KLEINE WERELD ONDER HETE ZON
Curasao: leven van olie, begeei
water, angst voor toekomst
cfizille tcqmstMinqen
In slordige mengkete! der rassen
■j-WEE PLATTEoude forten flankeren de smalle St. Anna-
I baai. Zo maar vaart men van de Oceaan af de stad bin-
nen. Dé stad van Guragao, van de Nederlandse Antillen:
Willemstad. Het water scheidt de beide stadsdelen Punda en
Otrabanda), maar het legt ook de verbinding: de beroemde
schipbrug, waarover men het maar niet eens kan worden of hij
moet blijven of vervangen moet worden door een vaste brug.
Langs het schilderachtige complex van brede en nauwe, oude
en nieuwe, schone en vieze straten vaart het schip de natuur
lijke haven binnen, het Schottegat, een van de allerbeste havens
van het hele Caraibische gebied.
De tankers varen af en aan, telkens moet de schipbrug afge
draaid worden en wacht er van beide zijden een onafzienbare
rij van grote en dure wagens, vooral opzichtig; niemand ziet
het er aan, wanneer hij nog niet betaald is. Lopen doet men
niet, fietsen is dodelijk vermoeiend, trouwens elke kleurling die
wat is heeft een echte wagen, een blanke zou het er dus nooit
zonder kunnen doen. De afstanden zijn wel niet zo groot, maar
heel wat mensen wonen in de buitenwijken.
I.M. er nog is? Als die eens weg zou
gaan, naar Venezuela toe, vlak bij
de oliebron, dan stonden er hier een
Even de brug voorbij, vlak om de
hoek, is de groentemarkt. Ons ho
tel ligt er twee minuten af en iedere
morgen maken we een wandeling
langs dit volle, bonte, zeer volksaar
dige tafereel. Venezolaanse kooplie
den hebben hun scheepjes aan de
wal gemeerd, het zonnezeil gespan
nen en de uitstalling van bananen,
sinaasappelen, cocosnoten, waterme
loenen, noten, zaden, vis en nog veel
meer klaargemaakt. De „typen" zijn
er voor het opkrijgen, zowel bij de
verkopers als bij de koopsters. Hier
op de kade ontdek je het „volk". En
's avonds laat misschien in sommi
ge cafeetjes in erg donkere steeg
jes. Of zomaar op de hoek van een
straat, waar vier, vijf jongelui mu
ziek maken en zoveel rhythme uit
hun instrumenten slaan, dat de ster
ren beginnen te dansen.
ALS de statige, oude huizen aan
de waterkant konden spreken,
wat zouden ze dan wat te ver
tellen hebben: over de tijd van
de West-Indische Compagnie, over
Peter Stuyvesant, over de piraten
en boekaniers, over de slavenhandel
vooral. Tienduizenden^ misschien wel
honderdduizenden Afrikaanse negers
zijn in deze doorvoerhaven verhan
deld. Je begrijpt maar niet, dat zo
veel Nederlanders geen last hebben
van de ooit verstomde echo's van
hun angstkreten, wanneer de zweep
hen opjaagde.
Vaar het Schottegat door naar de
andere kant, dan kom je bij de Isla,
de olieraffinaderij van de Bataafse
oftewel van de C.P.I.M. Die hele ne
derzetting is nog geen veertig jaar
oud, maar er werken ver 'over de
tienduizend mensen. De employé's
zijn meest Nederlanders en dat be
tekent, dat zij apart leven, in een
soort van blank ghetto. Twee grote
villa-dorpen, Emmastad en Juliana-
dorp, helemaal met ijzergaas om
zoomd, bieden voor de eigen kring
variatie en amusement genoeg: ei
gen scholen, eigen sociëteiten, ei
gen sportclubs. Niemand van hen
blijft graag zijn leven lang op Cura
sao, vooral niet onder de nieuwe po
litieke situatie. De „landskindei'en"
hebben de leidsels in handen geno
men en de Nederlander is vreemde
ling en buitenlander geworden.
ER WORDT goed geld verdiend
en je maakt het heel gemak
kelijk op, daar in Curacao. On
ze gulden is er maar vijftig cent
waard en de prijzen zijn niet lager.
Maar wat geeft het, zolang de C.P.
De meeste landhuizen op Curasao
liggen buiten Willemstad in het twee
de en derde district en dateren nog uit
de slaventijd. Nu zijn de gebouwen
vrijwel alle vervallen en verwaar
loosd en slechts een enkel landgoed
herinnert nog aan de tijd toen de blan
ke heren hier in 't centrum van hun
plantage zetelden.
jaar later duizenden huizen leeg,
dan hoefde de Koningin Emma-brug
maar zelden meer afgedraaid te
worden en dan zag je er misschien
ook eens een volkswagentje of een
citroëntje. Dan was het weer de
zelfde troosteloze armoedzaaierij
als voor vijftig naar.
Want van de Amerikaanse toeris
ten alleen kunnen de dure winkels,
grote banken en nieuwe hotels nooit
bestaan. Als de olie maar niet weg
gaat, dan kunnen het prettige le
ventje en het politieke geruzie nog
wel wat geprolongeerd worden.
Op Cwragao zijn nog heel wat staaltjes
van Oud-Nederlandse bouwkunst be
waard gebleveneen harmonische
vereniging van vaderlandse achhitec-
tuur en tropische sfeer. Daarvan
spreekt ook de protestantse kerk op
het binnenplein van Fort Amsterdam,
waar tevens het gouverneurspaleis
gevestigd is (18de eeuw).
Campo Alegre: broeinest
van demorahsering
EEN ZAAK waarover op Curacao openlijk gesproken en ge
discussieerd wordt altijd op verontwaardigde, of scham
pere en zelfs cynische toon maar waar men in de publi
citeit toch vrij stelselmatig over zwijgt, raakt aan het vraag
stuk der openbare zedelijkheid. Willemstad is een havenstad,
die eigenlijk reeds geheel in de Zuid-Amerikaanse sfeer ligt,
welnu, dan weet men het wel zo ongeveer. De onbeperkte en
onontwarbare menging der rassen heeft het moreel ook aller
minst versterkt. De kerk heeft op deze zijde van het leven ook
blijkbaar weinig invloed; hoewel de bevolking van dit eiland in
overgrote meerderheid rooms-katholiek is en de missie ook
verreweg de meeste scholen in handen heeft, baant het sexuele
léven zich zijn eigen instinctieve, ongeordende en bandeloze
wegen.
Hoewel, die wegen zijn op Curasao
toch meer „geordend" dan menig
een denkt, zij het niet in de meest
wenselijke zin. Zeer veelvuldig
stoot men hier, althans in de klasse
der burgerij, op de voor de Spaanse
cultuursfeer zo typerende dubbele
moraal. Wat de jongeman of de
echtgenoot geoorloofd is of althans
oogluikend van hem wordt geaccep
teerd, is aan het meisje en de vrouw
uit een fatsoenlijk milieu ten streng
ste verboden. In een verkering wor
den de twee partners zo goed als
Curasao is een kleine wereld op zichzelf, een boeiende maar zeker
niet in alle opzichten aantrekkelijke wereld. Een paradijs mag men
dit „dushi Corsouw" (lieve Curasao) niet noemen. Op 1 Januari 1955
woonden er 116.000 mensen, mensen van verschillende rassen en. na
tionaliteiten, tussen wie vrijwel niets van een historische band bestaat.
Het eiland bestaat eigenlijk uit tal van kleine wereldjes, de bevolkings
groepen, die ieder in eigen belangensfeer leven en betrekkelijk weinig
contact met anderen hebben. Sociale klassen, huidskleur, de wijze van
haargroei, ze staan allemaal vast en blijken niet alleen onveranderlijk
maar ze roepen ook grenzen op.
De bevolking vermeerdert, niet alleen door geboorte-overschotten,
maar ook door migratie. Jongere en oudere mannen van Bonaire of
de Bovenwinden gaan graag naar Curasao: daar is drukte, werk, geld,
amusement. Daar is ook wel werkloosheid, maar wie bekommert zich
daarom? Bezorgdheid voor de dag van morgen is een artikel, dat
onder de schroeiende zon heel gauw wegsmelt.
Er worden veel kinderen geboren, I heel erg, maar er zijn wel eilanden
in 1954 ongeveer 3800, van wie 61 waar het erger is. Meisjes van vijftien
levenloos. Een geboortecijfer van 32.6 zestien met een kind zijn helemaal
per duizend inwoners kan nogal mee- geen uitzondering, in bepaalde krin-
doen. Bijna een vierde deel van die gen eerder haast regel. Het bezit van
3800 kinderen is onwettig. Dat is „buitenkinderen" is geen abnormaal
verschijnsel. Ga de afstamming van
vele ingezetenen maar niet na; ge
komt toch steeds weer hetzelfde te
gen.
Er werden in 1954 in deze vreemde
volkerenmenging 638 huwelijke vol
trokken, waarvan slechts iets meer
dan de helft tussen ingezetenen van
de Nederlandse Antillen en slechts
vijftien tussen ingezetenen van Ne
derland. De rest betrof „vreemdelin
gen". In hetzelfde jaar werden er
105 echtscheidingen ingeschreven, één
op de zes huwelijken dus. Een spre
kend cijfer zo te zeggen.
DE VOLKSHUISVESTING is een
hoofdstuk, dat men liefst zo
spoedig mogelijk overslaat. De
contrasten zijn schreeuwend, maar
verreweg de meesten schijnen zich
daarbij te hebben neergelegd. Het zal
wel nooit anders worden. Kleurlin-
fen willen toch niet anders, zeggen
e blanken; als ze maar w&t geld
hebben, kopen ze een auto op afbe
taling, zetten die voor hun krot in
een modderpoel neer of gaan er op
Zondag mee uit rijden.
Armoede? De straten van Willem
stad zijn vol grote, glanzende, kleuri
ge, Amerikaanse wagens. Er zijn
prachtige winkels, luxe-zaken waar
men goud, zilver en juwelen in de
kostelijke en kostbaarste bewerking
kan krijgen. Er wordt een heel duur
nieuw hotel gebouwd. Men drinkt
veel, héél veel en wat zal men anders
op dit eiland dat een Nederlands
schrijfster eens ironisch het „dorstig
paradijs" genoemd heeft. De rijen
prachtige villa's en bungalows buiten
de stad kunnen de bewoners toch niet
doen vergeten, dat zij op een vulkaan
leven.
De koningin is niet in Fleur de
Marie geweest. Natuurlijk niet, er
zijn mensen die jarenlang in Willem-
stad gewoond hebben en die er niet
aan denken eens een wandeling door
I deze volksbuurt te maken. Je moet
i dan eerst even door de fagade heen-
i dringen, je wordt als een vreemde
eend in de bijt bekeken, je weet niet
eens of je er veilig bent.
Wij durfden soms ook niet te ltij-
ken, toen we door deze wijk liepen.
Dat de houten krotten niet omvallen
i komt omdat ze tegen elkaar aan leu
nen. Oud hout en blik, zoiets kan
meer dan een mensenleven mee. De
chaos van vuil is met half dichtge
knepen ogen schilderachtig. Ieder
stuitje open terrein is een vuilnisbelt.
Tientallen spiernaakte of zeer scha
mel beklede kinderen ravotten daar
om tussen altijd wegvluchtende kip-
pen en schurftige honden,
j Als we niet een gids bij ons gehad
I hadden, waren we uit schaamte en
lafheid nooit zo'n krot binnengegaan.
Het was zulk een beroerd bouwsel,
I dat geen b_er er zijn paard in stallen
nooit alleen gelaten. Een meisje dat
uitgaat behoort altijd door een ha-
rer naaste verwanten geschapero-
neerd te worden. Wie als vrouw na
negen uur des avonds nog alleen op
straat loopt, behoort al gauw tot de
verdachte soort.
In de „koenoekoe" (de ïanddistricten,
waar de Europese civilisatie maar op
pervlakkig is doorgedrongen) wordt
graag, veel en goed gedanst. De mu
ziek alles is op het rhythme inge
steld zit de mensen in het bloed en
als ze geen geïmproviseerd instrument
gebruiken, klappen ze wél in de
handen.
Natuurschoon is er betrekkelijk wei
nig op Curagao; daarvoor is het eiland
te heet en te droog. Toch heeft de
bloeiende aga/ve haar eigen schoonheid
en bekoring.
wou; er zou nauwelijks genoeg ruim
te voor twee paarden geweest zijn.
Drie oude stoelen, een klein tafeltje,
werkelijk ook nog een twee-persoons
bed, een kookkacheltje, een paar
planken aan de wand en een paar
kistjes, dat was alles.
Neen, dat was niet alles. Hier hoor
den tien kinderen thuis, tien kinde
ren van één moeder en vier verschil
lende vaders. De moeder is nooit wet
tig gehuwd geweest, heeft daar ook
nooit op aangedrongen en zorgt al
leen maar een opvolger tc krijgen
wanneer haar concubine haar op een
dag zomaar verlaten heeft. Wat er
van de kinderen uit zulk een gezin
terecht komt, ligt voor de hand.
En WAT van hun gezondheid?
Vuile kinderen zijn het gezondst
zegt de volkswijsheid en vaak
lijkt het nog waar te zijn ook. Maar
vaak ook is het slechts schijn. De af
voer van huishoudwater en faecaliën
laat op de „erven" zowat alles te wen
sen over, privaten zrjn dikwijls niet
aanwezig. Vliegenbroedplaatsen zijn
er dus in overvloed en de kakkerlak
ken, ratten en muizen, witte mieren
en wat voor ongedierte meer, hebben
er een heerlijk leven, a! treedt de ont-
smettingsdienst Tlig veel
vuldig op.
Hygiëne is ondei rt -Iking een
veelal onbekend begrip, leder jaar
worden er honderden, ja duizenden
kisten, kratten, zakken, blikken met
groente en vruchten afgekeurd. Tar- 1
DE PROSTITUTIE heeft verhou
dingsgewijs een grote omvang
en kan volgens de autoriteiten
onmogelijk uitgeroeid worden. Het
aantal gevestigde vrouwen, dat zich
heeft laten inschrijven, ligt de laat
ste jaren rondom de dertig; het cij
fer vertoont een dalende tendenz.
Het aantal vermoedelijk nog niet in
geschreven, maar dus wel op het ei
land woonachtige vrouwen schat
men zeker op honderd. Deskundigen
zullen deze cijfers nog niet zo
onrustbarend vinden, maar ze geven
de situatie allerminst juist weer. Er
is namelijk op Curagao een regel
matige en officieel gesanctionneerde
aanvoer van buitenlandse prosti-
tuée's en het aantal, dat daarvan
ingeschreven is, had in 1954 de drie
honderd al heel ver overschreden.-
Er is een wekelijkse contróleplicht
voor al deze vrouwen, het aantal
processen wegens niet aanmelding
voor onderzoek is ook lang niet ge
ring en alle lijders aan venerische
ziekten kunnen zich gratis laten be
handelen door de gouvernementsge
neeskundigenwel een aanwijzing
hoezeer dit morele en medische eu
vel tot een verschrikkelijk gezwel is
uitgegroeid.
Maar waarom dan Campo Alegre
niet verboden, waarom worden er
steeds weer nieuwe vliegtuigladin
gen vrouwen van de Caraibische ei
landen aangevoerd, die een verblijfs
vergunning van ongeveer zes weken
krijgen, maar zich dan niet buiten
de omtrek van dit bordeel mogen
begeven
DE ZAAK, waar het hier om
gaat, is opgezet met een vrij
moedigheid, die aan ongege
neerdheid grenst. Neen, zeggen
sommigen, de ondernemers van dit
tussen Willemstad en het vliegveld
gelegen bungalowkamp hun na
men zijn aan ieder bekend en vol
gens een niet onzuivere bron heeft
de spaarbank er geld onder gesto
ken hebben blijk gegeven van een
juist inzicht in de menselijke zwak
heden.
De zakenlieden, die dit nieuwe
prostitutie-complex op de vlakte van
Hato in het leven hebben geroepen
en het met goede winst exploiteren,
hebben natuurlijk wel een morele
zelfrechtvaardiging ter beschikking.
Hebben wij de vuiligheid nu niet
mooi bij elkaar geveegd en geloca-
liseerd en is Willemstad zelf nu niet
veel veiliger geworden, zo vragen
zij.
Neen, zegt de kerk, neen, zeggen
de x-eclasseringsmensen, neen, zeg
gen alle wezenlijk goedwillenden.
Er is geen vuil opgeruimd, want op
het gehele eiland zijn de talrijke
verdachte huizen en plaatsen geble
ven. Er is alleen een nieuw lustoord
der zonde bijgekomen, een bijzonder
goedlopend handelsbedrijf met een
uitgebreide cliëntèle.
DE FEITEN doen uitwijzing dat
door dit kamp de criminaliteit
niet weinig is toegenomen.
Heel wat misdrijven kunnen worden
verklaard, doordat de dader een ge
regeld bezoeker van Campo Alegre
bleek te zijn. Dit wetend, verbaast
men zich als buitenstaander grote
lijks, dat de verontrusting over het
bestaan van zulk een groots en com
mercieel opgezet bordeel op Curagao
niet nog veel groter is.
De Stichting voor Reclassering en
Kinderbescherming op het eiland,
heeft aan de exploitanten van dit
complex voorgesteld aan de confe
rentietafel te gaan zitten. Zij stelt
voor geen buitenlandse prostituée's
meer toe te laten en in te voeren,
alle bijkomstige „attracties" in
Campo af te schaffen en de toegang
van een speciale pas afhankelijk te
stellen, terwijl er een dagelijkse po-
litie-contröle moet komen.
wemeel, kaaskoekjes, hoxxingkoeken
worden vaak in minderwaardige con
ditie aangetroffen. Veel groter hoe
veelheden worden er echter geconsu
meerd, voordat de ijverige keurings
dienst er de hand op heeft kunnen
leggen.
