Whiston
JIMMY EN RINUS DE ROBOT
Bretagne: een land van menhirs,
dolmens en veel andere stenen
Klanken uit de ether
Hoe men over levensverzekering denkt
HUISARBEIDSWET MOET DOOR
NIEUWE WORDEN VERVANGEN
b-e-t-e-r-e
Fantastisch
DONDERDAG 2 AUGUSTUS 1956
PROVINOIALB ZEEUWSE OOÜRANT
11
ONTOELAATBARE MISSTANDEN
Men wil alle huisarbeid
aan vergunningen binden
(Van onze Haagse redacteur)
Do staatssecretaris van Sociale
Zaken heeft de Sociaal Economische
Raad om advies gevraagd over een
ontwerp van een nieuwe huisarbeids
wet. De S.E.R. heeft thans dit ont
werp gepubliceerd en belanghebben
den in de gelegenheid gesteld hun op
merkingen over de voorgestelde re
geling van de huisarbeid vóór 1 ok
tober a.s. ter kennis te brengen van
de sociale commissie van de S.E.R.
Het ontwerp breekt met het systeem
van de bestaande wet. Voorop staat
thans, aldus de memorie van toelich
ting, het verbod om huisarbeid te
doen verrichten. Hiervan mag slechts
worden afgeweken wanneer aan een
onderneming of een groep van on
dernemingen een vergunning tot het
verrichten van huisarbeid wordt ver
leend.
De in 1933 tot stand gekomen en
thans nog van kracht zijnde huisar
beidswet is niet bij machte gebleken
aan de sociale nadelen der huisin
dustrie op afdoende wijze paal en
perk te stellen, zo wordt in de toe
lichting gezegd.
ERNSTIGE KLACHTEN.
Als gevolg van deze ontoereikende
opzet worden nog steeds regelmatig
ernstige klachten over ontoelaatbare
misstanden bij huisarbeid vernomen.
Die klachten hebben in hoofdzaak
betrekking op lange en vooral onre
gelmatige werktijden, het hier en
daar voorkomen van kinderabeid, on
hygiënische en onveilige toestanden
en de grote mate van bestaansonze-
kerheid.
Gebleken is ook, dat nieuwe soor
ten van huisarbeid maar al te vaak
nieuwe, tot dusver niet onderkende
Ïevaren met zich brengen. Zo wordt
egenwoordig ook in huisarbeid bis
cuit (ongeglazuurd of ongevernist
aardewerk) geschuurd. Daarbij
wordt stof verspreid, dat kwarts
houdend is en dus gevaar oplevert
voor een vrijwel ongeneeslijke long
ziekte (stoflong). Vuurwerkfabrie
ken laten klappertjes en lonten in
huisarbeid verpakken, met als gevolg
gevaar voor brand. Het komt zelfs
voor, dat het inpakken van ratten-
verdelgingsmiddelen, die ook voor de
mens dodelijk kunnen zyn, aan huis
arbeiders wordt opgedragen, evenals
het inpakken van sterkwerkende ge
neesmiddelen.
GEEN KINDERARBEID.
Alle huisarbeid zal echter niet
onmogelijk worden gemaakt. Er
zijn vele gevallen, waarin so-1
ciaal aanvaardbare toestanden
heersen. Het is ook niet de be
doeling een einde te maken aan
de arbeid van onvolwaardigen,
invaliden en andere aan huis ge
bonden personen. Ook wil men
rekening houden met „die cate
gorieën van huisindustrie, waar
aan weliswaar uit sociaal oog
punt weinig waardering toe
komt, maar welke toch econo
misch onmisbaar zijn". Er zijn
immers industrieën, die gedu
rende zeer korte perioden aan
vele handen werk geven als ge
volg van seizoenarbeid; het on
derbrengen van alle daarvoor
nodige werknemers zou wellicht
de investering van te grote ka
pitalen vergen.
Om in deze en dergelijke gevallen
de huisarbeid te laten voortbestaan,
voorziet het ontwerp in een vergun
ningsstelsel.
Het verrichten van huisarbeid zal
echter in geen geval zijn toegestaan
voor Jongens beneden 14 en meisjes
beneden 15 jaar. Ook hulp bij huis
arbeid is voor kinderen verboden.
Overtredingen van de ontworpen
wet worden tot economisch delict be
stempeld. Bij het inwerkingtreden
van de wet zou de dienst der arbeids
inspectie moeten worden uitgebreid.
Advertentie
de
OUD ALS DE WERELD
Motie voor
onafhankelijkheid
van de Goudkust
De gouverneur van de Goudkust,
sir Charles Ardenclarke, heeft bij de
opening van de zitting van het nieu
we parlement meegedeeld, dat de
nieuwe regering deze week een mo
tie zal Indienen waarin om onafhanke
lijkheid voor het land wordt gevraagd.
De Britse minister van koloniën,
Lennox-Boyd, had op elf mei in het
Britse lagerhuis verklaard, dat zijn
regering bereid zou zijn een dergelijk
verzoek van een nieuwe volksverte
genwoordiging van de Goudkust te
aanvaarden en een datum voor het
verlenen van onafhankelijkheid vast
te stellen..
Een Frans militair vliegtuig heelt In
Zuid-Frankrijk een benzinetank verloren
waardoor in een woonwijk brand ont
stond. De schade bedraagt 20 miljoen
francs, doch er waren geen persoonlijke
ongelukken.
Waar vissers wonen, zijn de
mensen altijd keurig
(Van een speciale verslaggever)
Bretagne is het land van de stenen. Van stenen, zo oud als de
wereld zelf. Men vindt ze in alle landschappen: aan de kust zowel als
in het binnenland. De kust, een van de meest woeste die er zijn, is de
schrik van de vissers, die niet zelden in het gezicht van de haven op
de rotsen te pletter liepen, als de storm hen uit de koers sloeg. De kust
van Bretagne is steil en grillig. Hier en daar omspoelt de branding
stukken strand in kreken of inhammen. In baaien, die beschermd
worden door uitstekende rotspunten is het water zacht en liefelijk,
maar ook daar vindt men de stenen terug. In de gedaante van toch
overal weer opduikende blokken graniet maar ook in de vorm van
prachtige, door de zee rondgeslepen, keien en keitjes, die als grote
en kleurige schepen de kust van Quiberon bijvoorbeeld een wonder
lijk aanzien geven. Kleurig zyn de stenen in welke gedaante ze zich
ook vertonen.
Het meest opzienbarend zyn ze
echter in de buurt van Carnac,
waar men de onmetelijke velden
menhirs en dolmens vindt. Hier is
Bretagne op z'n mooist. Geheim
zinnig, zoals bet ons tegemoet
treedt uit de vele sagen en legen
den, uit de romantische verhalen
van de middeleeuwen, waar altyd
weer dit land met zijn bossen en
bergen een rol in speelde. De men
hirs en dolmens hebben stormen
over zich heen laten gaan. Ze heb
ben de Franse revolutie meege
maakt en de middeleeuwse roof
ridders langs zich zien trekken.
Maar ook sloegen de legerscharen
van de oude Romeinen hun tenten
er achter op. Want de menhirs en
dolmens zijn oud als de wereld
zelf; niemand kent zelfs maar bij
benadering de oorsprong er van.
Alleen rond Carnac rusten meer
dan 3000 van deze „meghaliten", gro
te stenen, die door mensenhanden zijn
neergezet. Er zijn monsters bij van
enkele honderden tonnen zwaar, die
de prehistorische mensen heel wat
kopzorgen moeten hebben bezorgd.
En toch zijn ze allemaal keurig neer-
f;ezet zoals men ze hebben wilde. Het
ijkt. bijna onmogelijk en menige ge
leerde heeft zich reeds het hoofd ge
broken om een verklaring te vinden
voor deze merkwaardige werkzaam
heid van de voorhistorische bewoners
van Bretagne.
Mysterieuze sfeer.
De menhir is een alleenstaande
steen, die met de punt in de lucht
staat. Men neemt aan, dat het
een of ander godsdienstig sym
bool is. Er zijn er een twintig te
vinden in Bretagne, die zich
meer dan zeven meter boven de
grond verheffen. Men vindt ze
overal, op allerlei plaatsen, mid
den in het veld soms, een andere
keer als een geheimzinnig baken
aan de kust. Soms vormen ze on
afzienbare rijen, zoals in de
buurt van Carnac. Men spreekt
dan van Alignements. Kilome
ters ver strekken dergelijke alig
nements zich uit. Keurig geplant
vormen de menhirs een giganti
sche galerij, die uitloopt op een
cirkelvormig veld, omheind door
opnieuw een groot aantal men
hirs. Een grotesk beeld vormt
zo'n cromlegh, zoals men die ga
lerij noemt. Iets anders zijn de
dolmens, die het meest herinne
ren aan wat wij in Drente hunne
bedden noemen. Ook hiervan kan
men er vele vinden in het Bre
tonse land.
De merkwaardige stenen zijn van
prehistorische oorsprong. Wellicht
dienden ze gedeeltelijk voor de graf
kelders, evenals de zogenaamde Tu
mulus, een even vreemd bouwwerk,
dat wel iets lijkt op onze terpen. Ho
ge grafheuvels, d'oorsneden door tal
van gangen, met een keurige ingang
en meestal bekroond door net een o?
andere kerkje.
De stenen geven het land een mys
terieuze sfeer. Reeds eeuwen heeft
men ze zien staan. De bewoners van
het land zijn er vertrouwd mee ge
raakt. Aan het strand bouwen de kin
deren met kiezeltjes hun eigen men
hirs en dolmens, op de midgetgolf-
baan worden enkele der obstakels ge
vormd door miniatuuralignements.
De menhirs
....Stenen als afscheiding....
Oude gravures van de Bretonse mo
numenten hangen in de museatal
van legenden spreken van het grote
geheim van de stenen.
De menhirs en de dolmens. Wie
eens in Bretagne geweest is, zal de
indruk die deze stenen op hem heb
ben gemaakt niét licht vergeten.
Evenmin trouwens als de aanblik van
al die andere, kleinere stenen, die al
tijd en overal in zijn gezichtsveld wa
ren. Zoveel zijn er, dat uren er een
voudig geen raad mee weet. De af
scheidingen tussen de verschillende
landerijen worden niet gevormd door
slootjes of heggen, maar door de ste
nen van het land, keurig opgestapeld
tot muurtjes. De huizen worden niet
gebouwd van bakstenen, maar van
dezelfde keien, door een keurige plei
sterlaag bedekt. Want Bretagne is
een keurig land, waar de huisjes in
de zon blinken.
Het is een land van zeelui. En daar
waar vissers wonen, waar men de
zeelucht in de straten opsnuift, zijn
de mensen altijd keurig. Het is een
wet, die nooit gebroken wordt, in
welk land ook.
Die keurigheid, het mysterie van
de stenen, de overweldigende macht
van het spel van de zee met de rot
sen en de bedrijvigheid van de pit
toreske haventjes, dat zijn de dingen,
die ons van Bretagne altijd by zullen
blijven. Ook al komen we er nooit
weer, wat men trouwens beslist niet
mag veronderstellen. Daarvoor is het
land te overweldigend mooi, daarvoor
ook biedt het teveel de rust van het
leven in de echte, vrije natuur!
VRIJDAG 3 AUGUSTUS
HILVERSUM I. 402 m. 746 kc-S. 7.00
VARA. 10.00 VPRO. 10.20 VARA. 12.00
AVRO. 16.00 VARA. 19.30 VPRO. 21.00
VARA. 22.40 VPRO. 23.00—24.00 VARA.
VARA: 7.00 Nws. 7.10 Gym. 7.20 Gram.
7.50 Rep. 8.00 Nws. 8.18 Gram. 8.50 Voor
de vrouw. 9.35 Waterst. 9.40 Voor de
jeugd. VPRO: 10.00 Avonturen met kin
deren, caus. 10.05 Morgenwijding. VARA:
10 Voor de kleuters. 10.40 Piano a
quatre mains. 11.00 Amus. muz. 11.40 V.
d. jeugd. AVRO: 12.00 Volksmuz. 12.30
Land- en tuinb. meded. 12.33 Sport en
prognose. 12.50 Gram. 13.00 Nws. 13.15 Me
ded. en gram. 13.20 Amus. muz. 13.55
Beursber. 14.00 Pianorecital. 14.30 Voordr.
14.50 Gram. 15.05 Gevar. muz. VARA:
16.00 Gram. 16.30 Voor de kinderen. 17.00
Muz. eaus. 17.40 Gram. 18.00 Nws. 18.15
Act. 18.20 Accordeonork. 18.50 Vakvereni-
gingsnieuws. 19.00 V. d. kinderen. 19.10
Spaanse dansgroep. VPRO: 19.30 De bete
kenis van het boek Job voor deze tijd,
caus. 19.45 Op bezoek bij anderen., 20.00
Nws. 20.05 Boekbespr. 20.15 Jazzrrluziek.
20.30 Bespiegelingen aan de East River.
20.40 Nederland vergroot zijn grondgebied
op vreedzame wijze, caus. VARA: 21.00
Amus. muz. 21.30 Met de plaat op reis.
22.00 Lichte muz. 22.25 Buitenl. overz.
VPRO: 22.40 Vandaag, caus. 22.45 Avond-
wijding. VARA: 23.00 Nws. 23.15—24.00
Gram.
Menhirs en dolmens
Voor vijftig dollar over
de Atlantische Oceaan?
De heer H. B. Cantor zal zaterdag
uit New York via Londen, naar Ne
derland vertrekken ter bespreking
van zijn plannen voor de boww van
schepen, groot genoeg om 6000 pas
sagiers tegelijk naar Europa te kun
nen vervoeren tegen een prijs van 50
dollar.
De heer Cantor is voornemens twee
schepen van elk 90.000 ton te bou
wen, welke naar hij heeft meegedeeld
„de grootste en snelste ter wereld"
zullen worden. Hij zal de werkzaam
heden in de havens in Nederland be
studeren en met de havenautoritêiten
in Nederland besprekingen voeren.
voor de dag. 8.00 Nws. en weerber. 8.15
Gram. 9.00 Voor de zieken. 9.25 Voor de
huisvr. 9.35 Omroepork. 10.30 Morgend.
ll.oo Pianorecital. 11.30 Lichte muz. 12.00
Vocaal ens. en orgel. 12.30 Land- en tuin-
bouwmeded, 12.35 Pianoduo. 13.00 Nws.
13.15 Prot. Interkerkelijk Thuisfront. 13.20
Lichte muz. 13.45 Gram. 14.10 Radio Phil-
harmonisch ork. en solist. 15.15 Voordr.
15.35 Gevar. muz. 16.00 Tuinbouwpraatje.
16.15 Koor en sol. 17.00 Voordr. 17.20 Ne-
gro-spirituels. 17.40 Koersen. 17.45 Gram.
18.00 Stemmen van Overzee. 18.15 Gram.
18.25 Blaas-ens. 19.00 Nws. en weerber.
19.10 Regeringsuitz.: Het emigratiepraatje
van H. A. van Luyk. 19.30 Gram. 20.00
Radiokrant. 20.20 Gram. 21.25 „De roerige
wereld", rep. 21.35 Holland Festival 1956:
Strijkwart. 22.10 Kamerork., vocaal ens.
en solist. 22.45 Avondoverdenking. 23.00
NWS, 23.15—24.00 Gram.
77. Jimmy zat rustig wat te praten met Kees Cardan,
die het stuur van de grote vrachtwagen stevig in de
knuisten hield. Jimmy vertelde hoe zijn zoon Jackie
weken en weken had gewerkt aan zijn mechanische
man, die bestemd was om op de komende radio-ten
toonstelling uitgestald te worden, maar hoe een bende
misdadigers roet In het eten was komen gooien, waar
door alles was misgelopen. Kees Cardan luisterde vol
belangstelling en toen hij Zwolle was binnengereden
zette hij geen koers naar het hoofdbureau van politie.
Hij reed gewoon door in de richting van de IJssel-
brugJimmy merkte dat direct. „U vergeet mij naar
het politiebureau te brengen, chauffeur" zei hij. „Dat
lag toch geloof ik in uw bedoeling". Kees Cardan knik
te. „Dat was ik eerst wel van plan", zei hij, maar ik
ben van gedachte veranderd. In de eerste plaats ben
ik vertrouwen in U gaan snellen en in de tweede plaats
weet ik precies wat er gaat gebeuren als ik U bij de po
litie afzet. Dan moet ik voor getuige gaan spelen en
wat dat me een tijd gaat kosten. Ik heb me een
maal laten verleiden mezelf als getuige op te geven en
't eind van het liedje is geweest dat ik een week in
voorarrest heb moeten doorbrengen, 't Bleek later een
vergissing te zijn. waar ze bizonder veel spijt van had
den maar intussen had ik zes dagen in het schuurtje ge
zeten. Ik pas daravoor. Zegt U me maar, meneer waar ik
U moet afleveren. Als 't maar niet bij de politie is". Jim
my was blij, dat de chauffeur van idee was veranderd,
want ook hij vreesde veel tijdverlies. „Weet u waar
Wilgenwolde ligt?" vroeg hij aan Kees Cardan.
EEN OPINIE-ONDERZOEK IN NEDERLAND
Alle premie betalen is
minder aantrekkelijk
De opmars van de levensverze
kering in ons land lijkt niet te stui
ten. De produktie van 51 binnen
landse maatschappijen bedroeg in
het eerste kwartaal van 1952 542
miljoen gulden; in het eerste kwar
taal van dit jaar was de produktie
echter al geklommen tot 911 mil
joen gulden.
Globaal gesproken weten de
maatschappijen wel, dat die be
langstelling voor levensverzeke
ring verband houdt met de zorg
voor de nabestaanden en voor de
oude dag en dat de fiscale tege
moetkomingen een extra prikkel
zijn zich te verzekeren.
De maatschappijen weten door haar
buitendienst ook vry nauwkeurig hoe
het Nederlandse publiek over levens
verzekering denkt. Zij hebben echter
deze kennis willen toetsen aan de re
sultaten van een wetenschappelijk
onderzoek. In opdracht van de voor
lichtingscommissie uit het levensver
zekeringsbedrijf werd daarom door
het Nederlands Instituut voor ds Pu
blieke Opinie een onderzoek inge
steld. De resultaten van dit onder
zoek zijn vervat in een rapport,
waaruit blijken kan welk standpunt
de Nederlandse bevolking ten opzich
te van de levensverzekering inneemt.
Op de eerste vraag: „Wat is er
voor aantrekkelijks in een levensver
zekering?" komen gevarieerde ant
woorden. Een groep vindt levensver
zekering aantrekkelijk, omdat zij een
vorm van sparen is, terwijl een bijna
even grote groep de levensverzeke
ring apprecieert omdat hierdoor een
bepaald risico gedekt kan worden.
Slechts een-vierde van dc onder
vraagden was neutraal of afwijzend.
Toen er gevraagd werd wat de min
der aantrekkelijke dingen van een le
vensverzekering zijn, kon 45 procent
alleen maar de premiebetaling noe
men, hoewel het toch voor de hand
ligt dat er voor een verzekering be
taald moet worden.
De buitenwereld ziet de levensver
zekeringsmaatschappijen en de agent
met verschillende ogen: de eerste is
rijk en wil winst maken maar zij boe-
I zemt vertrouwen in; de agent ziet
men vooral als de harde werker, die
erg bereidwillig is en vertrouwen ge
niet.
Liever geen bezoek
De kennis van de levensverzeke
ring is overigens niet al te groot. Dat
men zich hierdoor wel eens in eigen
vlees kan snijden, blijkt bij het ant
woord op de vraag of er levensver
zekeringen zijn, waarvan men de pre
mie mag aftrekken voor de inkom
stenbelasting. Slechts een-derde van
de ondervraagden wist dit. En van
hen die inkomstenbelasting betalen,
meende zelfs een-vijfde dat die aftrek
niet mogelijk is.
Zij die zich bezig houden met de
voorlichting, zullen met belangstel
ling hoofdstuk 3 van het rapport ge
lezen hebben. Een kwart van de on
dervraagden namelijk wil wat meer
over de levensverzekering weten,
waartegenover twee-derde zegt niets
over dit onderwerp te willen lezen.
Dat het mondeling contact met ver
zekeringsagenten een belangrijke rol
speelt, blijkt ook uit het rapport. Het
onderzoek heeft nog eens bevestigd,
dat de maatschappiien en haar agen
ten nu niet direct stil zitten. Negen
van de 10 ondervraagden toch hebben
wel eens contact gehad met een tus
senpersoon, maar dit impliceert weer
niet dat iedereen een dergelijk bezoek
prettig vindt. Dit is met een-vierde
net geval, terwijl de helft het bezoek
liever niet wil hebben. Toch verklaar
de 70 procent van de ondervraagden
zich bereid de agent te woord te
staan.
Dat de tussenpersonen op levens-
verzekeringsgebied door het publiek
in het algemeen goed ontvangen
worden blijkt eigenlijk ook wel uit
het feit, dat 86 procent van allé on
dervraagden een of meer levensver
zekeringen heeft. Iets meer dan een
derde van de ondervraagden is hier
toe, wat de laatst afgesloten levens
verzekering betreft, gekomen door
eigener beweging inlichtingen te vra
gen en een ander derde deel heeft
zich verzekerd op grond van nietge-
vraagde inlichtingen. Het ligt voor
de hand dat juist deze gegevens voor
de maatschappijen waardevol zijn.
Spaardwang
Op de vraag waarom het Neder
landse gezinshoofd zich verzekert,
houden ae antwoorden elkaar min of
meer in evenwicht: 4 van de tien on
dervraagden verzekeren zich in ver
band met de kosten van overlijden
en 4 anderen van de 10 uit zorg voor
de nabestaanden.
Het betalen van een levensverze
keringspremie is economisch gezien
een vorm van sparen. Het grote ver
schil met sparen via een spaarbank
is alleen dat de premiebetaling een
vrijwillig op zich genomen spaar
dwang vormt, als er eenmaal een po
lis is gesloten. Acht van de 10 onder
vraagden zien dit ook zo. Circa drie
kwart van alle ondervraagden vindt
die vrijwillige dwang tot geregeld be
talen zelfs een voordeel.
De toekomst komt aan het slot van
het rapport aan de orde en dan is
uiteraard de belangrijkste vraag hoe
de oude dag verzorgd zal zyn. 45 pro
cent van alle ondervraagden heeft
hierin geen hard hoofd; zij denken te
zijner tyd goed verzorgd te zullen
zijn, maar een-derde van hen die
thans nog werken is niet zo optimis
tisch.
In dit hoofdstuk komt ook de zorg
voor de nabestaanden aan de beurt.
Oppervlakkig gezien is het mooi, dat
65 procent kan zeggen dat er in ge
val van hun overlijden voor de na
bestaanden is gezorgd. Maar dit per
centage is alleen zo hoog doordat 83
procent van de welgestelden voor hun
nabestaanden zorgen; by de laagste
inkomensklasse is dit slechts 50 pro-
I cent.