Ir. M. H. Damme vooraanstaande figuur in Nederlandse industrie waardevolle Twee de werken muziekgeschiedenis over DE „PLAK" IS NOG NIET VAN ENGELSE SCHOLEN VERDWENEN ZELDZAME GANZEN EN ZWANEN BROEDEN OP „KWEEKHOEVE" DONDERDAG 8 DECEMBER 1955 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT 1 Bebossingscampagne in het midden-Oosten Strijd tegen het zand Er zullen elk jaar millioenen bomen meer moeten worden geplant, wan neer men wil bereiken, dat het zand in het Midden-Oosten niet uiteinde lijk de goede groene grond in dit ge bied geheel overwint. Uitgestrekts gebieden In het Midden-Oosten be staan voor ruim 95 procent uit zand of woestijnachtige bodem, welke op zijn hoogst voor het grazen van ka melen geschikt is. De regeringen van het Midden-Oosten zijn thans tot overeenstemming gekomen omtrent een bebossings campagne om het woestijnzand in bedwang te houden. Na een te Teheran gehouden bos- bouwconferentie besloten de regerin gen eenstemmig tot oprichting van een bosbouwschool, waar in de Ara bische taal les gegeven zal worden. De school zal in het begin van 1956 worden gesticht, waarschijnlijk in Syrië. Een muziekhistorisch werk van een ander genre, maar eveneens bijzonder waardevol, kwam onlangs uit bij de Amsterdamse uitgeverij H. J. Paris: „Verlucht relaas van dertig eeuwen muziek". De auteur is de befaamde Casper Höweler, een man van grote eruditie en muzikale kennis. „Men kan de geschiedschrijver vergelijken met een schilder", zo zegt hij in zijn inleiding. „Wanneer tien kunstenaars elk een portret maken van dezelfde persoon, zullen die afbeeldingen alle min of meer gelijkend zijn en toch veel verschillen door de visie van de kunstenaar. De waarde van zulk een portret berust juist op het persoonlijk uitbeeldingsvermogen, waardoor het zich verheft boven een gekleurde foto". Welnu, dit verlucht relaas geeft een uitmuntende voorstelling en daarom dient dit boek geprezen te worden. Het Illustratie-materiaal is ongeveer hetzelfde als dat van Höweler's mu ziekgeschiedenis in beeld, die reeds lang Is uitverkocht. Deze herdruk is daarom zo waardevol, omdat de tekst vergeleken by de vroegere uitgave aanzienlijk is uitgebreid, zodat nu woord en beeld gelijkwaardige ele menten zyn geworden, die elkaar bo vendien goed aanvullen. Er is nu een kloek en verzorgd werk ontstaan, dat elke concertbe zoeker moet bezitten, omdat hij zich hier makkelijk en toch verantwoord kan verdiepen in de historie der mu ziek. Eenvoudig en verklarend is de tekst, verhelderend de vele fraaie il lustraties, evenwichtig ook de vorm geving van de «raficus Hans Beers. Aanbevolen aan een ieder, die de mu ziek bemint. En wie doet dat niet...t OP 17 DECEMBER: 75 JAAR Altijd gestreefd naar een eerlijke samenwerking (Van onze speciale verslaggever) Dr ir Marinus Hendrik Damme, topfiguur van de Nederlandse industrie, wordt 17 December vijf-en-zeventig jaar. Sinds 1954, het jaar waarin zijn onvermoeid ijveren voor samenwerking bekroning vond in bundeling van bepaalde belangen van Werkspoor en Stork de twee grootste machine fabrieken van ons land heeft hij de directie van Werkspoor overgedra gen aan vier jongeren, die met elkaar een uitstekend team vormen. Maar nog altijd heeft hij in het wat sombere Werkspoorkantoor in Am sterdam-Oost, zijn eigen kamer. Hij toeft er nog regelmatig. Nu niet meer als'president-directeur van de N.V. Werkspoor met haar machinefabriek te Amsterdam, haar fabriek voor wagon- en bruggenbouw te Utrecht, en haar thans ongeveer 10.000 man personeel, maar als president-commissa ris, van zowel dit bedrijf als het eveneens 10.000 man personeel tellende bedryf van Stork-Hengelo. Zijn helder oordeel en prettige per soonlijkheid worden door de jonge ren nog altijd bijzonder gewaardeerd. „Maar ik let er streng op niet op de stoel van de directeuren te gaan zitten", is zijn commentaar op onze vraag, of er voor hem nog geen aan leiding is zich geheel uit het zaken leven terug te trekken. „Ik doe het heel wat kalmer aan. Alleen maar prettige dingen. Zo nu en dan trek ik nog naar het buitenland. Het enige verschil met vroeger is, dat myn vrouw nu meegaat". Wie in gesprek komt met deze „captain of industriy", raakt onher roepelijk onder de bekoring van zijn natuurlijke charme en bescheidenheid. Streven naar samenwerking dat is het doel van zijn leven geweest. Eerst heeft hij met de Metaalbond, de grote werkgeversorganisatie in de metaal industrie, dit doel een zekere vorm gegeven; daarna in de donkere tijd van de bezetting behoorde hij by de grondleggers van de Stichting van de Arbeid, die voor buitenlanders voor al zo merkwaardige organisatie, waar werkgevers en werknemers aan een en dezelfde tafel zitten om in overleg tegenstellingen uit de weg te ruimen. Naast dit alles heeft hij zijn rolge- speeld in 't Centr. Soc. Werkgevers verbond, de Sociaal-Economische Raad, de Raad van Bestuur in Ar beidszaken, het Verbond van Neder landse Werkgevers, Jaarbeurs, e.d. En aan de vooravond van zijn 75ste verjaardag zegt deze gebo ren Zeeuw: „Ik ben dankbaar, dat ik al dit werk heb mogen doen. De organisatie van een groot be drijf is altijd mijn grootste lief hebberij geweest. Een evenwichti ge verdeling van de taken, heeft me myn leven lang geboeid". Er spreekt een diep geloof uit deze woorden. Het geloof, dat het leven een geschenk is. En dat men bij zonder dankbaar moet zijn Voor het geluk, dat men in de schoot •geworpen krijgt. „Óch ja, dat geluk begon al met m'n feboorte. Ik had een paar uitsteken- e ouders. En aan de Polytechnische School in Delft had ik opnieuw ge luk. Ik leerde er de fabrikant J. C. van Marken kennen, de directeur van de Gist- en Spiritusfabriek. Het was iemand, die zijn tijd ver vooruit was. Hij gaf zijn personeel zekere mede zeggenschap en aandeel in de winst. .Van hem, en ook van prof. Pekelha ring, heb ik dingen gehoord en ge zien, die me mijn leven lang tot richt snoer zyn gebleven. Ook in latere jaren bleef dat ge luk aan myn zijde. In 1912 leerde ik als employé by de Mij. tot Exploita tie van Staatsspoorwegen ir Triebeis kennen, toendertyd directeur van Werkspoor In dat jaar belastte hij me met de bouw en leiding van de wagon- en bruggenfabriek van Werk spoor in Zuilen. In 1931 vond mijn leidinggevend werk daar een nieuw vervolg in de directeursplaats voor het genele bedryf. Veel er op uit Gevolg van dit alles is geweest, dat ik een uithuizig leven heb geleid. Dat is voor een vrouw niet prettig. Maar ook daarin stond het geluk aan myn zijde. Mijn vrouw heeft me al tijd enorm gesteund met haar begrip voor al myn activiteiten. En nu trek ken we er dan af en toe samen op uit. We zyn in Indonesië geweest en in Amerika. En al dat reizen bezorgt ons de meest interessante contacten. In Amerika was dat het contact met een oude familiestam, een groep Japanse protesten tegen proeven met kernwapens- De Japanse protesten tegen proef nemingen met kernwapens, die vroe ger tegen de Verenigde Staten waren gericht, zyn Dinsdag voor het eerst ook aan de Sowj et-Unie geadresseerd. De vroeger anti-Amerikaanse Japan se „Raad voor het verbieden van ont ploffingen van atoom- en waterstof bommen" heeft een vragenlijst op gesteld die zal worden toegezonden aan de Russische premier, maarschalk Nikolai Boelganin, en president Eisenhower. De Italiaanse P.T.T. heeft een nieuwe -postzegel uitgegeven bij de vijfhon derdste sterfdag van één van de grootste schilders van de Italiaanse Renaissance, Fra Giovani da Fiesole beter bekend als Beato Angélico, die 'in Florence en Rome leefde en werk te. De zegel, wélke een waarde heeft van 25 lire (foto) is uitgevoerd in licht-blauw en geeft een gedeelte weer van een Fresco in de Nicolina- Kapel van het Vaticaan, getiteld St •Laurentius verdeelt zijn rijkdom on der de armen". Amerikanen, die werd opgebouwd uit de meest uiteenlopende nationali teiten en daarom een prachtige af spiegeling van het totale Amerikaan se volk. Als werkgever uit de oude wereld hebben de jongelui daar me wel eens als een ouderwetse vent ge zien. Maar het grappige is, dat ik hun zo nu en dan op hun conserva tisme kon wijzen V akopleiding Een gesprek met dr ir Damme, zonder even stilgestaan te hebben bij de Vakopleiding van Werkspoor, is haast ondenkbaar. Die vakopleiding, een school voor jongens van het ach- ste leerjaar, is de trots van deze on dernemer. De namen van de oprich ters van dit bedryf, Paul van Vlissin- gen en Dudok van Heel, zijn er aan verbonden. In Amsterdam telt de klas honderd leerlingen en in Utrecht zestig. Dit achtste leerjaar, dat vijf tig procent theoretisch en vijftig pro cent praktijk-onderwijs omvat, sluit aan op de bedryfsschool. Maar in dat achtste leerjaar is reeds aan het licht gekomen voor welk vak de jongens de meeste'aan leg hebben. Er is aan het eind van het jaar nog nooit verschil van mening geweest over wat de jonden zelf, of zijn ouders, of wat het bedryf met de jongen wilde. „Het is een haast ideale overgang van de school naar de vakopleiding, die veel positiever dan een spy- chotechnisch onderzoek de aanleg van het kind aan het licht brengt, en dan ook een wezenlijke bijdrage geeft tot de vorming van gelukkige mensen. En is dat niet de hoofdzaak in het le ven, jonge mensen zodanige plaats te geven, dat ze zich gelukkig voe len?" Die uitspraak leek ons een waardig besluit van het boeiende gesprek met deze 75-jarige. KAT MET NEGEN STAARTEN Voorkeur voor lijfstraffen (Van onze Londense correspondent) Het is in Engeland heel gewoon als een onderwijzer by zijn aanvrage om leermiddelen als boeken, schriften, pennen, potloden e.d. ook een „cane", een plak, op zyn verlanglijstje zet. En zonder enige aarzeling zal die plak door de autoriteiten verstrekt worden, want het hanteren van de plak is een privillège, dat de Britse onderwijzer met hand en tand verdedigt, en daar de rechter hem daarbij steunt-kan geen macht ter wereld hem dit privilege ontnemen. Dit betekent echter niet dat het toedienen van lijf straffen schering en inslag is op Britse scholen: het Ministerie van Onder wijs verzekerde mij dat er van de plak steeds minder gebruik wordt ge maakt. Doch elke Britse leerling maakt in zijn of haar schooljaren wel eens kennis met de „cane". Wat er op het eerste gezicht uitziet als een reusachtig bos vermicelli of spaghetti, is in werkelijkheid een te lefoonkabel, op een ingenieuze wijze neergelegd op liet rijdek van de veer boot „Valcour", welke deze kabel over de bodem van het Champlain- meer bij Grand Isle in de Amerikaan se Staat Vermont moest leggen. Het leggen van deze meer dan drie kilo meter lange kabel, wélke een verbin ding vormt tussen Grand Isle en Cumberland Head in de Staat New York, nam maar vier uur in beslag, maar de voorbereidingen vergden dan ook een héle week... Aanslag op Russisch monument te Wenen. De Oostenrijkse politie heeft me degedeeld, dat er gisteravond een mislukte poging is gedaan om een Russisch oorlogsmonument in de bin nenstad van Wenen op te blazen. Dit monument is een voetstuk, waarop een Russische tank is geplaatst. Het werd door de Russen op het Schwar- zenberg-plein in het centrum van de Oostenrijkse hoofdstad opgericht, na dat het Rode Leger Wenen in 1945 was binnengerukt. Volgens de politie werd door de ontploffing slechts ge ringe schade aan het monument aan gericht. (United Press). Amnestie voor politieke gevangenen in Joegoslavië Dragoljub Jovanovic, indertijd lei der van de boerenpartij, een van de laatste belangrijke politieke gevange nen van na de oorlog, die zich nog in Joegoslavisch gevangenschap bevin den, is op grond van amnestie, die vorige week weed afgekondigd, vrij gelaten. Een vrijgelaten gevangene deelde mede, dat er in de grote staats gevangenis in Sremska Mitrovica- waar Jovanovic en andere politieke gevangenen waren opgesloten, zich nog slechts 350 politieke gevar bevinden. In de Nederlandse rechtspraak en op de Nederlandse scholen kent men geen lijfstraffen meer: de beul is ten onzent een historische figuur gewor den, en als een onderwijzer het waagt zijn hand naar een leerling uit te strekken, kan hij er zeker an zijn een dodelijk-verontwaardigde vader (om van de moeder nog maar 12 zwij gen!) tegenover zich te vinden. Doch in Engeland wordt de doodstraf on verzwakt gehandhaafd ondanks het feit dat er steeds meer verzet rijst tegen deze „barbaarse" strafmethode. En herhaaldelijk kan men in de krant lezen, dat in een bepaalde gevange nis een of meer weerspannige ge vangenen zijn veroordeeld tot 7, 9 of 11 slagen met de „cat" (afkorting van „cat-o'-nine-tails", een gesel met negen geknoopte koorden). Ook op vele scholen treft men de ze conservatieve voorkeur voor lijf straffen nog aan. De straf kan va riëren van tik met de plak op de vlakke hand tot een stevige pak slaag op een strakgespannen jongensbroek je. Op zo'n beroemde kostschool als Eton College wijst men U met een ze kere trots het „blok", een katheder in een eeuwenoud schoollokaal, waar een paar keer per jaar lijfstraffen worden toegediend. Rechtsgeding. Enige tyd geleden leek het er op dat aan de heerschappij van het lat je een einde zou worden gemaakt. In Northampton was er nl. een zekere Miss Audrey Jeffs, een jongen onder wijzeres, die alle 38 leerlingen van haar klas (allen meisjes van 9 jaar) stuk voor stuk over de knie had ge legd, om hun een stevige tik met de aanwijsstok te geven. De moeders van het lieve grut klaagden miss Jeffs aan wegens „assault", een ju ridische term, waarmee in'Engeland allerlei vergrijpen, van aanranding tot kwaadwillige bedreiging, worden aangeduid. De rechter bevond haar schuldig en veroordeelde haar tot 1 boete. Met deze uitspraak was dus Ln fei te het toedienen van lijfstraffen juridisch strafbaar gesteld, en het was dan ook geen wonder dat het merendeel der Britse onderwij zers aanstonds in het geweer kwam. Zij brachten gelden by elkaar om Audry in de gelegenheid te stellen in hoger beroep te gaan, en ditmaal werd zij vrijgesproken: de autoriteit der onderwijzers bleef gehandhaafd en voortaan konden zij vrijelijk de latjes op en neer laten dansen. gevangenen BELANGRIJKE UITGAVEN Herdrukken van boeken van Bernet Kempers en van Casper Höweler DE „MUZIEKGESCHIEDENIS van Bernet Kempers" is in het wereld- van de Nederlandse muziek een respect-inboezemend begrip. Voor het eers verscheen dit omvangrijke werk In het begin van de dertiger jaren en than is reeds een vyfde druk van de pers gekomen. Dat wil wat zeggen, want een dergelijk boek heeft maar een uiterst beperkt afzetgebied: slechts d>- muziekstuderenden en geïnteresseerde leken schaffen zich het aan. D- „Bernet Kempers" is anders ingedeeld dan de „gewone" werken in dit genre want het behandelt de muziekgeschiedenis niet volgens het algemeen aan vaarde chronologische systeem, maar verdeelt de muziek ln de eerste plaat in vocale en Instrumentale, en de vocale weer grotendeels naar de ruimten, waarvoor zy oorspronkelijk was bedoeld. Deze ruimten vormen zowel naar afmetingen als naar bestemming de betrekkelijk constant blijvende facto ren, die. door alle tijden heen de aard der verschillende muzieksoorten heb- bén bepaald. schiedenis der verschillende muziek soorten te geven, wanneer de historie der uiteenlopende muzikale uitingen door elkaar maar chronologisch juist zou worden behandeld. Zijn systeem heeft zich vijf drukken lang gehandhaafd en al zijn er misschien bezwaren tegen aan te voeren dat kan evenzeer tegen het chronologi sche stelsel. In elk geval heeft het werk van Zo ontstonden categorieën als: mu ziek voor de kerk, voor het theater, de vocale en de instrumentale muziek voor kamer en zaal. Of met andere woorden: kerkmuziek, opera, orato rium. lied. wereldlijke vocale mu ziek. de. instrumentale kamer- en or kestmuziek. Prof. Bernet Kempers is tot deze indeling gekomen, o.m. om dat het hem ondoenlijk leek een klare voorstelling van de ontwikkelingsge- I Bernet Kempers zich in de afgelopei. kwart eeuw doen kennen als een door-en-door-gedegen, waardevol en voortreffelyk-geschreven handboek der muziekgeschiedenis. Het ver scheen by Brusse in Rotterdam, die deze laatste editie met grote zorg be handelde. Zonder twijfel is uit typo grafisch oogpunt druk nummer vijf 1 de fraaiste van de hele serie, j Aanvankelijk waren in de eerste I uitgave korte biografische notities toegevoegd, doch in de volgende druk- ken verdwenen die om afzonderlijk te worden gebundeld onder de titel „Meesters der muziek". Ook van dit boek verscheen dezer dagen even- eens bij Brusse een vijfde druk. „Het is geen muziekgeschiedenis", zo waarschuwt de auteur, „het bevat ge gevens, en de muziekgeschiedenis tracht deze en andere gegevens te be grijpen en met elkaar in verband te brengen". Drie-en-dertig levensbe schrijvingen met een verwijzing naar verdere lectuur zijn hier bijeen gebracht, alsmede korte aantekenin gen over driehonderd andere. Het Is duidelijk, dat dit boekje een welkome aanvulling vormt op Bernet Kempers' grote muziekgeschiedenis en het i« eveneens duidelijk, dat beide boeken in het bezit behoren te zijn van iedereen met meer dan gewone belangstelling voor de muziek. UNIEKE „BIOTOOP" IN WOERDEN Grote collectie kostbare vogels Na de miezerige motregen klaarde de lucht wat op en werden de plassen tussen het riet als zilveren schotels, gegarneerd met het zachte groen van welig tierend eendenkroos. Vla het grasgazon van „De Kweekhoeve" te Woerden kwamen we aan een landelijk hek, waarachter een smal gravelpad lag, dat zich verloor in opschietend hout, wuivende bossen, rietpluimen en enkele knoestige perebomen. Aan weerszijden van deze „valreep" lagen de plassen; schots en scheef door elkaar, maar nauwelijks zichtbaar door het dichte struweel Langs de boorden. De rust was er intens; zonder veel fantasie had men zich midden in de Biesbosch kunnen wanen, 'totdatja, tot dat daar plotseling, met vooruitgestoken borst en trillend over het gehele lichaam een wondermooie zwarte zwaan zich woedend door het riet boorde. „De Kweekhoeve" te Woerden kan men het beste een kwekerij voor sier- vogels noemen. De scepter wordt er gezwaaid door de heer R. R. P. van der Mark, die op vijftigjarige leeftijd de aandacht op zich vestigde door tij dens een show van sierduiven in Amersfoort een eerste prijs te ver overen. In korte tijd werd hij een van Nederlands beste deskundigen op het gebied van de duivenhouderij. In de tuin van zijn vader te Amersfoort richtte hij een menagerie op met sier duiven, geiten, krielkippen en Ango rakatten. Later liet hij bij enige plassen aan de grens van Woerden een aardig landhuis, „De Kweekhoeve", bouwen, waar hij zich geheel kon wijden aan een kwekerij van siervogels. Een koppel kostbare Zwarthals- zwanen, die, als zij een jaar oud ge worden zijn, samen meer dan duizend gulden opbrengen De heer Van der Mark is een gezel lig verteller; een man met een on blusbaar enthousiasme en een uitste kende zakenmansgeest. Hy startte met enkele zwarte zwa nen en toen bleek, dat er vooruitgang in zat, kwamen spoedig de sierlijkste vogels die men zich maar denken kan. En zo drijven nu in de rechthoe kige bassins op zijn erf naast de reeds genoemde zwarte zwanen, zeldzame en kostbare Zwarthals zwanen uit Zuid-Amerika, Sneeuwganzen, Rood kopganzen, Grijskopganzen, Cack- lingganzen, Mandarijnen en vele „kin deren" van deze vogels, die in deze gunstige biotoop (broedplaats) reeds het levenslicht aanschouwden. Kostbare vogels Een zwanenkwekerij ïs geen een voudige onderneming. Men moet het zo ver zien te krijgen, dat de dieren gaan broeden, want het vreemde van siervogels is, dat ze nooit helemaal tam worden en steeds gereserveerd blijven tegenover de mens. Tegen dat de eieren uitkomen, beleeft de kwe ker een spannende tijd. Het is hele maal niet uitgesloten, dat er niets van het broed terecht komt, of dat er b.v, maar drie van de zes eieren uitko men. Zyn de jonge zwaantjes of gan zen er eenmaal, dan liggen de kansen heel wat gunstiger. Ruim een maand lang beschermt het ouderpaar het jonge kroost; dan worden ze afge stoten. Pas als de dieren drie jaar oud zyn, worden ze geslachtsrijp, maar reeds na 5 maanden zyn ze ge schikt voor de handel. Hoge prezen worden er betaald. Een koppel zwarte zwanen kost al gauw 500 gulden en een paar Zwarthalszwanen van deze leef tijd een stuk boven de 1000 gul den. Uit Woerden worden vele dieren geëxporteerd. Maar er wordt ook veel geleverd aan de binnenlandse handel. Gemeenten die een vijver onderhou den, beginnen in te zien, dat zo'n plas meer tot zijn recht komt, wanneer er siervogels in rond „glijden". Steeds meer gemeentebesturen vragen nu adviezen en gaan tenslotte over tot de aanschaf van een of meerdere kop pels zwarte zwanen. En achteraf heb ben ze er nooit spijt van, vertelde de heer Van der Mark.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1955 | | pagina 7