Uit de wandelstok van Monnard
kwam dodelijke pin tevoorschijn
Meditatie rond de ,,Meie
De
DE SUIKERBIETEN IN ZEELAND
STAAN ER NU BETER BIJ
VRIJDAG 28 SEPTEMBER 1956
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
11
RAADSELS ROND DE MOORD OP TROT SKI (II)
Advertentie
Voelde Stalin zich in het Kremlin niet
veilig zolang zijn tegenstander leefde
Francisco Lopez, die op de beruchte augustusdag wachtcommandant
was in de Villa Rivera, heeft door een venster van Trotski's werkkamer de
dramatische scène kunnen gadeslaan, waarvan het relaas hier volgt:
Trotski staat langzaam op achter zijn bureel, wanneer zijn secretaresse
Jadwinga Ageloff de deur opent en zegt:
„Met aanbeveling van uw echtgenote vraagt de heer Mornard om een
kort onderhoud".
Nog voor zij uitgesproken is, betreedt de bezoeker moeizaam op zijn
stok leunend het vertrek en blijft op enkele passen van het bureel staan,
alsof hij op een woord van Trotski wacht.
„Trotski leek me echter niet in staat een woord te uiten", zegt Lopez,
„ik heb nooit meer zelfs niet onmiddellijk voor terechtstellingen een
man gezien, wiens gezicht tot zo'n star masker van verlammende angst
vertrok". Enkele seconden staan de twee mannen zwijgend tegenover
elkaar.
„En dan zie ik iets dat ik nooit
zal vergeten!"
De bezoeker laat plots zijn rol
als kreupele varen. Hij heft zijn
stok met de rechterhand omhoog
en ik zie duidelijk hoe de kruk er
van plotseling verandert. Waar
schijnlijk door te drukken op een
verborgen knop laat hij plots een
spitse pin tevoorschijn schieten,
die koud en staalblauw glinstert,
zoals de loop van een revolver.
En nu volgt een makaber schouw
spel, dat mij steeds voor de geest zal
blyven. De bezoeker zwaait enkele
keren dfe stok met de stalen pin heen
en weer, dan heft hij hem in de hoog
te en slaat toe. tweemaal, driemaal...
Zonder een woord zakt zijn slachtof
fer neer achter het bureel.
Op hetzelfde ogenblik stormt een
van zijn mannen het vertrek binnen
en ik zie hoe de politieagent de
moordenaar met de kolf van zijn
Colt op de slaap treft, hoe de bezoe
ker bedwelmt, terwijl de boeien rond
zyn polsen klikken
Trotski overleeft nog slechts de
volgende nacht. Op 21 augustus
sterft hij, zonder nog het bewustzijn
te hebben teruggevonden.
Zijn schedel, waaronder zich die
meesterlijke strategische plannen
ontwikkelden, die de Bolsjewistische
revolutie lieten zegevieren en de we
reld van vrede beroofden, was op
drie plaatsen ingeslagen
Wie gaf de opdracht?
Door de aanslag in ivf-, huis onder de
palmbomen werd de aandacht van
de wereld nogmaals gevestigd op de
avontuurlijke loopbaan van hel
slachtoffer: de tengere fanaticus die
voor de politiek van de tsaar vlucht
en uit een Russisch ghetto naar
Amerika uitwykt, waar hy nauwe
lijks opgemerkte kleine artikelen
schriïft voor de schamele emigran
tentijdschriftjes. Verder werkt hy als
kleermakersgast specialiteit
knoopsgaten knippen en naaien) in
een der goedkoopste confectiemaga-
zjjntjes ïh oost New-York, waar hij
een 'hongerleven leidt in de slonzige
achterbuurten van de Bronx. Op dat
ogenblik draagt hy nog zijn ware
naam: Leo Bronstein.
Dan, wanneeh achter het front in
Rusland de revolutie uitbreekt, Lenin
in een verzegelde wagon door het
Duitse leger uit Zwitserland naar
Rusland wordt gebracht om de revo
lutie nieuw leven in te blazen en de
zwakte van het Russische front hier
door nog te verergeren, begint de
ster van het armzalig klaermakertje
uit New York plots te rijzen.
Polder- en waterschap
benoemingen in Zeeland.
Tot dijkgraaf van het waterschap
Absdale-Riet-en-Wulfsdijk is benoemd
de heer G. J. V. Vael te St. Jansteen;
tot gezworene van het waterschap
Absdale-Riet-en-Wulfsdijk werden be
noemd de heer L. J. M. Borm te St.
Jansteen; de heer L. F. Pauwels te St.
Jansteen; en dhr. G. C. E. M. Dierick
te Koewacht; van het waterschap
Aan-en-Genderdijke, dhr. J. Nyssen te
de heer L. F. Pauwels te St. Jansteen:
Zaamslag; van de Koudepolder, de
heer J. C. de Kraker te Hoek; van het
waterschap Loven-en-Willemskerke,
de heer D. J. Tollenaar te Hoek; van
de polder St. Jansteen, de heer E. B.
de Rechter te St. Jansteen; van de ca
lamiteuze polder Nieuw-Neuzen,
de heer P. de Jonge te Terneuzen; van
het waterschap Ferdinandus, de heer
Th B. van Daele te Koewacht- van
het calamiteuze waterschap Oud-en-
Jong-Breskens, de-heer H. Flikweert
tc Breskens; tot dijkgraaf van het ca
lamiteuze waterschap Tienhonderd-en
Zwarte, de heer J. Dees te Cadzand;
tot, gezworene van het calamiteuze
waVerschan Ticnhonderd-en-Zwarte,
de heer A.'Kools te Cadzand; tot dijk
graaf van de polder Groot-Kieldrecht,
de heer A. C. J. de Deckere te Clinge;
tot gezworene van de polder Groot-
Kieldrecht, de heer J. E. F. Buysrog-
ge te Clinge; tot dijkgraaf van de pol
der Nieuw-Kieldrecht, de heer P. V.
M. Vercauteren te Clinge; tot gezwo
rene van de polder Nieuw-Kieldrecht,
de heer A. C. J. de Deckere te Clinge;
tot gezworene van de polder Clinge,
de heer L. P. B'eijénberg te Clinge.
Examens
Voor bet te Den Haag gehouden
examen M.O.-b Duits slaagde de lieer
M. Polderman te Goes, leraar aan
het Goese lyceum.
Bij zijn aankomst in Rusland,
via Zweden, neemt hij de naam
Leo Trotski aan en deze naam zal
weldra bekend staan als die van
de zegenrijke aanvoerder der ne-
volutielegers.
Na de dood van Lenin door zijn
rivaal Stalin ten val gebracht, m
1926 uit Moskou verbannen, twee
jaar later uit het land gewezen,
blyft hij door zijn geweldige aan
hang bij de linkse oppositie nog
altijd een politieke machtsfactor
zelfs van zijn verbanningsoord uit.
Pas door de aanslag van 20 au
gustus 1940 is deze macht einde
lijk voorgoed gebroken.
Maar de publieke opinie houdt
niet van lange nabeschouwingen.
Hoe meer net beeld van het
slachtoffer van deze historische
moord verbleekt, des te hoger
stygt echter de belangstelling in
de wereld voor de persoon van de
dader en voorzijn opdracht
gever.
Zestien jaar later.
De moord op Trotski werd zestien
iaar geleden gepleegd. Even lang
leidt zijn moordenaar nu reeds een
haast weelderig leven in de moderne
gevangenis van Mexico City.
Maar de achtergronden van zijn
misdrijf zijn heden ten dage nog even
geheim als destijds, toen tijdens een
gerechtelijk onderzoek dat niet min
der dan twaalf maanden duurde ver-
f eefs gepoogd werd enige klaarheid
e brengen in de ware beweegredenen
van deze historische misdaad.
Jacques Mornard zo luidt al
thans de naam, waaronder de dader
van de aanslag in 1940 leefde
zwijgt. Maar iedereen is er van over
tuigd, dat hij zelf bij de aanslag
slechts een instrument was, net zo
als de spitse stalen pin, die onder
de kruk van zijn stok verborgen zat.
Vijftien jaar reeds is het een pu
bliek geheim dat de opdrachtgevers
van de moordenaar in het Kremlin
zaten, dat waarschijnlijk zelfs ja,
de aanhangers van Trotski staken
het niet onder stoelen of banken
dat, had men de echte opdrachtgever
kunnen ontmaskeren, men Stalin's
trekken zou herkend hebben.
Vermoedens, meningen, gissingen
zolang Stalin als rode tsaar m het
Kremlin zetelde, moest elk onderzoek
wel aan de muren van deze burcht
stranden
Maar nu de eigen handlangers
van Stal in de afgod van zijn voetstuk
hebben gestoten, wordt de volgende
vraag steeds pertinenter: „Voelde
Stalin zich in net Kremlin niet vei
lig, zolang zyn grote tegenstander
nog in leven was'.
Slechts een enkele man zou deze
vraag afdoend kunnen beantwoor
den: Jacques Mornard. En hy zwygt.
Mocht hy er echter in toestemmen
te spreken, dan zouden zijn bekente
nissen méér uitwerking kunnen heb
ben dan verschillende atoombommen
en zouden de gevolgen van zyn ont
hullingen niet te overzien zyn.
Leo Trotski en zijn vrouw, zoals hij
in 19S2 werd gefotografeerd in de
trein van Esbjerg naar Kopenhagen.
De aankomst in de Deense hoofdstad
was geen onverdeeld genoegen: hij
werd vericélkomd door vijandige kre
ten en een weinig goeds belovende
stemming, waaraan de opgeheven
gebalde vuisten weinig konden
veranderen.
Hoog en wijd welft zich de
wazig-blauwe hemelkoepel
over het eiland aan de ein
der van het noordwesten tot het
oosten als gegarneerd met een
rand witte, naar roze zwemen
de wolkjes, wat de indruk wekt
van een glazen stolpgebed in
een laag pluizige watten.
Weer is het een feestelijk ge
not buiten te zijn. De spring
vloed van vakantiegangers is
teruggeëbd naar de termieten
heuvels en mierennesten der
grotere of kleinere wooncentra,
zich voorbereidend op wat
herfst en winter hun daar aan
verstrooiing, ontspanning of
ontwikkeling te bieden hebben.
Velen, hunkerend zeker naar 'n
vólgend seizoen met een sur
plus aan zonnewarmte en zon-
nevitamine, waaraan ze deze
zomer maar al te veel zijn te-
korf, gekomen.
Leeg en verlaten liggen nu
de kampeervelden, Woonwa
gens, caravans, grotere en klei
nere tenten zijn verdwenen.
Sporadisch blijft hier of daar
nog het tentje van een ver
stokte doorzetterdie toch ook
wel gauw zal moeten capitule
ren. Ook op het strand worden
de laatste huisjes uit elkaar ge
nomen en op vrachtauto's ge
stouwd. De zwoegende oor
spronkelijke bewoners vólgen
met stille wrok in 't gemoed
en een leesbaar verwijt in' de
ogen de zon, nu mosterd na de
maaltijd, die hen deze zomer zo
schromelijk heeft verloochend.
Ook de boer zwoegt by het bin
nenhalen van de oogst.
is achterstandgrote ach
terstand zelfs, vooral wat
,,'t graen" betreft, ontstaan
door de sonarmeregênrijke zo
mer. Zomer f Nou ja! Elke zon
nedag, ja ieder zonneuur is nu
letterlijk goud waard en wordt
intensief benut om niet alle be
schikbare man-, vrouw- en
paardenkracht „d'n oest", of
wat er van rest, binnen te krij
gen. Voor de eenzame tippe
laar, de rustige fietser, niet
bezwaard door het probleem
van de boer. „winst of verlies"
is juist deze tijd een bijzondere
tijd. De niet te omschrijven
r~r is ac,
tersta
,,'t. gre
sfeer tussen de scheidende zo
mer en naderende herfst heeft-
zijn steeds weerkerende beko
ring; het oog blijft geboeid en
onverzadigd van 'tinten en
kleuren, In de nu weldadige
koesterende zonnewarmte ver
wijden zich de huidporiën om
aan energie nog zoveel moge
lijk te oogsten, waaraan ook
ons lichaam deze zomer niet
aan zijn trekken kwam. Geest
en lichaam worden als herla
den met nieuwe tintelende
spankracht, nodig om weer te
zijn opgewassen tegen de da
gelijkse miezerige besognes.
Veel is er de laatste ludve
eeuw veranderd op Walche
ren. Het landschap, de mensen,
de dingen. Veel ten voordele:
veel ook, waaraan de ouder
wordende Walclierenaar met
stille 'weemoed terugdenkt. De
prachtige uuvewuegemet de
in schril contrast geschilderde
wagenborden, heeft letterlijk
het veld geruimd voor de meer
prozaïsche I uclitba nden wagen
of vrachtauto. Het sierlijke
lichte „verewaegetje"waarin
destijds boer en boerin dun-
derdugs nee u mart" gingen,
wordt uit piëteit misschien nog
hier of daar in „t waegenuus"
bewaard. De sjees of tilbury
van de zich oneer respecteren
de boer is al helemaal verdwe
nen.
I e vroegere grintweg, in de
zomer een droge, stof
fige beekbedding, in
winter een modderbandjir is
vervangen door keurige vak
kundig geprojecteerde A- en
B- klinker- en asfaltwegen, die
het buurtverkeer enorm heb
ben vergemakkelijkt. Vooruit-,
gang? Zeker! De oorspronke
lijk fleurige hoerendracht is
zeer sterk aan 't verdwijnen.
Vooral bij de jongeren. Lo
gisch! Waar de vrachtautode
tractor en de landbouwmachi
ne verschenen, verdwenen de
friese rok, de pilowbroek, jak
en keuzen, knoppen, broek
stikken en het fraai besneden
scheimes om plaats te maken
voor moersleutel, oliespuit en
overall. Niemand toch kun van
de boer en boerin verlangen.
dut zy te onzen genoegen als
museumstuk blijven parade
ren! Maar een verlies aan
door de eeuwen gegroeide
schoonheid? Ongetwijfeld!
Nergens ook meer prijkt, wan
neer „d'n oest" binnen is, de
„meie" op 't- duin of schnur-
dak, De wilgetakin de loop
der jaren verschrompeld tot
het simpele busseltje stro op
de palen van een of ander
„ofekke", verdwijnt eveneens.
En al peinzend neemt de
fantasie de overhand en de
folklorist moge uitmaken, in
hoeverre de leek de bal mis-
slaat met zijn uitleg van dit
vrjjwel verdwenen oeroude ge
bruik. Nergens toch blijven ge
bruiken, zeden en gewoonten
zo lang stand houden, als op
het platteland.
1 an oorsprong dikwijls hei-
y dens, werden ze opgeno
men in de sfeer van de
christelijke levens en wereldbe-
schonwing, waar ze voor de ge-
interesseerde opmerker door
heen schemeren. Zo bleven vele
gebruiken in zwang, waarvan
de zin en betekenis in de loop
der eeuwen is verloren ge
gaan, De verbeelding tovert de
nog niet gekerstende Ger
maanse of Keltische voorvader
van de Walcherse boer. De
primitieve landbouwer, vee
fokkerjager of visser. In zyn
verhouding tot. de toenmalige
goden, zal ongetwijfeld- het óf
fer een zeer belangrijke ról
hebben gespeeld. Zo zal nij van
de oogst, liet vee, de jacht of
de visvangst een deel als tri
buut aan de goden hebben ge
offerd.
Na de kerstening, vrijwillig
of niet, zal dat 'gebruik i»
steeds zich wijzigende vorm,
misschien wel in het geheim,
nog lang in stand zijn gehou
den, in de loop der eeuwen
vervaagd en de zinvolle bete
kenis hébben verloren, worden
de tot een gewoonte, wélke nu
ook grotendeels bij de Wal
cherse boer is verdwenen. En
daarmee ook „de meie" van
duin en sch.iür, als „d'n oest"
binnen is.
J. v. R.
Illllllllllllllllilllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
illllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
ACHTERSTAND IETS INGELOPEN
Zonnig weer was van
invloed
Na al de pessimistische verwach
tingen over de suiberbietenoogst is
er nu nóg wel geen reden tot jui
chen, maar toch heeft het zonnige
weer van de laatste weken de zaak
wel wat rooskleuriger gemaakt.
Vooral op de Zeeuwse eilanden is,
in vergelijking met het gemiddelde
gewicht over twintig jaar, de ach
terstand aardig ingelopen.
Bij de monsterneming van 1"
september lagen de bieten nog
slechts twee procent achter. Ook
landelijk viel er een vooruitgang
te bespeuren, want terwijl de ach
terstand vergeleken met het nor
maal gemiddelde, op 3 september
nog 15 bedroeg, was dit veer
tien dagen later teruggelopen tot
13
In Zeeuwsch-Vlaanderen groei
den de bieten minder hard, wat
wellicht een gevolg is van een
zwaardere aantasting door de
vergelingsziekte. Hier bedroeg de
achterstand bij de laatste mon
sterneming nog 10
Het uitstel van de bietencampagne,
waartoe de suikerfabrieken besloten,
heeft dus zeker zijn nut gehad. Niet
alleen omdat de boeren nu hebben
kunnen profiteren van het mooie
weer om de andere produkten van
het land te halen, maar het respijt
heeft de bieten ook nog gelegenheid
gegeven zich verder te ontwikkelen.
Want één dagje zon voor ongeveer
70.000 ha bieten zal uiteindelijk heel
wat klontjes suiker méér opleveren.
Het gewicht per biet, dat op de
Zeeuwse eilanden bij de monsterne
ming van 3 september nog slechts
627 °;r. was, bleek op 17 september
tot 750 gr. te zijn gestegen. Vorig
jaar was het 890 gram, zodat er wel
een achterstand blijft. In Zeeuwsch-
Vlaanderen nam het gewicht in veer
tien dagen tyd toe van 605 gram tot
680 gram, tegen vorig jaar 990 gr.
op 17 september. Landelyk steeg
van 3 tot 17 september het wortel
gewicht van 580 gr. tot 660 gr., te
gen vorig jaar 860 gr. op laatstge
noemde datum.
Ook het suikergehalte is tussen de
derde en de zeventiende september
verder toegenomen. Voor de Zeeuwse
eilanden liep het op van 14.7 tot 15.2
(vorig jaar 15.8), in Zeeuwsch-
Vaanderen van 15.3 tot 15.6 (v.j.
1-1.4). Landelyk kwam men op 17
september aan een gehalte van 15.5
',r. tegen 15.2 in 1955. Deze voor
uitgang is vooral te danken aan het
betere gehalte van de bieten in het
noorden in vergelijking tot vorig
jaar.
Intussen mag worden aangenomen,
dat het aanhoudende gunstige weer 't
gehalte verder gunstig zal beïnvloe
den. De levering van de bieten zal
nu in Zeeuwsch-Vlaanderen op 4 ok
tober beginnen, terwijl voor de ove
rige gebieden deze datum op 8 ok
tober is gesteld. Waarschijnlijk tus
sen 8 en 12 oktober zullen de fabrie
ken gaan draaien.
Oud-burgemeester Zandee
ten grave gedragen
Donderdagmiddag werd in Kloetin-
ge het stoffelijk overschot van de
heer C. Zandee. die maandag j.l. bij
een verkeersongeval om het leven
was gekomen, onder grote belang
stelling ter, aarde besteld. De familie
en een aantal afgevaardigden van
burgerlijke en kerkelijke organisa
ties volgden de baar, die gedragen
werd door leden van het Sint Sebas-
tiaans Gilde. Nadat de familie hier
in was voorgegaan wei den er bloem
stukken gelegd namens de burgerlij
ke gemeente, de grondkamer van.
Zeeland, het muziekgezelschap „Ex
celsior"' en andere verenigingen.
De burgemeester van Kloettnge,
mr. H. N. Schimmeipenninck van der
Oye. sprak namens de burgerlijke
gemeente, waarvan de overledene
negentien jaar hoofd is geweest. Hij
richtte zich met woorden van deel
neming tot de familie en verzekerde,
dat burgemeester Zandee een lege
plaats in de dorpsgemeenschap zou
achterlaten. Voorts prees hij de be
reidwilligheid, waarmee de heer Zan
dee zich altijd voor de publieke zaak
had gegeven.
Ds, R, A. Flinterman putte woor
den van troost en dankbaarheid uit
het Evangelie. Hij eindigde met het
uitspreken van de Geloofsbelijdenis.
De heer A. C. Zandee. zoon van
de overledene, dankte namens de
familie voor de belangstelling. Od de
begraafplaats waren zeer velen uit
de gemeente en van daarbuiten aan
wezig om de overledene de laatste eer
te bewijzen.
Jaarvergadering E.V.O.
Het district Zeeland van de Alge
mene verladers- en eigen vervoer-
dersorganisabie, de E.V.O., houdt ziin
jaarvergadering op donderdag 11 ok
tober om half elf in hotel „Centraal"
te Goes. De agenda vermeldt onder
meer een kort overzicht van werk
zaamheden van het hoofdbestuur, de
verkiezing van vier nieuwe leden
voor het öistrictsbestuur en de be
noeming van drie afgevaardigden
naar de algemene ledenvergadering.
