BEWOGEN WEEK EIND
NIEUWS UIT DE KERKEN
RAKKERTJES
Amsterdamse Beurs
MIDDELBURGSE PREDIKANTEN
VOOR HET EERST IN TOGA
\FA
c
KEURINGSUITSLAGEN VAR DE
TREKPAARDENTENTOONSTELLING
PROVINCIALE ZEEUWSE O O TJ RANT
DONDERDAG 8 SEPTEMBER 1955
HONDERD JAAR GELEDEN (slot)
Leden scheidden zich van de kerk af
Zondag 2 Sept. 1855 was aangebroken.
Hoe zou de gemeente de nieuwe kleding der predikanten beoordelen?
Daar kerkeraad en voogdij hadden afgesproken het stilzwijgen te bewaren,
vermoedde de buitenwacht niets van 't geen er zou gebeuren. De predi
kanten, wier beurt het was op die dag te prediken, verschenen in hun
toga op de kansel. Dat was wel wat brutaal. Hoe durfden ze. En dat
zonder voorafgaande bekendmaking. Als ze dat tevoren geweten hadden,
waren vele kerkgangers liever thuis gebleven. Volgens hen toch was de
toga de dekmantel der ongerechtigheid. Zij leek wel wat op de kleding
der doodbidders. Verscheidene kerkgangers liepen de kerk uit. In een der
kerken kwam het zelfs tot enige consternatie. De nog blyvendcn gaven
aan hun ergernis lucht dood gebaren en door woorden. Enige vrouwen
vielen in zwijm en moesten de kerk worden uitgedragen. Ondertussen
bleei' de predikant in zijn toga dat alle» rustig aanzien.
Toen het een ogenblik stil was
geworden, gaf hij een psalmvers op.
Na afloop van het alles behalve
stichtelijk gezang zette hij met de
overgebleven min of meer makke
schapen de onderbroken kerkdienst
voort.
Natuurlijk gaf het gebeurde die
verdere dag en de hele volgende
week veel stof tot praten.
De volgende Zondag kwamen de
predikante^ weer in hun toga op de
kansel. Er waren echter minder
kerkgangers dan gewoonlijk; want de
anti-togamensen waren thuis geble
ven.
Maar zij zouden het er niet bij la
ten. Zij staken de hoofden bij elkaar
en spraken af niet meer onder het
gehoor te komen van een predikant,
aie met zo'n kledingstuk op de kan
sel staat. Zij kwamen des Zondags
in conventikelen bijeen. Zich bij ae
Chr. Afgescheidenen aansluiten wil
den zij niet, Daartoe was hun de
oude Vaderlandse kerk te lief, maar
zij eisten ook de oud-Vaderlandse kle
ding op de kansel.
Een „conscientiekreet" werd opge
steld en meer dan-100 leden tekenden
het dringend verzoek aan de kerke
raad om geen predikant op de kansel
meer toe 'te laten met een toga, daar
dit tot een gróte ergernis der ge
meente was. Begrijpelijk werd het
schrijven voor kennisgeving aange
nomen.
Nu de dominé's de toga niet wilden
uittrekken, zouden zij de kerk uit
trekken.
Eerst hielden zij hun samen
komsten in een gehuurd pakhuis
op de Nieuwe Haven. Later,koch
ten zij een oud patriciërshuis op
de Rouaanse kade, verwoest in de
(Advertentie)
Een serie prochiige
modellen vonol f. 1.75
tot f5.90.
Belangrijk
Meiolen
rsserve-vulling6n:
blouw-rood-groen
lof vloeibaor
60 c W/
DOE ALS IEDEREEN.... VRAAGEEN
Meidagen 194.0. Het ruime heren
huis werd tot kerk verbouwd. Van
buiten stond op een gevelsteen:
„Predikt het evangelie aan alle
creaturen". Onder het volk kreeg
zij daarom de naam van creatuur-
kerk. Ook werd zg de Kaaikerk
genoemd en de bezoekers „kaai
mannen."
Predikanten uit de naburige dor
pen, zoals ds. N. E. E. Vetten te Se-
rooskerke, die met hen sympathi-
door B. J. DE MEIJ.
A
-J
seerden, traden voor de afgescheiden
kerkgroep op.
Na enige malen tevereefs een be
roep uitgebracht te hebben was
Arend Mooy, evangelist te St. Oe-
denrode bereid hun voorganger te
worden. Hij werd 20 Nov. 1859 door
ds. H. W. Witteveen van Ermeloo,
ingezegend als evangelist van de
„Vereniging voor Binnen- en Buiten-
landschc zending." Onder deze bena
ming had de gemeente zich gecon
stitueerd.
Wjj zullen over de geschiedenis dier
kerkelijke vereniging niet verder uit
wijden, daar het ons voornamelijk om
de anti-togastrgd te doen was. Alleen
delen wij nog mede, dat de z.g. Kaai
kerk een ogenblik tot bloei is geko
men. Zondagsscholen, een jongefings-
vereniging, zelfs een christelijke
school, de tweede in Middelburg,
werden opgericht.
Toen in 1869 ds. Mooy en later ook
het hoofd der Chr. school naar elders
waren vertrokken, begon de gemeen
te te kwijnen. De school werd opgehe
ven en de kerk verkocht. Een tijd
lang werden nog samenkomsten ge
houden in een woonhuis in de Span
jaardstraat, totdat in 1871 de vere
niging werd ontbonden.
De meeste leden keerden tot de
Herv. Kerk terug. In de verlopen
zestien jaren hadden reeds vele pre
dikanten in Zeeland en elders een
toga, zodat er zo goed als geen te
genstand meer bestond, niet alleen
in de steden doch ook niet op het
platteland.
Thans zijn er ook veel Gerefor
meerde predikanten, die in een toga
prediken.
Ontegenzeglijk wekt de ambts-
kleding enige eerbied, vooral als bij
ecu bevestiging of intrede enige pre
dikanten in toga achter elkaar in de
kerk komen on om de kansel plaats
nemen.
By de toga behoort een baret. Ve
len laten die echter thuis. Een enke
le predikant houdt het hoofddeksel
bij liet bestijgen van de kansel in de
hand om het op een daarvoor be
stemde knop achter zich op te han
gen.
De heren van de rechterlijke macht,
dus de rechters en de advocaten zijn
verplicht bij het uitoefenen van hun
ambt een toga te dragen, evenals
de hoogleraren van de universiteiten.
In sommige gemeenten kleden de
ambtenaars van de Burgerlijke Stand
bij het voltrekken van een huwelijk
zich ook in een toga, daar dit meer
plechtigheid geeft.
In Zeeland was Kprtgene de eer
ste gemeente. Bij sommige ambtena
ren- staat op de linkermouw het wa
pen der gemeente geborduurd.
Ds. E. G. J. Ba! 60 jaar predikant.
Vandaag viert ds. E. G. J. Bal te
Holten zijn zestigjarig ambtsjubileum
als Dredikant in de Ned. Herv. Kerk.
Ds. Bal werd in 1872 geboren en in
1895 door het Provinciaal Kerkbe
stuur van Zeeland toegelaten tot de
Evangeliebediening in de Ned. Herv.
Kerk. Op 8 September van datzelfde
jaa. ''1895) deed cand. Bal zijn intree
in zijn eerste gemeente Nijeveen.
Daarna stond de jubilaris tot zijn
emeritaat op 14 Maart 1937 achter
eenvolgens nog te Holten 18981903;
Meerenberg 19031906; St. Filips-
land 1906—1913 en tenslotte nog on
geveer 14 jaar te Hellendoorn.
Ds. I. J. van Houte beroepen
in vacature-ds W. C. F. Metz
Tn de Dinsdagavond in het Kerk
centrum op het Koorkerkhof in Mid
delburg gehouden vergadering van <le
uit 54 leden bestaande Verga
dering van Ambtsdragers van de
Hervormde gemeente van Middel
burg, werd namens de „hoor-com-
missie" bestaande uit ds. E. Sneller,
J. A. de Kramer, J. de Kuyper, J. de
Nood, S. Paauwe ën A. P. Stufkens,
door laatstgenoemde rapport uitge
bracht in verband met de voorzie
ning in de vacature-ds. W. C. F.
Metz.
De vergadering besloot, op voor
stel van de plaatselijke afdeling van
de Vereniging van Vrijzinnig Her
vormden, aan de Centrale Kerkeraad
te adviseren, in de vacature ds. Metz,
toezegging van beroep te doen aan ds
I. J. van Houte te Wapserveen (Dr.)
De Centrale Kerkeraad, die daar
na bijeenkwam, besloot .vervolgens,
eveneens met algemene stemmen,
.overeenkomstig dat advies. De Vere
niging van Vrijzinnig Hervormden
zal worden meegedeeld, dat de be
vestiging van de beroepen predikant
ds I. J. van Houte, indien deze ver
eniging dit wenst, zal geschieden in
de Nieuwe Kerk, waarna de intrede
dan in de Koorkerk is.
De praeses van de Vergadering
van Ambtsdragers, ds. F. Don, nam
in hartelijke bewoordingen afscheid
van ds. Metz. Met leedwezen, aldus
de praeses, zien het Ministerie van
Predikanten, het Moderamen, en vele
leden van de Vereniging van Ambts
dragers, ds. Metz, wiens houding gro
te waardering genoot, naar Arnhem
vertrekken. Daarna, werd de akte
van losmaking aan ds. Metz uitge
reikt.
Ds. Metz dankte tenslotte de prae
ses voor de oprechte waardering en
vriendschap, welke uit zijn woorden
bleek. In verschillend opzicht, aldus
de scheidende predikant, zal hg met
genoegen en blijdschap terug denken
aan de tijd ig Middelburg doorge
bracht. Hoewel Jiij slechts met één
been in het kerkelijk leven der ge
meente stond, heeft hij op bijzonder
intensieve wijze aan dit leven deelge
nomen.
Ds. H. Snijder 75 jaar
Woensdag vierde ds. H. Snijder te
Arnhem, emeritus predikant van de
Evangelisch Lutherse Kerk zijn
75-ste verjaardag.
Ds. Snijder werd to Harlingen gebo
ren, bezocht het stedelijk gymnasium
te Leeuwarden en.studeerdë vervol
gens aan do Gemeentelijke Universi
teit. le :n.:.n on een semester
aan de theologische school van Pastor
Von Bodelschwing in Bielefeld en was
daar enige tijd werkzaam in diens
Stichtingen voor geesteszieken en li
chamelijke onvolwaardigen. Nadat de
heer Snijder in 1908 eerst proponent
was geworden in de Hersteld Evange
lisch Lutherse Kerk en daarna in de
Evangelisch Lutherse Kerk werd hij
op 9 Mei 1909 door wijlen prof. dr. J.
W. Bont van Amsterdam bevestigd
als predikant van de Evangelisch Lu-
terse Gemeente te Groede in
Zeeuwsch-Vlaanderen. Op 20 April
1913 verwisselde de jubilaris deze ge
meente met die van Arnhem, waar
hem met ingang van 1 April 1948, op
ruim 57-jarige leeftijd emeritaat
werd verleend.
Ds. Snijder was.vele jaren lid van
de Synode van de Evangelisch Lu
therse Kerk en van de Synodale Com
missie. Te Arnhem was hij o.a. vöor-
zittr van de afdeling van het Lu
thers Genootschap voor de in- en uit
wendige Zending van de Evangeli
sche Maatschappij; van het Neder
lands Bijbelgenootschap; van de Ver
eniging ,,'t Vuur" (werkte onder de
ongeorganiseerde jeugd); bestuurslid
van het Tehuis voor ouden van -da
gen „Vree,denhof" en van de Stich
ting „Gedachtenis". Thans is ds. Snij
der nog voorzitter van de Arnhemse
afdeling van de Vereniging „Kerk en
Vrede" en van de Gustaaf Adolfver-
eniging.
Na de bevrijding was ds. Snijder de
stuwende kracht onder wens leiding
de door het oorlogsgeweld zwaar be-
schr.dig'de Evangelisch Lutherse Kerk
te Arnhem weer spoedig werd her
steld.
f helpen direct!
NED. HERV. KERK.
De kerkeraad der Ned. Herv. Kerk
te Oud-Vossemeer heeft een toezeg
ging van beroep uitgebracht op ds.
Pannekoek te Ochten (Betuwe).
Aangenomen naar Nigtevccht
(toez.) M. v. d. Boscch, cand. te 's-
Gravenhage.
GEREF. GEMEENTEN.
Beroepen te Kampen (vac. A. Ver
hagen) W. C. Lamain te Grand Ra
pids (U.S.A.).
6 Sept. 7
Sept.
Nederland 1955 (3%)
100%
100%
Nederland 1951 (3%)
103
Nederland 1948 (3%)
100%
lOO'/s
Nederland1 1947 (3%) 3
100%
100%
Nederland 1937 3
99%
99%
Dollarlening 1947 3
99%
99%
Investeringscertificaten 3
100%
100%
Nederland 1962-64 3
101%
101%
Nederland N.W.S. 2%
79%
79%
Ned. Indië 1937 A 3
99%
99%
Grootboek 1946 3
99%
99%
Nat. Handelsbank
191%
186
Nedè Handelmij.
361
359
A.K.U.
387%
389%
Bergn's en Jurgens
309
312
Calvé-Delft
346%
Kon. Ned. Hoogovens
400%
405%
Unilever
530
Ned. Kabelfabrlek
355
353
Philips
523%
518
Wilton-Féijenoord
305
303
Kon. Petroleum Mij.
651%
652
Amsterdam Rubber
169%
164%
Holland Amerika Lijn
251%
248%
Kon. Paketvaart
202%
201
Rotterdamse Lloyd
199
199%
Ned. Scheepvaart Unie
213%
213
Stv. My. Nederland
220
219
H.V.A.
183%
179
Dell Mij.
188%
183%
A.K.U. 3%
103
Van Berkels Patent
140 b.
145 b.
Centrale Suiker
226%
226%
Kon. Mij. De Schelde N.B
263
263%
lie Categorie. Hengsten, die de beste
paarden hebben voortgebracht, le prijs:
Nico van Annie, eig. C. A. Dekker Czn,
te Axel, met Quarré, Victor van Evers-
dam, Bento van Passluis, Nico van Evers-
dam, Max van Rondeputten.
2e prijs A: Nico van Ella, eig. A. van
Nieuwenhuijzen te Mijnsheerenland, met:
Unicum van Monnikenhof, Tosca van Mon
nikenhof, Sarina van Monnikenhof, Ella
van de Berg, Ursula van Monnikenhof,
Reina van Dorpzicht.
3e prijs A: Moustic van Urbain, eig. C.
N. den Hamer te Schoondijke én Gerrit
van Hal te St. Kruis,, met: Moustic van
Potjes, Nico I, Certain van de Roskam,
Juliana van Platluis, Udine van St. Kruis.
Olga. 3e prijs B: Nico van Stegeshof, eig.
Coöp. H.V. „Eiland Tholen" G.A. te St.
Maartensdijk, met: George van Kleiberg,
Jet van Bleyendal, Caty van .Joanna
Mariapolder, Cora van de Maire Hoeve,
Karen van Bleyendaal.
13e Categorie. Loten van 4 merriën, in
de stamboekregisters op naam staande
van één eigenaar, le prijs: Jenny, Hilda,
Sabine, Polly, fok. en eig. Stallen de Dob-
belaere te IJzendijke. 2e prijs: A: Julnla
van Dierkensteen, Olga van Dierkensteen,
Paula van Dierkensteen. Sonja van Dier
kensteen, fok. en eig. Gebr. de Milliano
te Waterlandkerkje. 2e prijs B: Reseda
van Monnikenhof, Sarina van Monniken-
,hof. Tosca van Monhikenhof, Ursula van
Monnikenlibf, fok. en eig. fa. D. A. Tim
merman en Zn. te Kattendijke. 3e prijs
A: Lucienne van de Melo, Mia van Annie,
Liza van Dorpbroek, Hera van de Ros
kam, eig. Gebr. Leendertse H.Izng. te
Kamperland. 3e prijs B: Justine van Kei-
jen. Ka'r Keilen. Knba van Domein
plaat, Martha van Keilen, fok. en eig. J.
Q. C. Lenshoek te Kloetinge.
14e Categorie. Loten van 4 merriën, in
d&stamboekregisters op naam staande van
hoogstens 2 eigenaren, le prijs: Blanca v.
"t Hoogland, eig. Al. Serrarens te Osse-
nisse, Zora van E.D.R., Fiorina van Vijf
huizen, Kenny van Zeeduin, eig. Jan Mal-
jaars Jzn. te Oostkapelle, 2e prijs A: Fan
nie van Clinge, Zita van Parmenhof, Char
mante van Vredelust, eig. Willem de Buck
en Zn. te Mehskerke, Udine van St. Kruis,
eig. Pr. Ed. de Backere te St. Kruis. 3e
prijs B: Jet van Bleyendaal, Cora van de
Maire Hoeve, Karen van Bleyendaal, eig,
Jan Fr. Brooijmans te Oud-Vossemear,
Caty van Joanna Mariapolder, eig. C. J. J.
Kooijman te St. Annaland.
14a Categorie. Loten van 4 merriën, in
de stamboekregisters op naam staande
van drie of meer eigenaren, le prijs A:
Cora van Lindenhof, eig. M. A. Maes te
Eiland-St. Kruis. Carmen d' Ahea, eig.
A. X. Aernoudls te Aardenburg, Cato van
Moria, eig. H. A. Koophuis te Steenber
gen, Jennie van de Ronduit, eig. S. van
Vooren-van B'esien te Heille-Sluis. le prijs
B: Ingrid d' Ahea, eig. A. X. Aernoudts te
Aardenburg. Excellente, eig. C. J. Alme-
kinders Czn. te Retranchment. Jenny
van St, Kruis, Greta, eig. Pr. Ed. de Bac
kere te St. Kruis. 3e prijs A: Manola van
Koningslust, Corrie van de Fratershoeve,
eig. Willem de Buck en Zn. te Melisker-
ke. Glorie van Bleyendaal, eig. Jac. Fr.
Brooijmans te Oud-Vossemeer. Rasta van
Krabbenhoeve, eig. Wed. M. C. Bovée te
Halsteren. 3e prijs D: Bella-Donna van
Alzlcht, Farida vn Jaap, eig. C. M. Romme
te Terheijden, Frida van Bleyendaal, eig.
Jac. Fr. Brooïjjnans te Oud-Vossemeer.
Lena, eig. P. J. Ooms te Oud-Vossemeer.
4e prijs A: Bea van Moustic, eig. P. Koo-
le, te Oost- en West-Souburg. Paula van
Nisse, eig. J. P. Nijsse Adrzn. te Nisse. El-
la van de Berg, eig. Marinus de Jonge Pzn.
te Ovezande. Nicoline van Elsdiek, eig.
Gebr. Smal'legange te EUewoutsdijk.
Amsterdamse
wisselmarkt
CONTANTE PRIJZEN
A'dam, 7 Sept. Londen 10.56—
10.57; New York 3.82%—3.83%;
Montreal 3.88—3.88)5,; Parijs 1.0850
—1.0870; Brussel 7.5951—7.60%:
Frankfurt 90.39—90.49; Zürich 86.90
87.00; Zürich (vrije francs) 89.30
—89.40; Stockholm 73.42—73.52; Ko
penhagen 54.6054.70; Oslo 52.79
52.89; Milaan 60.8160.91; Argen
tijnse verrekeningsdollar 3.76%
3.77%; Japanse verrekeningsdollar
3.76%3.77%; Turkse verreke-
ningsdollar 3.79)43.80%.
VVWV\*\A*VVVVVW*VVVVW
Baltimore-Ohio
Missouri K.T.
New York Central
Pennsylvania
Anaconda
Bethlehem Steel
General Motors
Intern. Nickel
Kennecott
Republic Steel
U.S. Steel
Shell Union
Tide Water
53%
52%
19%
18%
48
49
28%
28%
31%
81%
160%
162%
133%
134%
87%
87%
128%
128%
49%
49%
116%
1-18%
61'/8
62%
32%
32%
PREMIELENINGEN
6 Sept. 7
Sept.
Amsterdam 1951
143%
143
Breda 1954
113%
Eindhoven 1954
114%
110%
Enschede 1954
109%
's-Gravenhage 1952 I
137%
138%
's-Gravenhage 1952 II
135 V,
Rotterdam 1952 I
137%
139
Rotterdam 1952 II
136%
Utrecht
122
122%
A.N.P.-C.B.S. BEURSINDICES 1953 100
5/9
6/9
7/9
Intern concerns
305.85
308.51
307.33
Industrie
180,29
180.65
179.60
Scheepvaart
177.83
176.53
175.43
Banken
157.35
157.20
157.95
Ind. fondsen
191.50
189.61
185.93
Algemeen
238.73
239,70
238.39
528ste STAATSLOTERIJ 4eKiaS n»titn
ƒ1000 1277 1523
17415 18696 18752
11479 11519 11527
17913 17914 17955
1150 204
3045 074
6SS 757
3147 229
695 792
4101 226
711 S43
5046 137
693 769
6061 067
103 226
760 777
274 377
871 S96
270 273
901 947
171 423
795 818
091 101
HOGE PRIJZEN
1860 2447 6887 132U4 13461 17294 20441 ƒ400 5619 6989 12534 13S77
ƒ300 1717 3712 4330 5224 6327 6670 7374 7604 7741 8537 9409 10349
11630 11928 12299 12443 14003 14909 14985 16880 16932 17774 17811
18709 20123 20327
PRIJZEN VAN 80.—
4S3 637 657 778
245 283 296 397 439 622
783 832 879
517 545 561 608 652 682
283 372 403 516 530 570
430 439 512 556 656 691
S72 964
187 288 319 338 527 607
7004 033 134 141 313 435 589 763 773 783
„J 951
8035 064
546 615
9003 354
630 723 7
10057 120 3
HOOI 081 1
257 335 362 432 450 51S
5 410 468 541 551 650 671
860 862 865
5 364 428 572 918 960
361 470 491 494 520 679
18031 072 150 159 164 165 270 450 665 705
714 772 971 993
14132 233 234 256 264 289 324 433 497 560
577 606 617 622 768 824
15081 346 387 472 674 738 756 861
16179 271 364 455 7S2 840 904
17159 344 470 555 556 691 726 749 792- 858
905 950
18002 115 321 403 505 768 853
19157 214 298 388 657 684 715 758 801 S99
915 924 946 954
30205 221 225 257 3
903 909
21036 167 311 442 691 705 796 817 834 S41
850
473 570 699 733
1034 047
343 372
566 609
903 997
2010 026
21U 257
611 623
76S S01
956 961
3055 058
265 281
579 581
700 715
4007 045
380 418
639 691
5028 034
223 247
499 521
743 752
937 93S
6020 044
278 279
549 575
772 803
949 992
.7002 011
060 069
382 421
653 688
2000
049 077
319 343
641 654
837 897
974 987
070 102
292 321
590 611
742 771
106 151
419 448
727 733
040 044
254 300
522 529
774 779
955 957
087 107
336 320
5S0 632
820 850
135 157 221 230 240 310
468 472 484 500 528 537
753 777 811 828 S59 S91
0S3 089 131 162 182 195
424 469 487 506 512 521
660 6S7 702 712 740 754
921 925 930 935 936 955
109 170 189 195 230 241
329 341 344 358 395 430
641 650 676 677 678 685
781 873 887 956 964 989
154 176 1S7 265 274 319
514 515 537 544 621 629
813 836 895 899 931 972
073 0S9 121 158 162 189
329 365 366 421 453 466
576 598 628 640 694 729
829 832 S47 853 879 894
958 967 972
128 165 194 209 228 237
337 390 406 421 493 522
614 624 644 736 744 759
S57 871 883 901 923 936
235 282 299 322 327 338
399 405 452 481 493 560 570 576 596 751
7S9 797 80S S48 852 853 859 868 873 917
8005
273
421
10041
27ü
615
017 018 034
285 330 345
443 469 547
712 759 795
931 955 960
10S 197 205
340 406 433
660 714 737
053 098 131
334 3S4 402
517 629 637
766 771 791
048 066 068 076 231 272
357 372 373 374 410 41S
573 593 601 605 609 652
804 841 873 875 877 880
970 977 9S9
239 244 248 276 310 334
444 455 459 4S2 504 589
749 8S8 950 962
143 148 162 185 240 264
406 436 464 4S8 499 510
641 649 673 676 704 728
822 829 S60 897 914 921
11044 055 057 088 091 099 108 110 112 225
227 277 283 285 309 321 368 371 405 434
467 613 665 667 6S5 717 775 777 7£4 810
831 S4S 880 932 933
12003 058 082 124 137 149 200 203 214 225
232 252 377 460 474 4S5 505 526 549 560
572 578 5S6 612 614 621 663 669 671 680
6S6 702 709 736 753 772 781 783 S25 863
928 936 951 956 994
13003 032 036 043 045 085 113 134 172 230
250 284 301 304 845 346 355 372 434 488
518 524 548 552 610 643 685 697 770 .788
812 837 850 862 892 913 954 974
14014 018 050 Q51 059 062 086 148 173 1811
195 197 283 337 36S 430 438 441 449 454
473 474 490 546 567 609 610 G35 715 728
739 759 760 773 785 904 922 975
15003 011 026 074 0S4 122 143 163 169 209
221 262 265 266 292 366 394 396 430 433
447 470 4S0 492 514 515 520 550 576 581
627 661 667 758 766 773 Sll 832 S93 916
934 935 947
10024 038 091 095 110 111 132 141 155 224
226 245 247 275 299 300 334 336 356 374
396 434 451 465 472 493 497 503 524 561
580 616 626 674 753 760 804 855 860 868
889 918 945 960
17014 052 062 152 164 168 265 323 326 351
375 377 387 396 571 614 645 690 712 799
S51 865 871 909 972 974 9S5
18063 066 073 004 101 333 144 174 188 225
277 382 420 479 546 547 553 584 588 594
738 740 743 766 796 835 855 870 905 914
915 916 957 963 970 987
19006 007 019 025 032 114 132 201 330 345
365 369 391 395 403 436 472 508 521 603
605 619 627 720 737 771 790 800 804 858
861 892 914 918 942 953
20108 119 128 243 273 285 329 396 479 499
510 534 537 552 561 579 650 675 713 747
766 776 778 793 993 998
31008 051 058 067 088 109 115 119 138 160
186 201 209 218 239 26S 376 447 449 455
592 646 770 782 806 876 912 972 982
Nieten: 18796, 17927. 13311 moot zijn 13304.
Sergeant Abbott ging met leedwe
zen heen. Hij zou liever gebleven zijn
om te horen,.of miss Silver nog meer
te vertellen 'had. Daarom voerde hij
zijn opdrachten met bekwame spoed
uit en keerde triomfantelijk terug
met de mededeiing, dat er twee of
dri9 kleine stukjes grint iuist binnen
het venster van de biljartkamer wa
ren gevonden.
„Nu, miss Silver", bromde Lamb,
„bet schijnt, dat u de spijker op de
kop heeft geslagen. Misschien wilt u
ons nu vertellen, wiens vingerafdruk
ken u denkt te vinden?"
De breinaalden bleven kletteren,
de rose wol schoot heen en weer.
Uitingen van triomf liet zij aan ser
geant Abbott over. Zelf sprak zij ern
stig: „Ik ben nog maar kort in dit
huis geweest. Daardoor heb ik niet
de gebruikelijke gelegenheid gehad
om contacten te leggen of conclusies
te trekken. Maar zelfs bij heel korte
kennismaking zijn cr dingen, die niet
veronachtzaamd kunnen worden. In
elk geval: vóór negen uur
„Négen uur?"
Ze knikte even en ging voort.
„Even voor negenen werd er koffie
gebracht in de salon. Heel kort daar
na kwamen de heren binnen. Als men
mij vóór die tijd had gevraagd, wie
van de gasten het meest in aanmer
king kwam als de moordenaar van.
door PATRICIA WENTWORTH
mr Porlock, zou ik zeer geneigd zijn
geweest, mr Carroll aan te wijzen.
Hij maakte op mij een erg onaange
name indruk. Ik achtte hem een man
met slinkse streken en zonder gewe
tensbezwaren en wat het motief be
treft, scheen hij wel het sterkste van
allemaal te hebben. Immers het feit,
dat hij in verraderlijke relatiè met de
vijand had gestaan, zou hem zeker
zware gevangenisstraf, zo niet de
doodstraf, hebben bezorgd. En zelfs
al zou het bewijs niet ten volle zgn
feleverd, dan zou het hem toch als
eroeps-artist hebben uitgeschakeld".
Uiterst opmerkzaam boog Lamb
zich voorover.
„En wat gebeurde er na negenen?
Hij werd toch pas anderhalf uur la
ter vermoord".
„Mijn verdenkingen namen een an
dere richting. Toen mr Carroll be
gon met wat hij zijn schets geliefde
te noemen, hield ik natuurlijk ieder
een scherp in het oog. Laat mij de
situatie nog even nagaan. Ik zat op
de hoek van de sofa dicht bij het.
vuur en had zo een heel goede waar
nemingspost. Rechts van mij, buiten
de kring, miss Masterman. Mr Car
roll stond op de plek tussen haar en
de leuningstoel van mr Tote. Miss.
Lane, mr Justin Leigh en Dorinda
Brown zaten op de sofa tegenover
mij. Vóór miss Rrown stond de kof
fietafel. Mr Masterman stond voor
de haard
„Ja, jadat hebben we allemaal
gehad!"
Miss Silver ging door met breien.
„Zoals u ziet, had ik een heel gun
stige plaats. Ja, om het gezicht van
mr Masterman te zien had ik mijn
hals erg ongemakkelijk moeten uit
rekken, maar ik had niet nodig dit
te doen, dus het betekende niets. Bij
na plotseling vestigde mijn aandacht
zich op miss Masterman".
Frank Abbott maakte een gebaar
als om te protesteren. De houding
van de hoofdinspecteur verstrakte:
zijn hele lichaam scheen nog steviger
te zijn geworden
Kalmpjes ging miss Silver voort.
„Ik was nog maar kort hier in
huis, toen ik ontdekte, dat er twee
ongelukkige vrouwen waren. Beiden,
mrs Tote en miss Masterman, droe
gen een zware last van angst en leed.
Wat miö Tote betreft, bleek mij, dat
zij verdriet had om de plotselinge
rijkdom van haar man en om de
scheiding van haar zo geliefd enig
kind. Ze sprak heel openhartig over
deze onderwerpen, maar ik bevond,
dat zij zïcli vooral bezorgd maakte
over de practijken, waarmee het gro
te vermogen was verkregen. Volgens
mij was zij er niet zeker van, of hier
geen misdrijf in het spel was. Ik zelf
nam mr Tote niet bijzonder ernstig,
wat de moord betreft. Ik denk dat hij
na zijn gesprek met mr Porlock naar
boven is gegaan en heftig met zijn
vrouw heeft gepraat over tegen hem
te nemen maatregelen. Zij liet iets
hieromtrent los, maar ik kan niet
aannemen, dat iemand die voorne
mens was, mr Porlock te vermoor
den, zo gek zou zgn hem te dreigen,
of een zo slecht humuer tonen, als nir
Tote Zaterdagavond deed. Daarom
schakelde ik de Tote's uit. Miss Mas
terman was op heel andere manier
ongelukkig. Toen ik haar voor het
eerst zag, leek het alsof zij geheel
voor zichzelf leefdegeen contact
had met de buitenwereld. Ze zag er
uitgeput en ziek en ik kreeg de in
druk, dat zij ergens op wachtte. Na
dat ik met sergeant Abbott had ge
sproken, dacht ik, dat haar gemoeds
toestand samenhing met de veronder
stelling, dat zg' en haar broer geld
hadden geërfd, waarop zij geen recht
hadden. Ze scheen genee'l in zichzelf
verzonken, totaal afwezig, alsof zelfs
een mooid haar niet in haar gedach-
tensfeer zou kunnen storen. Toen we
na de maaltijd in de salon kwamen,
verwijderde zij zich van de kring
rondom het vuur en nam éen krant
op, die haar gezicht afschermde. II?
geloof niet, dat zij las. Ik hield haar
in het oog en zij sloeg nooit een pa
gina om. Maar toen mr Carroll met
zijn zogenaamde voordracht begon,
werd ze, naar het me toescheen, uit
haar apathie opgeschrikt. Hij trad
zeer levendig en dramatisch op, zodat
iedereen naar hem keek. Miss Mas
terman legde de krant niet neer,
maar liet ze een beetje zakken. Of
schoon ze niet naar mr Carroll keek;
drukte haar rechterhand het papier
zo fel samen, dat het scheurde. Ze be
merkte niet, dat ik haar gadesloeg;
haar aandacht was geheel op iemand
anders gevestigd. Ik volgde de rich
ting van haar ogen en zag, dat ze
naar haar broer keek. Hij had; zoals
ik bijtijds opmerkte, zijn koffiekop, op
de schoorsteenmantel gezet. Wel kon
ik, zoals gezegd, zijn gezicht niet zien
zonder mij bijzonder in te spannen,
maar de hand, die de kop neerzette,
zag ik gemakkelijk. Aan de uitdagen
de opmerkingen van mr Carroll je
gens mr Tote hechtte ik niet veel
waarde, Mijn inziens was het alleen
de bedoeling de man, die zich
daartoe het gemakkelijkst leende, uit
zgn tent te lokken. Nadat ik met een
korte opmerking tussenbeide was ge
komen, wendde mr Carroll zich tot
mr Masterman. Tegen hem zei hij vrij
wat minder dan hg tegen mr "Tote
had gedaan en op het oog was er ook
minder reactie. Maar toch was dit
het ogenblik, dat de belangstelling
van miss Masterman en de mijne ten
zeerste werden opgewekt. Stromin
gen onder de oppervlakte laten zich
soms heel sterk gevoelen. Miss Mas
terman voelde iets, dat haar blijkbaar
opschrikte en ik zelf. werd mg plot
seling van hevige spanning bewust.
Het zou moeilijk geweest zgn, de
oorzaak varf die spanning weer te ge
ven, als ik niet een lichte maar ty
pische lichamelijke reactie had opge
merkt. De linkerhand, waarmee mr
Masterman zijn koffiekop neerzette,
beefde in het geheel niet en ook de
rechterhand die langs hem neerhing
bleef vastmaar beide duimen be
wogen zich zenuwachtig. Het was
een van die willekeurige bewegingen,
waarvan men zichzelf nauwelijks be
wust is. Ik weet zeker, dat mr Mas
terman het pas bemerkte toen hij om
laag keek. Hij toonde grote tegen
woordigheid van geest, stak zijn ene
hand in de zak ën hield de andere
achter zijn rug, alsof hij ze bij het
vuur wilde warmen. Alles werd heel
kalm en natuurlijk gedaan, maar in
plaats van mijn verdenking te doen
afnemen, verhoogde het ze. Ik meen
de, dat miss Mastermnn hetzelfde
had gezien als ik en dat z(j er dezelf
de conclusie uit, had getrokken. In
deze omstandigheden achtte ik Jiet
waarschijnlijk, dut ze met haar broer
zou willen spreken. .Misschien herin
nert u zich, dat haar kamer tegen
over de mijne ligt. De galerij, die
langs drie zijden van de hall loopt,
geeft toegang tot twee vleugels met
slaapkamers. Miss Brown, miss Mas-
teman en ik hebben kamers in de
rechtervleugel aan deze kant van het
huis. De kamer van mr Porloclc is in
de linkervleugel, aan dezelfde kant
als de salon en de biljartkamer, even
als de kamers van de Tote's, mr Car
roll en mr Masterman. Ik hield mijn
deur op een kier om te zien of miss
Masterman haar kamer zou verlaten
en over de galerij naar de andere
vleugel zou gaan. Ze deed het bijna
onmiddellijkNaar het "einde van
de gang lopend, kon ik zien. dat ze
bij de deur van mr Masterman stil
hield, klopte en wachtte".
(Wordt vervolgd).
