Atoomreactoren op zeeschepen:
punt van uitgebreide studie
L
IMalk
n
Geleerde Verplanken'
in de Ver. Staten
Geleerden en journalisten in duel
over weten schapsnieuws
Eenvoudige
maaltijden kunnen
echt lekker smaken!
Roomboter
De
12
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
VRIJDAG 1 JUNI 1956
KON. NED. REEDERSVEREENIGING VERGADERDE
Collectieve maatregelen gevraagd
tegen varen onder goedkope vlag
Tijdens de woensdag gehouden jaarvergadering van de Koninklijke
Nederlandse Redersvereniging heeft de aftredende voorzitter, de
heer A. F. Vas Dias een rede gehouden, waarin hij enige aspecten van
de zeescheepvaart belichtte. In de eerste plaats besprak de heer Vas
Dias het probleem van de schepen die varen onder de zogenaamde
goedkope vlag. Voorts stelde deze spreker het probleem van de voor
ziening in scheepsruimte aan de orde en deed hij enige mededelingen
over het gebruik van atoomenergie voor aandrijving van schepen.
Over het varen onder goedkope
vlag zei de heer Vas Dias, dat
sinds de enorme registratie van
scheepsruimte in Panama, Liberia,
Honduras, en Costa Rica, eind 1955
de vloten van die landen het on
wezenlijk grote totaal van 9,3 mil
joen brt hebben bereikt waardoor
b.v. Liberia met 4,5 miljoen ton,
naar dit cijfer gemeten, na Ame
rika, Engeland en Noorwegen de
vierde plaats inneemt.
Volgens schatting bevindt 50
van de goedkope vlaggen tonnage
zich in Griekse handen, 35 in
Amerikaanse en de overblijvende
15 behoort aan scheepsexploi-
tanten van diverse landen.
De voornaamste reden voor het regis
treren onder goedkope vlag is het be
lastingvoordeel en daarnevens, in het
bijzonder voor Amerikaanse eigenaren,
de aantrekkelijkheid dat zij kunnen
ontkomen aan de in Amerika geldende
hoge gages en bijkomende emolumen
ten voor de opvarenden. Van deze
.twee motieven vond spreker in het bij
zonder dat van de belasting het drei
gende gevaar, omdat het de exploitan
ten een overwegend voordeel brengt
tegenover hun concurrenten voor wat
betreft vervanging en uitbreiding van
scheepsruimte.
Het zou naar sprekers mening op de
weg der regering moeten liggen om
tegen dit verschijnsel en liefst col
lectief stelling te nemen.
Nieuwbouw
Sprekende over de nieuwbouw
van schepen zei de heer Vas Dias
dat het weerstandsvermogen van
de Nederlandse koopvaardij geen
goed zou worden gedaan indien de
vrees, dat buitenlandse gegadigden
op Nederlandse werven hellingen
beleggen, er toe zou leiden de
nieuwbouw-behoefte in een gefor
ceerd tempo op te voeren en daar
voor de financiële teugels te vie
ren. Van de reders mag dan ook
niet verlangd worden, dat zij zich
voor de komende jaren aan een
nieuwbouwprogramma zullen bin
den.
Kort geleden is hierover tussen een
aantal scheepsbouwers en een aantal
reders, een gesprek gevoerd met de
bedoeling om wederzijds het inzicht
omtrent de bestaande toekomstige be
hoefte aan en voorziening van scheeps
ruimte te verduidelijken en te be
vorderen dat de vraag naar en het aan
bod van hellingen op elkander kun
nen worden afgestemd. „Ik heb goede
reden het vertrouwen uit te spreken
dat dit gesprek verhelderend heeft ge-
Advertentie)
werkt", zo zei de heer Vas Dias. Spre
ker merkte vooralsnog op. dat het stre
ven naar coördinatie tussen enerzijds
de eisen van de reders en anderzijds
de constructiemethoden van de fa
brikanten, evenwel niet impliceert het
in serie bouwen van standaardschepen.
Bij de technische research staat
voorts ondev meer in het centrum van
de belangstelling de toepassing van
atoomkracht voor de voortstuwing vat.
zeeschepen, zo vervolgde de heer Vas
Dias. Hij deelde mede, dat de onder
zoekingen zich voornamelijk richten
op het gebruik van atoomkern-energie
voor elektrische landcentrales en hier
zijn de plannen reeds overgegaan in
het stadium van de uitvoering.
Gemeend wordt echter, dat het reac
tor-type, waarmee grote hoeveelheden
stoom kunnen worden geproduceerd
tevens mogelijkheden biedt voor voort
stuwing van zeeschepen. Er wordt voor
dit laatste doel allerwege gestudeerd,
terwijl in Amerika zij het voorlopig
nog slechts voor oorlogsdoeleinden
reeds reactoren voor scheepsvoortstu
wing zijn gebouwd en werken.
De problemen zijn evenwel zovele
en zijn zo gecompliceerd, dat het nog
geruime tijd kan duren voordat een
keuze uit de vele mogelijkheden zal
kunnen worden gedaan. Dan zal tevens
een nader inzicht kunnen zijn verkre
gen in hoeverre en voor welke typen
van schepen, reactoren als bron van
warmte (bijvoorbeeld in de vorm van
stoom) bruikbaar en economisch ver
antwoord zullen zijn.
Onlangs werd een uitvoerige studie
gepubliceerd van de heer K. Maddocks,
die in een voordracht, in Engeland ge
houden, tot de conclusie komt, dat voor
voortstuwing van een tankschip van
30.000 ton draagvermogen, 16.500 p.k.,
18 mijl snelheid, reactoren tot de eco
nomische mogelijkheden behoren.
Ter vergadering is tot voorzitter der
K.N.R.V. voor het komende vereni
gingsjaar benoemd de heer mr. J. A.
G. Jonckheer, directeur van de Stoom
vaart Maatschappij „Nederland" te
Amsterdam.
Tot ondervoorzitter van het bestuur
der K.N.R..V is benoemd de heer W.
Goudriaan, directeur van Van Nievelt,
Goudriaan en Co's stoomvaart maat
schappij te Rotterdam.
Eenvoudige, maar gezonde maaltijden op tafel
brengen is een kunst, die de Nederlandse
huisvrouw terdege verstaat.
De laatste tijd grijpen dan ook vele moeders
dankbaar de gelegenheid aan, die de gestegen
welvaart hun biedt. Zij verhogen de voedings
waarde en smakelijkheid van de maaltijden
door het gebruik van roomboter!
Nederland is op de goede weg, maar... het
kan nog beter! Dit wordt bewezen in het
buitenland, waar men meer roomboter ge
bruikt*), dan in ons land. Dit, ondanks het
feit, dat men in Nederland minder voor room
boter betaalt dan in de meeste andere landen!
Beter eten met room
boter is mogelijk bij
een verstandige be
steding van het huis
houdgeld. Alle maal
tijden worden dan
véle malen beter met
dit onvervangbare
natuurprodukt
Er gaat toch
maar niets boven
ranclar Inlichtingen.
De nauwkeurige cijfers zijn:
in Denemarken 2,87 x zoveel
België. 3,63x
Duitsland. 2,3 x
Frankrijk 2,45 x
Zwitserland 2,13 x
Publikitie: Het Nederland» Zuirelbureau. 's-GraveobiRe
Het ongeluk met de drie
„Thunderstreaks"
Het verongelukken van de drie
„Thunderstreaks" van de koninklijke
luchtmacht, die op 18 mei boven het
posten des lands door hun bestuurders
wegens gebrek aan brandstof moes
ten worden verlaten, is niet te wijten
aan onvoldoende geoefendheid in sa
menwerking tussen het personeel van
de grondorganisatie en de vliegtuig
bemanning. Het ongeval is veroor
zaakt, doordat de vluchtcommandant
aan het einde van de oefening, waar
mee de toestellen bezig waren, heeft
nagelaten zijn visuele plaatsbepaling
te controleren met de hem ter be
schikking staande radio- en radiona-
vigatie-hulpmiddelen. Hierdoor heeft:
hij te laat bemerkt, dat deze visuele
plaatsbepaling onjuist was, waardoor
een noodtoestand door gebrek aan
brandstof is ontstaan, aldus minister
Staf in antwoord op vragen uit de
Kamer.
1
1
FILM
„Onze Vloot" 50 jaar
leden dat de Koninklijke
se Vereniging „Onze Vloot" werd
opgericht met het doel „het besef
aan te kweken en te versterken, dat
voor het Koninkrijk der Nederlanden
een krachtige marine en koopvaardij
noodzakelijk zijn." In die vijftig jaar
is er in Nederlands positie als zee
varende natie wel iets veranderd en
daarvan geeft het speciale jubileum
nummer van het maandblad „Onze
Vloot" een duidelijk beeld.
Vice-admiraal b.d. jhr. H. A. van
Foreest geeft een uitgebreid over
wicht van de vlootpolitiek der laatste
vijftig jaren en van de strijd, die
onze marine tussen de wereïdoorlo-
fen heeft moeten voeren om zich te
andhaven. Evenzeer wijst hij op de
gevaren, die op een zeevarende na
tie aan het verwaarlozen van de
vloot verbonden zijn. De geschiedenis
moet ons, zijns inziens, in dit op
zicht een harde les hebben geleerd.
De heer H. van Hoek, hoofdredac
teur van het Dagblad Scheepvaart,
schreef voor dit nummer een uitge
breid verslag van de ontwikkeling,
die de koopvaardijvloot in de laatste
halve eeuw doormaakte.
Wat de toekomst van deze vloot
betreft: mr. J. J. Oyevaar, oud-direc
teur-generaal van de scheepvaart en
lid van de raad van beheer van Phs
van Ommeren n.v., ziét deze niet zo
somber in. Onze reders beschikken
zijns inziens nog steeds over vol
doende energie, fantasie, durf en on
dernemingszin om met de handels
vloot met succes tegen het buiten
land te concurreren.
De talloze foto's van schepen, die
hun sporen op de oceanen hebben
verdiend, maken dit speciale blad
mede tot een aantrekkelijke uitgave,
een jubilerende vereniging waardig.
Zeews-Brabantse
familie
De Amerikaanse tab van de
Zeeuws-Brabantse familie
Verplanck zal de volgende week de
traditie in de Verenigde Staten
hebben gered. Dan zal de 22-jarige
loot, David Verplank, zijn kandi
daats-examen doen in de kunstge
schiedenis. Er gaat een zucht van
verlichting door de familie, die
haar naam door de eeuwen heen
verschillend spelde, nu eens Ver
Planck, dan weer Verplanck, Ver
plank en Ver Plank. Want het is
traditie dat iedere generatie van
de Verplanck-'s in de Verenigde
Staten een graad behaalt aan de
universiteit van Colombia te New
York. Daarom reisde David Ver-
plank bijna 4000 km van de staat
Washington aan de westkust naar
New York.
Zes generaties van Verplank's
terug, in 1754, was Samuel Ver
planck een der acht jongelieden
die de eerste klas van Columbia-
university bezocht in een consistorie
kamer in het- zuiden van New York.
Vier jaar later was hij de eerste, die
zijn graad behaalde. De andere stu-
denten namen er genoegen mee dat
Op S3 juni a.s. zal het bekende
Baskische ballet Oldarrate Bloe-
mendaal een reeks voorstellingen in
Nederland beginnen. De foto toont
enige leden van de ballet-groep J~'~"
dens een danswaarbij drinkglazen
een rol spelen.
INTERNATIONAAL PERSINSTITUUT VERGADERDE
Men verweet elkaar „onbegrijpelijk
jargon" en „zucht naar sensatie"
Geleerden en journalisten wisselden tijdens de algemene vergadering
van het Internationaal Persinstituut (I.P.I.) te Zurich vriendelijke kritiek in
een discussie over de wetenschappelijke berichtgeving.
Ritchie Calder, wetenschappelijk redacteur van de Londense News
Chroniclenoemde de gemiddelde geleerde „een intellectuele kreupelef'
waarna de gast-spreker dr. L. Kowarski, een belangrijke figuur in de Eu
ropese organisatie voor kernonderzoek te Genève, sprak van sensatie'
zucht der kranten en de herhaaldelijke verminking van wetenschappelijke
feiten en verklaringen."
Beide zijden hadden echter ook bewondering voor de tegenstanders
en beide groepen waren het erover eens dat in de moderne wereld de grote
noodzaak bestaatde kloof tussen de „hersenen der wereld" en de gewone
krantenlezer te overbruggen.
De Pakistaanse afgevaardigde A-. S.
Khurshid, van de Panjab-universiteit
in Lahore, stelde informeel de op
richting voor van een wetenschappe
lijk nieuwsagentschap, waardoor ver.
minkingen en de fouten, die volgens
hem thans onvermijdelijk zijn, zou
den worden voorkomen.
Ritchie Calder betoogde onder
meer dat door het onbegrijpelijke,
niet beschrijvende denken en jargon
van de geleerden de journalist een
bijzondere taak heeft gekregen. Deze
moeilijke taak bestaat hierin, dat de
verslaggever het nieuws aan de ge
leerde moet uitleggen. Dit uitleggen
is veel moeilijker dan het vertellen
aan het publiek. „De geleerde is in
de meeste gevallen een intellectuele
kreupele geworden, doordat hij een
deel van zijn geest overontwikkeld
heeft en de rest heeft toegestaan, te
verdwijnen. Hij is niet in staat, zijn
ideeën en zijn werk in beschrijvende
taal en normale termen mee te de
len", aldus Calder.
Calder had ook kritiek op gemid
delde geleerde, omdat deze de intel
ligentie van de gewone mens onder-
chat, enkel en alleen omdat die
gewone mens zijn wetenschappelijk
jargon niet kan volgen.
Een daverend gelach ging op, toen
Calder bij wijze van demonstratie
van hetgeen hij had gezegd, dr. Ko
warski uitnodigde, de betekenis van
de dwarsdoorsnede van het atoom
uit te leggen. Glimlachend antwoord
de de geleerde: „Hoeveel tijd krijg
ik daarvoor?"
De geleerden Kowarski en Debray
namen Calders opmerkingen zeer ge
moedelijk op. Er was geen spoor van
ongenoegen te bekennen in de vrien
delijke atmosfeer van de vergade
ring.
De geleerden lieten de aanval van
Calder overigens niet zo maar over
zich heengaan. Er kwam een krach
tige, logische tegenaanval.
De Amerikaan Paul Block, hoofd
redacteur van de Toledo Blade, zorg
de voor een aanleiding door te ver
klaren dat „Sommige zaken, zoals
misschien de vijfde dimensie, een
voudigweg niet in simpele termen
kunnen worden omgezet en ieder we
tenschappelijk idee vraagt toch min
stens enige opleiding
Op dit ogenblik rees de witha
rige atoomgeleerde Kowarski van
zijn stoel op, leunde met zijn
grote lichaam over de katheder
en zexde, zwaaiend met zijn vuist:
„Zaken als de vijfde dimensie
gaan de gewone mens te boven,
omdat zijn geest er niet aan ge
wend is. Dit gebied behoort te
genwoordig tot de science fiction
en de wiskunde, in die volgorde.
Eens zal het echter in eenvoudige
termen moeten worden uitgelegd
en dat zult U dan vrolijk doen..."
Dr. Kowarski zeide verder: „U
zult verbaasd zijn te vernemen, dat
de meeste van onze scheppende, lei
dende geleerden de geest van een
artiest nebben en veel meer poëtisch
zijn dan U ooit had durven gelo
ven
Hij voegde hieraan toe dat geleer
den journalisten wantrouwen door
hun neiging tot sensatie, en de nei=
ging de verklaringen van geleerden
zo te veranderen dat zij in een jour
nalistiek patroon passen en niet
meer wetenschappelijk zijn.
De Franse geleerde 3VI. Debray
him mondeling werd meegedeeld, dat
zij geslaagd waren. Maar Samuel
vroeg om een geschreven diploma.
Dit diploma, het eerste van de fami
lie, hangt thans in de Verplanck-ka-
mer van het New Yorkse Metropoli
tan museum of Art. In de kamer er
naast staat meubilair uit Oudhol
landse koloniale huizen in de nieuwe
wereld en er hangen portretten van
vroege settlers, waaronder de Ver-
planck's.
Een jongere broer van Samuel,
Gulian, behaalde zijn graad in de
klas van 1768. Hij werd president
(de tweede) van de New Yorkse
bank en voorzitter van de staatsver
gadering van New York.
In 1768 werd Samuel, de oudste,
een der stichters van de New Yorkse
kamer van koophandel. In het jaar
1775 was hij afgevaardigde naar het
provinciale congres, dat de eerste
grote koloniale verklaring tegen En
geland tekende.
WONDERKIND.
Samuels kleinzoon werd door de
leiding van de Columbia-univer-
siteit de meest verbazingwek
kende en geniale leerling in de ge
schiedenis van de hogeschool" ge
noemd. Gulian Crommelin Verplanck
kwam in 1798 op 11-jarige leeftijd
naar de universiteit. Drie jaar later
kwam hij er, op 14-jarige leeftijd dus,
met een graad van af. Later werd hij
wetgever van de staat New York en
werd naar Washington afgevaardigd
als lid van het Huis van Afge
vaardigden.
Vier generaties voor Samuel, die
de eerste student was in de familie,
was Abraham Isaacse Verplancke,
ooer en zakenman in de lage landen.
De Verplanckes waren half Vlaams
half Nederlands en woonden in Bra
bant en Zeeland. Vroeg in 1680 ver
trok Abraham naar Nieuw Amster
dam, waar hij trouwde en zich ves
tigde als boer en bonthandelaar.
GROEIEND KAPITAAL.
Met de welvaart van Nieuw Am
sterdam groeide het kapitaal
van de familie. Een van Abra
hams zonen werd een groot-grondbe
zitter. Hij was gedeeltelijk eigenaar
van ruim drie miljone ha, die waren
gekocht van een Indiaanse stam ten
noorden van de stad.
De handel met Nederland, Enge
land en West-Indië bloeide. Tegen
het begin van de achttiende eeuw
was de familie een der 20 meest wel
gestelde families in New York.
Toen er een hogeschool werd ge-,
sticht, was het begrijpelijk dat een
der zonen van de Verplanks de cur
sus zou volgen. Sindsdien is er vrij
wel steeds een Verplank aan de Co
lumbia-university geweest, tot het
begin van de 20ste eeuw toe. Aan
vankelijk waren het allemaal stu
denten in de niet-technische weten
schappen. Later kwamen er enkele
ingenieurs en een doctor in de medi
cijnen bij.
EEN VROUWELIJKE STUDENT.
Van toen af aan, vroeg in deze
eeuw, tot David in 1952 de stu
die begon, was er slechts één
vrouwelijke loot van de familie, die
de traditie hoog hield. Zij behaalde
haar graad in 1921 aan dë universi
teit voor dames.
De familie Verplank is intussen,
zoals die meeste families die al gene
raties lang in de Verenigde Staten
wonen, over verschillende staten van
de V.S. verspreid. Vandaag den dag
wonen er Verplanks in Californië, in
de staat Washington, in Minnesota,
Connecticut, Massachusetts en Penn
sylvania. Een tak woont in de staat
New York, maar ook al niet meer in
de stad. zoals de eerste Verplanks.
De familietak in de staat New York
en die in Connecticut bezitten nog
steeds ongeveer 40Ö0 ha grond van
het originele familiebezit langs de
Hudson-rivier, maar er woont geen
Verplank meer op dit land.
TAL VAN BEROEPEN,
e Verplank's, of hoe hun namen
ook worden geschreven, vindt
men thans onder alle beroepen.
Ingenieurs, onderwijzers, boeren, za
kenlieden en grondbezitters. Een
Verplank is professor aan de Har-
vard-universiteit, een andere Ver-
plank is trombonist in de band van
Charley Spivak.
De meeste Verplanks hebben hun
kinderen naar scholen in de omge
ving van him woonplaats gestuurd.
Maar David Verplank besloot te
gaan studeren aan de traditionele
universiteit van zijn voorouders. Zijn
jongere broer, de 16-jarige John, wil
ook naar de Columbia-universiteit,
volgend jaar.
En het ziet er naar uit, dat de
Verplank-familie weer zal tex-ugke-
ren in het oude Nieuw Amsterdam.
Want David heeft enige ti,jd geleden
een aankomend verpleegster ont
moet, zekere Frances McHugh. Als
David z\jn graad heeft, gaan ze
trouwen en zij hopen een nieuwe ge
neratie van Verplanks te stichten.
In het New Amsterdam van 1956.
(United Press.)
steunde dr. Kowarski, zij het niet zo
vergaand. De Fransman' zeide onder
meer: „Journalisten kunnen soms
droge en theoretische vraagstukken
in levendige taal behandelen. Daar
voor moeten zij een compliment heb
ben
Hoffelijkheidscampagne in België
De met het oog op
de Wereldtentoonstel
ling van 1958 in België
georganiseerde veer
tiendaagse van de hof
felijkheid 1956" is
thans ingezet.
Baron Moens de
Fenig, regeringscom
missaris-generaal bij de
tentoonstelling, zei dat
successen ijdel zouden
zijn als de ontvangst
van buitenlandse vrien
den te wensen zou
overlaten.
Testploegen zullen
het land doorreizen en
inlichtingen inwinnen
over degenen, die het
meeste belangstelling
voor de campagne heb
ben betoond. Van
Brugge tot Aarlen, van
Antwerpen tot Charle
roi zullen glimlachen-
worden
Bovendien zal iedereen
de waardigheid van
„ridder van het stuur"
kunnen verwerven. Al
leen degenen die zich
zullen hebben onder
scheiden, zullen bij het
einde van de hoffélijk-
de en geheimzinnige ju- f lieidscampagne een re-
ryleden vaststellen, in ceptie kunnen bijwonen
waarop zij het hoffe
lijkheidskenteken en
een abonnement voor
de tentoonstelling 1958
zullen ontvangen.
wélke mate douanebe
ambten, telefonisten
politiemannen en taxi
bestuurders een ieder
ten dienste staan. Som
mige namen zullen