Nederlandse emigranten zijn van harte welkom in Noord-Rhodesia Scherpe critiek op Canberra hoofdstad van Australië als DISCUSSIE OVER GEVANGENEN IN DUITSE PERS VOORTGEZET EGYPTISCHE VROUWEN LATEN ZICH GEDUCHT GELDEN WOENSDAG 23 NOVEMBER 1955 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT 13 GESPREK MET PREMIER WELENSKY Blanke bevolkingsgroep moet groeien Toen ik op een stralende morgen kort na mijn aankomst in Lusaka bij sir Roy Welensky werd binnengelatenvielen twee dingen van deze man onmiddellijk op. In de eerste plaats zijn enorme omvang: hij moest minstens 800 pond wegen. In de tweede plaats zijn zeer schrander, sym pathiek gezicht, waarin een paar pientere en tegelijk ondeugende ogen glinsterden. Een heel dikke man, maar met zo'n bewegelijke geest, dat zijn lichaamsomvang eenvoudig wegviel, hoe wonderlijk dat ook moge klinken!' Hij was de eenvoud en natuurlijkheid zelve, vertélde over zijn bezoek aan Nederland, toen hij uit Londen komend daar ongemerkt was ge weest. Vooral de ordelijkheid, reinheid en de bijzonder prettige sfeer wélke er heersten, waren hem zeer opgevallen. Hij had zijn ogen uitge keken op het fietsverkeer en het had hem heel wat moeite gekost uit de weg te komen als zo'n stroom „bikes" zich in een straat uitstortte! Hij had erg geboft met het weer, want het was aldoor zonnig geweest! „Ik heb steeds een apart plaatsje in mijn hart voor Nederlandse emigran ten gehad", zei Sir Roy Welensky" en dat gevoel is nog versterkt na het bezoek aan uw land. Ik geloof en men hoort dat ook uit andere emigra- tiegebiedendat ze prima burgers van hun nieuwe vaderland worden en alle kwaliteiten hebben om zich te assimileren. Dat bijvoorbeeld de eer ste Nederlandse groepen spoorweg werkers, die bovendien nog onge schoolde arbeiders waren, dus uit al lerlei beroepen kwamen, in de eerste tijd moeilijkheden hebben gehad om zich aan te passen, kan ik mij, als zoon van een emigrant, volkomen re aliseren. De omstandigheden, waar onder ze hier hebben te werken, het klimaat, de levensgewoonte, waren volkomen anders dan die welke in Nederland gevonden worden. Maar op mijn medewerking kun nen uw mensen altijd rekenen en ik zie niets liever dan dat er nog een belangrijk aantal Nederland se emigranten niet alleen naar Zuid- maar ook naar Noord-Rlio- desia komt". Bedenkt U toch hoe rijk N. Rhode sia aan grondstoffen is"! zo riep hy uit. „Weet U dat het voor één derde in de wereldbehoefte aan koper voor ziet. Bovendien, vele industriën kunnen daardoor hier gevestigd worden". „Enfant terrible" Ook Maclear Bate de Engelse schrij ver, is een groot bewonderaar van Welensky, welke hij het „enfant ter rible" van de Afrikaanse politici noemt, die geen blad voor de mond nam tegenover de top-lieden in het Ministerie van Koloniën, wanneer hy in Londen was. maar hun ongezouten zijn mening vertelde, zoals men dat van een voormalig spoorwegman, mijnwerker en bokser, maar iemand met een grote kennis van zaken en een zeer helder inzicht kan verwach ten. Tegenover het plan om een fede ratie te vormen, dat sinds zove le jaren door hem en Sir Hug- §ins, de minister-president van uid-Rhodesia, werd gekoesterd als de enige mogelijkheid om dit machtiee en rijke deel van het Engelse Imperium aan zijn be stemming te doen beantwoorden, stond men in Engeland zeer on verschillig. In die tijd zocht de schrijver hem in zijn hotel te Londen op en zat tegen over de vertoornde reus. In het nieuwe Onderwater-hydro- dynamischti onderzoekingslaborato rium, 'n onderhandeling van het on derzoekingscentrum van de Engel se marine in Teddington in het graaf schap Middlesex, beschikt men over een zeer vernuftige installatie om het gedrag van voorwerpendie zich met grote snelheid onder water voortbe wegen na te gaan. Op deze foto: bo ven eer cirkelvormig bassin, met jfYz mïlUben liter water is een rote rende stalen balk ontworpen om voor werpen, die er dan aan worden vast gemaakt, met zeer hoge snelheden onder water voort te bewegen. De balk die 60 ton weegt, meet van punt tot punt ruim lfi m, en kan de voor werpen doen voortschieten piet een snelheid van 100 knopen. De koepel van het gebouw, waarin deze instal latie is ondergebracht, is ruim 50 m. in doorsnee en is groter dan de koepel van de St. Pauls Kathedraal in Lon den of de St. Pieter in Rome... piiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiih Dezer dagen heeft Nederland m een emigratieverdrag gesloten met de Federatie Rhodesia en Nyassaland. §f De bekende journaliste Mary ij Pos, die onlangs terugkeerde van een reis door deze gebie- den, had 'n onderhoud met de y eerste minister van Noord- Rhodesia, Sir Roy Welensky, die in zijn land de „wonder- y man" wordt genoemd. De „won- derman" is een eretitel, aldus Mary Pos, die hem is gegeven om de prestaties, die deze „selfmade^' man heeft verricht ff en de moeilijkheden ook de ff handicap van zijn afkomst als zoon van een arm emigrant die hij heeft weten te overwin- ff nen om tenslotte een top-posi- tie te bereiken. ïiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii „Als ze uw plan om tot een federa tie te komen onmogelijk maken, wat dan, mr. Welensky?" Deze sprong ofschoon hij zelden zijn zelfbeheer sing verliest, op en liet met kracht zijn vuist op tafel neerkomen. „Ik ben bezig om alles te doen wat in mijn macht is meer blanken naar Noord Rhodesia te brengen. Van En geland, Holland, Duitsland, Zuid-Afri- ka, Australië, Amerika, het kan mè niet schelen waar ze vandaan komen, als ze maar goede burgers zijn. En zodra wij er 100.000 hebben in ons veelbelovende land, dan vragen we de „Dominion Status" aan"! Sir Roy Welensky wenst dat zijn zoveel belovende land, Noord- Rhodesia, thans verenigd in fe- deratieverband met Zuid-Rhode- sia en Nyassaland, niet wordt be volkt door mensen, wier aanwe zigheid een splijtzwam betekent, maar door hen, die het even lief gaan krijgen als hij zelf, zoon van een emigrant, dat leerde doen. Burgemeesters richten op dagen zal te UI opgericht nootschap van Dezer dagen zal te Utrecht wor- eric .p vD het ogenblik zijn de burgemeesters in provinciale Burgemeesters, de burgemet kringen georgani- Op een vergadering, welke 23 No vember te Utrecht wordt gehouden, zal de burgemeester van Den Haag, mr. F. M. A. Schokking, over wen selijkheid en doel van dit genoot schap spreken. Reeds 360 burge meesters hebben de wens te kennen jegeven, tot dit genootschap toe te :reden. DUITSE OORLOGSMISDADIGERS Boycott van Nederlandse producten gevraagd. Met de publicatie van veertien in gezonden stukken van lezers onder net opschrift „Breda recht of wraak" heeft de te Hamburg ver schijnende „Bild-Zeitung" (oplage twee miliioen exemplaren) de dis cussie voortgezet, die het blad enige tijd geleden over de kwestie der in Breda gedetineerde Duitse gevange nen is begonnen. De meerderheid der ingezonden stukken schrijvers keert zich tegen het Nederlandse standpunt, dat de Bredase gevangenen als oorlogsmis dadigers in gevangenschap behoren te blijven. Enkele schrijvers bepleit ten zelfs een boycot van Nederland en Nederlandse producten om deze reden. „Tot de terugkeer van de laatste Duitse gevangene: geen vacantierei- zen van Duitsers meer naar Neder land en een boycot van alle Neder landse producten in Duitsland", al dus betoogde een zekere dr. Luese- brink uit "Hagen in Westfalen. „Het plan van de Nederlandse re gering om geen gevangenen uit Bre da voortijdig 'vrij te laten bevestigt een gebrek aan menselijkheid. In mijn naaste omgeving zijn dertig huisvrouwen vastbesloten alle uit Nederland ingevoerde goederen te weigeren. Misschien zullen nog meer Duitse huisvrouwen hetzelfde nesluit Zuid-Afrika wenst Europese artsen In de naaste toekomst zal een op roep worden gedaan op artsen uit Eu ropese landen in net bijzonder uit Nederland, Duitsland en Groot-Brit- tannië oip zich in dienst te stellen van het Zuid-Afrikaanse ministerie van gezondheid. nemen, dat kan worden overgeno men door firma's die uit Nederland importeren", was de mening van een man uit Hamburg die slechts met de initialen L. B. ondertekent. R. Reuss uit Sombom heeft het over de „Duitse soldaten, die tijdens de oorlog in de Nederlandse grach ten verdronken" „Zij werden op laffe wijze van achteren doodgeschoten. Dat schijnt de heer Beyen zich niet te herinneren." Toch heeft deze me neer Reuss na de oorlog al zesmaal Nederland bezocht, waar hij „met slechts weinige uitzonderingen" gastvrije mensen vond. Sterk in de minderheid zijn de briefschrijvers die het Nederlandse standpunt billijken. „Kan men het het Nederlandse volk kwalijk nemen dat het het lij den, de vernederingen, de beledigin gen der jaren 1940-1945 niet verge ten kan?" merkt T. Sanfer uit Nier- stein op. En mevrouw M. Mey- boom schreef uit Apeldoorn: „Als Duitse die in Holland getrouwd is, vraag ik: weten de mensen in Duits land dat men hier langs de straten kruisen ziet staan op plaatsen waar soms 200 mensen tegelijk als gijze laars werden neergeschoten, zonder vorm van proces?" (United Press). Salisbury in Noord-Rhodesia: ossewagen nog onmisbaar Subsidie voor vereniging van kust- en oeverwerken Bij de Tweede Kamer is ingediend een wetsontwerp tot ivyziging van de begroting van verkeer en waterstaat welke o.m. inhoudt een verhoging van de uitgaven met 130.000.welk be drag de minister wil uitgeven als bij drage aan de stichting „Productivi teit Ryswerkers- en Steenzettersbe- drijf". Eind 1954 is opgericht de Neder landse Vereniging van Kust- en Oeverwerken, welke zich de bestrij ding ten doel stelt van de ongewenste toestanden in liet ryswerkers- en steenzettersbedrijf. waarin door een voortdurend tekort aan geschoolde krachten een zodanige schaarste ont staat, dat de werkgevers arbeids krachten bij elkaar wegkopen. De vereniging tracht haar doel o.m. te bereiken door vermindering van het tekort aan steenzetters en ryswerkers door de opleiding van nieuwe krach ten en door het tegengaan van de on derlinge concurrentie van werkge vers op de arbeidsmarkt door het dóen vaststellen van een voor alle werkge vers geldende tariefregeling. Bijzonder nummer The Ensign De goede betrekkingen tussen Canada en Nederland Het Canadese R.K. weekblad The Ensign heeft een speciaal Canada- Nederland-nummer uitgegeven, waar aan vooraanstaande Nederlanders en Canadezen hun medewerking hebben verleend. Evenals zijn Canadese col lega, schrijft de Nederlandse minis ter-president dr W. Drees een korte boodschap op de voorpagina. Hij her innert aan het verblijf van prinses Juliana in Canada in de oorlogsjaren, de bijdrage van de Canadezen tot Ne derlands bevrijding van het Duitse juk en de nieuwe banden, die ont staan door emigratie van duizenden Nederlanders naar het uitgestrekte Canadese gebied. Dr B. W. Baveman Nederlands commissaris voor de emi gratie, verklaart o.m., dat de Neder landers die zich in Canada vestigen, weinig moeite hebben om zich daar aan te passen. Radio op lichtgas in Rusland Radio Mosk maakte Zon- dag bekend dat in de Sowjet- ff Unie een radiotoestel is ge- bouwd dat op lichtgas speelt. De stroom, die 't toestel ver- n bruikt, wordt opgewekt door 'n batterij halfgeleiders, die de warmte van een gaspit omzet in electrisehe energie. Dit is volgens radio Moskou medege- ee deeld in een wetenschappelijk congres over halfgeleiders dat Zondag in Leningrad ein- digde. Een van de 600 deel- H nemers aan dat congres deel- de mede, dat halfgeleiders sa- i§ men met kristaldioden en -tri- oden spoedig de radiolamp ge- heel zullen verdringen. li Een der geleerden voorspel- de, dat men in de toekomst met behulp van halfgeleiders y zonlicht kan omzetten in ener- gie. Een gedeeltelijk uit half- geleiders opgebouwde fotocel, die zonlicht omzet in energie, zou al in de Sowjet-unie voor proefnemingen op kleine schaal gebruikt worden. De halfgelei- ders zouden eer. zeer belang- rijke rol kunnen gaan spelen in de fotosynthese. (United Press) Iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiihiiiiiiiiiip TEGEN DE VEELWIJVERIJ i Moderne inzichten breken baan Geen enkele universiteit van de Mohammedaanse landen in het Oosten geniet als geestelijke autoriteit voor alle kernproblemen van de Islam zo'n groot aanzien als El Azhar in Cairo. Ontelbare geschilpunten uit alle Isla- mietische staten, zowel op godsdienstig als op politiek gebied, worden de beroemde professoren van El Azhar voorgelegd en hun oordeel heeft over al groot gewicht. Het heeft dan ook groot opzien gebaard, toen kort gele den de hoogleraar voor Islamietisch recht aan de beroemde universiteit van Cairo, professor Sjekh Abdoel Hamid Bakhit, in twee buitengewoon belangrijke kwesties van bet Mohammedaanse geloof opvattingen tot uit drukking bracht, die in conservatieve kringen als de ergste kettery be schouwd en gecommentarieerd werden. Bakhit verklaarde namelijk, 1at het thans tijd is de buitengewoon strenge voorschriften voor de vastenmaand Ramadan te verzachten, daar nie mand ze geheel kan naleven en bo vendien definitief te breken met het polygame huwelijk ïn de Islamieti- sche landen. Bakhit verklaarde daar bij, dat ook de Koran zeer zeker het enkele huwelijk toestaat. Nauwelijks had de dappere Bakhit zich op deze wijze in het belangrij ke Egyptische onderwijsblad „Akbar el Yom uitgelaten, of er kwamen uitgelaten, „en protest schriftgeleerden van de stren- hele bergen protesten van geestelij ken en schriftg 13,2 miliioen voor nieuwe autobussen en trams B. en W. van Amsterdam stellen de raad voor over te gaan tot het aanschaffen van 25 tramwagens ter vervanging van oud materieel, voor totaal 6,5 mllioen, alsmede van 92 autobussen voor een totaal bedrag van 6.775.000. Dit alles voor het Amsterdams gemeente vervoerbe drijf. De vraag of Amsterdam moet overgaan tot de aanleg van een on dergronds tramnet hebben B. en W. in onderzoek. Dit onderzoek zal de nodige tijd duren, terwijl de aanleg van zulk een net ettelijke jaren vergt. B. en W. zijn van mening, dat bij de bestudering van de toekomstige ontwikkeling van het vervoerbedrijf voorlopig de trolleybus buiten be schouwing moet blijven. De bestellingen zullen bij de Ne derlandse industrie worden geplaatst, terwijl er bij de aanschaffing van de tramwagens naar zal worden ge streefd in belangrijke mate de Ne derlandse industrieën in te schake len. AANTREKKELIJKE TUINSTAD, MAAR.. Als hier Franse koningen waren.... (Van onze Australische correspondent) Voor my is Canberra, de kunstmatige stad in het kleine stukje „capital territory" dat niet tot een der zes Australische staten behoort, een plaats waar ik by voorkeur in lente en herfst een paar dagen vertoef. Wat men er in de federale kamers en op de departementen uitvoert, lees ik de rest van het jaar wel in de krant. Maar wat de hoofdstad van dit gemenebest in lente en herfst te bieden heeft, is nergens anders te vinden. In deze kunstmatige stad zyn de straten met bloeiende bomen en heesters beplant. Waar nu de overdaad van wite, rose en rode bloesem de huizen en kantoor gebouwen verbergt, daar zullen over zes maanden de ongekend schone herfstkleuren schitteren. Langs de wegen bloeien nu de perken met tulpen, hyacinthen, narcissen en ranonkels, die met de bloeeems Canberra tot één grote tuin maken. Voor my, en voor de duizenden andere liefhebbers van de schoonheid, die zo mogelijk in de lente en in de herfst een soort bede vaart naar Canberra maken, is (leze wonderlijke tuinstad ieder jaar weer een feest van kleuren. Het speciaal voor de ontwikkeling van Canberra benoemde comité van Eerste Kamerleden, schijnt de zaak echter door een andere bril te zien. Hun rapport zegt, dat het stede- bouwkundige plan van Canberra een wiskundige constructie van Franse origine geweest is en zo in elkaar is gezet, dat de Franse koningen, wan neer zij hun kanonnen in het middel punt van de stad opstelden zij doof alle straten zouden kunnen schteten om een opstandige menigte te be dwingen. Na deze wonderlijke tirade komt het rapport natuurlijk tot de conclusie, dat Canberra on-Austra- lisch en imperialistisch is. Vreemd stadsplan. Dit is echter niet het enige lelijke I wat in dit lezenswaardige rapport van het aantrekkelijke Canberra gezegd wordt. Het spreekt over half chaoti sche toestanden, overhaaste departe mentale actie en veel te veel in cir kels ronddwalen. Verder zegt het rapport, dat er geen vast voornemen schijnt te be staan om de nationale hoofdstad af te maken. Ook dit is waar. Men bouwde 40 jaar geleden een hoofdstad voor een land met 6 mil iioen inwoners, en rekende er op, dat tegen de tijd dat er 20 miliioen zouden zijn de zaak wel volgegroeid zou zijn. Men ging hierbij niet uit van een stadskern welke in cirkels naar buiten toe zon kunnen uitgroeien, maar stelde tie omvang op de toe komst vast. en begon hier en daar in het midden zowel als aan de buitenrand stukjes neer te zet ten. Het is juist deze ongebruikelijke opvatting geweest welke Canberra tot de wonderlyke stad maakte welke de nationale hoofdstad thans is. Bovenstaande vreemde en afbre kende critiek is niet werkelijk afkom stig uit het officiële Eerste Kamer commissie rapport, maar uit een door sena* jr I. A. C. Wood uit de staat Queensland geschreven rapport, dat afwijkt van het officiële en dat er eigenlijk een beetje een parodie op is. Volgens het „echte" rapport is het in 1913 door de uit Chicago afkomsti ge architect Walter Burley Griffin ontworpen stedenplan uitstekend. Nog geen thuis. Wel wordt er echter in dit officiële rapport bezwaar tegen gemaakt, dat nog te veel ministeries en departe menten ervan terugschrikken Can berra werkelijk tot "een hoofdstad in de ware zin van het woord te maken. Er zijn nog te veel federale depar tementen in Sydney en Melbourne, en de federale ministers wonen welhaast zonder uitzondering niet in Canberra doch in de staat waar zij vandaan ko men. Ze vliegen naar Canberra heen en weer wanneer hun tegenwoordig heid in de nationale hoofdstad vereist is, doch hun tehuis maken zij er zel den of nooit van. Dit is wellicht het grootste bezwaar van deze stad, dat zij voor zo weinig menspn een echt tehiiis ïs. De minis ters. parlementsleden, ambtenaren on buitenlandse diplomaten komen en gaan. En een garde echte „Canber- reanen" is nog nauwelijks gevormd. 6e geloofsrichting by de El Azhar- 'niversiteit binnen. Rector en pro fessoren riepen daarop de gevreesde „Raad voor Geloofstucht" bijeen en besloten Bakhit een strenge berisping te doen toekomen. De „ketter" bleek echter weinig boetvaardig en verklaarde, dat hij by zijn persoonlijke opvattingen bleef en wist, dat deze door ontelbare gelovi gen werden gedeeld. Hij had niet overdreven, want onmiddellijk ver schenen er sympathieverklaringen in de belangrijke Egyptische bladen en eveneens in kranten in andere Mo hammedaanse landen. Iedereen spitste de oren, toen kort daarna ook het blad van de Egypti sche militaire regering Bakhit bij viel en waarschuwde voor reactie en starheid speciaal in de huwelijks- kwestie. Nog krachtiger trad „Ahram" op om zo te zeggen de „Times" van Egypte. Dit blad beweerde, dat veelwijve rij tegenwoordig op één trap ge steld moest worden met mensen eter» en absoluut afgekeurd moest worden. Het werd tijd, dat vrouw en gezin beschermd werde... Het spreekt vanzelf, dat ook de Egyptische Sjafik, die ongetwyfeld de actiefste en intelligentste leidster der vrouwen in het Oosten is, met haar vereniging onmiddellijk Bak- hit's partij koos. Zij kon triomfantelijk opmerken, dat zelfs de dochter van de rector van El Azhar. die het ver nietigende vonnis tegen de moderne Bakhit velde, zich in haar rijen be vond. Ze heeft tegenover persmen sen verklaard: „Ik wacht op de dag, dat mijn man een tweede vrouw m huis zou brengen. Dan zou hij wat beleven!". Besluit van sigarenkartel Verhoging van winstmarge voor grossiers afgewezen Maandag is in Utrecht het siga renkartel m besloten vergadering bijeen geweest. Een van de bespro ken punten vormde de behandeling van het verzoek van de organisaties van sigarengrossiers en winkeliers tot verhoging van de handelsmarge voor de tussenhandel. Besloten werd deze marges niet te verhogen. Men vond geen gegronde reden aanwezig voor verhoging, aangezien bij de huidige marges met een behoorlijke omzet een redelijke winst kan worden gemaakt. Bij het nemen van deze beslissing werd uit gegaan van de overweging, dat hoge marges op de duur voor de industrie en voor de handel niet bevorderlijk kunnen zijn. Een korting van één roeent meer betekent voor de in- ustrie circa 2 miliioen per jaar en prijsverhoging is wel het laatste waartoe de sigarenindustrie kan overgaan. „Man en vrouw van het jaar" H Radionieuwsdienst-redacteu- ren in Amerika hebben dr. Jo- y nas Salk, de ontdekker van een p overigens omstreden vaccin te- ee sen Kinderverlamming uitge- ee roepen tot de man die dit jaar ee bet meeste „in het nieuws" is geweest in de V. S., en prinses y Margaret tot de vrouw die dit predicaat verwerven mocht. Deze uitspraak is het resul- taat van een onder de redacteu- ren van 1700 Amerikaanse ra- diostations door United Press gehouden enquête. President Elsenhower, die het ee vorige jaar nummer een was, y kwam ditmaal op de tweede y ee plaats by de mannen, gevolgd door Adenauer als derde en Ad- p lai Stevenson als vierde. ee Clare Boothe Luce, de Ame- j= rikaanse ambassadrice te Ro- y y me, kwam ver achter prinses y Margaret, als tweede „vrouw in 1 het nieuws" op de lijst, gevolgd door mevrouw Eisenhower, die twee jaar geleden eerste was, y op de derde plaats.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1955 | | pagina 5