PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
oe BILT
Grote teleurstelling over Dulles
uitlating in Djakarta
Londen grijpt in bij
oorlog in Palestina
P.Z.E.M. krijgt 12 miljoen voor
uitbreiding Centrale Zeeland
V.S. BEREID STRIJDKRACHTEN
TE VERMINDEREN
199e jaargang - no. 71
Dagblad uitgave van de firma
Provinciale Zeeuwse Courant
Directie: F. van de Velde en F. B.
den Boer; Adjunct: W. de Pagter.
Hoofdredacteur: W. Leertouwer.
Adjunct-hoofdred.: G. A. de Kok.
ABONNEMENTSPRIJS 47 cent per
week; 5,85 p. kw.; Ir. p. p. 6.10
per kw. Losse nummers 10 cent.
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESSE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Vrijdag 23 maart 1956
ADVERTENTIEPRIJS 25 cent per
mm Minimum p. advertentie 4,
Ing. mededelingen driemaal tarief.
Kleine advertentie» (max. 8 regels)
23 cent per regel met een minimum
van 1,—. „Brieven of adres
Bureau v. d. Blad" 25 cent meer.
Giro no. 359300 P.Z.C., Middelburg.
Bur. Vllsslngen, Walstr. 58-60, telef. 2355 4 lijnen (b.g.g. 546 of 304); Middelburg, Markt 51, telef. 3841; Goes, Lange Vorststr. 63, telef. 2475 (b.g.g. 2228): f ostburg, Flnlandstraat 2. telef. 16; Terneuzen, Brouwerijstraat 2; Zlerikzee, N. Bogerdstraat 24. telef. 26.
VERKLARING VAN MINISTER LUNS
Meer begrip en sympathie van
Amerika verwacht
(Van onze parlementaire redacteur)
Tijdens het vragenuurtje donderdagmiddag in de Tweede Kamer heeft
prof. Romme in vragen aan minister Luns scherpe kritiek geoefend op de
Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Foster Dulles. Prof. Rom
me wilde weten of bepaalde uitlatingen van de Amerikaanse minister in
Djakarta door de Nederlandse regering wel in overeenstemming worden
geacht met de bestaande bondgenootschappelijke verhouding.
Foster Dulles zeide met grote waardering te volgen hoe zich in de
periode van opbouw, die Indonesië thans doormaakt, de geschiedenis
van de Verenigde Staten herhaalt. Daarin kwam tot uitdrukking het ge
meenschappelijk streven van beide landen om iedereen de zegeningen
der vrijheid te laten genieten.
Foster Dulles wilde zich afzijdig
houden van de kwestie-Jungschla-
ger; hij had slechts woorden van
lof voor het beleid van de vooraan
staande figuren in Indonesië. De
Amerikaanse minister wenste geen
commentaar te geven op vragen
betreffende de opzegging van de
Unie.
De heer Romme vroeg of de re
gering bereid is, wanneer zij met
hem van oordeel is, dat deze uitla
tingen niet stroken met de bondge
nootschappelijke verhouding tus
sen de Verenigde Staten en ons
land, duidelijk haar mening ter
kennis van de Verenigde Staten te
brengen en er daarbij op te wijzen,
dat een bondgenootschappelijke
verhouding voor haar eerzaamheid
en vruchtbaarheid
loyaliteit vereist..
Herdenken
Het Nederlandse volk heeft de
herdenkingskoorts nog al zwaar
te pakken. Wij herdenken veel
enwe zouden nog veel meer
kunnen herdenken. Op onze goede
wereld hebben in de loop der eeuwen
zovele grote mannen en beroemde
vrouwen geleefd en er zijn door die
beroemdheden, zovele machtige da
den verricht, dat we er met 365 ge
denkdagen in het jaar echter niet ko
men.
Dat is nu juist de moeilijkheid voor
onze Nederlandse hei-denkers. Er
moet geschift wordenwant niet
iedere geboortedag en sterfdag kan
door een herdenkingscomité, door een
vereniging of door gevoelvolle
lieden aangegrepen worden om
uiterst bescheiden!! de openbare
aandacht voor zichzelf, het geld van
het publiek voor een festiviteit en
een klein beetje eerbetoon voor een
„groot man" tè vragen.
Vele gedenltdata vallen daardoor af
en dat vindt men jammer. De ge
schiedenisleraren vinden het jammer,,
de ïfunstenaarsweréld betreurt het
diep.de museumdirecteuren zijn
er vaak verontwaardigd over.
Toevallig zal men dit jaar Rem
brandt weer eens herdenken,
die 350 jaar geleden geboren
werd. In Leiden wil men een stand
beeld voor hem oprichten, maar met
de gelden vlot het nog niet zo best.
Het publiek is blijkbaar van mening,
dat Rembrandt door zijn meesterwer
ken reeds voor zichzelf het mooiste
gedenkteken heeft opgericht, dat een
schilder maar krijgen kan.
Vermoedelijk is het publiek ook
wat beu van de vele herdenkingen,
die georganiseerd worden.
Zelfs bij een Rembrandt-herden-
king overwint men die vermoeidheid
niet geheel. De schuld aan deze ver
moeidheid ligt niet bij het publiek,
maar bij de herdenkers, die teveel
herdenken willen.
Een treffend voorbeeld van een
overbodige herdenking is de of
ficiële Lebak-herdenidng, die
men eind maart in Amsterdam en
Rotterdam zal houden.
Daar zal men zich vermeien in het
feit, dat honderd jaar geleden de heer
Douwes Dekker (Multatulimet een
kwaad hoofd ontslag nam als ambte
naar bij de Nederlands-Indische be
stuursdienst.
Het gaat toch wel iets te ver, als
men naast geboortedata en sterfdata
nu ook al de data van de driftbuien
der grote mannen aangrijpt om her
denkingen te organiseren.
Multatuli is in de Nederlandse lite
ratuur een groot man geworden en
het is geenszins de bedoeling daaraan
iets ar te doen, maar waarom zou
men juist Multatuli's onevenwichtig
heid en overgevoeligheid moeten be
lichten
De herdenkers schrijven in een cir
culaire, dat Multatuli met de
publikatie van zijn boek „Max
Havelaar" een rilling cLoor ons volk
deed gaan en dat hh de morele ver
antwoordelijkheid van Nederland als
koloniale staat wakker geschud
heeft. Het is best mogelijk, dat dit al
lemaal gebeurd is, maar voor Multa
tuli ging het in eerste aanleg alleen
maar om eerherstel. Hij wilde bewij
zen, dat hij een goed. koloniaal be
stuursambtenaar was van dezelfde
ouderwetse en conservatieve stempel
als alle bestuursambtenaren in het
midden van de vorige eeuw waren.
Wanneer men wil weten hoe Multa
tuli dacht dan moet men maar eens
goed zijn toespraak tot de hoofden
van Lebak lezen, aan wie hij met flu
welen woorden voorhoudt, dat ze
hebben te doen wat de Grote Heer in
Buitenzorg zegt en dat anders het le
ger er aan te pas zal komen.
Er is geen korrel „vooruitstre
vendheid" in het hele stuk, te
ontdekken. Multatuli nam ont
slag te Lebak, omdat hij een onte
vredenheidsbetuiging had gekregen
van zijn hoogste chef en daarover
verbitterd was. Dat was zeker niet
de fraaiste bladzijde uit Multatuli's
levensboek, maar desondanks zal het
in Rotterdam en Amsterdam wel
weer gelukken enige honderden men
sen bijeen te brengen om het „geval
Lebak" te herdenkenWe lijden
in dit goede land nu eenmaal heel
zwaar aan de herdenkingsziekte.
Enige troost schenkt daarbij, de
gedachte, dat Multatuli - indien hij
in onze dagen leefde stellig een
der eersten geweest zou zijn om met
die ziekte de spot te drijven.
Minister Luns, die vergezeld was
van de minister van buitenlandse za
ken, mr. Beyen, is het antwoord niet
schuldig gebleven. De regering acht
de uitlatingen van de heer Foster
Dulles, evenals het geheel voorbij
gaan der anti-Nederlandse gedragin
gen der Indonesische regering, niet
in overeenstemming met de bondge
nootschappelijke verhouding van de
Verenigde Staten tot Nederland en zij
deelt de bezorgdheid van prof. Rom
me, zo verklaarde de bewindsman on
omwonden.
De regering is geschokt en te
leurgesteld, dat door de publieke
uitlating van de heer Foster Dul
les de indruk is gewekt, als zou de
Amerikaanse regering het optre
den der Indonesische regering te
genover Nederland en het eenzij
dig verbreken van plechtig geslo
ten verdragen, billeken.
De heer Foster Dulles heeft de
toenadering tussen de beide lan
den bemoeilijkt.
De regering heeft zowel bij een
onderhoud met de Amerikaanse
ambassadeur hier te lande, als door
de Nederlandse ambassadeur
Washington, uiting gegeven aan
haar diepe teleurstelling over de
uitlatingen van de minister van
buitenlandse zaken. In de bestaan
de bondgenootschappelijke verhou
ding, waarin Nederland steeds
royale samenwerking aan de Ver
enigde Staten verleent, pieent de
regering begrip en sympatie van de
zijde der Verenigde Staten te mo
gen verwachten voor de Neder
landse belangen, zowel in als bui
ten Europa, zo voegde mr. Luns
hier aan toe.
Instemming
Er was grote belangstelling in de
Kamer voor deze verklaring, die met
aandacht en met instemming werd
gevolgd. In de loges zaten o.a.
heer G. D. Boissevain, Nederlands
zant in Israël, en twee afgevaardig
den van de Indonesische vertegen
woordiging in Nederland.
Enige afgevaardigden stelden mr.
Luns nadere vragen. De minister ant
woordde hierop o.m.. dat -de Neder
landse regering de Amerikaanse re
gering volledig op de hoogte hoeft
gesteld van haar standpunt inzake'
de verdragsschending. Gok heeft zij de
Amerikanen voortdurend op de hoog
te gehouden van de meningsuiting
over het proces-Jungschl&ger.
Als Sowjet-Unie
hetzelfde doet
De Amerikaanse afgevaardigde
naar de ontwapeningsbesprekingen
te Londen, Stassen, heeft meege
deeld, dat Amerika bereid is zy"n
strijdkrachten tot 2.500.000 man te
beperken als de Sowjet-Unie hetzelf
de doet, zo verneemt Reuter van be
voegde zjjde.
De inkrimping der respectieve
strijdkrachten dient echter te ge
schieden volgens een ondubbelzinni
ge overeenkomst en onder werkelijke
controle en inspectie. Zij dient sa
men te gaan met overeenkomstige
bewapenings-
Dit is het nieuwe observatorium in
Dwingeloo. dat over enige weken of
ficieel door H.M. de Koningin in ge
bruik zal worden gesteld. Het meest
opvallend is wel de enorme metalen
spiegel, met een doorsnee van 25 me
ter. die op iedere plaats aan de he
mel gericht kan worden. Deze tele
scoop is thans de grootste ter we
reld en van groot belang voor de
astronomische wetenschap
beperkingen van
uitgaven.
Het Frans-Britse plan noemt geen
beperkingen der strijdkrachten. Reu
ter tekent hierbij aan, dat aangeno
men wordt, dat Amerika 3.300.000
man strijdkrachten heeft en de
Sowjet-Unie 4.80Ö.000 man. Andere
landen zouden hun strijdkrachten
volgens dezelfde verhoudingen die
nen te beperken. Stassen zei er van
uit te gaan, dat bij de uitvoering
van het plan een stabiele vredestoe
stand heerst.
Tijdens het bezoek aan de elek
trische centrale in Stafford
kreeg minister Malenkow een
schok! Twee meisjes vroegen
hem om zijn handtekening en
terv/jl hy vriendelijk
aan dit verzoek gehoor gaf
kreeg hij plotseling links en
rechts een dikke pakkerd als
dank. Zelfs Malenkow was hier
even beduusd van Men zou
haast vergetendat er 'n IJze
ren Gordyji bestaat
Serow in Londen
De chef van de Russische veilig
heidsdienst, Serow. die de beveifi-
moet bespi
bezoek van Boelga-
nin en Kroesjtsjew, is gisteren in
Londen :<aangekompn. Hij arriveerde
aan boord van een Russisch straal
vliegtuig. dat de verbazing opwekte
van de deskundigen, omdat het twee
straalmotoren had in phials van vier
Sorow begaf zich onmiddellijk naar
de Russische ambassade in Londen.
Het vliegtuig legde de afstand
MoskouLonden non-stop af over
Hannover en Nederland. Het toestel
heeft een gemiddelde snelheid van
ongeveer 440 mijl per uur.
Ochab volgt Bierut op
De Poolse communistische partij
heeft Edward Ochab gekozen als op
volger van de vorige week in Mos
kou overleden partijleider Boleslaw
Bierut. Radio Warschau zei, dat
Ochab gekozen is op de zesde ple
naire zitting van het centrale comi
té der Poolse arbeiderspartij. De
verkiezing was eenstemmig. Zijn
officiële titel is die van eerste se
cretaris van het centrale comité.
Dit is de functie die Bierut bekleed
heeft.
Illlllillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
Verschil van mening
tussen Londen en Moskou
Het Britse ministerie van Bui
tenlandse Zaken heeft bekendgt
maakt dat tussen Londen en Mo;
kou verschil van mening is ontstaan
over het houden van persconferen
ties door Boelganin en Kroesjtsjew
tijdens hun verblijf in Engeland.
Een woordvoerder van het minis
terie zeide, dat volgens het door
de Engelse regering opgestelde pro
gramma op 25 april een massale
persconferentie zal worden gehouden
in de Londense Mommoth County
Hall, waaraan vertegenwoordigers
van de wereldpers mogen deelnemen.
De Russische autoriteiten hebben
evenwel een uitnodiging aanvaard
om op diezelfde dag een intieme
lunch te gebruiken als gasten van
de Foreign Press Association.
De kwestie is nog niet opgelost.
Twee doden en een
zwaar gewonde
Auto-ongeval bij Eiburg.
Op de rijksstraatweg tussen El-
burg en Doornspijk Is gisteren een
auto-ongeval gebeurd, dat aan twee
personen het leven heeft gekost en
waarbjj een derde zwaar gewond
werd.
Bij het passeren met een te grote
snelheid van een andere wagen reed
een bestelauto met aanhangwagen-
tje uit Emmen tegen een boom. De
heer .T, H. J. O., smid uit Voorburg
werd levenloos uit de vernielde auto
ehaald. De heer J. H. F. S. uit Den
laag, zijn assistent, werd direct
naar het Sophia ziekenhuis te Zwol
le vervoerd, maar was bij aankomst
reeds overleden. De derde inzitten
de, de assistent M. v. d. Z. uit Den
Haag, werd zaar gewond naar het
Sophiaziekenhuis te Zwolle vervoerd.
De heer O. was gehuwd en vader
van negen kinderen, van wie de
oudste 15 jaar en de jongste 2 jaar
Pineau stelt conferentie voor
De Veiligheidsraad komt maandag bijeen op verzoek van de Ver
enigde Staten voor de behandeling van het Palestijnse vraagstuk. Het
Britse ministerie van buitenlandse zaken heeft laten weten, dat de
Britse regering een plan gereed heeft dat voorziet in onverwijld mili
tair ingrijpen, zodra in het Midden-Oosten oorlogshandelingen zonden
uitbreken.
Een woordvoerder weigerde commentaar te geven op een bericht
van de „Xew-York Times", als zouden de Britse strijdkrachten, die op
Cyprus gestationeerd rijn, binnen 24 uur na een uitbreken van een
oorlog tussen Israël en de omliggende landen in de strijd geworpen
zouden worden. Hy zeide evenwel: „Ik wil niet de indruk vestigen, dat
wij geen plannen gereed hebben".
Het is bekend, aldus de woordvoer
der, dat thans in Washington 't Brits-
Frans-Amerikaanse overleg gaande
is over een gedragslijn van die drie
landen in geval van een oorlog in het
Midden-Oosten. Dat overleg heeft
evenwel nog geen gedragslijn opgele
verd.
Voormalige „volksvijanden"
in Rusland vrijgelaten
Andrei Boebnof, een van de pioniers
van het bolsjewisme die commissaris
van onderwijs was, toen hij in 1937 als
„vijand van het volk" werd „gezui
verd", is onlangs in vrijheid gesteld,
naar te Moskou wordt vernomen.
Boebnof, die 72 jaar is, trad in 1903
toe tot de communistische partij,
waar hij in 1912 lid van hét centrale
partijcomité werd. In 1917 werd hij-
lid van het politieke bureau en het
militaire revolutionaire comité, dat
de machtsovername door de bolsje
wieken organiseerde.
Een andere overlevende van de
„zuiveringen" onder Stalin, een zeke
re A. V. Kosaref, die eerst secretaris
van de Komsomol (de Sowjet-jeugd-
beweging) was totdat hij in 1938 als
„volksvijand" werd veroordeeld, is
ook kortgeleden op vrije voeten ge
steld.
cyPrus 2tin thans meer dan
15,000 goed geoefende parachutisten
en vliegers der R.A.F. gestationeerd,
diein weinige uren elk strijdtoneel
In het Midden-Oosten kunnen bérei-
ken.
De Franse minister van buitenland
se zaken, Pineau, heeft het initiatief
genomen voor een conferentie van de
ministers van buitenlandse zaken der
Westelijke Grote Drie over het Mid
den-Oosten. Dit zal vermoedelijk be
gin mei gebeuren, als de ministerraad
van de Navo in Parijs vergadert. Vol
gens Pineau, die verslag uitbracht
aan de commissie van buitenlandse
zaken van de nationale vergadering,
vreest premier Nasser van Egypte ui
oorlog met Israël, omdat een oorlog
de uitvoering van projecten als de
bouw van de dam van
verhinderen.
PROVINCIALE STATEN BESLOTEN:
Veilig en voorzichtig beleid is nodig
De Provinciale Staten van Zeeland besloten donderdagmorgen tot het
aangaan van een geldlening ad twaalf miljoen gulden voor de uitbreiding
van de Centrale Zeeland te Vlissingen. Deze uitbreiding bestaat uit een
turbo-generator met een vermogen van circa 30 M.W. en een stoomketel
met een produktie van circa 120 ton stoom per uur. Volgens voorzichtige
prognoses zal het de P.Z.E.M. daardoor mogelijk zijn, tot 1962 voldoende
capaciteit te ontwikkelen om aan de stijgende vraag naar elektrische stroom
te voldoen. Voordat de Staten dit besluit namen was er over dit voorstel
een uitgebreide gedaehtenwïsscling met name over de vraag of het niet
beter zou zijn reeds nu in een volgende uitbreiding te voorzien, maar daarbij
bleek, dat de meerderheid der Statenleden in overeenstemming met het
advies van de P.Z.E.M.-directie hiervoor niet was te vinden.
Aan de gedachtenwisseling werd
deelgenomen door de heren E. G. Va
der (k.v.p.), P. Meliefste (a.r,), L. P.
van Oorschot (p.v.d.a), J. M. A. C.
van Dongen (k.v.p.), C, F. van der
~2jjl (c.h.) en D. Kodde (s.g.p.).
De heer Vader meende, dat het be
ter zou zijn reeds nu tot verdere uit
breiding over te gaan door bestelling
van een tweede unit (generator en
ketel). Hij kon zich niet aan de in
druk onttrekken, dat de bedrijfspoli-
tiek van de P.Z.E.M. al te voorzich
tig Is. Ook bracht hij de tarieven ter
sprake, d 3 in Zeeland rond 25 procent
hoger zijn dan elders m Nederland en
hij betoogde, dat ook op dit terrein
nog wel iets viel te verbeteren.
De heer Meliefste daarentegen steun
de het voorstel. Het is gebleken, hoe
betrekkelijk menselijke berekeningen
zijn fen daarom moet men zich niet al
te veel verliezen in hypothesen over
de toekomst. Mocht een Zeeuwse in
dustrie een aannemelijke offerte kun
nen maken voor deze uitbreiding, dan
moet zij zeker een kans hebben, aldus
de heer Meliefste.
De heer Van Oorschot was dankbaar
voor de uitgebreide motivering, zodat
de Staten een inzicht hadden gekre
gen in de motieven, die tot dit voorstel
hebben geleid. Ook hij was voor een
voorzichtig beleid en hij wees daarbij
op de snelle ontwikkeling van de tech
niek. „Waar zullen we in 1962 staan
met de ontwikkeling van de kernener
gie?"
Ook de heer Van Dongen dankte
voor de uitgebreide toelichting,
maar ook hij bracht de tarieven
ter sprake, voornamelijk in ver
band met de industrialisatie. Is het
nu niet mogelijk, dat juist in dit
stadium de tarieven eens grondig
worden bezien, zo vroeg hij en in
dit verband bepleitte hij met name
faciliteiten bij de aansluiting van
de kleine en middel-grote bedrij
ven.
De heer Van der Peijl was aanvan
kelijk geporteerd geweest voor verdere
uitbreiding, maar na het lezen van de
nadere toelichting, die door de
P.Z.E.M.-directie was verstrekt, was
deze spreker tot de conclusie gekomen,
dat het huidige voorstel toch wel het
beste was. Ook de heer Kodde sprak
in deze geest.
Namens het college beantwoordde
mr. A. J. van der Weel de sprekers. Hij
herinnerde er aan hoe in 1947 toen
een beslissing moest worden genomen
over de bouw van de Centrale Zee
land een fractiegenoot van de heer
Vader bezwaren had omdat zijns in
ziens de toen verwachte ontwikkeling
nooit verwezenlijkt zou worden. De
feiten hebben anders uitgewezen en
de heer Van der Weel zag de totaal
andere opmerkingen van de heer Va
der als een zuivering van de blaam
uit die dagen.... „In voorzichtig be
leid niet in te grote voorzichtigheid
(Vervolg op pag. 5)
Honorering ziekenfonds
specialisten
De organisaties van specialisten en
die van algemene ziekenfondsen zijn
het met betrekk" ig tot de honorering
voor specialistische hulp eens gewor
den over een interimregeling, die zal
gelden van 1 januari tot 1 juli 1956
of zoveel langer als partjjen nader
overeenkomen. De ziekenfondsraad
heeft deze interimregeling goedge
keurd.
Zij brengt, vergeleken bij de inte
rimregeling, die over 1955 heeft be
staan, een kostenstijging per jaar
met zich van ongeveer zes ton (voor
zover men de financiële gevolgen van
de nieuwe maatrgelen kan begro
ten), waarvan 4,5 ton vóór de ver
plichte en 1,5 ton voor de vrijwillige
ziekenfondsverzekering. Over 1954,
het laatste jaar, waarover gegevens
beschikbaar zijn, bedroegen de tota
le kosten van specialistische hulp
voor de verplichte en de vrijwillige
verzekering tezamen 52,3 miljoen
gulden.
De organisaties van specialisten
hebben, daar alle voorbereidende on
derzoekingen nog niet gereed zijn,
aan de organisaties van algemene
ziekenfondsen nog geen voorstel voor
een definitieve honorering kunnen
doen.
VERWACHT...
ZUIDELIJKE WIND.
In de loop van de dag van het
zuiden uit toenemende bewolking
met later enige regen. Matige tot
vrij krachtige zuidelijke wind. Wei
nig verandering in temperatuur.
ZON EN ALAAN
24 maart
Zon op 6.36
Maan op 16.55
onder 19.02
onder 5.16