Willem Bilderdijk werd 200 jaar geleden in Amsterdam geboren ORCAM DOUWE „VAN DEN VOS REINAERDE" IN HULST BESTOND TIEN JAAR TOESLAG OP OVERHEIDS- EN SPOORWEGPENSIOENEN de pittige zware shag! S r rP MAANDAG 10 SEPTEMBER 1950 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT 5 GRONDLEGGER DER RECHTSE COALITIE Veelzijdig genie en vurig aanhanger van het Oranjehuis (Van een bijzondere medewerker) Wanneer men, wijzend op het feit, dat hij dezer dagen (7 september) 200 jaar geleden in Amsterdam werd geboren, ertoe komt zich nog eens in de figuur van mr. Willem Bilderdijk te verdiepen, blykt spoedig, dat deze Bil derdijk niet alleen zelf een omvangrijk oeuyre produceerde, doch dat ook zeer veel over hem is geschreven. Zijn veelzijdigheid maakte het daarbij mogelijk Bilderdyk op tal van wijzen te benaderen. Immers hjj stond bekend als beoefenaar der schone letteren, taalvorser, jurist, geschiedkundige, ge tuigend Calvinist en vurig aanhanger van het Oranjehuis. De nadrukkelijk heid, waarmee hij zichzelf als poëet op de voorgrond plaatste en de eigen denkbeelden als feilloos en verheven zijnde etaleerde, gepaard gaande met de overtuiging van de zuiverheid zijner interpretatie van het christelijk geloof, hebben de vele schrijvers over Bilderdijk voor tal van vragen ge plaatst. Bilderdijks leven heeft zich geken merkt door uitersten. Door momenten van grote eenzaamheid, fel geluk en diep verdriet. Waar zijn door hem voor openbaarheid bestemde uitingen zo nauw met zijn persoon verweven zijn, is voor een eneigermate goed oordeel, kennis van de hoofdmomen ten uit dit leven onontbeerlijk. Vader Bilderdijk was eerst genees heer, doch schreef meer „verzen" dan hij patiënten genas. Hij bofte en kreeg als trouw aanhanger van de stadhouder via de gouvernante van Willem de Vijfde de post van ontvan ger der belastingen. Toen Willem 5 jaar was, liep hrj een euvel aan een voet op. Tot zijn zestiende jaar was hij daardoor gedwongen zijn kamer te houden. Een normale ontwikkeling van kind tot jongeman werd onmo gelijk. In stilte en toenemende een zelvigheid verstreken deze jaren, waarin de knaap een grote weetgie righeid toonde en blijk gaf een uitste kend verstand te bezitten. Op zeer jonge leeftijd kende hij al de Franse taal, wist alles van Cats en schreef hij al gedichten, waarvan het aantal versregels bij zijn dood op 75-jarige leeftijd de 300.000 zou overschrijden... Toen hij na vier jaar „kantoorkruk" bij vader, toestemming kreeg om in Leiden te gaan studeren, werd de voorwaarde gesteld, dat Willem in twee jaar zou promoveren. Dit geluk te prompt en in 1782 vestigde hy zich als advocaat in Den Haag. Drie jaar later'trad hij in de Amsterdamse Oude Kerk in het huwelijk met Catha- rina Rebecca van Woesthoven, die hem kort daarop de eerste van de vijf kinderen (Louise Sibilla) uit dit huwelijk schonk. De bekoorlijke Ca- tharina had het hart van mr. Willem ingepalmd, terwijl deze reeds was ver loofd met de aanzienlijke Leidse jof fer Annie Luzac. De zich al vader we tende Bilderdijk verbrak de banden met Annie Luzac niet. Dit deed zij tenslotte, horende hoe de zaak ervoor stond. In ballingschap Er hadden zich intussen op staat kundig gebied grote veranderingen voltrokken. Men had het Oranjehuis afgezworen en de Bataafse Republiek gesticht. Bilderdijk, zo sterk Oranje gezind, weigerde de eed van trouw aan de Republiek en werd verbannen. Dit was hem waarschijnlijk niet on welkom. Door gebrek aan wederzijds begrip en ook door het verlies van drie der vijf kinderen was zijn huwe lijk een droeve mislukking. Bilderdijk liet vrouw en kinderen (met een schuld van 15000) in Den Haag ach ter en arriveerde eind 1795 in Londen, waar hij vrienden vond in het ex- Haagse schildersgezin Scliweick- hardt. Diens begaafde 19-jarige doch ter Katharine nam de 40-jarige bal ling tot zijn vrouw in mei 1797. Met haar zou hij tot het einde van zijn leven gelukkig zijn. De voornaamste tijd van zyn bal lingschap bracht Bilderdijk tenslotte door in Duitsland. Zowel in Londen als in Brunswijk bleef hij zijn denk beelden (ook t.a.v. godsdienst en po litiek) in dichtvorm publiceren. In 1806rhet jaar, waarop Lodewijk Na poleon, koning van Holland werd, kwam er aan zijn ballingschap een einde. Een professoraat in Leiden ging hem weer voorbij en dan vestigde hij er zich, 50 jaar oud, als student. Om oude schuldeisers te' ontlopen doste Bilderdijk zich uit met pruik, steek en staatsierok. De 3000 jaargeld van Lodewijk Napoleon waren onvol doende en zijn bestaan bleef zorgvol. Toen het Oranjehuis zich had her steld, schonk ook koning Willem de Eerste de dichter een jaargeld en steunde hem, boen weer een professo- „Nederlands Voetbal-ABC". De „ABC voor Handel en Industrie N.V." te Haarlem heeft een bijzonder interessant en overzichtelijk naslag werk voor voetbalenthousiasten uit gegeven. Het boék (in zakformaat) kreeg de titel „Nederlands Voetbal- ABC" en het werd inderdaad zo als de ondertitel luidt een „natio nale gids voor de voetballiefhebber". Er wordt uitgebreide aandacht be steed aan de clubs, die uitkomen in het betaalde voetbal en in de eerste klasse der amateurs. Daarbij worden wetenswaardigheden verteld over ge meenten, waarin deze clubs geves tigd zijn en verder kan men de op stellingen van de elftallen in dit werk vinden. De supporters, die leeftijd, beroep en liefhebberijen van de spe lers willen weten, kunnen ook in het „Nederlandse Voetbal-ABC" terecht. Daar blijft het echter niet bij, want men kan in dit boek nog tal van an dere wetenswaardigheden vinden: re glement betaald voetbal, transfer- lijst, voornaamste scheidsrechters, spelregels, interlandwedstrijden, kampioenen van Nederland eh com petitie-indeling. En natuurlijk wordt in dit „Voetbal-ABC" ook een uitvoe rige beschouwing gewijd aan de voetbal-toto. raat, nu in Amsterdam, in het voor uitzicht was. Doch wederom ontging hem dit zo fel begeerde ambt. In Lei den stelde hij zich nu beschikbaar als privaat-docent. Hoe verbitterd zyn geest klinkt in de nu ontstane gedich ten, deze laatste jaren van zijn leven, waren uit het oogpunt van de histori sche betekenis van Bilderdyk toch de belangrykste. Grondlegger A.R. In bepaald opzicht doet Bilderdijk zich kennen als grondlegger van de anti-revolutionaire party met Da Costa als godsdienstig en Groen van Prinsterer als politiek leidsman. Zo kwam via Bilderdijk Da Co sta en andere aanhangers van het godsdienstig „Reveil" een opleving der kerk tot stand, welke ook in r.-k.-kringen stimulerend werkte. Joseph Albertink Thijm (vader van Lodewijk van Deyssel) en dr. Sohaep- man kunnen als evenbeelden van Da Costa en Groen worden beschouwd. Tenslotte zouden Schaepman en Abraham Kuyper de voormannen worden, die Bilderdijks voorstel tot samenwerking zouden verwezenlij ken, daarmede een belangrijk stempel drukkend op het staatkundig leven van Nederland, dat doorwerkte tot ver in de twintigste eeuw. Zijn laatste levensjaren bracht Bil derdijk door in Haarlem, waar hij in 1831 een jaar na zijn vrouw, de ogen sloot en werd bijgezet in de St. Bavo, Financieel welslagen wereldkampioenschap thans verzekerd Bekerwinnaar Anderson tijdens vergadering Z.D.B. gehuldigd Tijdens de zaterdag te Goes ge houden algemene vergadering van de Zeeuwse Dambond is aan de winnaar van het bekertoernooi, de heer L. Anderson uit Goes, de zilveren wis selbeker overhandigd. Dit geschied de door de heer A. Schrletemeyer, die dit deed namens de firma, die de ze trofee schonk. De voorzitter van de Z.D.B., de heer M. F. de Jonge uit Middelburg, noemde het toernooi uitstekend ge slaagd en feliciteerde de winnaar met diens succes. Voor het a.s. sei zoen hebben zich drie nieuwe vereni gingen opgegeven, te weten Grijps- kerke, Oostdijk (Krabbendijke) en Yerseke. De bond telt thans 23 tien tallen. Deze tientallen zullen in de komen- i de competitie als volgt uitkomen: Hoofdklasse: Aagtekerke, DOS i (Bergen op Zoom), Goes, 's-Graven- polder, Kapelle, "Middelburg, Sint- Laurens, Souburg en Vlissingen 1 en 2. Ie klas: Aagtekerke 2, Goes 2, Yerseke, Kapelle 2, Lammerenburg (Koudekerke), Middelburg 2, Sou burg 2 en De Schelde. 2e klas: DOS 2, Grijpskerke, Lammerenburg 2, Oostdijk en Vlis singen 3. De heer R. Rijkse heeft besloten geen gebruik te maken van zijn recht om dit jaar deel te nemen aan de voorwedstrijden om het persoon lijk kampioenschap van Nederland. De heren J. Sinke en L. Anderson zullen nu een wedstrijd van drie par tijen spelen om te beslissen, wie Zee land straks zal vertegenwoordigen. Zowel voor de ronden om het wereldkampioenschap te Middel burg als te Goes werden aanvulling op de gemeentelijke bijdragen garanties gesteld, zodat het financieel welslagen van deze Zeeuwse ronden thans is verzekerd. De vergadering droeg verder een overwegend huishou delijk karakter. KUNSTKRING JUBILEERDE Cultureel werk voor geheel Oost Zeeuwsch-Vlaanderen In de stijlvolle burgerzaal van het Hulster raadhuis is zondagmiddag het tienjarig bestaan herdacht van de kunstkring „Van den Vos Reinaerde". De voorzitter van de jubilerende kunstkring, die thans rond 800 leden telt, sprak een welkomstwoord tot de aanwezigen, onder wie het voltallig college van B. en W. van Hulst en deken A. Koopmans. De heer Stolte wierp een terugblik op de nu verstre ken periode van tien jaar, waarbij hij o.m. opmerkte dat de oprichting van de kring destijds een evenement was in het culturele leven van geheel Zeeuwsch-Vlaanderen. Hij 9prak zijn bewondering uit voor de initiatiefnemers en herinnerde aan de vele ondervonden moeilijkheden. In 1953 was er vrijwel geen belang stelling meer voor het werk van de kring, maar dank zij het optreden van een voorlopig bestuur, bestaande uit de heren H. Ducheine, C. Markus en J. de Caluwé, slaagde men er in uit deze impasse te geraken. Thans zijn er rond 800 leden, afkomstig uit ge heel Oost Zeeuwsch-Vlaanderen. Spr. wees er met nadruk op, dat de kunst kring „Van den Vos Reinaerde" géén Hulsterse aangelegenheid is en in dit verband bracht hij dank aan de ge meentebesturen van Hulst, Clinge, Hontenisse en St.-Jansteen voor de verleende financiële steun. Hierdoor immers is het mogelijk het werk voor geheel Oost Zeeuwsch-Vlaanderen voort te zetten. Ook het provinciaal bestuur, dat de kunstkring in 1954 „ontdekte", zoals de heer Stolte op merkte, dankte hij voor de geboden steun. Een onrecht noemde spr. het feit, dat slechts de Z.V.U. rijks subsidie geniet en de hervormde kring, „Het Nut van het Alge meen" en de kunstkring „Van den Vos Reinaerde" hiervan verstoken blijven. Tenslotte schetste de voorzitter het werk van de kring in de afgelopen tien jaar, dat velerlei activiteiten op cultureel gebied omvatte. GESCHENK. Hierna bood de voorzitter aan de burgemeester van Hulst, de heer A. L. S. Lockefeer, zes houtgravures aan van de Hulstenaar Sjef Kantré, voor stellende „De boer die werkt". In een toespraak wenste burgemees ter Lockefeer de jubilerende vereni ging geluk en sprak hij zijn grote waardering uit voor het verrichte werk. Hij onderstreepte de woorden van de voorzitter ten aanzien van de rijkssubsidie. Tenslotte dankte dé bur gemeester voor het fraaie geschenk, waarvoor hij een ereplaats in het raadhuis toezegde. Hierna sprak deken A. Koopman,; die o.m. betoogde dat 'er waarlijk moed voor nodig is om een kunst- Nieuwe Statendam begin volgend jaar gereed Van de zijde van directie van de Holland-Amerika Lijn vernemen wij, dat de 23.000 ton metende „Staten dam", in aanbouw bij de werf Wilton- Feijenoord te Schiedam, zijn vol tooiing nadert. Waarschijnlijk zal de „maidentrip" via Le Havre en Southampton naar New York begin 1957 kunnen plaats vinden. De „Statendam" zal daarop aansluitend diverse plezierreizen naar Zuid-Amerika en West-Indië maken. In de eerste week van januari '58 be gint het schip een reis om de wereld, die ongeveer 110 dagen zal duren. Het nieuwe schip wordt met stabili satievinnen uitgerust. Het is een zus terschip van de „Rijndam" en „Maasdam". Er zijn uitgebreide sport- wandeldekken, twee zwembaden en een moderne bioscoop. De „Staten dam" zal een snelheid hebben van 19 knopen. Er is plaats voor 955 passa giers, waarvan 84 in de eerste klasse. Verklaring van P. v. d. A. over kabinetsformatie De partijraad van de Party van de Arbeid heeft over zijn zaterdagmid dag gehouden bijeenkomst de volgen de verklaring uitgegeven: „De partijraad" heeft met instem ming kennis genomen van de wjjze waarop door of namens de Kamer fractie is gepoogd de vorming van een kabinet, houdende waarborgen voor een voortgezet progressief beleid, te bevorderen. Met teleurstelling werd echter vernomen hoe blijkens de voor stellen van de huidige informateur het aantal geschilpunten is vergroot, terwyl daarin tevens een verzwak king van de positie van de Partij van de Arbeid in het kabinet is vervat. De partijraad bleek unaniem van me ning, dat de Partij van de Arbeid zich met kracht dient te verzetten tegen pogingen waardoor de verkiezings uitslag wordt miskend." De gouverneur van Suriname, de heer J. van Tilburg, die in verband met de kabinetsformatie op verzoek van de informateur naar Nederland is gekomen, zal waarschijnlijk deze week naar Suriname terugkeren. Voor hem is bij de K.L.M. passage -eboekt voor de terugtocht op don- Ierdag 13 september. kring in stand te houden. Hij bracht dank voor het Mariabeeld, dat de kriing aan de r.-k. kerk heeft geschon ken en dat een plaats heeft gekregen in een der nissen van de basiliek. Als laatste spreker bood de heer J. Gremmen, voorzitter van de fdlm- lcring „Voor Hulst en omstreken" zijn gelukwensen aan. De viering van het tienjarig bestaan werd zaterdagavond ingezet met een toneeluitvoering in de aula van het Jansoniuslyceum. Het Nederlands Kamertoneel uit Antwerpen bracht het Braziliaanse stuk „De banier van de Koning". Het werd een geslaagde opvoering, waarvoor de leden van het Kamertoneel aan het slot een lang durig applaus in ontvangst mochten nemen. WETSONTWERPEN INGEDIEND Oude berekening blijft: 1,75 procent per dienstjaar Bij de Tweede Kamer zijn twee wetsontwerpen betreffende pensioe nen ingediend, namelijk een wets ontwerp tot verhoging van pensioe nen met algemene toeslag (algeme ne toeslagwet voor gepensioneer den 1956) en een wetsontwerp tot wijziging van het stelsel van pen sioenberekening in de pensioenwet 1922 en in de pensioenwet voor de spoorwegambtenaren 1925, zomede wijziging in verband daarmede van enige andere bepalingen in die wet ten en in de kindertoelagewet voor gepensioneerden. Eerstgenoemd wetsontwerp strekt tot verdere aanpassing aan net gel dende bezoldigingspeil van de ten las te van het algemeen burgerlijk pen sioenfonds en het spoorwegpensioen fonds komende pensioenen. De beper king van overheidspensioenen by ge lijktijdige aanspraak op een pensioen krachtens de algemene ouderdomswet maakte deze verdere aanpassing wen selijk zo wordt in de préambule mee gedeeld. Een correctie van de verhogings percentages is niet noodzakelijk ge bleken voor de periode na 30 juni Heksenmoord in Mexico Twee vrouwen zijn in het bergdorp Alfajayucan van Centraal Mexico door een menigte van enige honderden personen gedood en verbrand „omdat zij heksen waren". Volgens de dorpe lingen bezaten Juana Cchristina Trejo en Benita Sabina het „boze oog" en hadden zij een bondgenootschap ge sloten met de duivel. Tal van onschul dige mensen zouden door de „vloek" van de vrouwen zijn getroffen. De po litie arresteerde tot nu toe veertig dorpelingen in verband met de moord. Kamerleden naar Finland Zaterdagmiddag is een parlementai re delegatie ter beantwoording van het bezoek, dat een Finse parlemen taire delegatie in 1953 aan ons land heeft gebracht, van Schiphol naar Hel sinki vertrokken. Voorzitter van de delegatie is mr. J. J. R. Schmal, lid der Tweede Ka mer, leden zijn mevr. mr. J. M. Stof felsVan Haaften, mej. mr. J. C. H. H. de Vink en mr. Th. J. A. M. van Lier, leden van de Tweede Kamer ep de heren prof. mr. W. Rip, prof. dr. ir. W. Schermerhorn en mr. L. de Gou, leden van de Eerste Kamer. Rusland wil Zwitserland helpen met atoomenergie Volgens het Sow jet-Russische nieuws bureau Tass heeft het hoofd van het Sowjet-Russische bureau voor het ge bruik van atoomenergie, Slawskyj vrijdag verklaard, dat de Sowjet- Unie bereid is tot samenwerking met Zwitserland inzake het vreedzame bruik van atoomenergie. (Advertentie) 85 ct. 1947 (ambtenaren), respectievelijk 31 december 1945 (spoorwegambtenar en). Ten. aanzien van de pensioenen, welke gebaseerd zijn op de salaris niveaus van vóór 1 januari 1920 (ambtenaren en voor 1 januari 1920 spoorwegambtenaren) wordt opge merkt, dat het vaststellen van acnter- standspercentages voor deze periode bijzondere moeilijkheden ontmoette. Een meer gedifferentieerde regeling bleek derhalve noodzakelijk. De kerten van de nieuwe toeslag, welke de bestaande toeslagen, waar mede thans een bedrag van 90 mil joen is gemoeid, zal vervangen, wor den geraamd op ruim 165 miljoen, gesplitst naar de beide groepen in 132 miljoen voor de ambtenaren en f 33 miljoen voor de spoorwegambte naren. Het bedrag, dat ten laste van de rijksbegroting komt, kan als volgt worden geraamd: nieuwe toeslag f 165 miljoen, inhouding in verband met aanspraken op pensioen krach tens de algemene ouderdomswet f 85 miljoen, vergoeding aan gepensioneer den wegens te betalen premie voor het algemeen ouderdomsoensioen f 6 miljoen, samen: f 79 miljoen, ten las te van de rijksbegroting f 86 miljoen. De regering is lot de overtuiging gekomen, dat het aanbeveling ver dient, voor wat betreft de wfjze van berekening van het eigen pensioen, in zover terug te keren tot het stel sel. dat gegolden heeft voor de wij ziging van de pensioenwet 1922 bij ae wet van 14 januari 1954, dat de be rekening dier pensioenen aldus wordt geregeld, dat zij voor alle pensioenen Jilaats vindt naar 1,75 pet per dienst- aar. Het voorstel geen maximaal pen sioenbedrag te noemen, maar aan het bedrag van de pensioengrondslag een maximum te stellen, heeft de strek king het reeds voor de wijziging van de pensioenwet 1922 bestaande be zwaar te ondervangen, dat in geval van zeer hoge pensioengrondslagen het maximale pensioen reeds na be trekkelijk korte diensttijd wordt be reikt. Sportuitslagen PROFVOETBAL, Ere-divisie: NAC—NOAD 2—2. Sparta AJax 1—2, GVAV—DOS 3—2, Eindhoven— wv 0—2, MVV—Fortuna '54 1—0, Rapid JC—PSV 3—1, ElinkwijkSC Enschede 1 Feyenoord—BW 51, Amsterdam- Willem II 0—6, Eerste divisie A: ADO— Haarlem 2—2, KFC—Limburgia 1—2, VSV -Roda Sport 2—1, HVC—Xerxes l—1, SW De Graafschap 2—1, AlkmaarHelmon- dia '35 1—0, DWS—Emma 3—1. Eerste dl- vsie B: Volendam—Rigtersbleek 2—1, Hel mond—Blauw Wit 1—3, Vitesse—DFC 8— 1. EBOH—Hermes DVS 1—3. Sittardia— Excelsior 0—2, EDO—Stormvogels 0—1, A GOWFortuna VI 3—2. Tweede divtele A: Tubantia—Heerenveen 2—2, Oldenzaal —Be Quick 0—1, Zwartemeer—PEC 1—2, Ensch. BoysGo Ahead 01, Zwolse B. Oosterparkers 34, LeeuwardenRh eden 3—3, Velocitas—Heracles 1—0. Tweede di visie B: TOP—Dosko 2—3, Wilhelmina— DHC 4—3, Longa—De Valk 4—1, Ona—'t Gooi 33, RBC—NEC 1—0, Zeist—Baronie 4—2. AMATEURS: le klas C; VSV '34—Bra- bantia 2—1. BEKERCOMPETITIE: Sch. Holland/ sport—COAL 7—0. KORFBAL. KNKB 3e klas: Swift—TOV 17—1, ODO— Ons Huis 3—7, OverkantersMerwede 4 12, Succes—Charlois 4—3, Zwaluwen- Unicum 5—7, ZKB le klas: Volharding— Scampolo 1—4, Swift 2—Vios 4—4, Tjoba— Togo 3—7. 2 A: Swift 3—Vios 2 10—4, Ani mo—Tjoba 2 7—2, Eendracht—Vopo 2—2, Togo 2—Vitesse 0—6, 2 B: Volharding 2 Scampolo 2 1—2, BKC—Luctor 8—3, Elto— Dc Poel 6—4. 3 A: AKC—Atlas 4—6, KVL Animo 2 5—3, 3 B: Dos '55—Swift 7 3—4, Top 2—VZOD 7—4. 3 C: Animo 4—Vedo 2 0—5. 3 D: Olympla 2—Blauw Wit 3—0, Kats—WKV 5-0, SSS—Zeelandia 2 l—l, 3 E: Vopo 2—Vitesse 2 15—4, Luctor 2— VOTO fl-3, Adspiranten A: Olympia-Vopo 3—3, Animo—Tjoba 1—3, Swift A—Vios A 17—1. C: Animo C—Swift vlot 1—4. D: Vitesse—Zeelandia 0—3, Volharding A— Scampolo A 3—0, Blauw Wit A—Vios B 14—2. E: Volharding B—Scampolo B 1—0. HANDBAL. District zuid, heren: le klas: Agressieve —HEW 12—13. Swift—Hellas 15—4, DES 2 PSV 2 3j, StratumMeteoorGeel Blauw 21—6, 2 B: Marathon— SOA 15—10, EMM—EBHV 6—6. Longa—PTT 21—7. Da mes le klas: Eindhoven—rpc 11—2, Swlft —Hellas 8—1, DES—PSV 2 4—2, Marathon —Zeeland Sport 1—2. Afdeling Zeeland: heren le klas: Vol- hardng—Marathon 2 li—9, EMM 2—Tond- do 2 4—8, heren Junioren: EMM-1Tonido 3—7, Jongens adspiranten: EMM 1—Toni- do 2—5, dames Junioren B: Volharding- De Meeuwen 8—4, ODI—Tonido 0—12.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1956 | | pagina 7