Ïrylcreem Industrialisatie woningbouw botst op historische verhoudingen MENINGEN OVER SYSTEEMBOUW <D (D (D Maniak pleegt bomaanslagen in New-York De onverwachte erfenis DINSDAG 0 DECEMBER 1965 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT 0 HUIS RECHTSTREEKS VAN FABRIEK Nauwere samenwerking gewenst (Van onze speciale verslaggever). In de toekomst zal men misschien ook in Nederland een huis kunnen kopen op ongeveer dezelfde simpele manier als waarop men nu een cos- tuum of een radiotoestel aanschaft: in de „winkel", met keus uit tal van soorten en modellen. De huizenfabrieken zullen met een staf van archi tecten werken, die hun uiterste best zullen doen om een zo goed en zo goedkoop mogelijk product aan de markt te brengen. Ieder zal by die fa brieken zijn keus kunnen doen: zowel de particulier, die een eigen huis wil hebben, als de gemeente of woningbouwvereniging, die een of meer complexen van enkele honderden woningen wil bouwen. Overal zullen de bouwvoorschriften zo zijn genormaliseerd, dat elk type huls, dat door een centrale instantie is goedgekeurd, aan alle plaatselijke bouw- en woontechnische eisen voldoet. Vöórdat het zover is zal er bijzon der veel moeten veranderen in de historisch gegroeide verhoudingen, die in de Nederlandse woningbouw bestaan. Alle pogingen tot de zo noodzakelijke industrialisatie van de woningbouw botsen nog links en rechts op gewoonten van instellingen en groepen, die in de loop van vele jaren zijn gegroeid en bijna rotsvast in de ingewikkelde vertakkingen van „het bouwbedrijf" verankerd zijn. Het bouwbedrijf is in wezen en ge bruiken conservatief. Vele architec ten zijn dat ook. Tientallen jaren hebben ze met de vertrouwde steen soorten gewerkt en zeer velen wil len met stenen blijven werken. Be ton is voor hen een vreemd en dood materiaal, dat niet in aanmerking komt, In keurslijf In vele gevallen zal de aestheti- sche vormgeving met deze opvatting ongetwijfeld zijn gediend, hoewel er ook architecten zjjn die steen en be ton als gelijkwaardige materialen zien en met beide goede resultaten bereiken. Maar wanneer men wil in dustrialiseren geldt voor dit probleem niet alleen meer de aesthetische norm. Dan gaat eht er ook om hoe het tempo van de woningbouw kan worden versneld, de productie kan worden vergroot en de kostprijs ka.i worden gedrukt. Dan komen ook de nieuwe, ratio nele bouwmethoden die vrij alge-r meen onder de minder iuiste verza melnaam „systeembouw* bekend ge worden zijn in het geding. Dit zijn al vormen van industrialisatie, waar mee men nu ook in ons land reëds een aantal jaren ervaring heeft. En die ervaring heeft o.a. geleerd, dat het er voor de architect bepaald niet gemakkelijker op wordt. De architect voelt zich door curve- prijs en premiestelsel in zijn moge lijkheden al ten zeerste beperkt. Hij is dikwijls gedwongen om financiële redenen versoberingen aan te bren gen, die hg uit aesthetisch oogpunt niet verantwoord vindt. Moet hij dan ook nog rekening houden met de eisen en mogelijkheden van een be paald bouwsysteem, dan wordt dit voor menig architect een keurslijf, dat zijn vrijheid in de vormgeving nog nauwer insnoert en dat hij daar om niet vrijwillig wil aanvaarden. Omwenteling Daar staat tegenover dat andere architecten en onder hen bevinden zich bouwmeesters met grote namen in de systeembouw wel mogelijk heden hebben gezien. In enkele ge vallen hebben zjj voor een bouwon derneming woningen ontworpen, waarin de voordelen der diverse sys temen ten volle worden benut en waarmee zy bewezen, dat ook een huis van beton niet per se lelgk be hoeft te zgn. Er is reeds een bedrijf, dat alleen bouwt volgens deze ont werpen. In feite is dit een kleine omwenteling in de historische ver houdingen. De bouwonderneming biedt ontwerpen, waaruit gegadigden een keus kunnen maken en wacht niet meer op de opdrachtgever, die met een ontwerp van zgn eigen ar chitect op tafel komt. Tearns vormen Er moet dus op de een of andere wgze meer samenwerking komen tussen opdrachtgever, architect en ondernemer en dan reeds vanaf het eerste stadium, de research, wil een industrialisatie werkelgk kans van slagen hebben. De systeembouwer zal daar graag aan medewerken, omdat het ook zijn belang is, dat zgn pro duct kwalitatief en aesthetisch aan- trekkelgk is. Voor deze samenwerking zal voor lopig slechts een beperkt aantal ar chitecten nodig zjjn. „Laten we eens beginnen met bgv. 50 teams van aan nemers en architecten te vormen", was de suggestie, die een bekend ar chitect ons deed. „Zij kunnen dan van de systeembouw iets goeds maken en dat werkt dan heus wel door. Laat de rest maar scharrelen. Een deel zal ongetwijfeld volgen en een ander deel zal zgn eigen gang blgven gaan. Dat is per' slot van rekening heel ge zond, want dan kunnen beide groepen elkaar beïnvloeden. En uiteindelijk zal wel blijken op welke manier het goedkoopste en beste huis kan wor den gebouwd." (Van onze speciale verslaggever). SYSTEEMBOUWER: Wanneer de overheid in het verleden de systeembouw betere kansen had gegeven, zouden we met de industrialisatie al een heel eind verder zgn. ARCHITECT: Als je als architect op het ogenblik een plan moet ontwerpen, wordt je gemangeld en gemalen. AANNEMER: Over het hele land verspreid bestaan tien tallen woningbouwverenigingen, die elk hoogstens 100 huizen per jaar bouwen en elk met een eigen architect werken. Als er van de standaardisatie iets terecht moet komen, zouden we een klein aanslagje op hun autonomie moeten doen. INGENIEUR: De hoofdzaak is een goed gecoördineerd be leid. In de afgelopen jaren hebben tal van incidentele beslis singen veel te veel stoornissen veroorzaakt. De politiek slin gert ver achter alles aan. Daar moet een vaste lijn in komen. FABRIKANT VAN BETONBLOKKEN: De meeste provin ciesteden zweren bg de baksteen. In Amersfoort heeft een g meentelijke functionaris me eens gezegd, dat er opstand on der de burgerij zou komen als hij huizen van beton ging bou wen. INGENIEUR: Er zgn nog veel te veel architecten, die geen gebruik willen maken van standaardramen en -deuren. Het moet altgd juist 5 centimeter breder of smaller of hoger of lager zgn. BOUWKUNDIG ADVISEUR: De Woningwet dateert van 1901. Toen bestond een huis nog uit een voorkamer, twee al- coven en een achterkamer. PARTICULIER BOUWER: Als de onlangs ingestelde raad voor de woningbouw eens begon met 5 commissies en instan ties te laten verdwijnen, is de oprichting al ruimschoots ver antwoord. Haal het vergunningstelsel uit Den Haag weg; laat B. en W. het toezicht uitoefenen en oolc cle premie toekennen. En vervang commissies, die om de drie maanden vergaderen, door een architect die elke dag bereikbaar is. *Voor elk jaargetijde, bij elke weersgesteldheid. CftLTEX PETROLEUM MAATSCHAPPIJ (NEDERLAND) N.V. 's-GRAVENHAGE Kamerleden wensen snelle regeling voor bromfietsen. Invoeren van vergunning bepleit. Uit het voorlopig verslag van de Tweede Kamer over de begroting van verkeer en waterstaat blgkt, dat men algemeen van oordeel is, dat op zeer korte ternign maatregelen genomen moeten worden om het gebruik van bromfietsen te regelen. Verscheidene leden wensten, zo lang voor het bergden van een brom fiets nog geen rijbewgs kon worden ingevoerd, toch een soort vergunning verplicht te stellen. Bg verkeersover tredingen zou dan deze vergunning kunnen worden ingetrokken. Zg acht ten het tevens wenselijk, dat de fa brikanten wordt verzocht geen brom fietsen met een snelheid groter dan 40 km per uur te vervaardigen. An dere leden zouden gaarne van de mi nister vernemen, of hg het niet nood- zakelgk acht om speciale rijpaden voor bromfietsers te laten President Eisenhower heeft aan de grote Engelse staatsman sir Witiston Churchill op zyn «0*2 verjaardag op SO Noveniber j. 1. een brief gestuurd met een speciale medaille. Uit naam van de president heeft de Ame rikaanse ambassadeur in Enge land. Winthrop W. Aldrich, het geschenk overhandigd. De me daille is vervaardigd van goud. De ene kant (rechts op de foto draagt de beeltenaar van ChurchiU, naar een foto, die de president van hem heeft geno men. De andere zijde is voorzien van een tekst, die de vriendschap en bewondering van het hele AmeriJcaanse volk voor Church- ül uitgedrukt. Even nadenken In dit vierkant moeten de cgfers 1, 2, 3 en 4 zo geplaatst worden, dat zg op ieder horizontaal, verticaal en dia gonaal rgtje éénmaal voorkomen. van het kruiswoord- In half jaar 1622 dronken fietsers veroordeeld. Kamer wenst streng optreden. Hoewel het een bijzonder verheu gend verschgnsel te noemen ls, dat de pers thans regelmatig aandacht aan het verkeer besteedt, kan men zich toch niet aan de Indruk onttrek ken, dat vele van dergelijke publica ties nog steeds een element van sen satie bevatten, aldus het voorlopig verslag van de Tweede Kamer over de begroting van verkeer en water staat. Een recent voorbeeld hiervan was, aldus sommige leden, de publicatie over het aantal verkeersmisdrgven, dat in het eerste halfjaar van 1955 onder invloed van alcohol werd ge pleegd. Hierdoor werd de indruk ge wekt, dat het 2500 dronken automo bilisten betrof, maar over deze perio de werden slechts 2301 veroordelin gen wegens rijden onder invloed uit gesproken. Van dit aantal hadden slechts 477 of wel 20,7 procent be trekking op motorrgtuigbestuurders. In 198 gevallen betrof het bromfiet sers en in 1622 gevallen of wel 70,5 procent waren fietsers aansprakelijk. Naar de mening van deze leden zou het, gezien de cijfers, geen overbodige luxe zijn zeer scherpe maatregelen te nemen tegen dronken fietsers en bromfietsers. Staatssecretaris voor Verkeer en Waterstaat? In het voorlopig verslag der Twee de Kamer over de begroting van het departement van verkeer en water staat, vragen vele leden zich af of de uitgebreide materie, die door het de partement wordt bestreken, nog wel voldoende door een „topfiguur'^ kan worden beheerst. Wanneer men be denkt, welke belangrgke problemen van grote omvang momenteel onder dit ene ministerie ressorteren, dan ryst de vraag of niet tot een splitsing van taken en verdeling daarvan over een minister en een staatssecretaris moet worden overgegaan. Andere leden verklaarden van de wenselgkheid om een staatssecretaris aan te stellen niet overtuigd te zgn. Brits-Egyptisch accoord over Soedan getekend. Het Brits-Egyptische accoord over het houden van een volksstemming in Soedan is Zaterdag tè Cairo gete kend. Het Soedanese volk zal in een ple bisciet stemmen om te beslissen of het gebied, dat 50 jaar lang onder geza- meniyk Brits-Egyptisch bestuur heeft gestaan, onafhankelijk zal worden of in een soort unie met Egypte zal wor den verbonden. Zuid-West-Afrika onder beheer der V.N. De algemene vergadering der V.N. heeft Zaterdag met 43 tegen twee stemmen, bij negen onthoudingen aanbevolen. Zuid-West-Afrika onder beheer van de volkerenorganisatie te plaatsen. Zuid-Afrika, dat sinds ne gen November wegens een resolutie over de apartheidspolitiek niet meer aan het werk der algemene vergade ring deelneemt, heeft reeds eerder laten weten, dat het elk besluit om trent Zuid-West-Afrika naast zich neer zal leggen. In 1920 «reeg Zuid-Afrika het mandaat over dit gebied van de Vol kenbond. Advertentie houdt Uw haar ,in top-eonditie" BRYLCREEM maakt droog haar weer vitaal en voorkomt roos BRYLCREEM houdt UW haar gezond, Uw hoofdhuid fris BRYLCREEM geeft llw baar een fraaie, natuurlijke glans - geen plakkende vettigheid •s WERELDS MEEST VERKOCHTE HAIRDRESSING ■Beecham (Nederland) N.V. poor EngrotJacq. Idol N.V^ Amsterdam Het was een luguber maar niettemin merk waardig „jubileum", toen Maandag in de keurig betegelde toilet ten van het Grand Cen tral Terminal station in New York een bom ontplofte. Die bom was namelijk de vijf en twintigste, die door een en dezelfde dader er gens was neergelegd en die dader is nog altijd onvindbaar. Zestien jaar oefent hij dit vreemde handwerk reeds uit. Er is geen twijfel aan dat het altijd dezelfde dader is. Meestal schrijft hij van tevoren of -na afloop een brief aan de politie. Altijd zijn de bommen op de- zélfde manier vervaar digd; buskruit en een stuk ijzeren pijp met een ontsteking smechi- nisme, dat uit een polsr horloge gemaakt is. Nog nooit is er, ge lukkig, een dode geval len bij zijn aanslagen en slechts zeven perso nen werden in die 16 jaar erbij gewond. Al tijd zijn het openbare gelegenheden, toiletten, wachtkamers, biosco pen... Aanvankelijk was er een tussenruimte van zes maanden tot een jaar tussen de verschil lende aanslagen. De laatste tijd echter heeft zich het tempo versneld tot op twee maanden. Wellicht is zijn handig heid by het construeren van de bommen groter geworden, wellicht heeft hy een groeiend gevoel van onoverwin- nelijkheid. De voorlaatste bom werd in Augustus ont dekt, onontploft, in de zitting van een stoel in het Roxy theater. Van dit exemplaar en van de véle brieven, die de geestelijk blijkbaar ge stoorde bommensmijter (of moet men zeggen; bommenlegger?heeft geschreven heef t de po litie een tamelijk goed beeld van hem gekre gen. Hij is ee?t vroege re employé van een openbaar nutsbedrijf, met een diepgevjortelde grief tegen het bedrijf, waar hij gewerkt heeft, met een liefde voor pu bliciteit, en met een buitengewone intelli gentie. Hy heeft een xverkélijke drang tot doden en pijpt doen. Wat de 'politie niet weet, is oaar de man zich ophoudt in New- York, de stad met ne gen millioen invioners en waar hij op het ogenblik waarschijnlijk al weer met het ver vaardigen van een vol gend exemplaar bezig is. United Press) FEUILLETON Door Margaret Malcolm „In mgn tegenwoordigheid zul je niet zo tot een dame spreken", riep hg boos, maar het volgende ogenblik had hij Jerry losgelaten en keek hg ongelovig naai- zgn hand. „Ja, u behoeft niet zo verbaasd te kijken", stoof Rilla op. „Ik heb u ge beten en zal het opnieuw doen als u Jerry aanraakt. U, een grote, forse man en Jerry nog maar een jongen en gebrekkig oi de koop toe! U is een brute geweldenaar. En wat be treft dat spreken tot een dame, vraag ik hoe" u uw gastheer zo durft te behandelen! Ja, hij is uw gastheer, want dit huis is van hèm en van mij en we willen u er nooit meer in heb ben. Maak, dat u wegkomt!" Rilla zag hem aan met in haar ble ke gezichtje vurig gloeiende ogen. Ze had de vuisten gebald en blgkbaar be hoefde er niet veel te gebeuren, of ze zou hem opnieuw aanvallen. Jerry was naar een leunstoel ge strompeld en Eve schreide zachtjes achterin het vertrek. Met enige in spanning wendde Piers zjjn blik van Rilla af en keerde zich tot haar stief moeder. „Me dunkt, dat dit het beste ogen blik van de dag is voor een wande ling; vindt u ook niet?" vroeg hg be daard. „Zou u mij naar de boerderg willen vergezellen?" „.Ja,., ik zou heel graag meegaan", antwoordde Eve nog wat bevend en samen traden ze zonder meer op de twee jongelieden te letten door de openslaande deuren naar buiten. Een ogenblik bleef Rilla beweging loos en in gespannen houding staan. Toen wierp ze zich snikkend in een van de schamele leunstoelen en ver borg haar gezicht in de handen. „O, waarom maak ik me toch altijd i. if tig?" kreunde ze. „Ilt beloof me zelf steeds, dat ik het niet zal doen, maar dat geeft absoluut niets!" „Het komt door je haar, kindlief", zei Jerry somber. „Ik geloof niet, dat je er wat aan doen kunt!" „Ik kan het niet, wanneer ik voor iemand moet opkomen", snikte Rilla. „Neen, eigenlgk niet. En je kunt het hem feitelijk niet eens kwalgk nemen. Ik bedoel, dat zij hem zo ver gekregen heeft. Hij slikte het nog gauwer dan vroeger Rex. Ut begrijp niet. hoe ze 't klaar speelt!" zei de jongen met iets van bewondering te gen wil en dank in zgn stem. Rilla ging overeind zitten. „Het lukt haar omdat alle mannen gekken zgn" sprak zé op bittere toon. „En als jij niet oppast word je even dom als zij! Nu al vind je haar zo gewel dig slim!" „Dat is ze ook en daardoor weet ze ons steeds de loef af te steken" hield Jerry vol. „Maar al heb jg 't dan niet van haar kunnen winnen, in elk geval wist je hem van zijn stuk te brengen! Ik heb nooit iemand zo stomverbaasd zien kijken als hg toen je hem beet!" „O, houd op!" smeekte Rilla plot seling, terwijl ze de handen voor haar gezicht, sloeg. „Herinner me er niet aan! 'k Heb hem niet van zgn stuk gebracht maar hij mg van 't mgne! Hij heeft me al direct voor een bru tale straatmeid gehouden en nu is hij er zeker van!" „Nu, wat komt het erop aan?" vroeg Jerry schouderophalend. „Waarom zou je je druk maken over de mening van zon stommeling?" „Maai- het is niet de vraag wat hij denkt!" riep Rilla ongeduldig. „Het gaat erom wat ik heb gedaan om hem het recht te geven tot zulke gedach ten!" „Lieve hemel, ik geloof, dat je dol op hem bent!" zei Jerry tweifelend. „Ja dat moet wel, want anders zou je niet zo zitten te piekeren. Dat is wel het malst van alles. Zeg eens, kalm wat!" riep hij eensklap~s, toen hg andermaal door elkaar werd ge schud. Plotseling hield Rilla op en staarde hem met verschrikte ogen aan. „O, Jerry, ik moet gek zgn!" klonk het verschrikt. „Heb ik je pijn ge daan? Dat bedoelde ik niet. Vergeef het me alsjeblieft! „Natuurlgk, stuntel!" zei hg, haar een broederlgke kus gevend. „Maar je bent het toppunt. Eerst vlieg je op als een razende omdat die Garron me door elkaar schudt en dan ga je zelf mij te lijf!" „Dat komt doordat ik een vrouw ben", meende Rilla, nog altgd zenuw achtig. „Onberekenbaar, schuchter en moeilgk te voldoen, beheerst door haar aandoeningen inplaats van door haar denkvermogen. Dank maar ient°ed gesternte' dat J'e er Seen „Dat doe ik vaak. Speciaal als de vaat moet worden gewassen", verze kerde Jerry, even met zijn schoen over het versleten tapgt wrijvend. „Nu, ik ga me wat op die „étude" oefenen. Een mooie gelegenheid, nu Eve uit is. Wat ga jg doen?" „IkRilla schudde het hoofd „De kippen voeren, denk ik", maar ofschoon ze tot 't achtereinde van de tuin, waar de oude kippenhokken waren, doorliep, deed ze geen poging haar werk voort te zetten. In plaats daarvan bleef ze, de handen om haar kin geslagen op een omgekeerde em mer zitten, terwgl zich telkens weer .Terry's schorre jongenskreet aan haar opdrong: „Je bent dol op hem. Ja, dat moet wel, want anders zou je niet zo zitten te piekeren!" Plotseling sprong ze met een vuur rood gezicht overeind. „Ik ben het niet, het is niet waar!" riep ze hard op. „Ik hèat hem, hg is een schoft en ik ben big, dat ik hem gebeten heb!" Ze zei het allemaal met bgzondere nadruk, waaruit bleek, dat zgzelf het ook inderdaad geloofde. En waar dit het geval was leed het natuurlgk evenmin enige twgfel, of Piers had hoegenaamd niets te ma ken met de omstandigheid, dat ze ze zich die avond in slaap snikte. VIERDE HOOFDSTUK Piers zag de boeken, die op de ad ministratie van het landgoed betrek king hadden, tamelijk nauwkeurig na Steven Lee stond meer dan eens op het punt, zgn ontstemming kenbaar te maken, maar het gezonde verstand weerhield hem steeds. Per slot van rekening was het de, vlugste manier, waarop Piers zich met de bijzonder heden van zgn nieuwe bezitting ver trouwd kon maken. Zich daartegen te verzetten, zou onvermgdelijk arg waan wekken en zoiets was wel het allerlaatste, dat Lee kon wensen. Niettemin merkte Piers heel goed de ontstemming van ziin rentmeester op, maar hg besloot er geen notitie van te nemen. Een andere houding zou al licht onaangenaamheden hebben uit gelokt, die nergens toe konden die nen. Bovendien moest hg erkennen, dat 's mans gevoelens tot zekere hoogte wel begrgpelijk waren. Per slot van rekening had de generaal 't gehele beheer aan hem overgelaten en dus was het allesbehalve prettig nu min of meer op de vingers te wor den gekeken. De boeken waren, voor zover Piers kon nagaan, modellen van netheid en nauwkeurigheid. Hg zei dit ook tegen Lee, op wiens norse gezicht even een trek van voldoening zichtbaar werd. „O. ik denk niet. dat U veel fouten in mgn boeken zult .-inden", blufte hg op een toon, die Piers onmiddelgk zgn vriendelijke opmerking deed betreu ren. „U wilt zeker, dat ik U alle boer derijen zal laten zien", ging Leè voort. „De boeren zijn wel niet erg gesteld op zulke bezoeken, die ze min of meer als uitingen van bemoeizucht opvatten, maar ik begrijp, dat U er toch heen wilt". „Natuurlgk", beaamde Piers lang zaam zgn pgp stoppend, „maar ik ben met van plan, een officieel karakter aan mgn bezoek te geven, omdat ze dat allicht minder prettig zouden vin den. Ik stel me voor, onder de wan deling hier en daar eens aan te lopen en weet wel zo ongeveer, wie er op de verschillende boerdergen wonen" Een ogenblik scheen het, dat Lee bezwaar wilde maken, maar in plaats daarvan haalde hg de schouders op en zei onverschillig: „Zoals U wenst Waarschgnlgk zult U dikwijls voor mets komen De lui gaan tegenwoor dig meer uit dan vroeger, ziet U", (Wordt vervolgd.)

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1955 | | pagina 5