Retranchement is trots op zijn drie
eeuwen oude standaardmolen
RDTERDQN
Elke tand
een brillanf
Itvin
MIDDELBURGSE RECHTBANK
HERDACHT MR. VAN DEINSE
MEER BELANGSTELLING VOOR
CULTUREEL WERK IN ZEELAND
Agenda
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
JJOJNiJ£j.rUJ.AVj iNuv
MOLENAAR VISSER LEEFT VAN DE WIND
Bouwwerk van Bartholomeus de Vos
dit jaar wederom gerestaureerd
Meer dan drie eeuwen reeds, om precies te zijn driehonderd twaalf jaar,
trotseerde de prachtige houten windmolen van Retranchement weer, wind
en oorlog. Meer dan drie eeuwen staat de molen al in het land van Cadzand,
als een toonbeeld van rust. Maar vooral de laatste jaren heeft hy het zwaar
te verduren gehad. En zou Monumentenzorg zich het lot van de tijdens de
laatste oorlogsdagen verwoeste molen niet aangetrokken hebben, dan zou
Retranchement nu geen molen meer gehad hebben. Nadat hy in 1947 ge
heel was opgeknapt, is dit jaar de onderbouw, het zogenaamde kruis, door
bemiddeling van de Vereniging „De Hollandse molen" en met steun van
Monumentenzorg, geheel gerestauree rd. Er is veel geld aan besteed, maar
dat is de „meulen" ten volle waard!
En onder zijn machtige wieken
woont de 67-jarige Willem Visser, de
molenaar. Bijna een halve eeuw lang
al draagt de molenaar elke dag 40 tot
50 zakken graan naar boven om het
te vermalen tot de grondstof voor het
dagelijks brood. Willem Visser houdt
van zijn molen, die een deel van zijn
leven geworden is!
De molen werd op 24 Juli 1643 door
Bartholomeus de vos gebouwd. Hij
had hiervoor toestemming verkregen
van de Raad van State en elk jaar
moest hij voor het „gebruik van de
wind" een pachtsorh van drie gulden
betalen. Of de molen steeds op dezelf
de plaats gestaan heeft is met hele
maal zeker. Sommigen menen, dat hij
febouwd werd op het noordelijkste
astion, daar men dit nog steeds de
„ouwe meulen" noemt. Óp andere
kaarten en plannen staat de molen
echter aangegeven op de plaats, waar
hij momenteel nog staat.
Dónkere wolken.
Donkere wolken pakten zich tij
dens de oorlogsdagen van 1944 bo
ven het oude stadje en de molen sa
men, toen de geallieerden de strijd
om Antwerpen begonnen. Willem
Visser kan zich de dag der bevrijding
na wekenlange besclueting met gra
naten nog goed herinneren. Wat was
er van zijn molen overgebleven? Het
eens zo trotse bouwsel was getroffen
door verscheidene granaten en de
molenaar stond aan de voet van niet
meer dan een trieste puinhoop. Hy
dacht reeds dat de molen afgebroken
zou worden, omdat hij de hoge restau
ratiekosten niet kon betalen. Maar
geluld tig trok Monumentenzorg zich
het lot yan de oude molen aan en in
1947 werd hy door de gebroeders
Beijk uit Afferden totaal gerestau
reerd. De Retranchementenaren ken
den hun molenéén van de drie
overgebleven open sfandaardmolens
in Zéeland na de restauratie niet
meer terug.
Uit de trieste puinhoop was de mo
len trotser en grootser verrezen dan
Meer dan drie eeuwen trotseert de
Jirachtige houten open-standaard mo-
en van Retranchement reeds weer en
wind en oorlogshandelingen. De mo
len is één van de laatste drie over
gebleven windmolens van Zeeland.
(Foto P.Z.CJ
men hem vroeger gekend had. Hij
overheerste met zyn frisse kleuren
weer het beeld van het stadje e:
reeds van verre staken de wieken al
vanouds boven de bomen uit.
En zo draagt de molenaar nu a'
weer sinds 1947 elk moment als ei
voldoende wind staat de zakken graan
naar boven. Al vanaf zyn negentien
de jaar doet hy dat. Overdag en
's nachts. Als hij slaapt, voelt hy pre
cies of er wind op komst is. Dan
staat hij op en brengt met een enkele
duw van zijn arm de wieken in bewe
ging. Hij stort het graan in de
„kuup" en de zware molenstenen be
ginnen hun arbeid, aangedreven door
de wieken. Het gehele bouwwerk
trilt en steunt dan onder het geweld
van die maaiende wieken, die nu
weer eens sneller en dan weer eens
iangzamer draaien.
Wind.
Want Willem Visser leeft van de
wind! Als er geen wind is, kun
nen de wieken ook niet draaien
en kan er dus ook geen meel ge
malen worden. De wind is zijn
VAN
TOT
TUSSEN SCHIP EN KADE
De veerboot op de dienst Vlissin-
gen^-Breskens v.v. kon Dinsdagmor
gen vroeg tengevolge van de mist
niet in de fuik afmeren, weshalve
het schip in Vlissingen door middel
van een loopplank met de oever ver
bonden werd. De mist was kennelijk
nogal dicht, want de heer F. IC.
die met zijn fiets aan de hand aan
boord wilde stappen, zette een voet
naast de plank en plonsde in het
(bijna) ijskoude water. Het slachtof
fer" was echter de zwemkunst mees
ter en hees zich spoedig aan een
trap, die overboord gehangen werd,
op de boot. Dit buiten het seizoen ge
nomen bad in de haven leverde de
onfortuinlijke gelukkig alleen een nat
pak op.
NATTE MAAND
In de afgelopen maand werd op het
proefbedrijf „Scheldemonden" te Brui-
nisse een regenval gemeten van 94.8
mm. Het gemiddelde cijfer voor Oc
tober is 77 mm, zodat er enigszins
sprake kan zijn van een natte maand.
Bijzonder nat waren 6 October met
MOF
't Wintert. Dat valt nu, in de eerste
dagen van Novemberniet meer te
loochenen. De Bilt verwacht voort
durend koude ochtenden en hoewel
het zonnetje in de middaguren zijn
uiterste best doét, veel meer dan een
bleek winterzonnetje wordt het toen
niet meer en De Bilt mocht wat ons
betreft, gerust koude ddgen voor
spellen. Om van de nachten dan maar
te zwijgen. Dan daalt het kwik meer
dan ons lief is
Néé, de nazomer heeft wel radicaal
afgedaan. De zonnebrillen kunnen wel
definitief naar zolder en de kachels
kunnen er, voorzover het nog niet ge
beurd mocht zijn, af.
Zelfs signaleerden wij tn een der
Zeeuwse steden een dame meteen
mof! Jawel, een echte handmof, zo n
onvervalste uit de Camera Obscura,
waar Saartje mee liep, Saartje met
de mof.
't Was een pronkstuk, een juweel
van een handmof, om zo bij te zetten
in een oudheidkundig museum. Maar
daar zou de eigenares, die dit prae-
historische kledingstuk nog uitste
kend wist te waarderenvermoedelijk
wel scherp tegen geprotesteerd heb
ben!
17,5 mm neerslag en 26. 27 en 28 Oc
tober met 37,5 mm samen.
BESCHUTTE WERKPLAATS.
Ook Bruinisse beschikt thans over
een beschutte werkplaats voor min
der validen. De voormalige onderwij
zerswoning van het hoofd der open
bare lagere school aan de Molen
straat werd hiertoe ingericht.
OLIEBOLLENDAG.
Vrijdag aanstaande worden te Sint-
Laurens oliebollen gebakken. En niet
weinig ook...... Een aantal dames be-
fint er al vroeg in de morgen mee on
er leiding van de bakkerijleraar, de
heer S. Sanderse. De bollen zullen dus
ongetwijfeld voortreffelijk worden.
Het ligt in de bedoeling er 3000 te
maken en die vervolgens langs de
deuren uit te venten. De ingrediënten
werden reeds vrijwel alle gratis ter
beschikking gesteld. De opbrengst
komt ten goede van de vluchtelingen-
actie.
ZILVEREN ZUSTER.
Dinsdag had Bruinisse een zilve
ren zuster. Het was die dag na
melijk een kwart eeuw geleden,
dat zuster Van den Berge als
wijkverpleegster in dienst kwam
van het plaatselijke Groene
Kruis.
IN DE AETHER.
Zondag aanstaande zal de jeugdi
ge Middelburger J. Verweij in het
middagprogramma van de K.R.O.
blijk geven van zijn virtuositeit op de
mondharmonica. De uitzending draagt
de titel ,,De Springplank" en is speci
aal bestemd voor amateurs, die op
muzikaal gebied werkelijk iets pres
teren.
grootste vriend envijand
Willem Visser en zjjn molen zijn
één. Hij hoort precies aan het
draaien, van de wieken of het
goed weer blijft en of er regen
of onweer op komst is. Hoe, dat
kan hij niet verklaren, maar hij
weet het. Dat vertellen de wie
ken hem.
Boven op het „bordes" heeft men
een prachtig uitzicht over de duinen
rij met de zee aan de ene zijde en het
bloeiende Zeeuwsch-Vlaamse land aan
de andere zijde. In de „kast" het
huis van de molen die men door
het kleine deurtje binnenkomt, herin
neren nog tal van bijzondere dingen
aan de Middeleeuwen. Zo is er een
windrichtingwijzer, eenvoudig maar
doeltreffend, en een weegschaal, zo
oud als de molen zelf. De gewichten
en de „instrumenten" om het malen
te regelen, verschillende versierselen
in het houtwerk, die herinneringen
opwekken aan de vroegere kunstzin
nige eigenaars, het zijn allemaal stil
le getuigen van de oude tijd.
Molenaar Visser is tevreden met
zijn molen en zyn werk. Hy zou zijn
molen tenminste niet graag willen
ruilen voor zo'n „nieuwerwetse" elec-
trlscho molen, waar je alleen maar op
een knopje behoeft te drukken om ge
malen graan te verkrijgen, Nee, geef
de oude molenaar maar een windmo
len! En met hem de inwoners van
Retranchement, die na het oorlogs
geweld een molen hebben terugge
kregen, mooier en sterker dan ooit.
Goïfwaarnemingspalen.
Van de zijde van de Rijkswater-1
staat, directie Zeeland, wordt bekend-
femaakt, dat in afwijking van de me
edeling in de bekendmaking van 7
October j.l., de vijf golfwaarnemings-
palen, die voor de mond van de Oos-
terschelde zullen worden geplaatst,
niet zullen worden voorzien van een
groen schittbrlicht zoals in die be
kendmaking is vermeld, doch van een
wit schitteriicht dat 1,5 sec. uitstraalt
en 1,5 sec. is gedoofd.
Vlissingse Nutsspaarbanfc
over October 1955.
Bij de Vlissingse Nutsspaarbank
werd in October 1955 in totaal inge
legd 647.459,76 en terugbetaald
473.244,36, zodat het tegoed met
174.215,40 steeg tot 13.442.152,20.
Er werden 228 nieuwe rekeningen ge
opend en 97 afbetaald, zodat het aan
tal rekeningen aan het eind van die
maand 21.175 bedroeg. De inleg van
het schoolsparen beliep 2648,25 en
de spaarbusjes leverden 2203,92 op.
Er zijn thans 2398 busjes in omloop.
Het aantal schoolspaarrekeningen be
draagt 3667.
Gespecificeerd over de verschillen
de afdelingen bedroegen de cyfers
over de afgelopen maand:
Hoofdkantoor: inleg 304.906,72,
terugbetaling 286.112,98, meer inge
legd dan terugbetaald 18.793,74.
Afhaaldienst: inleg 7612,72, terug
betaling 10.030,64, meer terugbe
taald dan ingelegd 2417,92.
Souburg: inleg 22.635,28, terugbe
taling 15.735,49 meer ingelegd dan
terugbetaald 6899,79.
Goes: inleg 184.021,39, terugbeta-
ling 109.208,05, meer ingelegd dan
terugbetaald 74.813,34.
YVolphaartsdijk: inleg 50.213,36,
terugbetaald 20.822, meer ingelegd
dan terugbetaald 29.391,36.
Kortgene: inleg 23.006,56, terug
betaling 32,59, meer ingelegd dan
terugbetaald 22.973,97.
Terneuzeninleg 46.122,04, terug
betaling 28.512,33, meer ingelegd
dan terugbetaald 17.609,71.
Zaamslag: inleg 941, terugbeta
ling 1000, meer terugbetaald dan in
gelegd 59.
Axel: inleg 8000,69, terugbetaling
1790,28, meer ingelegd dan terugbe
taald f 6210.41.
In Tiel benoemd.
Ds. W. Dusarduyn, werkzaam aan
de Stichting voor Sociaal en Cultu
reel werk, te Middelburg, wonende te
IJzendijke, is benoemd tot econoom
by de Stichting-Komgronden in Tiel.
Handenen Lippen
LüüiPüilOL
Benoemingen bij Prov.
Waterstaat in Zeeland
Naar wy vernemen is in de vaca
ture, welke bij Prov. Waterstaat te
Goes is ontstaan na het vertrek van
ir. A. B. J. de Koning benoemd ir.
W. de Beyl uit Zierikzee, thans dis-
tricts-ingenieur voor Schouwen-Dui-
veland, Tholen en St. Pliilipsland.
Als opvolger van de heer De Beijl
is benoemd ir. L. A. van den Berg,
llians werkzaam op het bureau van
Ie hoofdingenieur-directeur van de
Prov. Waterstaat te Middelburg.
„EEN WELBESTEED LEVEN"
Sprekers roemden werk
van overleden oud-deken
De arrondissementsrechtbank in
Middelburg heeft Woendag tijdens een
openbare zitting mr. J. F. van Deinse
herdacht, de oud-delicn der Orde van
Advocaten, die Zondag j.l, in Middel
burg overleed. De president, mr. C. R.
F. van Roggen, zei, dat de heer Van
Deinse algemeen geacht was door zijn
onkreukbaar karakter en zijn grote
plichtsopvalting Behalve door de tal
rijke functies, die de overledene in
Zeeland bekleedde, verwierf hij ook
daarbuiten bekendheid door zijn vele
publicaties in juridische periodieken.
„De advocatuur, die de heer Van Dein
se gedurende meer dan 17 jaar heeft
uitgeoefend", aldus mr. Van Roggen,
„vormde de hoofdzaak van zijn wel
besteed leven".
Spreker memoreerde verder, dat de
overledene meer dan 17 jaar rechter-
plaatsvervanger in de rechtbank is ge
weest. De rechtbank waardeerde zijn
bekwame medewerking steeds bijzon
der. Ook was mr. Van Deinse geruime
tijd plaatsvervangend rijksadvocaat.
„De overledene was een uitmuntend
advocaat.. Van zijn vele uitstekend
verzorgde conclusies en welover.wo-
Advertentie -
KOU. GRIEP. KOORTS
zijn snel en afdoend te bestrijden met:
Molenaar Willem Visser in Retran
chement leeft van de wind! Als de
wind van richting verandert, moet hij
Meer dan drie eeuwen trotseerde de
hulp van het kruiwiel in de goede
richting te draaien. (Foto P.Z.CJ
Zeeuws kunstenaar
exposeert te Eindhoven.
Van morgen Vrijdag af zal in
het Rembrandttheater te Eindhoven
een schilderijen-expositie gehouden
worden door de kunstenaar Teun
Gijssen, die zijn jeugd in Zeeland
doorbracht. De heer Gijssen werd op
7 Februari 1910 te Kruiningen gebo
ren en woonde er tot 1930. Hij ver
bleef daarna een jaar in Dordrecht en
vervolgens een jaar te Voorburg. In
1932 keerde hij naar Kruiningen te
rug, waar hij bleef tot 1936. In dat
jaar vestigde de schilder zich voor
goed in Geldrop.
De tentoon! telling wordt heden
avond geopend door de bekende let
terkundige en criticus G. P. M. Knu-
velder. De oud-directeur en conserva
tor van het (Brabants) provinciaal
genootschap voor kunsten en weten
schappen, de heer Thijs van de
Griendt, zal een inleiding houden over
de betekenis van Teun Gassen als.
'schilder.
Werkt snel
en zeker!
mn
Tegen hoofdijn, kiespijn, griep en rheumatische pijnen. J
CULTURELE ADVIESRAAD BIJEEN
Maar daarvoor is
geld nodig
De Zeeuwse Culturele Adviesraad
besprak dezer dagen tijdens een ver
gadering in het P-Z.E.M.-gebouw te
Middelburg een aantal vraagstukken
Inzake de subsidiëring in dc culturele
sector. Daarbij kwam naar voren, dat
cr thans allcrwege meer belangstel
ling komt voor cultureel werk in Zee
land, mede waardoor de overheid
meer verzoeken dan voorheen ont
vangt om financiële steun.
- Deze toeneming van activiteiten
wérd door de Adviesraad met instem-
Knaapje liep onder auto
Dc vijfjarige A. van Schilt uit de
Molenbaan te Halsteren is Woensdag
middag bij een ongeluk op de grote
verkeersweg van Bergen op Zoom
naar Tholen om het leven gekomen.
Het ventje reed op een autoped van
schooi door de Baan van Vogelenzang
te Halsteren cn wilde ter hoogte van
de De Leeiiwstraai dc verkeersweg
oversteken. Eerst liet hij een truck
met aanhangwagen, die uit de richting
Tholen kwam, passeren, maar stak
daarna plotseling de weg over. Op dat
moment naderde uit de richting Ber
gen op Zoom een vrachtauto, bestuurd
door A. B. uit Goes, die door de korte
3fstand een aanrijding niet meer kon
voorkomen. Het jongetje werd gegre
pen en tegen de grond geslingerd,
waarbij het zo ernstig werd gewond,
dat het korte tijd daarna overleed. Een
spoedig gewaarschuwde dokter kon
geen hulp meer verlenen.
ming begroet, maar men ontveinsde
zich niet, dat hiervoor niet onbeperkt
uit de provinciale middelen kan wor
den geput. Reeds nu bestaat er een ze
kere spanning tussen wat nodig is en
hetgeen het provinciaal bestuur meent
hiervoor ter beschikking te moeten
stellen. In dit verband werd er op ge
wezen, dat de taak van de overheid
hier niet die is van „fianacier der cul
turele bedrijvigheid", maar zich be
perkt tot het stimuleren van verant
woord-geachte activiteiten. Men kreeg
de indruk, dat niet alle organisaties
op cultureel terrein in Zeeland vol
doende begrip hebben voor dit stand
punt.
Anderzijds werd de verwachting
uitgesproken, dat het provinciaal
bestuur niet zal schromen die gel
den ter beschikking te stellen, die
nodig zijn voor een redelijke uit
oefening van deze stimulerende
overheidstaak.
Na uitvoerige discussies werd ten
slotte een definitief advies samenge
steld voor Ged. Staten met betrekking
tot culturele subsidies op de komende
provinciale begroting. De vergadering
stond onder leiding van het. lid van
Ged. Staten, de heer M. J van Poelje,
in verband met ziekte van de voorzit
ter. mr. dr. A. J. J. M Mes
Storing in electriciteitsnet
Ten gevolge van een storing in het
electriciteitsnet heeft Woensdagavond
een gedeelte van Zierikzee rond het
Jannewekken en 't Vrije zich met
kaarsen en petroleumlampen moeten
behelpen Omstreeks kwart voor tien
had het P.Z.EM.-personeel de kabel
storing weer hersteld.
gen pleidooien nam de rechtbank
steeds met genoegen kennis. Door zijn
grote zorgvuldigheid en nauwgezet
heid was hij bovendien het echte pro
totype van een goede procureur, zoals
deze in de 19e eeuw steeds zo gaarne
gezien werd", zei mr. Van Roggen.
Door zijn innemend optreden
steeds een gentleman, bleef hij aan.
de andere kant altijd strijdvaar
dig en streed hij met open vizier.
„Als deken van de Orde van Advo
caten drukte de heer Van Deinse door
zijn voorbeeld van hoge plichtsbe
trachting zijn stempel op de balie.
Zijn heengaan betekent de afsluiting
van een tijdperk, doch voor volgende
tijdperken blijft zijn voorbeeld voor
de advocaten en procureurs alle na
volging waardig", aldus de president.
Namens de rechtbank betuigde spre
ker diepgevoeld medeleven met dit
zware verlies aan de nabestaanden
van de overledene en wel in het bij
zonder aan zijn echtgenote en aan zijn
zoon, die steeds met zijn vader in de
advocatuur samenwerkte.
Andere sprekers
Namens het parket sprak de officier
van justitie, mr. G. J. B. van der Dus-
sen, een kort woord. Spreker sloot
zich aan bij hetgeen de president had
gezegd. Hij memoreerde verder, dat
de heer Van Deinse steeds Zeeuw ge
weest en gebleven is. Mr. Van der
Dussen roemde de integriteit, de eer
lijkheid en de bekwaamheid van de
overledene, karakter-eigenschappen,
waardoor deze steeds algemeen gezien
en geacht was.
De deken van de Orde van Advoca
ten, mr. C. M. Kegge, sloot zich aan
bij hetgeen de president en de officier
van justitie hadden gezegd. Hij ver
klaarde, dat het voorbeeld van nauw
gezette plichtsbetrachting, door de
heer Van Deinse steeds tijdens zijn
leven gegeven, ook na zijn heengaan
voor de balie alle navolging verdient.
De zoon van de overledene, mr. J.
F. C. van Deinse, dankte mede namens
zijn familie de rechtbank, het parket
en de balie voor de vele vriendelijke
en waarderende woorden, die met be
trekking tot wijlen zijn vader i
gesproken.
Advertentie
<§5 <§5
VANDAAG.
Middelburg Electro: „Der Zigeunerba
ron", (a.l.), 10 en 21.15 uur; Kunstzaal
Van Benthem en Jutting: Expositie
werken Jeanne BierumaCosting en
Charlotte Gruymeï, 918 uur.
Vlissingen Monument aan de Marineha
ven: Plechtige herdenking der bevrij
ding van Vlissingen, 20 uur; Luxor:
„Anchors Aweight", (a.l.), 20 uur; Al-
hambra: „Gejaagd door de wind", (14
jr.), 19 uur.
Goes Grand: „Aida", (a.l.), 20 uur;
Prins van Oranje: „De A.V.R.O. trek
aan de bel", 20-uur;" Schuttershof:
Feestavond K.A.B., 20 uur.
