Koningin Elizabeth van België
wordt woensdag tachtig jaar
OPPERVLAKKIG AMUSEMENT
IN VELERLEI SCHAKERINGEN
EEN PALING AAN EEN TOUW
BRACHT AMSTERDAM IN ROUW
PLAN MODERN MUSEUMBEHEER
DINSDAG 24 JULI 1956
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
5
Geliefd om werk
voor soldaten
(Van onze parlementaire
redacteur)
In één der zalen van de Koninli-
lyke Akademie voor geneeskunde
in Brussel hangt liet door Allard
d'OIivier geschilderd portret van
koningin Elizabeth van België. Zij
staat erop afgebeeld als assistente
van prof. Depage in het hospitaal
„L'Océan" in De Panne.
Dit portret typeert de grijze ko
ningin, die op woensdag 25 juli
tachtig jaar wordt, treffend. Want
deze vitale vorstin, weduwe van
koning Albert, moeder van ex-ko
ning Leopold en grootmoeder van
de tegenwoordige, jeugdige koning
der Belgen, Leopold, heeft zich
vooral bekendheid verworven en
zich geliefd gemaakt door haar
werk voor de soldaten tijdens de
eerste wereldoorlog van 1914= tot
1918, toen België grotendeels door
de Duitse overweldiger bezet was.
Zij gaf met anderen leiding aan het
Rode Kruis en had een actief aandeel
in de inrichting van de hospitalen. In
die tijd bleek haar moedig gedrag. On
onderbroken woonde zij met de konin
klijke familie in De Panne, dicht ach
ter het IJzerfront.
Koningin Elizabeth, die de Belgen
in ere houden, mede omdat zij sinds
het overlijden van koningin Astrid, de
eerste vrouw vair ex-koning Leopold
de enige koningin is, die de Belgen
hebben, was het verplegen van zieken
en gewonden niet vreemd: in haar
jeugd reeds hielp zij haar vader bij
diens arbeid als heelmeester en als
oogarts.
Elizabeth Valérie, die de Beleen
KONINGIN ELIZABETH
25 juli ter gelegenheid van haar tach
tigste verjaardag zullen huldigen in
het Paleis voor Schone Kunsten in
Brussel, werd op 25 juli 1876 in Pas-
senhofen geboren als dochter van Ka-
rel Theodor van Beieren. Vandaar, dat
zij o.a. de titel van hertogin van Beie
ren draagt.
Op 2 oktober 1900 trad zij in het
huwelijk met prins Albert van België
Op 17 dec. 1909 werd Albert als op
volger van zijn oom Leopold II ko
ning van België en werd Elizabeth
dus koningin.
Bijna vijf en twintig jaar is zij de
vrouw van een regerend vorst van
België geweest. Koning Albert kwam
namelijk precies tien maanden voor
zijn zilveren regeringsjubileum op
17 februari 1934 om het leven. Hij
verongelukte bij de beklimming van
de rotsen van Marche-les-Dames bij
Namen.
Na de dood van haar echtgenoot is
koningin Elizabeth zich in het open
bare leven blijven bewegen. Nog altijd
voelt zij zich koningin, zij het konin
gin in naam. De uit 't dragen van de
ze titel voortspruitende huldebetui
gingen laat zij zich gaarne welgeval
len.
Vitaal en jeugdig
Behalve naar de oudstrijders en de
jeugd gaat haar belangstelling uit
naar de zieken en de blinden. Zij be
weegt zich nog altijd op deze terrei
nen en wellicht is het aan haar inten
se medeleven met verschillende groe
pen van de Belgische bevolking en
aan haai' interesse voor hun wel en
wee te danken, dat zij op tachtigjarige
leeftijd nog steeds jeugdig en vitaal is.
Haar medeleven met de zieken
blijkt o.a. uit de stichting op 8 oktober
1930, kort nadat zij met koning Al-
bert in 1928 een lange reis door de
Belgische Kongo gemaakt had, van
een stichting die haar naam draagt,
de „Fondation Médicale de la Reine
Elisabeth pour l'aide médicale aux in
digenes".
Vóór die tijd had zij reeds blijk ge
geven van haar belangstelling voor
de antieke wereld. In 1923 kwam de
„Fondation Egyptologique de la Rei
ne Elisabeth" onder leiding van prof.
Capart tot stand.
Het meest echter gaan haar de
schone kunsten ter harte. Toen
koning Albert nog leefde, was zij
bekend om haar bescherming van
kunstenaars en geleerden, die veel
aan het hof ontvangen werden.
Nog altijd bezoekt zij veel concer
ten. Zij is o.a. meermalen een ge
waardeerd gast bij de jaarlijkse
uitvoering van de „Matthaus Pas
sion" ln Naarden.
Zjj speelt goed viool en is een ver
dienstelijk beeldhouwster. Van de ve
le vogelsoorten in liaar park legde zy
een verzameling van door haar zelf
samengestelde beschrijvingen aan,
waarbij grammofoonplaten behoren,
waarop de vogelgeluiden zijn vastge
legd.
Chinese nationalisten
schoten Migs neer.
Ook pamfletten-offensief
Twee jagers van het type „Mig-17"
zouden zijn neergeschoten, twee waar-
schijnijlk vernietigd en twee andere
beschadigd in een luchtgevecht, waar
in zaterdagmiddag ten noorden van'
het eiland Matsoe nationalistisch- en
communistisch-Chinese jagers waren
gewikkeld. Het communiqué van het
nationalistische luchtmacht-hoofd
kwartier op Formosa, dat melding
maakte van dit gevecht, bericht voorts
dat alle eigen machines onbeschadigd
op hun bases zijn teruggekeerd.
Later is door de leiding der natio
nalistische luchtmacht medegedeeld,
dat twee kanonneerboten der Chinese
communisten ongeveer 25 mijl ten
noorden van het eiland Matsoe ern
stig zijn beschadigd door aanvallen
van drie nationalistische „F-84 Sabre"
straaljagers.
Nationalistische vliegtuigen hebben
in de nacht van vrijdag op zaterdag
pamfletten uitgeworpen boven de pro
vincies Kwangtoeng en Foekien. Alle
toestellen, die hieraan hebben deel
genomen, zijn veilig op hun bases te
ruggekeerd.
In een grot in het Franse departe
ment Dordogne zijn muurtekeningen en
-schilderingen ontdekt, onder andere ri
nocerossen voorstellende, die uit voor
historische tijd zouden stammen. De
juiste plaats van de grot zal pas bekend
worden gemaakt wanneer de nodige maat
regelen ter bescherming van de zeer
belangrijke geachte vondst genomen zijn.
FILMS IN ZEELAND
Zeventig jaar geleden:
palingoproer
Het optreden van de politie tegen
een wrede, maar zeer populaire
„volkssport" was 70 jaar geleden aan
leiding voor een oproer in Amster
dam, dat 25 mensen het leven kostte.
Twee dagen duurden de gevechten
van politie en militairen tegen met
stokken en stenen gewapende Jorda-
ners en dat alles, omdat de politie
op zondag 25 juli 1886 op de Linden-
gracht. een touw had doorgesneden,
waaraan een dikke, glibberige paling
hing te kronkelen. Maar die paling
hing daar voor een gruwelijk volks
vermaak, het z.g. palingtrekken.
Prof. Van der Leeuw-prijs
voor Landré en Flothuis
Overeenkomstig het advies van een
commissie, bestaande uit de heren
Sam Dresden te Scheveningen, Edu-
ard van Beinum te Amsterdam en
Hans Henkemans te Bergen, heeft de
minister van onderwijs, kunsten en
wetenschappen besloten de professor
Van der Leeuwprijs-1955 te verdelen
tussen de componisten mr. Guillaume
Landré te Amstelveen voor diens
„kamersymphonie" (1952) en Mari-
us Flothuis te Amsterdam, voor diens
„kwartet voor strijkers" (1952).
(slot van pagina 1.)
cierd dienen te worden door rijk,
provincie en gemeente, zodat het
mogelijk zou zijn een vakman op
musemngebied aan te trekken.
Zonder twijfel is hier sprake van
een provinciaal belang. Immers een
dergelijke deskundige zou zijn ar
beidsterrein niet uitsluitend tot Mid
delburg behoeven te beperken, maar
zou ook elders in de provincie waar
devolle adviezen kunnen verstrekken.
Zoals in de aanhef van dit artikel
reeds werd gezegd, zijn er in Zeeland
niet minder dan tien gemeenten, waar
een oudheidkamer of een museum
wordt geëxploiteerd. Op dit gebied is
er een grote versnippering van krach
ten, omdat er tot dusver heel weinig
werd gedaan aan coördinatie of sa
menwerking.
Het moet echter mogelijk zijn
uit de Zeeuwse verzamelingen be
paalde gerichte tentoonstellingen
te organiseren, waarbij wellicht te
vens medewerking kan worden
verleend b.v. door de rijksdienst
van verspreide kunstvoorwerpen.
De door de nieuwe Stichting te be
noemen functionaris zou dus op
zijn gebied soortgelijk werk kun
nen doen als bijvoorbeeld op ander
terrein wordt gedaan door de di
recteur van de Zeeuwse Muziek
school of de Zeeuwse toneeladvi
seur. Het is daarom begrijpelijk,
dat het provinciaal bestuur grote
belangstelling voor dit project
heeft.
Men wil thans aan Gedeputeerde
Staten en aan B. en W. van Middel
burg verzoeken of deze colleges het
daarheen willen leiden, dal op de ko
mende begrotingen een bedresr v^rdt.
uitgetrokken voor de financiering van
de op te richten stichting, terwyl aan
de betrokken rijksinspecteur zal wor
den gevraagd eenzelfde verzoek te
willen ondersteunen voor de aanstaan
de begroting van het ministerie van
onderwijs, kunsten en wetenschappen.
Er moet rekening worden gehouden
met een jaarlijkse exploitatie-reke
ning van ca. 30.000.
WELKE RICHTING
Overigens zal men bij het benoemen
van een functionaris een keus moeten
doen met betrekking tot de richting,
waarin deze deskundige is gespeciali
seerd. Het museum van het Zeeuws
Genootschap is namelijk een instel
ling, die zeer verschillende verzame
lingen bevat. Zo is er de bekende „Ze-
landia Illustrata", voorts de vroeg-
historische en de geschiedkundige af
deling, de klederdrachten en het munt
en penningkabinet. Verder zijn er
schilderijen, porcelein en aardewerk
en de kabinetten van natuurlijke hi
storie. Er wordt dus met deze verza
melingen een zodanig uitgebreid ter
rein bestreken, dat het onmogelijk
door één man deskundig kan worden
beheerd. Dit is echter een zaak, die te
zijner tijd het bestuur van de nieuw
te vormen stichting en het Zeeuws
Genootschap zal aangaan.
Wanneer echter deze plannen door
gang zullen vinden, dan kan dit be
tekenen, dat in Zeeland het museum
wezen op een ander niveau komt dan
het tot, dusver was. De belangstelling
zou kunnen stijgen, zodat Zeelands
musea om de terminologie van on
ze briefschrijver te gebruiken „le
vende instellingen worden, die door
allerlei belangrijke activiteiten een
belangrijke plaats innemen in het
Zeeuwsegemeenschapsleven".
Onder het touw voeren kleine boot
jes, waaraan een der opvarenden
moest proberen de paling van het
touw te trekken. Toen de politie aan
het mensonwaardig spel een einde
maakte, barstte de vijandschap van
de Jordaners ten opzichte van ieder,
die de politie-uniform droeg, in volle
hevigheid los. De hele dag werd er
slag geleverd met de politie; de vol
gende dag werd de strijd op nog gro
ter schaal hervat. Het leger werd te
hulp geroepen. Afdelingen infanterie
en huzaren moesten afdeinzen voor
een hagel van straatstenen en oud
roest.
Er kwam versterking. De troe
pen drongen het hart van de Jor-
daan binnen.
De eerste schoten knalden. Voor
alsnog was het een salvo in de
lucht, dat echter zonder uitwer
king bleef. Het volgende salvo
ging in de menigte oproerlingen
en daarbij vielen de eerste doden
en gewonden. Toen om elf uur
's avonds de gevechten waren af
gelopen-en de balans van het „pa
lingoproer" werd opgemaakt wer
den er, behalve 25 doden, 40
zwaar- en 100 lichtgewonden ge
teld. En Amsterdam kreeg een
droeve publiciteit, tot ver in het
buitenland. Een tekenaar van het
Franse blad „l'Illustration" gaf
onderstaande impressie van de ge
vechten op de Zaterdagse Brug.
„Donderdag-films" echter
op uitstekend niveau
HET IS ALLES pure dwaasheid wat
de klok slaat in „Geen moment zon
der student" (ALHAMBRA, Vlissin-
gen), dus voor degenen, die ontspan
ning in het zeer lichte genre zoeken is
de keus ditmaal niet moeilijk. Met
Betty Grable en Sheree North in de
hoofdrollen schakelde men in deze
rolprent een niet onaanzienlijke serie
zotte voorvallen tot één (onsamen
hangend) verhaal aaneen.
„Geen moment zonder student" be
vat hier en daar wel geestige vond
sten, maar voornamelijk is het toch
gooi- en smijtwerk, zodat men aan
deze film „gematigd plezier" kan be
leven.
Hetgeen zo ongeveer ook wel geldt
voor „Een meisje in slecht gezel
schap" (Luxor, Vlissingen), waarin
men een beeld krijgt van het leven in
Las Vegas, waar lustig hazard wordt
gespeeld en waar verder gangsters
niet ontbreken,. Een misdaadverhaal
in een romantische omgeving, waarin
enige spanning niet ontbreekt. Tot
besluit wordt er stevig gevochten en
eerst dan is alles weer in kannen en
kruiken
KERKNIEUWS
NED. HERV. KERK.
Beroepen te Zegveld L. Poppen-
berk, kand. te Putten.
Bedankt voor Bennekom, P. Bouw
te Ridderkerk.
Benoemd tot vic. te Hillegersberg,
mej. M. H. van Everdingen, geeste
lijk verzorgster van het Diac.huis te
Leiden.
GEREF. KERKEN.
Beroepen te Nagele N.O. Polder
K. Sierink kand. te Hardenberg.
Aangenomen naar Siddeburen C.
de Kruijk te Tijnje, die bedankte
voor Ee (Fr.) en voor Ens N.O. Pol
der.
CHR. GEREF. KERKEN.
Tweetal te Ulrum F. Bakker kand.
te Goes en J. Brons, kand. te Ermelo.
Beroepen te Middelburg, ds. W. de
Joode te Ede (Gld.).
„Heersers der vallei" (Grand, Goes)
is een titel die eigenlijk al ruim vol
doende zegt. Het is er allemaal weer
bij, de postkoets die overvallen wordt
de sheriff en het mooie meisje; kort
om romantiek en avontuur in over
vloed. Lex Barker speelt de hoofdrol.
Het levensverhaal van Richard Tau-
ber komt in de film „De levensroman
van Richard Tauber" (Electro, Mid
delburg) bepaald niet overtuigend uit
de verf, maar voor de liefhebbers van
zijn zangkunst is er (met de ogen
dicht) natuurlijk veel te genieten.
Waarmee dan zo ongeveer wel alles
gezegd is, wat over deze film te zeg-
fen is. In de hoofdrollen Rudolph
chock en Annemarie Duringer.
DONDERDAG
Ih de serie speciale donderdagavond
voorstellingen zijn enkele films van
bijzonder goed gehalte opgenomen.
Zo brengt Grand (Goes) „De sneeuw
was vuil", een aangrijpend verhaal,
naar de roman van een jongeman,
opgegroeid aan de zelfkant der sa
menleving, in zuivere, sobere beelden
geschetst, onder regie van Luis Sa-
slavsky.
In Electro (Middelburg) eveneens
een Franse film en wel „De onge-
naakbaren", met in de hoofdrollen
Michèle Morgan en Gerard Philipe.
Een film van Yves Allégret, spelend
in 'n voor blanken wel bijzonder uit
zichtloze omgeving, een Mexicaans
dorp. Een fascinerende film, door Al
légret weer subliem geregisseerd.
„De lokkende diepte" (Alhambra,
Vlissingen) is een uiterst gaaf ver
filmde liefdeshistorie, waarin bijzon
der sterk spel te zien wordt gegeven
door Vivien Leigh als de vrouw, die
zich tenslotte na veel strijd losmaak
te uit 'n verkeerde verhouding. Naast
Vivien Leigh excelleert in deze film
de acteur .Kenneth More. Anatole Lit-
vak voerde een vlekkeloze regie.
Niet alleen bij storm en over-
H staand water biedt de Vlissing-
se boulevard De Ruyter een
machtig schouwspel. Ook wan- H
neer het water rustig is en de
zon over huizen en schepen
H speelt is zij de moeite van het
zien waard. Hoog rijzen de
massieve muren uit het water
H op. In het centrum van de foto
de Gevangentorendie op res- s
tauratie (of sloop...) wacht.
Op de achtergrond de veerboot
naar Breskens. (Foto P.Z.C.) H
llllllllllllllllllllllllllllllllllllinillllllllllllllillllilIllllllllllllllOllltlllllllIlÏÏ
Nadere specificatie van
„Vlucht uit het ambt"
In drie jaar namen zestig
predikanten ontslag
Het neerleggen van het predikambt
In de Ned. Herv. kerk is de laatste
jaren van een omvang geweest, dat
op een der classicale vergadering ge
waagd werd van „de vlucht uit het
ambt". Het blijkt thans, dat in de pe
riode van 1 mei 1953 tot 1 juni 1956
aan zestig predikanten ontslag werd
verleend om andere redenen dan
emeritaat.
Van deze zestig gingen er elf een
kerk in het buitenland dienen, negen
namen een benoeming aan als voor
ganger van een evangelisatie of van
een afdeling van de Ver. van Vrijz.
Hervormden of van de Ned. Prot.
Bond, zeven ontvingen een benoe
ming aan een universiteit, vier predi
kanten gingen in zendingsopleiding,
zes namen een functie aan bij het on
derwijs als inspecteur, leraar oude ta
len etc., vijf predikanten hebben hun
bediening neergelegd en vijf hebben
een functie aanvaard in verband met
maatschappelijk of vormingswerk.
Drie predikanten werden niet op ei
gen verzoek ontslagen drie vroegen
er om onbekende redenen ontslag en
zeven predikanten deden zulks om di
verse redenen. Men kan derhalve niet
zeggen, dat deze zestig predikanten
allen predikant-af geworden zijn. In
elk geval heeft bij tal van deze ont
slagverleningen de financiële kant
niet de doorslag gegeven.
AMSTERDAMSE EFFECTENBEURS
Internationale fondsen onregelmatig
20 juli 21 juli
Nederland 1951 (3',!)
96'/4l
96%
Nederland 1948 (3%)
91
90%
Nederland 1955 (3'/!)
91',!
91%
Nederland 1947 (S'/è) 3
92%
91%
Ndeerland 1937 3
91%
91%
Dollarlening 1947 3
92%
92%
Investeringscertificaten 3
94',!
94%
Nederland 1962-64 3
94%
94%
Nederland N.W.S. 2',!
69%
69%
Ned. Indië 1937 A3
93%
93%
Grootboek 1946 3
90%
90%
Nat. Handelsbank
139
139%
Ned. Handelmij.
208
209'!
A.K.U.
257%
259%
Bergh's en Jurgens
293%
295
Calvé-Delft
352
352'!
Kon. Ned. Hoogovens
344
344
Ned. Kabelfabriek
334%
334
Philips
299%
299%
Unilever
424%
423%
Wilton-Feïjenoord
319
Billiton
Kon. Petroleum Mij.
871%
866%
Amsterdam Rubber
93%
93%
Holland-Amerika Lijn
186%
187?:,
Kon. Paketvaart
170%
170
Rotterdamse Lloyd
183',!
182-!
Ned. Scheepvaart Unie
100
178',!
Sty. Mij. Nederland
200%
198
H.V.A,
118%
ii9?f,
Dell Mij.
133%
135%
Bank v. Ned. Gem. 4%
102
101%
Bank v. Ned. Gem. 0-5-10
129
Van Berkels Patent
116%
117%
Centrale Suiker
217
219
kon. Mij. De Schelde N.B.
219%
219',!
Baltimore-Ohio
Missouri K.T.
New York Centr;
29
Pennsylvania
24%
24»!
Anaconda
78%
80%
Bethlehem Steel
160%
160
General Motors
47%
47%
Intern. Nickel
100%
100%
Kennecott
132%
133?i
Republic Steel
61%
61%
Shell Union
84%
84»,!
Tide Water
44
44%
PREMIELENINGEN.
Amsterdam 1951
128%
128%
Breda 1954
101?!
Eindhoven 1954
99%
99%
Enschede 1954
99
99
's-Gravenhage 1952 I
120
120
's-Gravenhage 1952 n
118%
119?!
Rotterdam 1952 I
123
Rotterdam 1952 II
121
Utrecht 1952
112%
111',!
20 juli 21 juli ^WWVWV\*WVAAAAAA»WV
Amsterdamse
wisselmarkt
CONTANTE PRIJZEN.
Amsterdam. 22 juli. Londen 10,64%
-10,64%; New York 3.82H—3,83^;
Montreal 3,90',;—3,90%; ParUs 1,0850
—1,0860; Brussel 7,6547—7,6597;
Frankfurt 91.13-91,18; ZGrich
87,24V!—87,29»!; Zürich (vr. francs)
89,34 89,39',!; Stockholm 73,78',!—
73,83}!; Kopenhagen 55,02—55,07; Os
lo 52,2153.26; Milaan 60,86',!—
60,91»!; Japanse verrekcningsdollar
3,77r,—3,77#; Turkse verrekenings-
dollar 3.79%— 3,79?; nominaal.
VW^W\\^<V\^*\^\^AAAWW
A.N.P.-C.B.S. BEURSJNDICES 1953 100
19-7 20-7 23-7
Intern, concenrs 307,69 309,69 309,02
Industrie 167.93 168,36 168,81
Scheepvaart 168,14 168.54 168,34
Banken 145.40 147,03 147,69
Ind. fondsen 125,20 125,01 125,74
Algemeen 226,28 227,46 227,38
Er was gisteren geen aanleiding voor
een algemeen betere beursstemming.
New York heeft het Damrak weinig sti
mulans verschaft en oliefondsen lagen
internattonaal iets zwakker, waardoor
Koninklijke Olie tot 855 inzakte. De ar
bitrage bleef afzijdig en de kooplust bij
het publiek ontbrak. Vandaar dat de
markt zeer rustig was bij een min of
meer onregelmatig koersverloop, terwijl
de ondertoon volstrekt niet ongunstig ge
noemd mocht worden. Die onregelmatig
heid gold met name de internationale
fondsen, waarvan Koninklijke na de ope
ning vanaf 865 slechts weinig herstelde.
A.K.U. daarentegen deed het heel wat
beter. Hier werd de vaste stemming van
vrijdag j.l. voortgezet, zodat per saldo
op 262 een vijf procent boven de koers
werd geboekt. Philips wi.it de avance
van de vorige week te handhaven en nog
juist de 300 te passeren. Unilever wist
zich uitstekend te handhaven.
In de overige afdelingen heerste een
zeer rustige stemming. Scheepvaart be
woog zich rondom de vorige koersen,
cultuurfondsen lieten nauwelijks iets van
zich merken. Voor H.V.A. was niet de
geringste belangstelling. Nederlandse
staatsfondsen prijshoudend zonder meer.
Prolongatie 3 procent.