Najaarsbeurs te Utrecht in het
teken van efficiency
Grootscheepse maatregelen nodig
tegen het tekort aan leraren
DE VLUCHTELING WACHT OP
UW SLEUTEL'
BIJ DIRIGENT ROESKE KWAM
GRIEG ZELF DE TRAP OP
RUSSISCH LUITENANT RICHT
REVOLVER OP AMERIKANEN
DONDERDAG 8 SEPTEMBER 1955
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
7
ALLES ZIEN IS ONMOGELIJK
Allerminst een reclame-show
(Van een speciale verslaggever)
De najaarsbeurs in Utrecht is weer geopend, nadat vele exposanten de
laatste minuten hadden benut om hun stands de finishing touch te geven.
Wederom klopt het hart van nijver Nederland in Utrecht, waar alom vro
lijk vlaggen wapperen en het doorgaans reeds drukke verkeer nog hevig
aan intensiteit heeft gewonnen. Pleinen en straten staan propvol auto's,
extra treinen voeren duizenden zakenlieden aan, die de najaarsbeurs niet
kunnen of willen missen.
Reeds de eerste dag boden de stands het vertrouwde beeld: de zithoek-
jes vol koffiedrinkende zakenrelaties, met de exposanten paraat: order
boek sclirijfklaar.
individuele factoren zyn verwerkt.
Deze ponskaarten duiken in "het ko
lossale rekentoestel, dat de ponsingen
electronisch aftast en in één gang
alle berekeningen uitvoert, die resul
teren in het bedrag van de aanslag.
Op de efficiency-afdeling van ae
jaarbeurs wordt een reeks lezingen
gehouden door experts, die verschil
lende aspecten der moderne bedrijfs
administratie zullen belichten. Niet
alleen grote bedrijven, aldus zei jaar
beurs-directeur mr. H. A. R. Schuit,
doch ook de kleine en middelgrote
ondernemer zijn ter bestendiging
hunner welvaart aangewezen op
de uiterste interne rationalisatie.
Een zakenman met enige beurser-
varing prepareert zijn bezoek terde
ge. De tweedelige catalogus en de
plattegrond vormen de basis voor het
samenstellen van een lijst van te be
zoeken stands. Alles zien is onmoge
lijk en systeemloos zoeken dodelijk
vermoeiend en tijdverslindend.
Het niet-handeldrijvend publiek
heeft wel toegang tot de jaarbeurs,
doch is er niet welkom. De opzet is
niet die van een reclameshow, a'
wordt ook het oog van de buiten
staander geboeid door de welverzorg
de stands en de bonte mengeling van
artikelen en apparaten.
Het zwaartepunt van de najaars
beurs ligt op het Vredenburg, waar
de „consumptie- en lichte goederen"
zijn geconcentreerd, waaronder de
electrische huishoudelijke apparaten,
alsmede radio- en televisietoestellen
de grootste plaats innemen.
Een handig apparaat is de thermo-
wind, een combinatie van radiator en
electrisch kacheltje. Naar wens
wordt' een stroom warme' of koude
lucht verspreid. Wie vaak met kaas-
snijperikelen geconfronteerd wordt,
zal de rollende kaasschaaf toejuichen,
die gelijkmatige dunne of dikke
schijven snijdt.
Keukenmachines te kust en te keur
staan uitgestald. Volautomatische
machines een uitkomst voor flat
bewoners -wassen niet alleen, maar
maken het goed tevens strijlcdroog.
Electronisch gecommandeerd wor-
den drie typen automaten, die na in-
1 worp van eett geldstuk, resp. bier, li
monade of melk in een glas spuiten.
Tijdens het vullen blaast een steriele
luchtstroom over de beker, zodat vuil,"
vliegen enz. geen kans krijgen.
Op auto's en fietsen na ontbreekt
vrijwel geen handelsartikel. Ook de
textielindustrie is vertegenwoordigd
en als sensatie worden nylonkousen
van Path aangekondigd: ragfijn en
gedecoreerd met enige tierelantijnen.
Efficiency
De grote Bernhardhal op het Croe-
selaanterrein staat in het teken der
efficiency: systematisch tijdbespa
rend werkenmet behulp van inge
nieuze machines.
Een indrukwekkend arsenaal van
veelkleurige en verchroomde appara-
turen 1 blinkt de bezoeker tegen; in
hoofdzaak combinaties van schrijf-,
reken- en boekhoudmachines.
Het uitgangspunt der moderne ad
ministratie is het eenmaal boeken
van een cijfer. Geen overschrjjverrj in
allerlei bij- en hulpboeken met het
daaraan verbonden foutenrisico, doch
eenmaal schrijven of aanslaan op de
machine en door listige formulier
combinaties vindt tegelijk boeking
plaats onder verschillende hoofden.
Telwerken nemen het ouderwetse
zuchtend optellen en vermenigvuldi
gen over en het saldo-trekken is niet
langer de verrassing van het maand-
einue, doch geschiedt na iedere boe
king in debet of credit. De moderne
boekhouding is per dag bij en bete
kent een waardevol kompas voor de
actieve ondernemer.
Een summum van technisch vernuft
ligt ten grondslag aan de geëxposeer
de electronisch rekenende ponsma
chine, zoals er ook een op het minis
terie van financiën in Den Haag alle
aanslagen in de vermogensbelasting
in een oogwenk berekent.
Volgens de gegevens der belasting
inspecties worden per contribuabele
ponskaarten vervaardigd, waarin alle
Half jaar voorwaardelijk
wegens brandstichting
De Amsterdamse rechtbang heeft
gisteren de 51-jarige mevrouw F. M.
T. uit Amsterdam conform de eis zes
maanden voorwaardelijke gevange
nisstraf opgelegd wegens door haar
gepleegde brandstichting.
De vrouw was op 21 Juni j.l.
avonds in overspannen toestand
onder invloed van sterke drank
•thuisgekomen in het café aan de
Potgieterstraat, dat zij juist in die
dagen had moeten verkopen.
Zij goot petoroleum over al het
meubilair, dat gereedstond voor de
verhuizing, stak de zaak in brand
en ging toen zelf op een bed liggen,
omdat zij een einde aan haar Teven
wilde maken.
Twee politie-agenten, die door bu
ren tijdig werden gewaarschuwd,'
hadden een raam ingeslagen en nog
bijtijds de vrouw geheel versuft op
het bed aangetroffen. De brand was
daarna spoedig geblust.
Ter zitting van veertien dagen ge
leden werd opgemerkt, dat de ver
dachte verbitterd was tegen haar
buren, die volgens haar de zaak
„stukgemaakt" hadden.
NIEUWE ACTIE VOOR ONTHEEMDEN
Onalledaagse inzameling
Oude sleutels, die in elk huis wel ergens vergeten in een hoekje liggen,
krjjgen voor de vele tienduizenden vluehtelinen in Oostenrijk een speciale
betekenis. En de bezitters van die oude sleutels kunnen voor een verras
sing komen to staan. Wat betekent dit? Dit raadseltje is uitgedacht door
de Nederlandse Federatie voor Vluchtelingenhulp en het heeft betrekking
op een nieuwe actie van deze federatie tot hulpverlening aan vluchtelingen
in Oostenrijk,
De jonge Franse amateur acrobaat,
die op deze foto is afgebeeld en die
van plan is óók een record te vesti
gen, behoeft niet zo benauwd te zijn
dat het door hem moeizaam verwor
ven dunrrecord ,,monowielenspoe
dig verbeterd zal zijn. Op 11 Septem
ber a.s. wil Raymond: Legrand op
het vreemde apparaat klauteren, om
er zo lang mogelijk op te blijven.
De oplossing is de volgende. In de
laatste week van October, dat is de
week waarin de verjaardag van de
Verenigde Naties valt (Üe 24ste) zul
len vrijwilligers overal.in Nederland
huis aan huis oude ongebruikte sleu
tels ophalen. Het resultaat van de in
zameling zal worden verkocht en de
opbrengst van dit „sleutelgeld" is
voor de vluchtelingen bestemd.
Ontvangstbewijs.
Deze opbrengst zal echter een klein
bedrag zijn daarom komt er iets bij.
Een ieder, die sleutels aan de opha
lers, meegeeft kan daar voor een ont-'
vanstbewijs krijgen. Dat bewijs kost
twee kwartjes en de duizenden malen
dat twee kwartjes worden gegeven
zullen tezamen de hoofdopbrengst
van de nieuwe actie moeten leveren.
Een aan het ontvangstbewijs zal een
verrassing worden verbonden. Wat
vóór verrassing dat zal zijn is nog
geheim, maar het zal binnenkort wor
den bekend gemaakt zodra de voor
bereidingen zijn voltooid.
Het ophaal werk zal worden ver
richt door brandweermannen, pad
vinders en al of niet geüniformeerde
andere vrijwilligers. De Nederlandse
jeugdgemeenschap heeft haar mede
werking toegezegd. In elke gemeente
zal een actiecomité worden °"evormd,
met vertegenwoordigers van alle
geestelijke en politieke richtingen,
dat plaatselijk de inzameling en een
straatcollecte zal organiseren. De in
signes die bij de straatcolleete zullen
worden uitgereikt zullen de vorm van
een sleutel hebben. Het motto luidt:
„De vluchteling- wacht op uw sleu
tel".
Woord van vluchteling.
Hoe men tot dit zinnebeeld en dus
tot deze actie is gekomen heeft de
voorzitter van de Federatie voor
Vluchtelingenhulp, de heer M. A.
Reinalda, gistermiddag in Den Haag
op een persconferentie verteld. „Aan
een oude vluchteling in Oostenrijk
werd eens gevraagd wat hij nu nog
ondanks alles als ideaal had in zijn
leven. De man antwoordde: Ik zou
nog ééns een sleutel willen hebben
die ik in de deur van mijn eigen huis
zou kunnen steken".
Aan het Nederlandse volk wordt
nu ten tweede male gevraagd, te
helpen de vluehtelinen een sleutel tot
een betere toekomst te geven, aldus
zei de heer Reinalda. Vorig jaar is
de uurloonactie „Een uur voor een
toekomst" afgesloten met een op
brengst van vier en een kwart mil-
lioen gulden. Ook van de nieuwe
actie heeft men goede verwachtin
gen.
'Het voorbrengen van een achtspan
óp de trekpaardententoonstelling te
Den Bosch.
Pokken door besmette
huiden
De regionale Europese commissie
van de wereldgezondheidsorganisatie,
die thans te Wenen bijeen is, heeft
Woenslag de regeringen van de Eu
ropese landen gewaarschuwd voor
het gevaar, dat met pokken besmette
huiden worden ingevoerd. Onlangs
zijn, aldus de commissie, gevallen
ontdekt van het uitbreken van pok
ken in landen, waar deze ziekte vol
komen overwonnen was, door de in
voer van besmette huiden.
Dr. Marmelstein bij val
zwaar gewond
Dr. J. W. Marmelstein, directeur
van de Nederlandse school te Paron
in Frankrijk, is Dinsdagmorgen, en
kele dagen voor de aanvang van het
nieuwe schooljaar, van de eerste ver
dieping in de hal van een Frans hotel
gevallen. Dr. Marmelstein, die 75 jaar
is, werd zwaar gewond naar het zie
kenhuis in Digne overgebracht.
Mr. Michael in vrijheid
Mr. A. L. S. Michael, de Djakar-
taanse advocaat, die begin 1954 werd
gearresteerd, is volgens gewoonlijk
letrouwbare bron vorige week vrij
gelaten.
Het Nederlandse hoge commissa
riaat en het hoofdparket wensten
geep bevestiging te geven.
Mr. Michael, die verdacht werd
van medeplichtigheid aan ondermij
nende activiteit, is nog steeds ver
plicht zich te melden.
DE MOOISTE DAG VAN MIJN LEVEN
Vele herinneringen uit
grootse loopbaan
(Van een speciale verslaggever)
Fred J. Roeske, de dirigent in rusti
van Amsterdams Koninklijke Mannen-
zangvereniging „Apollo", woont in het
hart van de hoofdstad. Negen en veer
tig jaar heeft hij op hetzelfde boven
huis gewoond aan de Oudezijds Voor
burgwal. waar het naar tabak ruikt en
waar in de omgeving prachtige kleine
boekwinkels zijn. Een steile trap voert
U, van de gracht, over vele treden naar
het heiligdom van de man. die de staf
over Apollo gezwaaid heeft van 10
December 1896 tot het honderdjarig be
staan in Juni 1953. En die toen op eigen
initiatief heenging, otadat hij bet ver
velend gevonden zou hebben, als men
hem als „oud man" had moeten dulden.
De kamer .waarin de thans 87-jarige
Roeske leeft en werkt hij geeft nog
lessen en treedt zo nu en dan voor col
lega's op, als die verhinderd zijn te di
rigeren draagt alle kenmerken van
het verleden. De meiibels vertonen de
oude stijl, die rond de eeuwwisseling
modern was: ér zijn étagères en piëde
stals, er staat een zware vleugel en die
is overdekt met een grote hoeveel
heid portretten met opdrachten. Stra-
winsky's conterfeïtsel staat er en het
portret van Edvard Grieg, Alphons
Diepenbrock schonk ook een foto. Aan
INCIDENT TE MOSKOU
Officieel protest bij
Sowj et-Unie
Een woordvoerder van het Ameri
kaanse ministerie van buitenlandse
zaken heeft medegedeeld dat de
Verenigde Staten bij de Sowjet-Ume
hebben geprotesteerd naar aanleiding
van een incident te Moskou, waarbij
het Amerikaanse republikeinse con-
GROEIENDE ANIMO VOOR V.H.M.O.
Adviescommissie stelt voor:
stelsel van studietoelagen
Het is duidelyk, dat alleen grootscheepse maatregelen kunnen voorzien
in de te verwachten massale tekorten aan leraren bij het voorbereidend
hoger en middelbaar ondervvys. Tot deze conclusie komt de commissie,
die de minister van onderwijs, kunsten en wetenschappen moest adviseren
over regelingen, nodig in verband met de uitbreiding van deze takken
van onderwys, vooral met het oog op de behoefte aan leraren.
In het interimrapport van de com
missie wordt ervan uitgegaan, dat de
belangstelling voor het VIH.M.O. nog
steeds groeit. Het is vrijwel uitgeslo
ten, dat deze zal dalen. Bevolkings
cijfers en belangstellingsgraad zullen
leiden tot een ongekend hoog aantal
leerlingen ei. klassen.
Volgens een prognose van de com
missie is het waarschijnlijk, dat het
aantal leerlingen van 1955 tot 1966
geleidelyk zal stijgen van 106.000 tot
173.000. In 1954 waren er 4829 klas
sen. Bij de becijferde groei zal het
aantal klassen in 1960 en 1966 resp.
6891 en 7538 bedragen.
Afgezien van het huidige tekort
van 900 bevoegde leraren, zullen er
in 1955 met inbegrip van de vervan
ging wegens vertrek of overlijden
150 leraren moeten worden aange
steld, een aantal, dat in de daaropvol
gende jaren snel groeit en in 1959
1960 en 1960—1961 telkens 1200 zal
bedragen. Ook indien daarna de jaar
lijkse vraag daalt, blijft deze zeer
groot.
Vraag naar academici
De commissie is ervan overtuigd,
dat het tekort van bevoegde leraren
gezien moet worden als een onder
deel van het vraagstuk van de be
hoefte aan academisch gevormden in
ons land. In de stijgende vraag naar
academici zal over de gehele lijn ge
lijkmatig voorzien moeten worden.
Voor de verschillende sectoren _van
het onderwijs geldt dit eveneens.'De
aktestudie zal in het geheel bevor
derd dienen te worden, ten bate van
de U.L.O.-scholen, de handelsavond
scholen, de kweekscholen en de scho
len voor voorbereidend hoger en mid
delbaar onderwijs. Een zeer brede ba
sis van bezitters van L.O.-akten zal
een brede basis voor adspirant M.O.-
A en een redelijke basis voor M.O.-
B bezitters opleveren.
Voorschotten r beurzen
Tenslotte beveelt de commissie in
concreto enige maatregelen aan.
Renteloze voorschotten wil zij zien
toegekend aan personen, die op 1 Oc
tober a.s. nog geen 25 jaar zijn en in
September 1955 de academische stu
die beginnen. Voor elk jaar na het
behalen van de bevoegdheid, waarin
een betrekking bij het onderwijs van
tenminste 20 lesuren wordt vervuld,
zou een vijfde van het renteloze voor
schot kunnen worden kwijtgeschol
den. Voor dezelfde leeftijdsgroep zou
zij renteloze voorschotten willen be
stemmen bij de aanvang van een stu
die voor een middelbare akte in deze
Septembermaand. De kwijtschelding
kon op gelijke wijze worden gere
geld.
Werd bij laatstgenoemde M.O.-ak-
tenstudie aanbevolen, de maatrege
len te doen gelden voor personen, die
niet bij het onderwijs werkzaam zijn,
een derde regeling is ontworpen ten
aanzien van nen, die werkzaam zijn
bij een andere tak van onderwijs dan
het V.H.M.O., de kweekscholen of het
M.N.O., die op 1 October de leeftijd
van 35 jaar nog niet hebben bereikt
en die eveneens het bezit van een
M.O.-akte nastreven. Hun kon een-
renteloos voorschot worden verstrekt,
dat zou worden omgezet in een beurs
op het ogenblik, dat de middelbare
,acte worde verkregen. Ook voor het
volgen van gesubsidieerde avondlycea
zouden onder bepaalde voorwaarden
beurzen beschikbaar kunnen worden
gesteld.
De commissie meent, dat deze
maatregelen nog voor het begin van
het academische studiejaar 1955
1956 genomen dienen te worden.
In hoeverre en in welke vorm aan
de door de commissie voorgestelde
noodmaatregelen uitvoering zal kun
nen worden gegeven, is ten departe-
mente nog in overweging. De minis
ter stelt zich voor, de Kamer hier
over zo spoedig mogelijk nadere me
dedelingen te doen toekomen. i
greslid Joseph Holt en een lid van de
Amerikaanse ambassadestaf door een
luitenant van het rode leger met een
revolver werden bedreigd.
Holt behoorde 'tot een aantal Ame
rikaanse congresleden, die door de
Russische regering voor een bezoek
aan de Sowjet-Unie waren uitgeno
digd.
Het incident deed zich voor, toen
Holt en de ambassade-employé een
school verlieten, waar zy geen foto's
hadden mogen nemen.
Een luitenant van het rode leger
naderde de auto, waarin Holt en de
andere Amerikaan waren gezeten,
trok zijn revolver en gelastte beiden
uit te stappen. Een kapitein van de
Sowjet-Russische politie begaf zich
eveneens naar de auto, en zeide tot
de beide Amerikanen dat zij huns
weegs konden gaan. De luitenant
was het hier echter niet mee eens en
er volgde, onder groeiende belang
stelling van het Moskouse publiek,
een woordenwisseling welke ongeveer
een kwartier aanhield.
Er werd hieraan een einde eemaakt
door een Sowjet-Russische kolonel,
die, na het paspoort van Holt en het
identiteitsbewijs van de ambassade
employé te hebben bekeken, de Ame
rikanen mededeelde dat zy door kon
den ryden.
Aanval op Nederlandse
geoloog in Talang Kabung
Volgens een vertraagd bericht uit
Djambi, is in Augustus een Neder
lands geoloog, in dienst van de Niam
Nederlands-Indonesische Aardoliën-
Maatschappij), drs J, van Deventer,
tijdens een exploratietocht in Talang
Kabung door een groep ingezetenen
aangevallen. Hij werd zwaar gewond
in een ziekenhuis opgenomen, waar
hij nog verpleegd wordt.
Pia vernam, dat de aanslag ge
pleegd werd, omdat personeel van de
groep van de heer Van Deventer ging
vissen in een meer, dat volgens de
plaatselijke bevolking aan de inge
zetenen toebehoort.
Na dit voorval is een eenheid van
de mobiele brigade ter bescherming
aan de exploratiegroep toegevoegd.
I||lllllll||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||j||||||||||||||||||||'
De „modelarbeider 1952" f§
van communistisch China is
volgens een officiële medede-
ling veroordeeld „wegens con- p
tra-revolutionnaire actie". M
Over de straf waartoe de ar- s
beider, Soeng Teh Feng, is
veroordeeld, werd niets ge- H
zegd. Zijn titel van „model-
arbeider" is hem ontnomen.
de wanden hangen: Mengelberg en
Pijper, Landrè en Ilona Durigo en dan
zijn er kransenDe grootste is die,
welke Roeske kreeg op zijn allerlaatste
concert met Apollo, het grote eeuw-
"estconcert in 1953.
Er hangt ook een onderscheiding
die Roeske het meest waardeert van
alle, die hij verworven beeft: de oor
konde van het Genootschap van Ne
derlandse componisten, dat ter gele
genheid van het 40-jarig bestaan aan
Roeske 't erelidmaatschap aanbood
„uit dankbaarheid voor 't vele, dat
hij gedaan heeft voor de Nederlandse
scheppende toonkunst'. En dat vele
is: dat hij de componisten, de oude
én de zeer jonge, door zijn koor toe
gang gegeven heeft tot het Neder
landse concertpodium'.
„Als je collega's je waarderen, mag
je van geluk spreken" zegt hij, „an
ders blijf je in een kringetje rond
draaien".
DE MAN OP DE TRAP
„Aan waardering heeft het me nooit
ontbroken. Strawinsky is hier op be
zoek geweest én Grieg. De laatste op
27 April 1906. Apollo had. onder lei
ding van de componist diens „Lander-
ken'nunv" uitgevoerd. Dat was op
Woensdag. De Dinsdag, die er aan
voorafging was de generale repetitie
geweest, doch omdat Apollo zelf op
Maandag een concert had gegeven, wa
ren er slechts 30 leden opgekomen ter
repetitie
„Ik was beschaamd en Grieg was
razend", aldus Roeske. „Zo" zei hij „is
d a t de Koninklijke Mannenzanbver-
eniging Apollo".
Roeske wilde noch kon het aanzien.
Hij bleef op de avond van de uitvoe
ring uit de buurt. Maar het koor was
voltallig opgekomen en zong als een
lijster
De ochtend, na het concert werd er
gebeld. Het meisje, dat de deur open
trok, kondigde aan, dat er een buiten
lander de trap opkwam. Koeske dacht
aan een Fransman of Duitser, maar het
was Grieg, die hem uitbundig kwam
bedanken en hem het portret met,
achterop, de opdracht aanbood, dat wij
hierbij afdrukken.
De dag, die naar Roeske's mening nog
groter was, maar die niets met Apollo
te maken heeft, viel in 1898 Toen was
de dirigent 29 jaar en in Bussum werd
een muziekfeest gegeven, ter ere van
Toonkunst. Er was een nieuwe con
certzaal gebouwd en men droeg Roes
ke op, om Von Glück's „Orpheus" als
opera op te voeren. Het Utrechts Ste
delijk Orkest speelde en Cornelie van
Zanten zong de hoofdrol Als hij er
geen heil in zag, zou Roeske 2 maan
den van te voren de opdracht uit han
den geven. Mnr het ging prachtig en
•N. perfebeul
het werd zo'n succes, dat de critiek ge-'
waagde van „een artistieke daad, die
niet naliet indruk te maken".
„Laat ons de hoop uitspreken, dat de-
daad als een keerpunt m onze ge
schiedenis mag aangemerkt worden,
zodat wij in een volgend verslag kun
nen gewagen van een nieuw ontgon
nen veld", zo schreef de Toonkunstver
slaggever.
Het bleef bij „de hoop" en bij die éne
opera. „Maar", aldus Roeske, „we wa
ren toen, evenals nu aan bet vernieu
wen. De nieuwkomers van toen, zijn
nü de volkomen verouderde heren ge
worden. Trouwens: hoeveel moderne
componisten, die thans in trek zijn,
zullen het twintig jaar uithouden? De
geschiedenis is een onbarmhartige
rechter!"