De persbreidel in Indonesië wordt kennelijk weinig op prijs gesteld. Daarnaast stonden het voorstel van Boelganin, de militaire actie van Is raël en de Europese douane-unie in de be langstelling. Naar aanleiding van de Belgisch-Duit se overeenkomst over grondgebied dat onze zuiderburen na de tweede wereld oorlog van Duitsland hebben overgeno men schrijft de „Frankforter Algemeinc Zeitung: „Nederland zal met dit voorbeeld rekening moeten houden. Het heeft aan zienlijk grotere gebieden en 12.000 men sen (van Duitsland) overgenomen. Bij vroegere besprekingen heeft Nederland een bevredigende regeling van deze kwestie afhankelijk gemaakt van tegen prestaties. Heit wilde in de eerste plaats, dat een ver drag, gesloten in 1920 tussen Nederland en het Duitse ryk aangaande kolenontginnin- gen door Duitsland zou worden uitgevoerd. Juist in de jongste dagen heeft de bondsre gering in Den Haag bevestigd, dat dit ver drag ten dele weer in werking treedt. Het zou beantwoorden aan de nieuwe Europese geest, indien de Nederlanders zich thans duidelyk zouden uitspreken voor het princi pe dat in Europe delen van een buurland niet mogen worden geannexeerd". GEDROCHTELIJKE WET Het liberale Britse blad Manchester Guar dian noemde het verbod, van het Indonesi sche leger om kritiek te publiceren op de regering een van de meest gedrochtelijke wetten tegen de pers, die ooit in een „zoge naamde vrije samenleving" zijn voorgeko men. Het blad schrijft: „Onder deze wet kan bijna elk woord tegen de regering straf maatregelen tengevolge hebben. Wie moet toezicht houden op het decreet? De gewone gerechtshoven, die zeker in het duister zou den tasten hoe zo iets veelomvattends te hanteren? Waarom moest het leger met dit decreet komen en werd het met overgelaten aan de bui-gerlijke instanties? Niemand betwist het souvereine recht van Indonesië om de wetten uit te vaardigen die men wil. Maar Indonesië kan niet voorko men, dat andere landen hieruit hun conclu sies trekken over de aard van zijn rege ring". STUNT Het Parijse blad l'Aurore noemt het voor stel dat hij het begin van de tweede Londen- se Suezconferentie werd gedaan door Boel ganin, de Sowjet premier, een propagandis tische stunt. Boelganin had voorgesteld een top-conferentie over het Suezkanaal te hou den met als deelnemers de Grote Vier, Egypte en India. Het blad schrijft: „Londen Parijs, noch Washington zullen aan deze stap maar de minste aandacht schenken. De Russen zetten him taktiek met taaie vasthoudendheid voort. Het gaat er om, om de wil van de westerse mogendheden te ondermijnen. Het is duidelijk, dat van een topconferentie, waar het bovendien steeds drie tegen drie zou rijn, geen sprake kan zijn. Rusland blijft steeds in troebel water vissen. Wanneer dat niet gebeurd was zou de Londense conferen tie het gematigde Dull es-plan hebben aangenomen en dan zou de Süezkrisis dadelijk beëindigd geweest rijn". IN DE KAART De Britse „Times" schreef, dat Israël met zyn laatste vergeldingsaanval op Jordanië recht in de kaart van kolonel Gamal Abdel Nasser speelt. ,J)e regelingen van de Ver enigde Naties zijn weer niet voeten getre den en dat op het moment, dat Israël aan de Veiligheidsraad verzoekt nota te nemen van haar grieven tegen Egypte", aldus het blad. „Het is duidelijk, dat het een belang van Israël is, evenals van alle andere landen, dat er een garantie komt, dat Suezka naal open is voor allen. Het feit dat Israëli sche schepen verhinderd worden door het kanaal te varen, maakt de zaak or voor Egypte niet beter op. Engeland en Frank rijk doen nu him uiterste best ~m de vrij heid in het kanaal voor ieder te erzeke- ren. Waar dat zo is, is het op z'n zachtst gezegd dom van Israël om een actie te be ginnen, die Egypte volkomen in de kaart speelt. Militaire actie van Israël is de ze kerste weg om de Arabische gelederen te sluiten". VISVANGST Het conservatieve Britse blad „Daily Ex press" wil niet meegaan met de Europese douane-unie. Men schrijft: „De netten zijn uitgezet. De haken zijn aan geslagen. Een grote vissersvloot is uitgeva ren. Wat is de bedoeling van deze grote vis serij-expositie? Men wil Engeland van gen en haar deel doen nemen aan de plan nen voor Europese vrijhandel. Neem het een douane-unie, of een gezamenlijke markt het blijft hetzelfde. Engeland zal moeten kiezen tussen de Europese douane-unie en de handelsstruc tuur van het gemenebest. De voorstanders van aansluiting bij het vasteland betogen, dat er rijker mogelijkheden liggen voor Engeland op het vasteland dan in de delen van het eigen koninkrijk. Maar de potentiële rijkdom van het „British Empire" gaat alles wat Europa kan aanbieden ver teboven. Laten we het oude Europa de rug toekeren en ons wenden tot de nieuwe landen overzee. Kijk met veraehting naar de politici en de experts die de douane-unie voorstel len. Zoek de onmetelijke rijkdom die er is binnen het gemenebest en die er slechts op wacht door flinke mensen ontgonnen te worden".

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1956 | | pagina 7