Er zit geld in het redden van
afbetalingsslachtoffers
Het Centraal Planbureau: de
regeringskeuken
ALCOHOL: GEDUCHTE FACTOR
VAN POLITIEKE BETEKENIS
WM. T EU BEN: EEN BEZETEN
VERZAMELAAR
VRIJDAG 16 MAART 1956
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
15
AMERIKANEN IN DE SCHULD!
Grote welvaart leidt tot
gemakkelijke verkwisting
(Van onze New Yorkse correspondent)
NEW-YORK, Januari Er is geen jaar geweest waarin Amerikanen méér
geld hebben verdiend en zich tegelijkertijd dieper in de schuld hebben
gestoken dan '55. De omvang van afbetalingskredieten is onrustbarend
toegenomen. Telt men ze op bü hypotheekschulden, auto-leningen, persoon
lijke leningen, leningen gesloten voor het verrichten van reparaties aan
onroerende goederen, dan komt men tot het onrustbarende cijfer van
100.000.000.000 aan particuliere schulden twee keer zo veel als in 1950!
Geen wonder, dat overheidsinstanties bezorgdheid aan de dag leggen.
Want Indien door een depressie van enige duur deze pyramide van schulden
zou instorten zijn de consequenties nauwelijks te overzien. Alleen al een
beslaglegging op en wederverkoop van goederen, die op afbetaling waren
gekocht, doch waarvan de eigenaars de betalingen niet konden voortzet
ten, zouden een angstige stagnatie in het normale proces van produktie en
distributie kunnen veroorzaken.
Maar tot dusver zijn de zorgen van
de overheid, en de maatregelen tot
krediet-beperking nauwelijks tot het
Amerikaanse publiek doorgedrongen.
Een secretaresse, met een weeksa-
laris van 65.vertelde ons trots
dat zij zich een garderobe, een televi-
sietoestel en een reis naar Frankrijk
op afbetaling had gekocht. Het wa
ren maar een paar dollar per week
hier, een paar dollar daar. Maar het
lieve kind had vergeten haar huur, be.
lasting, voedsel en andere essentiële
onkosten bij die „paar dollars" op te
tellen. Zjj leefde alsof zij een inkomen
van 5 90had, of ongeveer 40% bo
ven haar stand.
Dit is niet alleen de levenswijze van
secretaressen. Een van de meest suc
cesvolle (hoewel eerder trieste dan
amusante) boeken van deze dagen is
A. C. Spectorsky's „The Exurbanites"
waarin hij een groep forensen be
schrijft, die een hoog inkomen hebben
van gemiddeld 20.000 per jaar, maar
die er 5 35.000 doorjagen. De ingewij
de moet erkennen, dat de these van
dit boek letterlijk „naar het leven is
gegrepen".
Geld stroomt.
De prikkeling van de koop-impul
sen van het publiek door het adver
tentiewezen, ae commerciële radio en
T.V., heeft onder grote delen van het
Amerikaanse volk het denkbeeld doen
postvatten, dat geld, net als waler of
gas, uit een pijpleiding komt. Is het
op dan gaat men naar de bank tekent
wat paperassen en hoeps het
stroomt weer.
door ROBERT KIEK.
Geld lenen is hier duur. Pas op voor
de advertenties. Wanneer er staat:
wij lenen U tot en met 2000 tegen
de lage koers van 2%", dan staat er
vaak niet bij het essentiële: „per
maand en over het volle bedrag". Een
bepaalde soort bankrekening, discon
to-lening genaamd en verkrijgbaar te
gen 6% per jaar, vereist dat de in
terest a priori wordt ingehouden. Wie
S 1000 leent, begint dus met maar
5 940 te ontvangen. Berekent men de
afbetalingsvoorwaarden, dan bete
kent de 6% jaar-interest in feite bijna
12%.
Vanzelfsprekend, dat het fameuze
zaken-instinct, waarom de Ameri
kaan beroemd is, eveneens een nutti-
5 e functie in deze huiselijke erisis-si-
uatie vervult. Een nieuwe gToep be
drijven is opgericht die, uiteraard te
gen een financiële beloning, die huis
vader zijn nachtrust hergeeft wiens
echtgenote zich heeft verslingerd aan
een overmaat van wasmachines, ijs
kasten en T.V.-toestellen en tevens in
de mode-salon aan „iets nieuws" is
blijven hangen. Het begrip overmaat,
In de finale van het eerste natio
nale vlieger-kampioenschap van
Zuid-Korea, dat te Seoel is gehouden,
toonde de president Syngliman Rhee,
die kortgeleden verklaarde, zich niet
voor een nieuwe ambtstermijn als
president beschikbaar te zullen stel
len, dat hij de kunst uit zijn jeugd
nog uitstekend verstond. De foto laat
de president zie., druk in de weer met
vlieger en touw.
hier, is uiteraard in die zin gebruikt,
dat de maat van 's echtvriends inko
men ondermaats bleek toen de reke
ningen kwamen binnendwarrelen
Reparatiekrediet.
De eerste stoot in deze richting
werd enige maanden geleden gegeven
door een organisatie, die aan garages
de kosten van autoreparaties geran-
deert voor bepaalde „kredietwaardi
ge" burgers. Garages moeten vaak
lang op hun geld wachten. Contante
honorering van hun rekeningen was
het automobielbedrijf veel waard
zelfs de paar percent korting voor de
organisatie. De organisatie neemt de
vorderingen over en maant de cliën
ten die, indien ze niet snel betalen,
een rentevergoeding moeten geven.
Ditzelfde principe ligt ten grond
slag aan een nog recenter bedryf, dat
het ontwarren van gordiaanse kno
pen in familiefinanciën op zich neemt.
Het financieel in de kronkel geraak
te gezin krijgt hier niet alleen prak
tisch advies hoe, men zo snel mogelijk
uit het oerwoud naar begane paden
kan terugkeren, doch tegelijkertijd
neemt de organisatie de schulden
over. De leveranciers, die al begon
nen te wanhopen aan de solventie van
de eens toch zo goede klant, hebben
dan het veraste gevoel dat zij, zij het
met enige vertraging, alsnog aan hun
volle trekken komen. En de familie
Kronkel is dolblij, voor een vast ho
norarium of een percentage van het
uitstaande schuldbedrag, van haar
zorgen bevrijd te zijn.
Botsing tussen Italiaanse
politie en werklozen
Woensdagavond zijn te Barletta
twee personen gedood bij botsingen
tussen de politie en werklozen die een
pakhuis probeerden binnen te drin
gen met hulpgoederen van de pauselij
ke commissie voor hulpverlening. Ze
ven werklozen en elf politie-agenten
zouden letsel opgelopen hebben.
De politie wierp traangasbommen
en schoot in de lucht om de menigte
te verdrijven.
De burgemeester van Barletta had
verklaard, dat de goederen zo spoedig
mogelijk zouden worden verstrekt aan
dorpelingen, die zeer geleden hebben
van de koude van de laatste tijd.
STATISTIEKEN IN FRANKRIJK
Per jaar wordt f7 miljard aan
sterke drank uitgegeven
Het politieke leven wordt in Frankrijk niet alleen beheerst door de
Ideologische tegenstellingen van verschillende partijen, maar ook door hun
intriges, omdat b(jna iedere partij een aantal particuliere belangen verte
genwoordigt. Dat heeft Mendès-France moeten ondervinden toen h(j het
probleem van de alcohol ter sprake bracht. De alcohol is in Frankrijk niet
alleen een wetenschappelijke factor van buitengewone betekenis, maar het
vormt ook een politieke macht. Meer dan vier miljoen mensen leven direct
van het alcoholgebruik en meer dan anderhalf miljoen vinden hun bestaan
in het produceren en verkopen van alcoholhoudende dranken.
De totale uitgaven aan drank
belopen per jaar 675 miljard
francs. Waarom drinkt men zo
veel, waarom zijn er 300.000
bistro's? Men kan de vraag ook
anders stellen: Waarom moeten
in Parjjs 500.000 mensen met hun
gezinnen in hotelkamers wonen
Vaak drie, vier of vijf man in een
kamer
Er zijn talloze statistieken, aldus
de Parrjse correspondent van de
„Schweizer Wochen Zeitung", die het
gebrek aan vvooncultuur van dit
Frankrijk, dat op een hoge trap van
beschaving wil staan, schril belich
ten. Er werd vastgesteld, dat in der
tig steden met meer dan 30.000 inwo
ners, 25 geen stromend water
heeft en 60 geen moderne w.c., en
bij 80 woningen in de Franse
hoofdstad is een badkamer een onbe
kend iets. Parijs telt 42,5 pet. overbe
volkte woonruimten, dat wil zeggen
woningen, waarin meer dan een per
soon per kamer leeft. Van alle Parij-
se gezinnen beschikt 35 over een
eenkamerwoning.
Krotten
Op het platteland liggen de verhou
dingen echter geenszins beter. Bij
een onderzoek bleek, dat in een depar
tement van de 100 boeren er 65 wa
ren, die met hun gezin slechts één
kamer bewonen. In Parijs wonen
200.000 mensen in onbewoonbaar
verklaarde woningen, die afgebroken
moeten worden. In deze huizen ont
breekt frisse lucht, licht, drinkbaar
water, riolering, gas en elektrisch
licht. Van 38.000 plattelandsgemeen
ten hebben er slechts 28 een
drinkwatervoorziening en in 27 is
er geen elektrisch licht.
Het hoogste alcoholgebruik en het
laagste begrip van goed wonen.
En de offers?
De Franse gezondheidsdienst
heeft meer dan 260.000 kinderen
onder zjjn hoede, die huis en ge
zin verloren hebben. Kinderen,
die verlaten of verstoten werden
en zo mishandeld, dat zij aan de
ouderlijke hoede onttrokken
werden. Zij komen allen uit een
milieu van zedelijke ellende.
Sinds bekend is geworden, dat
prins Rainier III van Monaco op 18
april a.s. in het huwelijk zal treden
met de Amerikaanse actrice Grace
Kelly maken de fabrikanten van
souvenirs in liet kleine vorstendom
aan de Middellandse zee vele over
uren. Sjaals hoofddoeken, briefkaar
ten, vlaggen e.d. worden in bonte ver
scheidenheid en in grote hoeveelhe
den gemaakt. De foto toont een van
de hoofddoeken, waarop de symbolen
van de Verenigde Staten en van Mo
naco op artistieke wijze zijn samenge
bracht, en waarop de portretten van
het bruidspaar niet ontbreken.
Directie kernenergie.
Bij ministerie van
economische zaken
Gezien de organisatorische
_.e een doelmatige uitvoering
beleid op het gebied van de kernener-
elsen,
e uitvoering van het
gle In het kader van de economische
expansie van Nederland gaat stellen,
is bi) het directoriaat-generaal voor
de Industrialisatie en de energievoor
ziening van het ministerie van eco
nomische zaken een afzonderlijke di
rectie voor kernenergie ingesteld. Tot
hoofd van deze directie is benoemd
inr. P. Schierbeek, tot dusver hoofd
van de directie mijnwezen.
Aan hem is voor deze vraagstuk
ken toegevoegd ir. W. L. van Laker-
veld, hoofd van de hoofdafdeling in
dustriële investeringen. Met het oog
op de internationale economische as
pecten van haar taak zal de nieuwe
directie haar werkzaamheden ver
richten in nauwe samenwerking met
het directoraat-generaal voor de bui
tenlandse economische betrekkingen.
Hiervoor is in het bijzonder aange
wezen drs. J. H. W. Hoogwater, plv.
directeur van de directe multilaterale
zaken van genoemd directoraat-ge
neraal.
Deze »foto geeft een duidelijk beeld
van de bijzondere grote afmetingen
die <7- moderne aardolieverwerkende
installaties tegenwoordig hébben. Zij
toont een voedinginlaatstuk, zoals dit
zal worden aangebracht in de wanden
van de. twee hoog-vacuum-destillatie-
kolommen, die de grondstof zullen
vervaardigen voor de op het ogenblik
te Pernis in aanbouw zijnde kataly-
tische kraakinstallatie nr 2.
HORLOGE VAN FOKKER BEWAARD
Het menselijke element
in de luchtvaart
Van onze speciale verslaggever).
Zo'n twaalf, veertien jaar geleden vond een toen vermoedelijk nogal
eigenwijs jongetje van rond de vijftien bij een tante Ui een boek een
boekenlegger. Het was 'n kleurig zijden geval, dat herinnerde aan Lind
bergh's oceaanvluclit. Het was het begin van een speurtocht naar de men
selijke details die de geschiedenis van de luchtvaart zo boeiend hebben ge
maakt. Eigenlijk begon het al eerder. Met postzegels. En vooral met spe
ciale luchtvaartzegels, die op een vierkante centimeter een verhaal vertel
den, iedere keer weer opnieuw, van episoden en van mensen, die de lucht
vaart maakten.
Die speurtocht is blijven voortduren. En het jongetje, kortweg Wim, is
Wm. Teuben geworden.
„Verzamelaar-van-alles-wat-met-
de-luchtmacht-te-maken-heeft" (en
luitenant W. Teuben van de lucht-
machtvcorlichtingsdienst, want in on
ze strijdmacht hebben de mensen al
léén maar voorletters, geen volledige
namen of lettercombinaties, die dui
den op een bepaalde voornaam).
„Je kunt het geloven of niet
is zijn geliefkoosde uitdrukking. En
soms is het moeilijk hem te geloven.
Zoals bijvoorbeeld, wanneer hij een
gouden horloge laat zien met inscrip
tie: „1911 A. H. G. Fokker vliegt op
350 meter om den St. Bavo". Dit is
het horloge, dat Vader Fokker zijn
zoon Anthony gaf, toen hij hem voor-
het eerst had zien vliegen samen
met het in die tijd enorme kapitaal
van 50.000 gulden, dat waarschijnlijk
het begin is geweest van de Fokker
fabrieken.
En een diplomaat was Fokker ook:
„L.M. (afkorting voor Lieve Mama).
Deze brief zal wel veel voeten in de
aarde hebben vanwege de 150 Mk.
Als papa niet alles betalen wil, zeg
hem dan dat ik het er dan zelf voor
over heb of een deel ervan. Echter
niet dan in het uiterste geval natuur
lijk er over sprekenHet is een
in potlood geschreven brief van Fok
ker aan zijn moeder. Verzamelaar
Teuben heeft hem, zoals zo vele an
dere documenten, brieven en voorwer-
GESPREK MET PROF. F. L. POLAK.
Overheidsbeleid eist verkenning
van de vooruitzichten
(Van onze speciale verslaggever)
Zoals iedere moderne ondernemer bij het nemen van belangrijke beslis
singen zich een oordeel tracht te vormen van de toekomstige markt-ontwik.
keling, heeft ook de overheid voor haar economisch beleid behoefte aan
een systematische verkenning van de vooruitzichten.
In het tien jaar geleden opgerichte Centraal Planbureau aan de Raam-
weg te Den Haag, bezit ons land de wetenschappelijke instelling, die dit
verkenningswerk verricht. Het bureau ressorteert onder het ministerie
van Economische Zaken, doch draagt voorts een sterk interdepartementaal
karakter. Tien jaar heeft prof. dr. J. Tinbergen inhoud en vorm aan dit
advieslichaam van de regering gegeven. Deze is zich thans geheel gaan
wijden aan het vraagstuk van de onder-ontwikkelde gebieden.
Prof. dr. Fred. L. Polak (48) heeft
prof. Tinbergen opgevolgd.
Naar aanleiding hiervan hadden
we een gesprek met prof. Polak. Niet
zonder enige voldoening constateer
de deze nieuwe functionaris, dat er
voor de taak en de betekenis van het
Centraal Planbureau geleidelijk aan
ook in het buitenland beter be
grip is gekomen dan ten tijde van
de oprichting nog mogelijk was.
„We zitten nog midden in een diep
gaande na-oorlogse structuurwijzi
ging. De afgelopen jaren zijn econo
misch gezien bijzonder gunstige ja
ren voor ons land geweest. Om ons
Internationaal te kunnen handhaven
moeten we ons echter enorm inspan
nen. Laten we niet al tevlug ons kruit
verschieten. We moeten goede en
goedkope produkten op de internatio
nale markt brengen. Door ruw om te
springen met de kostenontwikkeling,
zouden we in een paar jaar gemakke
lijk kunnen verspelen wat moeizaam
in tien jaar werd opgebouwd. Alle
wijzigingen op dit gebied moeten dus
weldoordacht blijven geschieden.
Ons hoofdwerk blijft te laten zien,
hoe de ontwikkeling naar alle waar
schijnlijkheid zal zjjn. de consequen
ties aan te geven van wat gedaan of
gelaten wordt en tevens de samen-
igtus
maatregelen. Neem nu een loonsver
hoging. Die werkt door op het hele
economische en sociale leven. Voor
een coödinatie van het regeringsbe
leid is een doorrekensysteem nodig
Regeren is een keuze maken. Om
verantwoord te kunnen kiezen, moet
men kennis dragon van de gevolgen
van de keus op alle gebieden van het
maatschapepljjk leven. En dan Womt
men wel eens tot verrassende aspec
ten, hetzjj gunstige, hetzij ongunstige.
Verrassingen.
Zo is gebleken en voor sommi4
gen was dat een aangename verras
sing dat de economische reper
cussies van de Wachtgeld en
Werkloosheidwet, in totaal verband
bezien, wel verantwoord waren. En
zo hebben onze berekeningen ook tot
de conclusie gevoerd, dat de wettelij
ke ouderdomsvoorziening wel kan
worden doorgevoerd. Een andere
verrassende uitkomst was die, welke
tot de overtuiging leidde, dat de over
heid royaler zou kunnen zijn tegen
over de emigranten, teneinde de ar
beidsmarkt met evenveel resultaat te
ontlasten als door industrialisatie.
Voor het eerst In de waterstaat
kundige geschiedenis van ons land
zijn er nu ook door het C.P.B., in
nauwe samenwerking met de deskun
digen, voorstudies opgezet om na te
gaan of en in hoeverre de uitwerking
van het buitengewoon omvangrijke
Deltaplan kan passen in de toekom
stige economie van de hele Neder
landse volkshuishouding. Aan het
plan is een economische balans toe-
fevoegd, waarin die samenhang aan
et licht treedt".
pen, die betrekking hebben op het le
ven van deze luchtvaartpionier.
Geen techniek
Honderden authentieke documen
ten, vormen samen een menselijk
verhaal van ruim een halve eeuw
luchtvaart. Daar is het deze verza
melaar om te doen. „Ik weet van
luchtvaarttechniek weinig af
Ik probeer in mijn verzameling de
luchtvaart van de menselijke, psycho
logische kant-te benaderen, waarom
vliegen de mensen Waarom zijn ze
er mee begonnen Wat is er in hen
omgegaan?.Hoe heeft de wereld ge
reageerd?"
Misschien is verzamelen niet het
juiste woord. Het doet te veel denken
aan het toeval. Als men Teubens Fok
ker-collectie ziet, of zijn Elta-boek,
of de volledige knipsels van de eerste
Holland-Indië vlucht, dan doet dit
verzamelen eerder aan systematisch
speuren denken.
Louis Davids in V.S.
Toen Louis Davids nog Jr achter
zijn naam zette en alleen nog maar
een liedjeszanger en nog géén groot
cabaretier was, zong hi):
van afstand is geen sprake
meer, de Oost is om de hoek
Dat was na de eerste Indië-vlucht,
in 1924 en er werd een plaat van ge
maakt. Teuben heeft er een cople van,
In Nederland was die plaat niet meer
maar in Amerika had een oude Hol
landse zeeman die plaat bewaard uit
sentimentele overwegingen, maar
vooral omdat de toen nog niet erg
kieskeurige Davids op de achterkant
een bijzonder banaal lied zong over
een schoonmoeder. De muziek uit
iedere luchtvaartfilm heeft Teuben.
En om nog even bij de eerste Hol
land-Indië vlucht te blijven: die werd
niet door de K.L.M. gefinancierd,
maar door het Comité Vliegtocht Ne-
derland-Indië. Van dat comité heeft
hjj de originele rekening en verant
woording met de lijst van intekena
ren. Bovenaan staat dc Nederlandse
Vliegtulgenfabriek Fokker met
15.000 en de lijst sluit met de po3t
Abonnee Asser Courant1.
Gunstige cijfers voor de Benelux
In 1954 produceer
den de fabrieken en
mijnen van de wereld
(de Sowjet-Unie,
Oost-Europa en com
munistisch China niet
inbegrepen) bijna
tweemaal zo veel als
het hoogste jaarto
taal, dat voor de
tweede wereldoorlog
werd bereikt. De
spoorwegen vervoer
den bijna tweemaal
zoveel vracht, de
koopvaardijvloten
vervoerden ongeveer
de helft meer goede
ren en er waren in
1954 tweemaal zo veel
motorvoertuigen in
gebruik als in 1938,
zo blgkt uit het sta
tistische jaarboek
1955 der Verenigde
Naties.
Wat zjjn buiten
landse handel betreft,
kwam de Benelux in
1954 op de derde
plaats na de Verenig
de Staten en Enge
land. De waarde van
de buitenlandse han
del van de Benelux
(invoer plus uitvoer)
bedroeg in 1954
10.105,7 miljoen dol
lar.
Omtrent de voedsel
voorziening deelt het
jaarboek o.m, mede,
dat aileen in de vol
gende landen het voed
selaanbod in de klein
handel meer dan 3000
calorieën per hoofd van
de bevolking per dag
bereikte: Australië,
Canada, Denemarken,
Finland, IJsland, Ier-
land, Nieuw-Zeeland,
Noorwegen, Zwitser
land, Engeland en de
Verenigde Staten.
Een peil van 3000 ca
lorieën per dag werd
bijna bereikt in België.
Luxemburg, Nederland,
Zweden, Uruguay en
West-Duitsland. An
derzijds waren in Hon
duras en Pakistan nau
welijks meer dan 2000
calorieën per hoofd van
de bevolking per dag
beschikbaar. Het cijfer
van 2000 werd nog niet
bereikt in Birma, Cey
lon en India.
Nederland behoort tot
de weinige landen,
waar een groot gedeel
te van de woningen 5 k
6 kamers heeft, n.l. 44
procent. Ook In Enge
land is dit 44 procent.
Andere landen in deze
categorie zijn Austra
lië (52 procent), Nw-
Zeeland (51 procent),
Canada (39 procent)
en de Verenigde Staten
(38 procent). In de
minder ontwikkelde
landen bestaan de wo
ningen merendeels uit
1 of 2 kamers met in
begrip van de keuken-
In 1954 was het ver
bruik van krantenpa
pier per hoofd der be
volking het grootst In
de Verenigde Staten
(33,8 kg), Canada ver
bruikte 26,8 kg,
Australië 24.1 kg, Nw.-
Zeeland 18,2 kg, het
Verenigd Koninkrijk
16,4 kg en Nederland
9,4 kg. Het vooroorlog
se gemiddelde voor
1935'39 voor het ver
bruik per hoofd der be
volking was voor het
Verenigd Koninkrijk
26,4 kg, de Verenigde
Staten 25,1 kg, Austra
lië 24,3 kg, Canada 15,9
kg en Nederland 11,4
hg-