Jacob Judocus de Rosa werd in 1538 uit Vlissingen verbannen zwr""J" sterling! C sta op D AANGEDANE KEEL MEN ZAL CULTUURSPREIDING „WAAR MOETEN MAKEN" hj.ihihh De onverwachte erfenis 3§& CRITERIA VOOR TUSSENTIJDS ONTSLAG VAN WETHOUDERS maandag 9 januari 1956 PROVINCIALS ZEEUWSE COURANT 5 DE ZWERVENDE DUIVELSBANNER Zijn boeken werden openbaar verbrand De geesten oproepen en toch verre houden; de duivel bezweren om te verschijnen en hem tijdig weer afweren; de mensen d&t laten zien en doen geloven, wat voor hen dienstig is en hen hun geloof duur laten betalen, dat alles deed Jacob Judocus de Rosa, die te Kortryk in Vlaanderenland was geboren. Het was al met al byna te veel voor één mens, ook al was deze een zwervende duivelbaner en necromant ofte wel tovenaar. Maar toch, het ging hem wonderwel af. AI jaren beoefende hy deze zogenaamde geheime wetenschappen, die tezamen de zwarte of vrije kunst werden genoemd. Ervaren in de ver schrikkingen van het leven dat hierna komt, Het hy de geesten der ge storvenen spreken met tekenen en gebaren, ja, verleende hen zo nodig de gave van het woord. Gestaald in de stryd tegen het kwaad, betwistte hij de boze en zijn heilloze volgelingen hun aandeel in de nood der mensen. Door zijn bezwe ringen week de ziekte; wat gebroken was, heelde hij; wat verstuikt of verzwikt was, genas hij. Als hij het g ebood, liet de kwade hand af van m »--=x_. _n fcr—»- -|ifgg|!j|4Mjgjg|ag huis en hof en stal en i Als scholier en student te Leuven en te Parijs had Jacob Judocus de Rosa met volle teugen van het leven f;enoten, feestend, drinkend en vech- end, en in sceptische gesprekken was zijn logische geest gestaald. Terwijl zijn medestudenten, kinde ren van edelen en rijke poorters, in staat waren om dit naamloze leven weer even plotseling vaarwel te zeg gen als zjj begonnen waren het te voeren, was hem dit onmogelijk. In zwarte toga gehuld spraken zij nu strengelrjk recht over zonden, die zij zelf ongestraft bedreven hadden in JACQUES R. W. SINN1NGHE. hun jeugd: straatroof, gewapend' ge weld, ketterij. Hij kon zich echter niet meer los maken van de bonte schare, die aan de zelfkant van het leven toefde, de makkers van Sint- Reinuit, die de beker tot de bodem ledigden, de zwervende netteboeven en hun vriendinnen, die van stad naar stad trokken, zorgeloos en vro lijk leefden zolang zij geld hadden en die onverbiddelijk in het gasthuis him leven eindigden. Hij had het deel dezer armsten ge kozen, ter wille van het geluk om vrij te zijn, yrij van alle verplichtin gen, die stand, beroep en bezit eis ten, had hij alles prijs gegeven. Hij zwierf van gewest tot gewest, maar in tegenstelling tot de anderen, die hun hand ophielden of brutaal weg eisten, wat men hen niet goed schiks gaf, of die namen wat him oog zag. kwam hij tot de mensen als de heimelijk gevreesde wonderdoener, en leefde zo dank zij zijn scherp ver stand en zijn grote mensenkennis. Zo ook in Vlissingen. Menigeen kwam tot hem om zich en de zijnen te laten belezen en hoorde eerbiedig toe hoe hij plech tig bezweringen uitsprak in een hen onbekende taal, beweringen, die neergeschreven waren in de beide, in leer gebonden boeken, die hij bij zich droeg. Het chirurgijnsgilde in Vlissingen was uiterst waakzaam. Zelfs de beul, die als geen de ligging van zenuwen en spieren, van pezen en gewrichten kende, omdat hij ze proefondervindelijk had vastge steld, weerden de chirurgijns uit hun gilde. Weliswaar konden de genen, die de scherprechter in het eerde het gestolen of verloren goed weerom. feheim raadpleegden en wier ge roken ledematen hij met beproef de hand zette en wier rheumati- sche pijnen hy, met moordenaars- zalf wist te stillen, ongehinderd komen en gaan. De heren van de vroedschap wisten hun bekwame meester van de zwaarde te waar deren, en gunden hem wel een bij verdienste. Anders was het gesteld met Ja cob Judocus de Rosa: Zo'n zwer vende duivelsbanner kon men aan pakken. De klacht van het gilde werd ditmaal niet terzijde gelegd, en hy moest voor de heren komen, zijn vroegere studiemakkers. O, de heren hadden wel geleerd om de zonden der armen zwaar te laten wegen in de schaal, die de blinde vrouw Justitia ophief. Zij kenden geen medeogen als 't gold ddt te verde digen wat hun dierbaar was gewor den: het bezit, dat macht geeft, de macht, die het bezit baart. Iets echter zouden zy nooit kwijt kunnen raken, omdat het diep in hun wezen verborgen lag: de nuch terheid, de twijfel aan het onwer kelijke. Advert entte, t Ze verzachten de met beproefde, keel-verzach- tende bestanddelen van Vicks VapoRub! Doeltreffend! Heerlijkl X/ICKS V MEDICINALE HOESTBONBONS Geen verborgenheden Vlak en wijd ligt het Zeeuwse land. Vanaf de djjken en de duinen is het ver in het rond te overzien. Daar zyn geen verborgenheden en ver en wijd overziet men de zee. En de wind 'is koel. Zy drijft steeds de wolken voort, en achter de wolken weet men de hemel, strak en klaar. Het oog ziet alles, en weet dat regen, mist en wolken weer voorbijtrekken, en de horizon slechts tijdelijk kunnen inper ken. De rechters waren even nuch ter als het polderland, waar zy gebo ren waren. Nog niet lang geleden was er voor hen een rnan verschenen, die duivels had opgeroepen, vele duivelgestalten, met al de verschrikkingen van hel en Straaljager stortte op Italiaanse boerderij Acht personen gedood Acht personen zijn om het leven gekomen toen Zaterdag een Italiaan se Vampire-straaljager in de buurt van Pompei op een boerderij stortte. Tot de slachtoffers behoorden vijf kleine meisjes. Drie kinderen speelden voor de boerderij, toen de machine zonder pi loot uit de hemel suisde. Een 2-jarig meisje en een meisje van 18 jaar be vonden zich ergens in het twee ver diepingen hoge gebouw. Ook twee oudere vrouwen werden in de bran dende boerderij door het vuur over vallen en vonden de dood. De piloot sprong uit het toestel, toen motorstoring optrad. Hij kwam veilig per parachute op de grond. En kele vrouwen die in de boerderij aan het werk waren en drie mannen die juist met een ezelwagentje voorbij kwamen toen de machine neerstort te, werden gewond. Prins Rainier en Grace Kelly trouwen in juni Naar van welingelichte zijde is ver nomen, zal in Juni te Monte Carlo het kerkelijk huwelijk plaats vinden van prins Rainier van Monaco en de film ster Grace Kelly. duisternis toegerust. De heren had den hem echter niet veroordeeld om verbrand te worden, omdat hij met duivels verkeerde, zoals overal el ders het geval geweest zou zijn. Dat echter één van deze duivels zich ge mengd had in hun zaken, in hun be langenstrijd, en dat hij domweg ge roepen had, als een aanhanger aer verslagen Hoekse partij: „Brederode, hoge moed!" dét hadden zij hem kwalijk genomen en dat had hun vriend moeten bezuren. Om die reden hadden zij hem de tong laten door priemen, spijtig, dat ze die bemoei zieke duivel niet op dezelfde manier hadden kunnen straffen. Nu stond Jacob Judocus de Rosa voor de heren. Met onverschillige gewoontestem raffelde de griffier de aanklacht af: duivelbezwerin gen, oproepen van geesten, uit spreken van toverformules, po ging om door toverij verloren foed te vinden. Niemand van de eren bewoog of vroeg naar bij zonderheden. Zij vonden dit alles bijster onbelangrijk. Eerst by het vijfde punt ontwaakte hun belang stelling: het genezen van een be zetene. Dat was voor hen het twij felachtige punt. De getuigen werden opgeroepen. De bezetene getuigde dat ze genezen, en haar man, dat hij den bezweerder geld gegeven had. Vader redt kinderen uit brandende woonark In de woonark van de fam. R. V. in de Bladderswijk te Oranjedorp (bij Eraraen) is zaterdagavond brand uit gebroken op een ogenblik dat de drie kinderen van twee tot vier jaar alleen waren. Direct na het ontdekken van de brand werden de ouders, die bij buren op visite waren, gealarmeerd. De va der drong de brandende woonark bin nen door een gat, dat hij in het dak hakte. Hij vond zijn drie kinderen be wusteloos naast de bedden op de grond liggen en slaagde er in, hen 3an de wal te brengen. Het oudste kind moest bijgebracht worden met behulp van een zuurstof apparaat van de Emmense brandweer. Alle drie de kinderen zijn met rook vergiftiging opgenomen in het zieken huis van Emmen. De woonark brandde van binnen vrijwel geheel uit. De brand is waar schijnlijk ontstaan door een petro leumlamp, die de ouders hadden laten branden. Na kort beraad beslisten daarop de heren: „Het is aan een ieder, wie hij ook zij, verboden om binnen de goede stad Vlissingen mensen te genezen en daarvoor geld te ontvangen, wan neer hij geen lid is van het chirur- gijnse gilde. „Daarom bannen wij Jacob Judo cus de Rosa, van Kortryk in Vlaan derenland, uit deze stad, en gebieden dat de boeken, waarin de bezweringen die hij gebruikte staan geschreven, in het openbaar door beulshanden voor het stadhuis verbrand zullen worden". En zo is het ook geschied in het jaar 1538. FEDERATIE BESTAAT TIEN JAAR Voldoen aan behoeften „van de provincie" De Nederlandse federatie van be roepsverenigingen van kunstenaars, die in de bevrijding voorbereid op 6 Januari 1946 tijdens een bijeen komst in het stedelijk museum te Amsterdam officieel werd opgericht, kwam zaterdag in dit gebouw bijeen om in een openbare zitting van de federatieraad het tienjarig bestaan te vieren. In deze door autoriteiten en ver tegenwoordigers uit het culturele leven bijgewoonde zitting sprak o.a. de federatievoorzitter, de Amster damse acteur Ben Groenier. Wy zullen de cultuurspreiding „waar moeten maken", aldus Ben Groenier, en om te beginnen onze kinderen het begrip voor de kunst moeten bijbrengen, dat de oudere ge neratie in volstrekt onvoldoende mate bezit. Een omstandigheid, waarin naar onze mening de fun damentele oorzaak ligt van onze moeilijkheden op cultureel gebied. Wij zullen moeten voldoen aan de culturele behoeften van wat wij nu nog „de provincie" plegen te noe men: de provincie, die- zich in adem benemend tempo ontwikkelt en los maakt uit de culturele afhankelijk heid van de randstad Holland. Kun stenaars moeten worden opgeleid in een mate en op een wijze, die. gron dig verschilt van die welke nu nog wordt toegepast. Tentoonstellings- en concertzalen en schouwburgen moeten worden gebouwd. Er moet een samenhang worden gevestigd tussen de bemoeiingen van de rijks-, irovinciale- en gemeentelijke over leden op het gebied van de kunst. Op den duur zal met het subsidie stelsel moeten worden gebroken en overgegaan tot werkelijke financie ring. Bij de beroepskeuze van jonge mensen zal de aandacht moeten wor den gevestigd op de mogelijkheden van een artistieke opleiding. Elke „lange haren, en zolderkamerroman- tiek zal daarbij met wortel en al moeten worden uitgeroeid, maar daarnaast zal er dan' ook zorg voor moeten worden gedragen, dat de kunstberoepen, wat salariëring en overige sociale voorzieningen be treft, kunnen wedijveren met an- toegang tot de artistieke opleiding voor iedereen mogelijk moeten wor den gemaakt. Deze maatregelen zullen op korte termyn moeten wor den getroffen wil men een noodsitu atie in 1960 vermyden. Men zal ruimte moeten laten voor de financiële consequenties van de centralisatie. De gemeenten met na me zullen zich moeten kunnen ver oorloven om in veel sterkere mate dan tot dusver uitgaven voor de cul tuur te doen. Bij de uitkeringen uit het gemeentefonds een actuele en delicate kwestie zal in toene mende mate rekening moeten worden gehouden met de noodzaak om het financiële fundament van de cultuur te verstevigen. Dat is voor het kunst leven van vitale betekenis. Tegenspraak van geruchten over aftreden van Eden Volgens het Britse zondagsblad „Observer" is een „aanzienlijk aantal conservatieve afgevaardigden vast besloten het vertrek van Sir Antho ny Eden te verkrijgen". Er zou spra ke van zijn, dat Eaen om „gezond heidsredenen" in 4e hogere adelstand verheven wordt en zitting in het Ho gerhuis zal nemen, aldus de „Obser ver". De Britse pers, zowel socialistische als conservatieve bladen, heeft de af gelopen week Eden heftig bekriti seerd. Aanleiding tot deze kritiek is o.a. geweest de verkoop van Brits oorlogsmateriaal als schroot, dat la ter na herstel via België weer zijn weg vond naar het Nabije Oosten. Een woordvoerder van Sir Antho ny Eden, heeft zaterdagavond ech ter tegengesproken, dat de premier „uiterlijk" tegen het begin van de zomer zal aftreden en worden opge. volgd door R. A. Butler. Butler zelf, de leider van het La gerhuis, heeft zondag eveneens met nadruk alle geruchten over Eden te gengesproken. Hij verklaarde vast besloten te zijn om „de premier in al zijn moeilijkheden te steunen". Advertentie Donzige huidjesM~ f babv verzorglngj FEUILLETON Dooi Margate! Malcolm „O, juist". Rilla stond op en liep zenuwachtig naar het venster. „Hoe dan ook, het is nu laat; bijna negen uur. Ik zou toch niet denken, dat hij zó laat bedoelde, wel?" „Weet ik het!" zei Jerry. „Waar om bel je hem r.iet op?" „Ja", hernam Rilla langzaam, „ja, dat kon ik wel doen". Ze ging dc kamer uit en naar de telefoon, doch ze nam niet dadelijk de haak van het toestel. Misschien was het dwaas, maar ze voelde zich niet helemaal op haar gemak. Per slot van rekening waren ze wel niet boos van elkaar weggegaan, maar toch in een over en weer wat ge dwongen stemming. Ze zou graag hebben geweten, of Piers, zelfs in dien hij niet van mening was veran derd, in elk geval haar voorstel niet kwalijk had' genomen. Natuurlijk kon hij het wel onverwacht druk hebben gekregen, doch per slot van rekening had hij ook tijd gevonden om naar liet huis van de professor te gaan en daar een heel poosje te blijven. Ze was er wel een beetje verdrietig onder, maar wilde liever niet luisteren naar de stem in haar binnenste, die fluisterde, dat Piers onredelijk was geweest cn 't aan hem stond, naar haar toe T.e komen, niet aan haar om de eerste stap tot toenadering te doen. „Op zo'n manier beginnen ernstige onenigheden en ik wil 't er niet er ger op maken door de vraag of mijn trots al dan niet gekwetst is", vond ze wijselijk. Toch aarzelde ze hem op le bellen. En toen nam ze een besluit. „Feitelijk is het nog niet zo héél laat", dacht ze. „Ik... ik zal naar Piers toegaan. Dat is beter dan al dat getelefoneer!" Ze liep dus even bij Jerry binnen en vertelde hem wat ze van plan vroeg ze. „Neen, natuurlijk niet. Waai is Eve?" „Ik weet het niet", antwoordde Rilla onverschillig. „Waarschijnlijk uit". „O," het doet er niet toe". Jerry verdiepte zich weer in zijn boek en Rilla begon haar korte wandeling naar Normanhurst. Ze behoefde met te kloppen, want 't raam van Piers' studeerkamer stond open en ze zag, dat de bureaulamp brandde. Dus zou ze gewoon naar binnen gaan. Ofschoon ze niet met opzet zacht jes liep. leidde haar weg nu bijna voortdurend over het gras, zodat haar voetstappen geen geluid maak ten. Plotseling bleef ze staan, want ze hoorde stemmen: Die van Piers en een andere; de stem van een vrouw. De bezoekster sprak luid, bijna hy sterisch en Rilla moest, of ze wilde of niet, de woorden wel verstaan. „Hij zag Rilla en Steven Lee!" zei de stem. „In het bosje!" Het was Eve, die haar belasterde! Rilla had moeite, een kreet te be dwingen. „En waarom zou Rex zich over hun samenzijn hebben opgewon den?" vroeg Piers op ijskoude toon. „Per slot van rekening waren ze dik- wyls bij elkaar, vanwege hun wefk!" „O, Piers, wat ben je blind! Be grijp je dan niet, dat ze op elkaar verliefd waren en toen Rex hen zag Zie je dan niet in, hoe dat hem in de war moet hebben gebracht? Hij heeft Steven nooit mógen lijden en bezat zo'n geweldige familietrots: De idee, dat iemand, die met mij, zijn aanstaande vrouw, in zo nauwe re'latie stond, Lee zich vrijheden liet veroorloven..." Eve ging niet verder, blijkbaar van oordeel, dat het door haar uitgestrooide vergif gelegen heid moest krijgen, langzaam maar onweerstaanbaar zijn werk te doen. Rilla stond als aan haar plaats ge nageld. Schrik en afschuw verlam den haar. Eve's woorden en beschul digingen waren monsterachtig, maar hoe zou Piers ze opnemen? Zou hij er geloof aan hechten of genoeg ver trouwen in haar, Rilla, stellen, om die leugens verachtelijk af te wij zen? Bevend van ontsteltenis bleef ze luisteren en weldra kreeg ze het ge voel alsof haar hart langzamerhand ophield met kloppen. „Maar je moet dit al een tijdlang hebben geweten", zei Piers. Eva had blykbaar toestemmend geknikt, want dadelijk ging hij voort: „En je vertelt het me eerst nu, aan de vooravond van ons huwelijk". „Dat weet ik wel", hoorde ze Eve jammeren. „Ik had het je vroeger moeten zeggen, maar och, zie jc, ik houd zoveel van Rilla en ik wilde niet, dat ze om een jeugdige onbezonnen heid haar hele leven zou moeten iy- den! O, Piers, je beseft niet, hoe een man als Steven een jong, romantisch aangelegd meisje kan inpalmen! Bo vendien voelde ik mezelf tot zekere hoogte schuldig, omdat ik misschien iets had kunnen dóen of zeggen, dat haar zou hebben weerhoudenen ik had niets gedaan! Ik was dan ook zo dankbaar toen ze met jou verloofd raakte, want ik leidde eruit af, dat er tussen haar en Lee niets ernstigs be staan had. Ook wist ik, dat ze bij jou veilig zou zijn (Wordt vervolgd) Sterling shag is veel lekkerder en geuriger, het beste uit de Virginia-oogst ledereen zegt 't JViemeijersHAG Erkend de beste Motorschip in Noordzee door mijnexplosie gezonken Bemanning werd gered Het Zweedse motorschip „Beluna" heeft Zondagmiddag per radio gemeld dat het zeven opvarenden opgepikt heeft van het onder Panamese vlag varende motorschip „Alvy", dat za terdagochtend in de Noordzee ter hoogte van Esb.ierg na een mynex- plosie gezonken "is. De bemanning van de „Alvy" was er in geslaagd twee. sloepen uit te zetten. Een er van, met daar in zes mannen en een vrouw, werd zondag middag door de „Beluna" gevonden. De tweede sloep wordt nog steeds vermist. Het Zweedse schip „Britan nia" heeft negen mannen en een vrouw, die rich in de tweede sloep bevonden, opgepikt. Alle bemanningsleden van de „Al vy" zyn hiermee gered. Bejaarde vrouw verdronken In het grensdorp Munnekemoer onder Emmercompascuum is zon dagmiddag op 500 meter van haar woning het stoffelijk overschot van de 75-jarige weduwe Genegel uit Munnekemoer uit het water van het Hoofdkanaal opgehaald. Vermoedelijk is de vrouw zondag morgen vroeg, omstreeks 6 uur, toen zij zich naar de vroegmis in de r.-k. kerk te Munsterseveld wilde bege ven, te water geraakt en verdron ken. In haar tasje, dat op het water dreef, bevond zich een bedrag van 100.dat zij die morgen aan de pastoor zou overhandigen, die daar voor te zijner tijd haar begrafenis zou regelen. Hierover had zij de vo rige week met de pastoor gespro ken. NIEUWE BEPALING Voorkomen van lichtvaardige toepassing De regering heeft een wetsontwerp ingediend tot wijziging van artikel 87a der gemeentewet. De wet van 15 Juli 1948, waarby o.a. artikel 87a in dc gemeentewet is opgenomen, aldus de toelichting, gaat uit van de gedachte, dat de po sitie der wethouders op het vertrou wen van de raad dient te zijn geba seerd en heeft dan ook tot strekking om tussentijds ontslag der wethou ders mogelijk te maken, indien deze hebben opgehouden dit vertrouwen te bezitten. Gedurende het ruim zevenjarige bestaan van dit artikel is evenwel gebleken, dat de onderhavige bepa ling lichtvaardig wordt toegepast. In enkele gevallen hebben Gedeputeerde Staten der betrokken provincie dan ook aanleiding gevonden het desbe treffende raadsbesluit ter vernieti ging voor te dragen. Een eventuele vernietiging van strij- lietiging deze raadsbesluiten wegens het s dig zijn met de wet stuit ech ter op het bezwaar, dat voor het op- gen van het vertrouwen geen en- criterium in de wet is gesteld, zodat deze vernietiging slechts op grond van formele onwettigheid van het besluit mogelijk zou zyn. Vernietiging wegens 't strijdig zyn met het algemeen belang strijdig met de beginselen van behoorlijk be stuur zal, aangezien dan zou moe ten worden gesteld, dat 't vertrouwen op grond van de aangevoerde motie ven rederlykerwijze niet kan zijn verlo ren gegaan, in de praktijk bezwaar lijk kunnen worden geconstrueerd. Teneinde zoveel mogelyk te voorko men, dat de in enkele gemeenten aan dit artikel gegeven ongewenste toe passing navolging zou vinden en ook elders aan eeii wethouder anders dan om klemmende redenen en in het be lang der gemeente het vertrouwen zou worden opgezegd, wordt voorge steld artikel 87a aan te vullen met de criteria, waaraan moet worden voldaan, alvorens gesteld kan wor den, dat een wethouder heeft op ge- De nieuw luidt aldus: Het vertrouwen i wethouder kan overeenkomstig dit artikel alleen worden opgezegd, in dien deze tengevolge van kennelijk wangedrag of grove verwaarlozing van de uit zijn functie voortvloeiende verplichtingen, dan wel om andere dringende redenen van openbaar be lang niet langer in zijn functie kan worden gehandhaafd. Ike heeft zich nog niet herkiesbaar gesteld Vandaag weer aan het werk In het Witte Huis President Eisenhower heeft gezegd dat hy nog niet besloten had óf nij zich al dan niet voor het president schap weer kandidaat zou stellen. In de eerste persoonlijke nedede- ling over zijn fysieke toestand na zijn hartaanval zeide Elsenhower, dat zijn vitaliteit weer toegenomen was en dat hij vandaag weer als voorheen in het Witte Huis aan het werk zou gaan. Ten aanzien van een toekomstige beslissing over het zich al dan niet kandidaat laten stellen zeide de pre sident. dat hiermee ..ingewikkelde" factoren gemoeid waren, welke hij eerst met enige van zijn „meest ver trouwde medewerkers" wenste te be spreken alvorens hij een bekendma king hierover wildé uitgeven. Russen accepteren Haas als Westduits ambassadeur Zaterdag is officieel bekend gemaakt, dat de Russische regering haar agré- ment heefl verleend aan de benoeming van de tegenwoordige Westduitse am bassadeur in Turkije, de 59-jarige Wil helm Haas, als de eerste ambassadeur van West-Duitsland in Muskou. Intussen heeft de Rus Valeria Zorin in Bonn zijn geloofsbrieven overhan digd ais eerste Sowjet ambassadeur in de Westduiste republiek.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1956 | | pagina 7