'klak mm
Formele Nederlandse stap tegen
Dulles' woorden in Djakarta
n
Overstromingen eisen
elf doden in Spanje
Israël stelt de Kerk vragen
van groot belang
ZATERDAG 31 MAART 1956
PROVINCIALE ZEETJWSB COURANT
3
Prinses Beatrix naar
Kopenhagen
j§ Prinses Beatrix is vrijdag-
middag van Schiphol naar Ko-
m penhagen vertrokken, waar zij
de paasdagen zal doorbrengen
bg de heer en mevrouw Feaver,
de ouders van haar vriendin
H Renee Roell. De heer Feaver is
Canadees gezant in de Deense
.ïoofdstad. De kroonprinses zal
H volgende week naar Neder-
land terugkeren.
DR. VAN ROYEN OP STATE DEPARTMENT
Het Wereldgebeuren.
Op zijn paasbest
Eigenlijk heet hÖ Rosencranz,
maar hij luistert alleen maar,
wanneer men hem Rakosi
noemt. Vermoedelijk heeft hij afstand
gedaan van zyn oorspronkelijke
naam, omdat die te veel herinnerin
gen opriep aan het geloof van zqn
voorouders. Hijzelf moet daar name
lijk niets van hebben. Sinds hij in de
eerste wereldoorlog als krijgsgevan
gene naar Rusland werd overge
bracht, heeft namelijk het communis
me hem helemaal in beslag genomen.
En als communist heeft hij in de Hon
gaarse geschiedenis van de laatste
dertig jaar een rol van betekenis ge
speeld. In de revolutionaire regering
van Bela Kun na de eerste wereld
oorlog was hg ..commissaris" oftewel
minister. Die glorieth'd was gauw
voorbij. Er wachtte hem een zwer
vend leven van 1920 tot 1924, toen hij
als secretaris van het uitvoerend co
mité der Komintern wat ondergronds
gewroet bedreef in diverse landen.
Het zelfde illegale werk deed hn ver
volgens weer als lid van het uitvoe
rend comité der Hongaarse commu
nistische partij en dat kwam hem op
gevangenisstraf te staan. Hij had het
aan buitenlandse vriendjes, die druk
uitoefenden op de toenmalige Hon
gaarse regeerders, te danken dat hij
niet aan ae galg kwam te bengelen.
Het brommen duurde van 1925 tot
1940, toen hij aan de Russen werd
uitgeleverd, op grond van een uitwis-
selingsovereenkomst. Een oude lief
hebberij vatte hij daar weer op: hij
begon weer te Kominternen. En na
dat de Sowjetlegers op het eind van
de tweede wereldoorlog Hongarije
waren binnengedrongen, keerde hij
naar zijn vaderland terug om er. als
baas van de communistische partij,
zo nu en dan met hoge regerings
functies belast, een volksrepubliek
van te maken volgens het algemene,
Oost-Europese patroon, volgens de
wet van zijn eigen goden: Lenin, die
hij zelf gekend neeft. en Stalin, die
hij nog in 1953 noemde: „de beminde",
„de beste vriend van het Hongaarse
volk" „de wijste leider en leraar van
onze eeuw".
In deze Stille Weck heeft de vroege
re Rosencranz aan de wereld laten
weten, dat de zuivering van Lasz-
lo Rajk, ex-minister van buitenlandse
zaken en lid van het politieke bureau
van de communistische partij in Hon
garije, helemaal mis was geweest.
Ten onrechte had men Rajk in 1949
als „spion en Trotzkistisch agent"
opgehangen, zo zei de sterke man in
Hongarije, die indertijd een stokje
voor die veroordeling had kunnen ste
ken, nu zonder blikken of blozen. De
ze week werd Rajk in ere hedsteld,
een schrale troost voor de nabestaan
den. De enigen die reden hebben om
een gat in de lucht te springen zijn
twee medebeklaagden van Rajk, die
indertijd het leven er af brachten en
-voor wie nu de poorten van de gevan
genis zullen opengaan.
Men moet niet denken, dat het
Rakosi's eigen goeiigheid was,
die tot dit eerherstel voor Rajk
en de zijnen heeft geleid. Dit valt
allemaal binnen de nog niet helemaal
verklaarbare nieuwe koers van Mos
kou, waarvan de voornaamste trek is,
dat het verleden voor zover Stalin
de hand erin had wordt veroor
deeld. Rakosi heeft ook in deze tijd
niets origineels te bieden: met zrjn
diepe respect voor Stalin is het met
een gedaan. „Wij zijn het in elk op
zicht met Kroesjtsjew en Mikoyan
eens", vertelde hij onlangs aan C. L.
Sulzberger van de New-York Ti
mes". „Iedereen maakt fouten, voor
al wanneer hij oud wordt. Dit was ook
het geval met Stalin". En over het
proces tegen Rajk zei hij toen al:
„Beria en zijn agenten waren er altijd
op uit, om waarheid met onwaarheid
te vermengen. Maar vandaag zou er
van zo'n proces niets meer kunnen
komen. Die fase is nu voorbij".
Die fase van de geregisseerde pro
cessen is volgens Rakosi nu dus
voorbij. Waarschijnlijk heeft hij
niet zelf de Stille Week uitgekozen
om dit te vertellen, zodat hij zijns on
danks op zijn paasbest te voorschijn
kwam. Want het schijnt, dat hij nog
niet van plan is, om op te houden met
zijn acties tegen de kerken. „Met de
ontwikkeling van onze scholen zullen
we de invloed van de kerken geleide
lijk aan verminderen", zo heeft hij ge
zegd. Hij heeft ook helemaal geen
spijt van zijn harde maatregelen ten
opzichte van de oppositie. „Dat doet
elke goede politieke partij, inclusief
de communisten. Ik wil de eer niet
voor mezelf reserveren", glimlachte
hij vergenoegd, toen Sulzberger hem
daarnaar vroeg. Neen. het valt niet
mee om los te komen van het Stali
nistische denken, wanneer men tien
tallen jaren niets anders heeft ge
daan. En achteraf vindt hij het waar
schijnlijk wel prettig, dat die tegen
standers in Stalins tijd uit de weg zijn
geruimd. Hij kan ze nu rehabiliteren
maar tot nieuw leven komen ze niet.
Zij waren tenslotte ook maar gewone
mensen, vereerders van Stalin, zoals
hij. Hij hoeft niet te vrezen, dat zij
zullen opstaan uit het graf, zoals de
Gehangene van Golgotha, in wiens
hart alleen maar liefde was.
MATY AS RAKOSI
eerherstel voor gehangenen.,,.»
ii
hooggeplaatste regeringsfunctionaris
de Nederlandse ambassadeur in
Washington, dr. J. M. van Royen,
zal verzoeken op het state depart
ment te komen, waar de ambassadeur
dan de verzekering zou krijgen, dat
men in Washington de waarde van
de vriendschap met Nederland en van
foede betrekkingen met Nederland
en volle beseft en dat het bezoek van
minister Dulles aan Indonesië niet
V.S. werken aan officieel antwoord
De Nederlandse ambassadeur te Washington, dr. J. H. van Royen,
heeft donderdag op het Amerikaanse ministerie van buitenlandse za
ken mondeling het standpunt van de Nederlandse regering inzake de
uitlatingen van minister Dulles in Djakarta, zoals dit door minister
Luns in het Nederlandse parlement is uiteengezet, tot uitdrukking ge
bracht. Dr. van Royen had donderdagochtend van de Nederlandse re
gering opdracht ontvangen, een formele stap te ondernemen.
Dr. van Royen had tevoren reeds een onderhoud afgesproken met
L. T. Merchant, de „assistant secretary of State" voor Europese aan
gelegenheden. Dat onderhoud betrof onderwerpen, die als „routine
matters" werden aangeduid. Van deze gelegenheid heeft dr. Van
Royen gebruik gemaakt om uit te spreken, dat het Nederlandse volk
het moeilijk te begrijpen vindt, waarom minister Dulles, toen hij Indo
nesië de hand der vriendschap reikte, niet ter zelfder tijd enige opmer
kingen maakte betreffende de eerbiediging van de mensenrechten en
onschendbaarheid van verdragen, aldus het Amerikaanse ministerie
van buitenlandse zaken.
Weliswaar heeft dr. Van Royen
reeds tweemaal een soortgelijke
stap ondernomen, doch zijn betoog
van donderdag was, aldus het mi
nisterie, de meest formele stap die
tot dusverre in deze kwestie is ge
daan en onderstreept de grote on
gerustheid der Nederlandse rege
ring over deze zaak.
De heer Merchant gaf geen com
mentaar op de woorden van dr. Van
Royen, doch verklaarde, dat het
Nederlandse betoog zorgvuldig be
studeerd zou worden. Men meent te
weten, dat de Ver. Staten een ant
woord zullen formuleren.
Niet-officieel wordt van Ameri
kaanse zijde verklaard dat de Neder
landse ontevredenheid grotendeels 't
gevolg is van „een ongelukkige sa
menloop van omstandigheden". Niets
van wat Dulles in Djakarta had ver
klaard, was bedoeld als een party
kiezen tegen Nederland. Men kan by
een bezoek aan een land moeilijk na
laten uiting te geven aan gevoelens
van vriendschap, zo wordt gezegd.
De gewraakte opmerkingen van de
minister zouden niets bevatten, dat
als een werkelijke vergissing kon
worden uitgelegd.
Amerikaanse functionarissen in
Washington wezen op het feit, dat
Indonesië nu een regering heeft,
waarin in het geheel geen communis
ten zitting hebben en zij verklaarden,
dat dit een grote winst voor het wes
ten betekende.
Deze functionarissen achten het
wel waarschijnlijk, dat een of andere
dient te worden uitgelegd als het af
breuk doen aan deze vriendschap en
deze betrekkingen met Nederland.
Amerikaanse ambtelijke functiona
rissen hebben als hun mening te ken
nen gegeven, dat de Indonesische
commentaar op de met Amerika ge
sloten overeenkomst tot levering van
overtollige agrarische produkten, on
verwacht was en in strijd met de
aanvaarde diplomatieke gébruiken.
Amerika zal, zoals bekend, Indo
nesië voor een waarde van ongeveer
90 miljoen dollar van deze produk
ten verkopen. De Indonesische rege
ring heeft naar aanleiding daarvan
verklaard, dat de overeenkomst er 't
bewijs van was, dat Amerika ver
trouwen in Indonesië bleef stellen,
ook na de opzegging van de Unie.
Wijziging militaire
pensioenwetten.
Minister Staf heeft de Tweede Ka
mer zijn memorie van antwoord ge
zonden over de wijziging van de mi
litaire pensioenwetten. Hierin deelt
de minister o.a. mede, dat in het voor
nemen ligt, indien de onderhavige
wetsontwerpen kracht van wet zul
len hebben verkregen, een algemene
maatregel van bestuur in het leven
te doen roepen, waarbij regelen zul
len worden gesteld tot toekenning van
geldelijke uitkeringen aan nabestaan,
den van overleden militairen van zee-
en landmacht, die, als gevolg van het
feit, dat het huwelijk van de militair
werd gesloten nadat hij uit de mili
taire dienst was ontslagen, aan de
onderscheidene militaire pensioenwet
ten geen recht op pensioen kunnen
ontlenen.
Dirigent Fritz Lehmann
overleden
Prof. dr. Fritz Lehmann, de be
roemde Duitse dirigent, is vrijdag
plotseling te München overleden.'
Tijdens een uitvoering van de Mat-
thauspassion in de grote congres-hal
van het „Deutsche Museum'- in Mün
chen werd de dirigent door een hart
aanval overvallen. Kort na aankomst
in het zïekenuhis overleed de musicus.
Gevolg van grote
regenval
Meer dan 200 gezinnen zijn gis
teren geëvacueerd uit een klein
plaatsje nabij Sevilla, San Juan de
Azyalfarache, omdat het water van
de buiten haar oevers getreden
Guadalquivir hun huizen was bin
nengestroomd. Verscheidene stra
ten van het plaatsje stonden reeds
blank en er werd nog meer regen
verwacht.
De overstroming verraste het
plaatsje. Onmiddellijk na het be
kend worden van de ramp werden
uit Sevilla vrachtwagens gestuurd
om de bedreigde gezinnen te hel
pen.
In een week tqd is in Spanje reeds
zoveel water gevallen, dat op som
mige plaatsen overstromingen ont
stonden. Volgens een officiële telling
heeft het water reeds elf slachtoffers
geëist.
De elfde dode werd gemeld, toen
een aardverschuiving van de door de
regen omgewoelde aarde een vrouw
Enkele dagen na de overdracht van
het Rode-Kruisziekenhuis in Zierik
zee een geschenk van de Zweedse
zustervereniging kwam de eerste
vleugel van het imposante gebouw
glasdiclit. De voltooiing zal naar het
zich laat aanzien eerst voorjaar 1957
volledig zijn. De apparatuur uit het
tegenwoordige ziekenhuis te Noord-
gouwe zal voor zover bruikbaar
naar Zierikzee worden overgebracht.
Men hoopt dat de Zweedse koning
voor de openingsplechtigheid naar
Zierikzee kan komen.
(Foto P.Z.C.)
trof, die haar werk verrichtte op het
land bij het dorpje Noalla, in de pro
vincie Galica.
In het noorden van Spanje, waar
de overstromingen bet eerst begon
nen, is de toestand al iets beter, maar
in Zuid-Spanje zijn ettelijke rivieren
en kreken op het punt van overstro
ming.
Kinderspel aan het Vlissingse
strand in het licht van de on
dergaande zon. Een hoopvolle
verwachting voor het paas
weekeinde
(Foto P.Z.C.)
Dirigent Kubelik ernstig
gewond
Rafaël Kubelik, de dirigent van de
opera Covent Garden in Londen, die
van Tsjechische oorsprong is, heeft,
naar de politie heeft meegedeeld, gis
teren ernstige verwondingen opgelo
pen tengevolge van een auto-ongeluk
in het derde district van Wenen.
Kubelik brak verscheidene ribben,
toen zijn chauffeur plotseling gedwon
gen was om te remmen, terwijl de wa
gen in volle vaart reed, waarna de
auto omviel.
Genoeg atoombommen om
wereld weg te vagen
De Amerikaanse minister van de
fensie, Charles E. Wilson, heeft de
volksvertegenwoordigers er onlangs
voor gewaarschuwd dat zowel de Ver
enigde Staten als de Sowjefc-Unie met
hun voorraden atoomwapens thans op
een punt zijn gekomen, waarop zij
„praktisch de wereld kunnen wegva
gen".
In een verklaring, die hij tydens 'n
besloten zitting van de subcommissie
voor militaire toewijzingen van het
Huis van Afgevaardigden had afge
legd. had hij gezegd dat het voor
naamste probleem waarvoor de Ame
rikaanse plannenmakers zich gesteld
zien de „ongelimiteerde wedloop naar
vernietiging" is. Zyn verklaring werd
gisteren openbaar gemaakt.
Adviesprijzen melk en
karnemelk verlaagd.
In plaatsen waar melkdistributie
niet is gesaneerd.
De algemene vereniging voor
melkvoorziening deelt mede, dat in
de plaatsen waar de melkdistributie
niet gesaneerd is, de adviesprijzen
van melk en karnemelk, los en in
flessen, met ingang van 1 april a.s.
zijn verlaagd met 1 cent per liter.
Voor los verkochte melk betekent
dit, dat in westelijk Nederland een
uniforme adviesprijs beidt bij ver
koop aan de consument van 29 cent
per liter.
Ook man van vermist
echtpaar gevonden
Vrijdagmorgen 'is het stoffelijk
overschot gevonden van de heer G.,
die met zijn echtgenote op 16 febru
ari j.l. niet van een wandeling door
het Amsterdamse hos terugkeerde.
Een schipper zag het lichaam met
het hoofd boven water in de Nieuwe
Meer drijven, dicht by de plaats waar
ook het stoffelijk overschot van de
vrouw werd gevonden. Men neemt
aan dat het echtpaar op zijn wande
ling door het besneeuwde bos de
Nieuwe Meer wilde oversteken en
daar toen op een opengebroken plek
door het qs is gezakt en verdronken.
Twaalf mensen door
brand dakloos.
Twaalf personen, waaronder zes
kinderen, zijn dakloos geworden door
een brand in dé woning van de grond
werker G. J., gelegen aan de Boven-
diik te Appeltém (land van Maas en
Waal).
Nederandse melkfabriek in Tripoli
In maart 1955 ïs een melkfabriek van een Nederlandse onderneming in
Marokko in gebruik gesteld. Thans wordt gewerkt aan een uitbreiding van
de melkafzet in Noord-Afrika door de bonw van een nieuwe fabriek in
Tripoli.
Zowel de vestiging in Casablanca van 1955 als de nieuwe in Tripoli honden
verband met een langdurig leveringscontract, dat tussen de fabriek en de
Afrikaanse legerautoriteiten is tot stand gekomen. Men verwacht, dat men
de nieuwe fabriek op l jnli 1956 in gebruik zal kunnen nemen.
STEMMEN UIT DE KERKEN
Ds. Grolle waarschuwt voor
„christelijk antisemitisme"
De wereld van liet Midden-Oosten is fel bewogen. Wie enigszins heeft ge
volgd wat daarover de laatste tijd geschreven is in dagbladen en tijdschrif
ten, moet wel de indruk krijgen dat hier met vuur gespeeld wordt vlak bij
een aantal dyamiet-ladingen. Als er één springt, dan gaan er meer en wie-
kan voorspellen hoever het vuur zich dan uitbreidt.
Het voornaamste geschilpunt in het Midden-Oosten is wel de staat Is
raël. Wie gedacht hacl dat de Joden, na eeuwen lang een zwervend volk te
zijn geweest op aarde, eindelijk eens de rust van een eigen tehuis zouden
kennen, beeft zich misrekend Dit volk, dat als enige in de wereld het ge
presteerd heeft na negentien eeuwen verstrooiing, zonder een eigen volks
bestaan, toch nog een eigen volk te blijven, schijn, geen rust hier op aarde
té mogen kennen. Zoals in de landen van Oost-Europa de Joden, te midden
van de bevolking in een ghetto, een afgesloten wijk, hebben moeten leven,
zo is de staat Israël weer een groot ghetto midden in de Arabische wereld.
Ieder ogenblik kan er weer een progrom uitbreken. I ,/aël mag hier tegen
óver wel niet helemaal weerloos staan, het heeft toch te maken met een
overmacht var vijandige buren, die enkele tientallen malen groter is dan
het getal inwoners van eigen land.
Er is in dit alles een politieke fac
tor, welke groter is dan dat alleen
maar Israël beslag heeft gelegd op
bepaalde stukken Tond, waarop ook
naburige landen aanspraak maken.
Die grond is voor het grootste ge
deelte nog een stuk woestijn, waarin
bovendien bqna geen olie schijnt te
zitten. De politieke factor die in de
zen het zwaarst weegt is het feit dat
de staat Israël, die met een lange
punt dwars door de woestqn van het
schiereiland Sinaï heen gaat tot de
golf van Akaba. de Arabische we
reld precies in tweeën snydt. Deze
Arabische wereld zoekt naar een ze
kere eenheid en vindt hier nu op haar
weg een staat van gans ander gehal
te.
Er is in dit alles ook een menselijke
factor. Aan de ene kant de Joden, die
al genoeg opgejaagd en verjaagd
zqn. Waarom zouden we hen, vooral
na hetgeen er onder Hitler met hen
gebeurd is, eindelyk niet eens rust
gunnen in „het land der vaderen",
dat kleine stukje van de aardbodem,
waaraan zij ao gehecht zqn gebleven.
Aan de andere kant zijn er ae Arabi
sche vluchtelingen.
Toen in 1948 het mandaat
van Engeland ophield en de Israë
liërs de aanvallen van de naburen af
sloegen en 'n eigen staat stichtten in
dat deel van Palestina, dat de Ver
enigde Naties hen hadden toegedacht
heeft een groot deel van de Arabi
sche bevolking van dit gebied de par
ty gekozen van de aanvallende lan
den. Dat is hun niet kwalqk te ne
men, maar wanneer de gevolgen an
ders zijn uitgekomen dan het hun
was voorgespiegeld, moeten zq niet
alleen de schuld op Israël werpen.
„Het probleem van de Arabische
vluchtelingen, dat geen christenmens,
die er kennis van neemt, koud kan
laten".
Maar boven alles is Israël toch
een godsdienstig probleem en
daarmee is het een kerkelijk
vraagstuk van de eerste orde. In
de kerkorde der N.H. Kerk is als
een der eerste opdrachten der
kerk genoemd „het gesprek met
Israël". Daarmee is wel niet in de
eerste plaats gedacht aan de staat
Israël, maar deze is niet meer los
te denken van alle Israëlieten,
waar ter wereld ze ook wonen.
Daarom is ook alle kerk betrok
ken bij hetgeen er in Palestina
gebeurt.
(Vervolg op pag. 4)
MOEILIJK: In Dayton (V.S.) werd
Charles Balke gearresteerd nadat hij
tegen drie garages was gereden, in
botsing kwam met de muur van een
huis, links en rechts over drie gras
velden alles vernielde, het struikge
was oeschadigde een boom omver
reed en een geparkeerde auto bescha
digde alles in een poging om zijn
eigen wagen de garage in te rqden.
HULP: In Wellington Nieuw Zee
land klaagde eer. woedende huis
vrouw er over, dat zij toen een
zwerm wespen haar huis binnenstoof
op haar telefoontje naar het de
partement van landbouw te horen
kreeg,' dat men haar met de volgende
post een circulaire zou zenden hoe
men wespen moet bestrqden.
Jongste hoogleraar in
de kernfysica.
De 33-jarige dr.'A. H. Wapstra uit
Amsterdam is benoemd tot buitenge
woon hoogleraar in de experimente
le kernfysica aan de technische hoge
school te Delft. De nieuwe hoogleraar
is voor zover bekend de jongste
professor in de kernfysica in ons land.
Dr. Wapstra werd op 24 april 1922
te Utrecht geboren en studeerde na
de H.B.S. natuurkunde aan de Rijks
universiteit in de Domstad. Hij pro
moveerde in 1953 aan de Amsterdam
se gemeenteuniversitéit op een proef
schrift over de kemspectroscopie. Se
dert 1948 is dr. Wapstra als natuur
kundige verbonden aan het Instituut
voor kernfysisch onderzoek (het cy
clotron) te Amsterdam waar hq ook
werkzaam blijft.
Tweemaal heeft de jonge kernfysi
cus drie maanden gewerkt aan "het
Nobelinstituut te Stockholm.
