O
Vermoeide Zeeuwse huisvrouwen
vonden rust op „Hedenesse"
Van blaasbalg tot stofzuiger
w
nze
"özctAWcn'pacjina
Mevrouw M. E. Lips-Odinoi: de vurige
ZATERDAG 5 MET 1956
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
11
TEMIDDEN VAN ONTLUIKENDE NATUUR
(Van onze redactrice)
Twaalf Zeeuwse huisvrouwen, afkomstig uit diverse delen van onze
provincie, hebben deze eerste week van de maand mei doorgebracht ln
het vormingscentrum „Hedenesse" nabjj Cadzand. Twaalf vrouwen die
om diverse redenen, door diverse oorzaken dringend behoefte hadden
aan afleiding, ontspanning en rust in de ruimste zin des woords, zyn vyf
volle dagen byeen geweest in dit ontspanningsoord, dat als een witte
oase gelegen is temidden van het mooie, thans allerwegen in lentetooi pry-
kende West Zeeuws-Vlaamse land.
Het initiatief tot deze byzondere logeerparty is, nog niet zo lang ge
leden, genomen door de hervormde maatschappelyke werksters van Zee
land. By een initiatief is het niet gebleven: in samenwerking met Hede
nesse zyn de plannen tot uitvoering gebracht, en deze „experimentele"
week is het eerste resultaat.
Een geslaagd resultaat? Mejuf
frouw A. Dieperink, maatschappelijk
werkster van de „Stichting maat
schappelijk werk en gezinsverzor
ging ten plattelande op Walcheren"
en wika ft. Wasterval, onder wier
leiding deze ontspanningsweek stond,
zijn wel tevreden. De dames wier leef
tijden van 26 tot 64 jaar variëren
hebben zich, ongeacht deze uiteen
lopende leeftijden, uitstekend bij
elkaar aangepast. „Dit is ook een ge
volg van het feit dat haar aantal be
trekkelijk klein was", meent wika
Wasterval. „Wanneer het aantal deel
neemsters groter zou zijn geweest,
was men vermoedelijk kleine onder
linge groepjes gaan vormen
Zelf zijn deze twaalf huisvrouwen
zeer zeker tevreden over de tezamen
doorgebrachte week! Op deze door
een aarzelend lentezonnetje besche
nen woensdagmiddag zijn ze een
drachtig naar de Oostburgse markt
getrokken. Want het bloed kruipt
waar het niet gaan kan: er móet ge
winkeld worden, wanneer er zó dicht
In de nabyheid een markt gehouden
wordtVermoeid maar in een uit
stekende stemming keren ze tegen
vijven naar Hedenesse terug, druk
pratend over haar indrukken omtrent
Oostburg als winkel- en als woon
plaats.
Vooral tijdens het op dit uitstapje
Volgende thee-uurtje krijgt men als
toevallig bezoekster wel de indruk,
dat deze vrouwen inderdaad „iets zul
len meenemen" van de tezamen door
gebrachte ontspanningsweek. Dat
dergelijke vakantieweken inderdaad
„ontspanning" in de ruimste zin des
woords kunnen betekenen; niet alleen
omdat in deze vijf dagen volop licha
melijke rust kan worden genoten
de lichte corveediensten worden als
iets vanzelfsprekends verricht
maar in de eerste plaats omdat de
geest korte tijd bevrijd wordt van
problemen, die maandenlang dag-in
dag-uit de aandacht opeisten.
Want maar zelden wordt een
huisvrouw oververmoeid en in
het ergste geval overspannen
enkel en alleen door het verzet
ten van teveel lichamelijk werk.
Het zijn de geestelijke problemen,
die tenslotte het lichaam doen
capituleren. De zorgen voor een
groot gezin, voor een dierbare
zieke; soms de narigheid die kan
voortvloeien uit strubbelingen
met naaste familie. Opvoedings-
moeilykheden met grote kinde
ren, huwelijksmoeilijkheden
De vrouwen die deze week od
Hedenesse verzameld waren, heb
ben elk haar deel aan tegen
spoed te dragen. Maar dankzij
het feit, dat zij enkele dagen in
nauw contact met elkaar waren,
zal deze korte Vakantie wellicht
voor de meeste van haar een
geestelyke versterking blijken te
zijn geweest.
Sommigen van haar realiseren zich
dat nu reeds, dankzy de vele onder
linge gesprekken die de deelneem
sters met elkaar hebben gevoerd.
„Mijn probleem lijkt me veel minder
belangrijk, nu ik iets' weet van de
moeilijkheden waarmee anderen te
kampen hebben", zegt een van haar.
Een tweede formuleert het korter:
„Ik heb in deze dagen ontdekt, hoe
veel wij allemaal nog van elkaar kun
nen leren." En een derde geeft, ietwat
verlegen, als haar mening te kennen,
dat het voornaamste van een derge
lijke ontspanningsweek toch wel is,
dat men leert om de medemens niet
onmiddellijk naar het uiterlijk alleen
te beoordelen
Natuurlijk kan er ook een gevaar
schuilen in al dit onderlinge gepraat.
Het gevaar dat de vrouwen, in plaats
van in deze gesprekken afstand te
nemen van haar moeilijkheden, zich
opnieuw door haar problemen laten
overrompelen. Dat gebeurt dan ook
wel eens, en dan is er even een kleine
„depressie" en soms ook een huilbui
al kan dit laatste in de meeste ge
vallen aileen maar opluchtend en ont
spannend werken!
Over het programma van deze
week zyn de dames vol lof. Na de
dagopening en het ontbyt, des mor
gens om half negen, wordt de rest
van de ochtend besteed aan discus
sies over actuele onderwerpen. De
middag Is vry en wordt meestal aan
rusten besteed. De avonden zyn ge-
nijd aan muziek, een film, een boek
bespreking enzovoorts.
Enkele van de oudere dames zou
den graag wat meer comfort op He
denesse zien, maar de meeste logées
zijn heel tevreden met haar huisves
ting. De slaapkamers met twee,''
drie of vier bedden hebben stro
mend water en dat is al heel wat, in
aanmerking genomen dat dit vor
mingscentrum luttele jaren geleden
nog een vervallen bunkerdorp was!
En juist in het ietwat primitieve zien
sommige van de deelneemsters een
bepaalde charme; het herinnert haar
aan de vakanties van haar jeugd.
Over twee dingen zijn deze Zeeuw
se huisvrouwen het alle twaalf eens:
allemaal willen ze, eventueel met
man en kinderen, graag nog eens te
rugkomen op Hedenesse, en allemaal
vinden ze dat deze gezamenlijke va
kantie van vijf dagen eigenlijk veel
te kort was. Twee gegronde redenen
dus, om dit geslaagde experiment
binnen afzienbare tijd nog eens te
herhalen
Vandaag geen aardappelen
De laatste tientallen jaren is het
gebruik van rijst- en macaronischo
tels als volledige maaltijd toegeno
men. De gewoonte om deze schotels
te eten stamt uit streken waar
aardappelen niet of weinig worden
verbouwd. De ryst of de macaroni
wordt er dikwijls gegeten met vlees,
kaas, vis of eieren en met een vita
mine C-rijke groente. In ons land
moet de aardappel grotendeels voor
de vitamine C-voorziening zorgen;
daarom is het geraden als regel
aardappelen en niet dan by uitzon
dering een hoofdschotel van ryst
of macaroni te eten. Er bestaan
honderden combinaties en even zo
vele recepten voor ryst- en macaro-
nigerechten, zodat we het dus zeker
niet alleen behoeven te houden op de
traditionele macaroni met ham en
ryst met kerrie en vlees.
Een droogkokende ryst ls voor een
hoofdschotel 't meest geschikt. Gort,
en dan by voorkeur een grove soort,
is een goede afwisseling.
Dit Franse confectie jasje, ontwor
pen door Pierre Billet, is tamelijk,
kort en flauw getailleerd. Het draagt
nog meer kenmerken van de mode-
1956: de knopen zijn vrij groot, de
mouwen kortde kraag staat even
van de hals af. Het materiaal is
twe in de moderne oranjekleur.
r,
r zullen maar weinig huis
houdens in Nederland zyn
waar 's morgens niet het
van een stofzuiger
weerklinkt. De Nederlandse
huisvrouw stofzuigt en ver
langt niet terug naar het moei
zame en onhygiënische werk
met stoffer en blik, dat zo lang
de enige manier was om het
huis schoon te houden'. Dat is
vele jaren geleden; er bestaat
wel 'n groot verschil tussen de
fraaie lichte stofzuigers met
de vele gemakkelijke hulpstuk
ken van thans en de loodzware
produkten, wélke avontuurlijke
huisvrouwen uit de eerste pe
riode in haar huis moesten
rondzeulen.
Voor velen van ons is het be
gin van de zegetocht der stof
zuigers onverbrekelijk verbon
den met een kort filmpje uit de
eerste jaren der cinematogra
fie, waarin met de bekende
schokkerige bewegingen een
handelsreiziger bij een niets
vermoedende huisvrouw een
stofzuiger gaat demonstreren.
Natuurlijk strooit hij vuil in
haar schone huis om het met
zijn machine te kunnen opzui
gen, natuurlijk blijkt er dan
geen elektriciteit te zyn. en
even vanzelfsprekend eindigt
het met gooi- en smijtwerk.
Deze elektrische stofzuigers
waren geenszins de eerste.
Reeds enige decennia eerder
waren er wonderlijke appara
ten geconstrueerd, zoals de
„Agan" van de Hoover Com
pany, waarbij men een lucht
stroom-kon opwekken door een
hendel aan de steel rond te
draaien terwijl het ding zelf
over het tapijt heen en weer be
wogen werd. Een ander princi
pe was dat der blaasbalg,
waaruit de zuiging verkregen
werd door hendels op en neer
te bewegen of, zoals bij de hier
afgebeelde ,JLotten", door er
bovenop te gaan staan en met
heen en weer wiegen de lucht
in en uit de blaasbalg te iver
ken. In de advertenties werd
trots aangekondigd, dat deze
machine licht van gewicht was
(hij woog slechts22.5 kg) en
daarom gemakkelijk draagbaar
en eenvoudig in het gebruik...
ij zijn met onze gemak
kelijke, lichte modéllen
toch wel heel wat beter
af, al is het een bekend feit dat
lang niet alle huisvrouwen het
volle profijt van haar stofzuiger
trekken endat zij dikwijls
een te vermoeiende houding
aannemen bij het gebruik
ervan. Lét u eens op aie hou
ding morgenochtend bij het
stofzuigen: tien tegen één dat
u vergeet rechtop te blijven
staan en in plaats daarvan in
een vermoeiende, halfgebogen
houding werkt.
En dan dat volle profijt! Tal
rijk zijn de huishoudens waar
de stofzuiger niet voldoende
wordt uitgebuit, waar alleen
vloerkleed, lopers en matten er
mee schoongemaakt worden.
Toch worden al deze hulpstuk
ken heus niet voor niets bij de
stofzuiger geleverd en kan men
van dit apparaat veel meer ple
zier hebben als de verschillende
hulpstukken ook regelmatig
gebruikt worden.
Nu is goed stofzuigen alleen
mogelijk, wanneer het te be
werken vlak niet geheel door
het mondstuk afgesloten wordt.
Op die manier kan voldoende
lucht aangezogen worden.
Daarom is het grote, gladde
mondstuk bestemd voor kleden
en tapijten met pool, en dan als
het kan in de vorm van een
scharnier-mondstuk of mond
stuk met draaibare aansluiting,
omdat daarmee ook gemakke
lijk onder niet te lage meubels
etc. gezogen kan worden.
H'
De blaasbalgstofzuiger
uit 1910
et grote haren mondstuk
is voor gladde oppervlak
ken, bijvoorbeeld parket
of linoleum e» voor kokosmat
ten en losgeweven tapijten, ter
wijl het kleine gladde mond
stuk heel praktisch is om, zon
der zuigbuis er tussen, ge
bruikt te worden voor het zui
gen van matrassen, stoelbekle-
dingen etc.
Met het kleine haren mond
stuk kan men heel goed boe
ken schoonmaken, snijwerk,
plinten, lampekappen, gordij
nen etc. al zuigend afborstelen,
en de spleetzuiger heeft een
naam die voor zichzélf spreekt.
Bovendien zijn er dan nog de
extra hulpstukken, d.w.z. de
soorten, die men niet bij de
stofzuiger geleverd krijgt maar
wel kan aanschaffen, zoals de
zeilzwabber, de hondenborstel,
de verdamper, de vloeistofver
stuiver, die allemaal beschre
ven worden in het pamflet ,>De
Stofzuigerdat u voor een
dubbeltje kunt bestellen bij de
Commissie voor Huishoudelijke
en Gezinsvoorlichting, Dr. Knij
per straat 8, Den Haag. Daarin
staat trouwens nog veel meer
watenswaardigs te lezen, zoals
de raad om de stofzuiger regel
matig, d.w.z. zeker eens in de
twee jaar na te laten kijken op
eventuele kleine reparaties. Dit
kan heel geschikt in de vakan
tie gebeuren en hierdoor wor
den dikwijls grote en kostbare
vernieuicingen voorkomen of
uitgesteld. Verder raadgevin
gen by de aanschaf, en ook die
steeds weer terugkerende
stem: Leegt de zak van de stof
zuiger regelmatig! Anders ko
men er klachten over de stof
zuiger, die „toch zo slecht
zuigt". Een stofzuiger, die bij
nadere inspectie overkookt van
't vuil, die maandenlang trouw
dienst heeft gedaan zonder ge
leegd te worden maar het nu
toch niet langer kan, en die bij
de volgende revisie nog niet
eens van deze ruwe behande
ling geleden blijkt te hebben...
Geen wonder dat de zuigkracht
zo afnam, want de lucht gaat
er immers via de stofzak, dus
ook via het stof, weer uit, en
tiaar mate de stofzak voller is
ontmoet de lucht daar meer
weerstand en zal er minder
lucht doorgezogen worden. Bo
vendien is er op deze manier
een grote kans dat de motor
warm loopt door te grote belas
ting.
PARLEMENTAIRE MINIATUREN (II)
(Van onze parlementaire redacteur)
In de zwarte jaren van de Duitse
bezetting voerden onze overweldi
gers ook een ongeveer 35-jarige vu
rige Nederlandse strijdster voor
recht en vrijheid naar het vrouwen
kamp in Ravensbrück.
Het was mevrouw M. E. Lips-Odi-
not, een sociaal-clemocrate, lid var
de toen tot machteloosheid gedoem-
Advertentie)
de en kort na de oorlog in de Party
van de Arbeid opgenomen S.D.A.P.
en lid van de socialistische vrouwen
groep. Haar activiteiten in de ille
galiteit waren voor de Duitsers niet
verborgen gebleven.
In Ravensbrück ontmoette zij an
dere vrouwen van verschillende poli
tieke overtuiging, afkomstig uit di
verse landen. Daar voerde zy lange
gesprekken en daar werd zy commu
niste, zo overtuigd communiste, dat
haar tegenwoordige party, de C.P.N.,
haar op de kandidatenlijst voor de
Tweede Kamer plaatste.
Op 16 oktober 1951 deed zy er haar
intrede, als opvolgster van de heer
Hermans en al spoedig voelde zy er
zich op haar plaats.
Door haar kreeg de communistische
fractie voor de tweede keer na de
tweede wereldoorlog een vrouw in
haar midden. Eerder had namelijk
mevrouw W. van den Muyzenberg
Willemse daarvan deel uitgemaakt.
Mevrouw Lips-Odinot is op 4 mei
1908 geboren en thans dus 48 jaar.
Men ziet haar dat niet aan. Zy is een
tengere, kleine vrouw met kort zwart
haar en donkere, bijna stekende ogen.
Dit resolute vrouwtje lykt eerder op
een levenslustig jong ding dan op de
moeder van een zoon die zyn eerste
militaire diensttyd achter de rug
heeft en van eeii dochter, die werkt
voor de kost en tevens studeert.
Mevrouw Lips-Odinot woont in
Hilversum, waar haar man kleer
maker is. Zn zelf was vroeger kin
derverzorgster. Als zodanig heeft
zy kennis gemaakt met sociale
toestanden, die veel te wensen
overlieten. Zy riepen in haar een
warm gevoel voor de medemens,
maar tevens een zekere opstandig
heid wakker, die haar tot de strijd
voor lotsverbetering in de rijen
der communisten bracht.
De politiek had haar belangstelling.
Haar activiteiten op dit terrein ver
zekerden haar een plaats in de Pro
vinciale Staten van Noord-Holland en
in de Tweede Kamer der Staten-Ge-
neraal. waar vooral de jeugd en op
voedingsproblemen en sociale en
maatschappelyke vraagstukken haar
belangstelling hebben.
Als zy de Kamer toespreekt, een
kleine figuur achter de grote kathe
der, klinkt haar stem meestal metaal
hard. Dan heeft zij iets onverzettelyks
dat in tegenspraak is met haar we
zen. Want in de omgang is zy aar
dig en gezellig, moederlijk en behulp
zaam, hartelijk, kameraadschappelijk
en goedlachs. Men zou eruit kunnen
concluderen, dat dit communistische
vrouwelyke Tweede Kamerlid, als zy
openlijk in ons parlement optreedt,
zich tot een resolute, harde houding
dwingt, die haar in wezen niet ligt.
Waarschijnlijk ondergaat zy ook de
invloed van de geïsoleerdheid van de
communistische fractie, die op haar
als vrouw, uiteraard sterker inwerkt
dan op haar mannelijke party genoten.
De overige vrouwen in de Kamer ziet
men nog wel eens gezamelyk overleg
gen. mevrouw Lips-Odinot is daar
by.
~öan ozótiH)
C tel OZCtiH)
Zo af en toe duikt hier en daar de
suggestie op, dat een speciale
vrouwenrubriek in de krant
toch eigenlijk een overwonnen stand
punt is of althans behóórt te zijn.
Moet een vrouw eigenlyk niet zover
zijn gevorderd op de weg der maat
schappelijke en culturele belangstel
ling, dat zy de krant ook volledig als
héar blad beschouwt en van alle ge
beuren op velerlei gebied met gelijke
opmerkzaamheid als de man kennis
neemt? Nu wij toch zo langzamer
hand aan de volledige gelykberech-
tigheid toe zijn
Ja, ja, dat klinkt allemaal heel over
tuigend totdat een paar regeltjes on
der „gemengde berichten" weer eens
als een stoot in de rug werken.
Want zo'n berichtje schreeuwt ons
tegen: Een achterstand van eeuwen
haal je niet in een paar luttele tien
tallen jaren in. En dat geeft voorlo
pig nog alle reden om in een speciaal
hoekje de vrouw ijverig by te spyke-
ren wat haar aanpassingsnooazaak
betreft.
Wilt u een voorbeeld van zo'n typi
sche achterstand? U kunt het byna
elke avond uit de krant knippen.
Mevrouw A., die te dicht met haar
rok by een petroleumstel kwam,
vliegt met brandende kleren de straat
op. Mevrouw B., die even de was voor
haar zieke zuster zal beredderen
"Ooótkcmen en genezen
wordt gedood doordat de wasmachine
onder stroom staat. Mevrouw C.
wordt levenloos in haar bad aange
troffen: het elektrisch kacheltje bly'kt
in het water te zyn gevallen. Me
vrouw D. is deerlijk gewond naar het
ziekenhuis vervoerd: zy had een lu
cifer aangestreken in haar keuken
waar geruime tjjd een gaskraan had
opengestaan. Mevrouw E. maar u
weet zelf nog wel tien van zulke na
righeden aan het lystje toe te voe
gen
Er zyn vrouwen die bewonderens
waardig chaufferen en daarby
haar auto kennen als haar eigen
zak. Er zyn vrouwen die voorbeeldig
met een bromfiets kunnen omgaan.
Er zyn vrouwen, die je rustig kunt
loslaten op wasmachines, strijkijzers,
stofzuigers, gasfornuizen en al derge
lyke machines meer. Maar zy zyn
vooralsnog in de minderheid.
Verreweg de meeste vrouwen zyn
In allerhande gevallen waaraan iets
van techniek te pas komt, zo onwe
tend en zo roekeloos als een kleuter
die net begint te lopen.
Waar zit dat toch in? Zyn vrou
wen werkelijk op technisch gebied,
waar het op kennis van natuurkun
dige verschynselen en inzicht in me
chanismen aankomt, zo uitgesproken
dom? Hebben zy van de techniek
vooral zo'n afkeer, omdat die voor
haar zo moeilijk te begrypen is? Of
is het een kwestie van gebrek aan be
langstelling en geduld om zich te la
ten inlichten en komt daar dan nog
een flinke portie naïeve waaghalzery
by?
Ik voor my geloof stellig, dat de
oorzaak van die vrouwelyke on
kunde en kortzichtigheid op tech
nisch gebied onder meer voor een
groot deel is te wijten aan het tot
voor kort absoluut onvoldoende na-
tuurkunde-onderwijs op de lagere
school. Terwyl de techniek, met zijn
duizenden praktische toepassingen in
het dagelyks leven, met zevenmyls-
1 aarzen voort stormde sukkelde
het karretje Kennis der Natuur tus
sen negen en vier nog gezapig over
de zandweg.
En de huismoeders van nu zaten
een jaar of tien geleden tijdens dat
ene uurtje technisch onderricht met
nauwelijks verholen verveling te kij
ken naar een ijverige meester die
lucht uit een stolp pompte of zich op
het bord uitsloofde met communice
rende vaten of de wet van Archime
des
Maar de werking van een strijkijzer
of een stofzuiger, van een wasmachi
ne of een elektrisch kacheltje waren
mysteriën op hoog niveau, alleen be
grijpelijk voor de vaklieden die met-
terty'd misschien uit sommige jon
gens van die hoogste klas zouden
groeien. En zo bleven de meisjes, die
Archimedes en Celsius en Buys-Bal-
lot saaie ouwe pruiken hadden gevon
den, van de oppervlakkigste kennis
making met hun moderne collega's
totaal verstoken.
Maar wat erger was: zy werden to
taal onvoorbereid losgelaten in het
laboratorium vol helse machines dat
„huishouding" heet. En gezien het
feit, dat zy dagelijks moeten omgaan
met petroleum en benzine en zout
zuur en chloor, met kachels die kool-
monoxyde produceren, comforen
waaruit aardgas stroomt en elek
trische apparaten die door dodelyke
stroom gevoed worden is het wezen
lijk een wonder dat er nog niet meer
slachtoffers op keukenvloeren of in
badkuipen worden aangetroffen.
Ik zou daarom allereerst de school
meesters die myn hartelijke
waardering voor hun moeilijk
werk hopelijk meermalen geconsta
teerd hebben op het brave gemoed
willen werken om toch vooral wat
moderne handleidingen voor het vak
fysica aan te schaffen en in de
hoogste klassen met name de meisjes
week aan week desnoods overdrachte
lijk aan de haren by de les te slepen.
Misschien kunnen zy het zelfs zo
ver sturen ,dat zy eens een wasechte
elektrotechnicus voor de klas zetten
om als vakman uit de praktijk de
grootsten een heilig ontzag voor alles
wat op stopcontacten of gasleidingen
wordt aangesloten by te praten.
En krantenberichten zoals boven
vermeld zijn wellicht niet alleen nut
tig als afschrikwekkend voorbeeld,
maar ook en vooral als aanleiding
tot een uitermate praktische klassi
kale discussie.
SASKXA
