PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
de BILT
Formatieresultaten door K.V.P.
op losse schroeven gezet
Arbeiders te Poznan
in sit-down-staking
Sociale betekenis deltawerken
mag niet worden onderschat
DUITSE DREIGBRIEVEN AAN
HOGE AMERIKANEN GEZONDEN
199e jaargang - no. 170
DBgblad uitgave van de firma
Provinciale Zeeuwse Courant
Directie: F. van de Velde en F. B.
den Boer. Adjunct: W. de Pagter.
Hoofdredacteur: W. Leertouwer.
Adjunct-hoofdred.: G. A. de Kok.
ABONNEMENTSPRIJS 47 cent per
week: 5,85 p. kw.; fr. p. p. 6.10
per kw. Losse nummers 10 cent.
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESSE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Vrjjdag 20 juli 1956
ADVERTENTIEPRIJS 25 cent per
mm Minimum p. advertentie, 4.—.
Ing. mededelingen driemaal tarief.
Kleine advertenties (max. 8 regels)
23 cent per regel met een minimum
van 1,—. „Brieven of adres
Bureau v. d. Blad" 25 cent meer.
Giro no. 359300 P.Z.C., Middelburg.
Bur. Vllsslngen, Walstr. 58-60, telef. 2355 4 lijnen (b.g.g. 546 of 304): Middelburg, Markt 51, telef. 3841; Goes, Lange Vorststr. 63, telef. 2475 (b.g.g. 2228): Oostburg, Nleuwstraat 43. telef 20; Terneuzen. Brouwerijstraat 2; Zlerikzee. N. Bogerdstraat 24. telef. 26
ROMME NIET AKKOORD MET PROGRAM
Conferenties van dr. Drees met
prof. Oud en de heer Tilanus
9
(Van onze parlementaire redacteur).
De afwijzing door de K.V.P. van het voorlopige regeringsprogram
dat dr. Drees de voorzitters van de grootste Tweede Kamer-fracties
had voorgelegd, heeft veel van wat door de kabinetsformateur reeds
bereikt was, op losse schroeven gezet. Aangezien dr. Drees aan de
fractieleiders had verzocht het program niet weer geheel met de frac
ties te bespreken, maar uitsluitend te antwoorden of men akkoord
ging, heeft prof. Romme aan de formateur geschreven, dat het hem
onmogelijk zal zijn te adviseren een ministersfunctie te aanvaarden,
als de K.V.P.-ers daartoe worden aangezocht. Dit komt dus neer op
een niet-akkoord verklaring met het program. Prof. Romme moet van
de aanvang af gevoeld hebben, dat er bij zijn fractiegenoten ernstige
kritiek op sommige punten bestond, anders had hij niet, tegen de be
doeling van dr. Drees in, met zijn mensen vergaderd.
De bezwaren van de K.V.P. be
treffen voornamelijk de vaagheid
in het program over de bezitsvor
ming en 't ontbreken van een dui
delijke uitspraak over Nieuw-Gui-
nea. Volgens het program van dr.
Drees zal het komende kabinet een
onderzoek instellen naar de moge
lijkheden van bezitsvorming. De
K.V.P. wenst, dat positief zal wor
den vermeld, dat door het treffen
Koks
Enkele hotels in Limburg zijn lich
telijk ontsteld geraakt over het
feit, dat een aantal hotel-koks
gedurende het toeristenseizoen in mi-
taire dienst wordt geroepen. Er is nu
een actie gaande om voor deze koks
uitstel te krijgen. Ze zijn namelijk niet
zo gemakkelijk te vervangen. Op
zichzelf is dat geen belangrijk bericht,
maar na andere pogingen, die aange
wend zijn en soms ook gelukt zijn
om mensen buiten de militaire
dienst te houden, zit er toch wel aan
dat Limburgse geval een algemeen
kantje.
In Limburg wordt weer eens duide
lijk gemaakt, dat het Nederlandse
volk de offers voor de defensie niet
meer van ganser harte brengt. Men
vindt het afstaan van enkele koks te
lastig, want men voelt te weinig dat
met de militaire training en met de de
fence levensbelangen van het Neder
landse volk zijn gemoeid.
Het tragische is, dat men die Lim
burgse hotelhouders niet het
verwijt mag maken van tekort
aan inzicht.
Duizenden burgers in ons goede va
derland weten ondanks alle voor
lichting niet meer hoe ze over de
waarde van onze defensie moeten den
ken.
Ze lezen regelmatig in de kranten,
dat de - grote mogendheden spreken
over beperking van de bewapening en
dat er redelijke kansen zijn op vermin
dering van de strijdkrachten.
Over oorlogsdreiging praat men
nauwelijks meer.
Deze week kwamen er berichten,
dat de Amerikanen vele honderddui
zenden soldaten naar huis willen zen
den. De Amerikaanse troepenmacht in
Europa zal vermoedelijk tot een
„symbolische" worden teruggebracht.
Engeland wil niet minder dan een
derde deel besnoeien op zijn defensie
begroting, want de Engelse regering
ziet geen kans op andere wijze de
staatsuitgaven in evenwicht te bren
gen met zijn inkomsten.
Wanneer zulke berichten uit het
buitenland komen, dan begrijpt de ge
wone burger niet meer, waarom men
in Den Haag nog aan het touwtrekken
is geweest over verhoging van de Ne
derlandse defensiebegroting met een
bedrag van naar men zegt 250
miljoen gulden.
En dan begrijpt die gewone burger
helemaal niet meer, dat er mensen
zijn in Den Haag, die bij het wisselen
van de militaire politiek der grote mo
gendheden, toch nog voor Nederland
willen vasthouden aan het zo kostba
re defensieplan, waartoe in het ver
leden de N.A.V.Ó. Nederland verplicht
heeft.
Maar een ding verwacht die bur
ger wél en dat is aanpassing bij
de nieuwe situatie, die blijkbaar
op defensiegebied is ontstaan
Als de Verenigde Staten en Enge
land hun militaire apparaat met
uitzondering van de luchtmacht
sterk verkleinen en als dus de inter
nationale sfeer minden gespannen is,
dan dienen kleinere landen met die
politiek mee te gaan.
Dan moet er een nieuw Europees.de
fensieplan komen, dat ook voor de
kleinere landen de lasten verlicht.
Kan dat niet en moeten voor landen
als Nederland de lasten dezelfde blij
ven of verzwaard worden, dan zal dat
heel duidelijk aan het Nederlandse
volk uitgelegd moeten worden.
Zo duidelijk, dat Limburgse hotel
houders geen noodgeschrei meer aan
heffen, wanneer enkele van hun koks
opgeroepen worden voor hol vervullen
van hun defensieplicht.
Vermoedelijk zal dat vooi onze
(nieuwe) minister van defensie geens
zins een gemakkelijke taak zijn.
van fiscale maatregelen de bezits
vorming (bedoeld wordt voorname
lijk van de niet welgestelden) zal
worden bevorderd.
Aan fiscale maatregelen hebben
uiteraard zij, die nagenoeg geen of in
het geheel geen belasting betalen
niets. Hen wil de K.VJ?. op andere
wijze tegemoetkomen.
Wat Nieuw-Guinea aangaat, wenst
men van de zijde der K.V.P. duidelijk
uitgesproken te zien, dat de soeverei
niteit aan Nederland behoort en zal
blijven. Het program van dr. Drees
vermeldt hierover niets. Dit wil niet
zeggen, dat ook de kabinetsformateur
dit standpunt niet zou innemen.
De overige punten, waarop ver
schil van opvatting tussen de K.
V.P. en de kabinetsformateur be
staat, betreffen de verdere door
trekking van de financiële gelijk
stelling tussen het openbaar en 't
bijzonder onderwijs (met name het
hoger onderwijs)de schrapping,
die de K.V.P. voorstaat, van de in
voering van een vermogensaan-
wasbelasting op de reële winsten;
beperking van het peil der over
heidsuitgaven, die de K.V.P. niet
ver genoeg gaat en de verlening
van meer invloed aan zending en
missie bij de opvoeding tot zelfbe
stuur van Nieuw-Guinea.
Ook ten aanzien van een verde
re afschaffing van schoolgelden
heeft de K.V.P. bezwaren. Op het
punt van de defensie-uitgaven kan
men het wel eens worden naar het
schijnt.
(vervolg op pag. 3.)
Spionnen in Hongarije tot
zware straffen veroordeeld.
Leden van een Hongaarse spionage-
bende, die gewerkt zou hebben voor
„een imperialistische mogendheid",
zijn door een Hongaarse militaire
rechtbank tot langdurige gevangenis
straffen veroordeeld, zo heeft radio-
Boedapest donderdag bericht.
De 34-jarige Bela Katonka .uit De
brecen werd tot 12 jaar veroordeeld,
terwijl mevrouw Anna Nagy en Ist-
van Nagy, beiden uit Hajduboes Zoer-
meny, ieder tot vijf jaar veroordeeld
werden.
Andere beklaagden in dit spionage-
proces werden tot straffen variërende
van zes maanden tot drie jaar ver
oordeeld, aldus radio-Boedapest.
Stalinfabriek
omsingeld
Arbeiders van de Stalin-locomo-
tieffabriek in Poznan zijn een „sit-
down"-staking begonnen, omdat na
de opstand in juni him eisen niet
zijn ingewilligd. Dit heeft volgens
het Westduitse persbureau D.P.A.
een reiziger die uit Polen in Berlijn
is aangekomen, donderdagavond
medegedeeld.
De reiziger verklaarde, dat de
staking nog gaande was toen hij
eind vorige week Polen verliet.
Troepen hadden toen de fabriek
in Poznan omsingeld om de stakers
tot overgave te dwingen.
Donderdag 12 juli hadden een paar
arbeiders geprobeerd de fabriek te
verlaten, doch zij waren door de mili
tairen teruggezonden of vrijwillig te
ruggekeerd, toen bleek, dat zij buiten
de fabriek hun kameraden toch niet
helpen konden. Er hadden zich geen
schietpartijen voorgedaan. De vrou
wen van de arbeiders mogen voedsel
brengen en met hun mannen praten.
In Schoondyke wordt een driedaags
oogstfeest gehouden. Donderdag
werd het feest begonnen met een
braderie, waarvoor de winkeliers op
de Brink hun stalletjes hadden op
gesteld.
(Foto P.Z.C.)
Volgens de reiziger staken de ar
beiders niet slechts voor hogere
lonen en lagere prijzen, doch ook
uit protest tegen de arrestaties die
na de opstand van 28 juni verricht
zijn. Hij zei voorts, dat zijn Poolse
vrienden hem gesmeekt hebben
aan de buitenwereld verslag over
de nieuw.e staking uit te brengen.
Amerika steekt geen geld in
dam van Assoean
Amerika beeft Egypte meegedeeld,
dat het „in de huidige omstandighe
den" niet mogelijk is deel te nemen
aan de financiering van de stuwdam
bij Assoean.
Deze mededeling kwam binnen een
uur nadat-de Egyptische ambassa
deur in Washington de Amerikaanse
minister van buitenlandse zaken. Dul
les, opnieuw om financiële hulp voor
dit project had verzocht.
Amerika geeft twee redenen voor
zijn besluit:
1Het feit dat er geen overeenstem
ming tussen de Njjlstaten bestaat
over de verdeling van het Nijlwater.
2) De mogelijkheid voor Egypte om
voldoende middelen op te brengen
voor het welslagen van het project is
„minder zeker dan in de tijd toen het
aanbod gedaan werd".
Het Britse ministerie van buiten
landse zaken heeft gisteren bekend
gemaakt dat de Britse economische
politiek ten aanzien van de Egypti
sche Asoean-dam zal worden herzien
in het licht van de gewijzigde om
standigheden in Egypte sinds het
Britse aanbod werd gedaan".
Een opname van de ontmoeting tus
sen Pandit Nehroe (links), maar
schalk Tito (midden) en kolonel Nas
ser, die bijeenkwamen op het eiland
je Brioni in de Adriatische zee. Tij
dens de vergadering wisselden de
staatslieden hun visies uit betreffen
de verschillende buitenlandse vraag
stukken.
Algerijnse jongen
redde zijn moeder
Een tienjarige Europese jongen is
donderdag dwars door een salvo ge
weerschoten gerend om hulp te halen
voor zijn gewonde moeder. Kort tevo
ren had hij gezien hoe verzetsstrijders
zijn vader doodden. Het gezin reed op
een weg langs de kust op ongeveer 75
km oostelijk van Algiers, toen opeens
vijf opstandelingen, die met automati
sche geweren waren bewapend, hen
aanvielen. De kerels vermoordden de
vader en verwondden de moeder met
geweervuur. Het jongetje echter wist
ondanks een salvo schoten te ontko
men en sloeg alarm. Nadat hulp ge
arriveerd was bracht men zijn moe
der naar een ziekenhuis.
Meer dan 50 pelgrims door
zonnesteek omgekomen
Donderdag is bekendgemaakt, dat 55
Mekkagangers tijdens het laatste deel
van hun pelgrimstocht aan zonnesteek
bezweken zijn.
Als hoogtepunt van de jaarlijkse
bedevaart stonden duizenden pelgrims
van zonsondergang j.l. dinsdag tot
zonsondergang j.l. woensdag op de hei
lige berg Arafit. De onbarmhartig
schijnende zon bleek echter noodlottig
te zijn voor 55 Mekkagangers, die aan
zonnesteek bezweken.
EXTREMISTEN IN HET SPEL
Onderzoek ingesteld naar
mysterieuze strijdgroep
Hoge Amerikaanse militaire en di-
Elomatieke functionarissen te Wash-
ïgton en Bonn en ook gezinnen in de
Verenigde Staten hebben dreigbrie
ven ontvangen, waarin de terugtrek
king van de Amerikaanse troepen uit
West-Duitsland wordt geëist.
In de brieven, ondertekend door
„de strijdgroep voor een onafhanke
lijk Duitsland'" en gepost in München
en Stuttgart, wordt gezegd, dat de
tijd is gekomen, dat „wij Duitsers zelf
een einde aan deze ondraaglijke toe
stand zullen maken". „Wij delen U dit
mee uit naam van het Duitse volk,
zodat zelfs een gewelddadig optreden
van onze beweging, in geval dit ge
beurt, geschiedt met uw medeweten
en goedkeuring.
U bent verantwoordelijk voor het
optreden van uw regering. Wij wen
sen onverdeelde vrijheid en onafhan
kelijkheid en wij zullen die krijgen.
Wij zullen dit door daden bewijzen.
Amerikanen, verlaat Duitsland, zo
lang het nog kan", aldus de inhoud
van de dreigbrieven, die door het
„State departement" zijn ontvangen.
Naar verluidt is de zaak in onder
zoek bij het Amerikaanse federale bu
reau van onderzoek, de F.B.I. Volgens
een functionaris van het ministerie
van buitenlandse zaken lijkt de ge
noemde „strijdgroep" op het eerste
ZIJN SOCIALE VOORSPELLINGEN MOGELIJK?
Belangwekkende beschouwing in
Sociologisch Bulletin N.-H. Kerk
Het verloop van een „sociale stroomversnelling" in een gebied waar
structuurversnellingen optreden is moeilijk, zo niet onmogelijk te voor
spellen. Op technisch gebied liggen de voorspellingskansen veel gunstiger.
Zo kan het waterloopkundig laboratorium te Delft binnen vrij nauwe
grenzen aanduiden wat er bijvoorbeeld i zal gebeuren, als een riviermond
wordt afgesloten. De econoom heeft het iets moeilijker. De economische
wetten zelf leiden weliswaar tot voorspelbare resultaten, maar de mense
lijke grilligheid kan het vertrekpunt van een dergelijke wet wel eens ver
leggen. Toch kan de econoom bij benadering de betekenis aangeven van
bijvoorbeeld een weg van Zierikzee naar Colijnsplaat of van de vereiste
tegen-effecten, die nodig zijn om de ondergang van een visserij-dorp te
voorkomen. Maar wie sociale voorspellingen wil doen heeft te maken met
eapricieuze uitgangspunten én met het weigeren te luisteren naar de stem
der logica zolang de mens geen robot is. Immers de zedewetten en ge
woonten lopen langs andere lijnen.
De vraag of het nodig is met be
trekking tot het Deltaplan sociale
voorspellingen te doen wordt alge
meen positief beantwoord. Gaat men
echter de goedbedoelde pogingen
hiertoe na, dan treft men niet an
ders aan dan vaagheden aangeduid
met woorden als „gezagscrises „uit
dagingen", „conflictstof", „traditie-
verlies" en wat dies meer zrj. Deze
begrippen zijn als lege dozen, waar
van de constructie maar steeds door
gaat. terwijl het zoetjes-aan tijd
wordt deze dozen eens met concreet
toepasbare kennis te vullen.
In het Sociologisch Bulletin
van het Sociologisch Instituut
van de Ned. Hervormde Kerk
heeft drs. P. de Jong nu een eer
ste poging gedaan om tot die op
vulling te komen. Vooral zijn
hierbij toegepaste methodiek is
voor de regionale Delta-onderzoe
kers belangwekkend.
Over een laboratorium beschikt 'n
socioloog (gelukkig) niet en evenmin
kan hij de sluitrede van de econoom
toepassen. Wat doet nu de socioloog,
die het gevaar bespeurt, dat de voor
sprong van de zich verfijnende tech-
|IHIIIIilllllllllllllllllllllllllllllllll!llllllltilillllllllllllllllllllll(llililllllillljin
H Het „Sociologisch Bulletin" van
het Sociologisch Instituut van
de Ned. Hervormde Kerk is zo-
juist met een speciaal nummer
M verschenen, getiteld: „De so-
ciale betekenis van de delta-
werken".
In dit nummer wordt het pro-
M bleem op een nieuwe manier
aangepakt. Op ons verzoek
heeft drs. M. C. Verburg, direc-
teur van het E-T.I. voor Zee-
i§ land, hierover nevenstaande be-
IÜ schouwing geschreven.
llllllllllilllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
niek en van de zich aanpassende
toegepaste economie al groter
wordt? In de eerste plaats moet hg
een inventaris van de bestaande so
ciale structuur disponibel hebben. Op
dit stuk is reeds veel tot stand ge
komen. Het recente voorbeeld daar
van is het gereformeerde rapport
over Schouwen-Duiveland. Er zrin
echter ook lacunes b.v. met betrek
king tot Tholen. Een waardevolle
bron is ook het Handboek der Pas
torale Sociologie. Met deze uitkom
sten stellen wij dus ons vertrekpunt
vast voor de sprong naar de voor
spelling.
DRIE ZAKEN.
Drie zaken zijn in het Deltaplan
een voorspelling vooral waard, n.l.
de uitvoering van de werken zelf, de
toenemende industrialisatie e'n het
groéiende vreemdelingenverkeer.
Wat men in de techniek nu „labo
ratorium-condities" zou noemen,
wordt hier geconstrueerd door studie
van vergelijkbare situaties. Tenslotte
worden dan de eigen uitgangspunten
ingevlochten in de laboratoriumre
sultaten van andere streken, waarna
corrigerende maatregelen worden
voorgesteld om tot wenselijke struc
turen te komen.
Door deze aanpak worden de gro
te structuurveranderingen sociaal op
(Vervolg op pag. 8)
gezicht een extremistische organisa
tie met slechts enkele leden. „De
denkbeelden van deze zeer kleine
groep weerspiegelen geenszins de
houding van een belangrijk deel van
het Duitse volk", zo voegde hij hier
aan toe.
Ook diplomaten op dé Duitse am
bassade te Washington hebben
dergelijke brieven gekregen, de
Amerikaanse gezinnen, die de
brieven hebben ontvangen, zijn
over het algemeen voormalige
Duitsers in de staat Pennsylvania
met zoons in het Amerikaanse le
ger in Duitsland.
Adenauer: vermindering van
troepen gevaarlijk
Bondskanselier Adenauer heeft don
derdag in Bonn, naar aanleiding van
berichten uit Londen en Washington
over een mogelijke vermindering van
de geallieerde strijdkrachten in West-
Duitsland in verband met de ontwik
keling van de atoomwapens, tegenover
journalisten verklaard, dat een der
gelijke vermindering het gevaar van
plaatselijke Europese oorlogen zal
vergroten. Hij antwoordde bevesti
gend op de vraag of de bondsregering
nog steeds 12 divisies op de been wil
brengen en verklaarde, dat niets hem
er van overtuigd heeft, dat de Sowjet-
Ume haar bewapening tot een mini
mum terug wil brengen.
De Sowjets moesten hun leger kort
geleden met 60 divisies verminderen
door het gebrek aan arbeidskrachten,
aldus Adenauer.
Schotss geestelijke
„adopteert" Simone en Jos
Er is nieuwe hulp komen opdagen
voor de jonge Nederlandse geliefden
Simone Snijders en Jos van der Vis,
die vastbesloten zijn slechts als man
en vrouw uit Schotland naar Neder
land terug te keren.
De Schotse presbyteriaanse predi
kant, rev. Allan G. Hasson, heeft na
melijk in afwachting %ran het huwelijk
van Jos en Simone de beide van huis
weggelopen jongelui „geadopteerd" en
ze in zijn pastorie opgenomen.
Inmiddels hebben Jos en Simone bij
de burgerlijke stand in Glasgow aan
getekend en het huwelijk zal nu naar
verwacht wordt volgende week don
derdag plaatsvinden.
Het weer in Europa
Volgens de weerrapporten
van gister-
avond 7 uur:
Stockholm, onbewolkt
22 gr.
Oslo, onbewolkt
25 gr.
Kopenhagen, onbewolkt
24 gr.
Aberdeen, geheel bewolkt
16 gr.
Londen, onweer
21 gr.
Amsterdam regenbul
21 gr.
Luxemburg, zwaar bewolkt
16 gr.
Parijs, zwaar bewolkt
19 gr.
Bordeaux, half bewolkt
19 gr.
Grenoble, regenbui
20 gr.
Nice, onbewolkt
25 gr.
Berlijn, zwaar bewolkt
24 gr.
Frankfort, regen
23 gr.
München, onweer
24 gr.
Zürich, zwaar bewolkt
22 gr.
Genève. zwaar bewolkt
19 gr.
Locarno, regenbui
20 gr.
Wenen, zwaar bewolkt
26 gr.
Innsbruck, regenbui
27 gr.
Rome, onbewolkt
32 gr.
Ajaccio, licht bewolkt
29 gr.
VERWACHT...
ONSTANDVASTIG
Veranderlijke bewolking met plaat
selijk enkele regen- of onweersbuien.
Matige wind in hoofdzaak tussen oost
en noord. In de kustgebieden iets la
gere temperaturen, elders weinig ver
andering in temperatuur.
ZON EN MAAN
21 juli
Zon op 4.47 onder 20.48
Maan op 19.42 onder 3.30