Oude Babylonische kunst wacht
op nieuw
leven,
Jnze
VAN VROUW TOT VROUW
BIJ HET KONINKLIJK BEZOEK
AAN DE WEST
VADER WORDT NIET VERGETEN
ZATERDAG 20 AUGUSTUS 1955
PROVINCIALE ZB E UW B B COURANT
9
HET „STEENSNIJDEN" VROEGER EN NU
Cameeën en gemmen hadden grote
waarde en „magische kracht"!
De kxuist van het oude steensnijden wordt in onze tijd haast niet meer
beoefend. Tussen het laatste bloeitijdperk der „glyptiek" en nu ligt al meer
dan honderd jaar. Glyptiek is afgeleid van het Griekse werkwoord uithollen
of graveren van edelstenen of half-edelstenen. De moderne producten ver
heffen zich nauwelijks boven een handwerk, dat iedereen kan leren, maar
dat zyn artistieke basis heeft verloren.
Een camee is een willekeurige steen, waarop de figuur „en haut relief" is
gesneden, in tegenstelling tot een gemme waarin het beeld is gegraveerd
of uitgehold „en bas relief".
De glyptiek kent twee manieren van snijdenuit de vrije hand en de boor-
en draaitechniek. De vroege oudheid kende alleen de eerste en gebruikte
daarvoor een diamant of een uiterst harde graveerstof. De radertechniek
dateert van latere tijd, maar is er niet minder om, want zij vereist een zeer
grote vaardigheid en kennis van materialen!
Het steensnijden stamt uit Baby-
lonië, waar cie oudste stukken om
streeks 3000 v. Chr. zijn gevonden.
De stenen bezitten een grote kunst
waarde. Van.de Babyloniërs zijn ook
de eerste, in steen gesneden, zegels
afkomstig, cylindervormig van mo
del. De cylinder werd overlangs
doorboord "en aan een snoer gedra
gen of bevestigd op een metalen of
ivoren staf. Als materiaal diende
het grauwgrijze, rooddooraderde
lichtendgroen serpentien, donker-
Deze camee is uit een schelp
gesneden.
blauw apis lazuli en veel bergkris
tal. In diezelfde tijd was de camee
in Egypte ook al zeer geliefd, meest
al als vierhoekige of afgeronde
vlakke steen met een keverbeeld, de
scarabee, symbool van de zonnegod.
Bij de oude Romeinen, die de
smaak voor het steensnijden van de
Etrusken en de Grieken erfden,
steeg de kunst in snel aanzien. My
thologische voorstellingen, keizers
en keizerinnen en jachttaferelen
sierden stenen van allerlei soort en
grootte. Uit de vroege keizerstijd
is een zeldzaam prachtig stuk be
waard gebleven, dat zich nu in We
nen bevindt: een besneden sardonyx,
18 bij 22 cm groot, gemma augustea
geheten. Na de val van het Romein
se rijk werden vele kunstschatten
overgebracht naar Byzantium, waar
onder kostbare gemmen- en camee
enverzamelingen, afkomstig uit het
Kapitool.
Deze sieraden, gouden bokalen
en zilveren vaatwerk, ingelegd
met kostelijke stenen, hebben de
christelijke kerken in Byzantium
ingelijfd bij haar kerkschatten.
In het begin hebben de kerkva
ders zich nog tegen deze annexa
tie van heidense oorsprong ver
zet, maar zij schijnen uiteinde
lijk voor hun pracht te zijn ge
zwicht.
Bij de plundering van Constanti-
nopel door de Kruisvaarders in 1204,
zijn vele kunstschatten verloren ge
gaan, maar enkele stukken zijn toch
naar West-Europa overgebracht. Uit
de vroege middeleeuwen is echter
bijna niets bewaard gebleven, van
zegels zelfs alleen maar afdrukken.
in de 16e en 17e eeuw deze kunst in
verval was geraakt, brak in de late
18e eeuw de tijd aan van vervalsin
gen. Bij gebrek aan eigen genie en
kunstenaarsschap begon men ge
zochte antieke voorbeelden te copië-
ren en de antieke signaturen te imi
teren. Men maakte zwavelafdruk-
ken, afgietsels met gebrande kleu
ren, en over de meest geraffineerde
exemplaren hebben geleerden in on
ze tijd zich nog het hoofd gebroken!
Wat de toerist nu in Napels,
in de fabrieken van „cameos" te
zien krijgt, is een gemoderniseer
de wijze van camee-snijden uit
grote schelpen, welke op zichzelf
te waarderen is, maar met de an
tieke beoefening van de glyptiek
niets heeft uit te staan. In die fa
brieken zijn jongens bezig figu
ren uit grote zeeschelpen te bei
telen welke uit Madagascar, Cu
ba en Japan worden geïmpor
teerd.
Zo'n schelp bestaat uit drie lagen:
de buitenste grauwgrijze is zacht en
wordt allereerst, om de tekening
heen, weggehakt. Dan volgt het
schaven op de tweede, witte en har
dere laag, en daaronder vertoont
zich dan een roze-cornalijnen of
zwart-witte sardonic bodem, met
prachtige transparante effecten. De
jongens tekenen met potlood, uit de
vrije hand hun tekening, meest
voorbeelden naar oude motieven en
antieke snijsels, op de buitenste
grauwe kalklaag. Het beitelen en
schaven is een uiterst zorgvuldig
werk, waarbij ook wel radertechniek
wordt gebruikt, maar voor het groot
ste deel is het toch handwerk.
Het snijden in lava daarentegen
is geen leerlingenwerk. Het eist er
varing, materiaalkennis en grote
techniek, want lava is bros en zeer
moeilijk te bewerken. Men vindt er
overigens prachtige stukken onder,
te herkennen aan de grauw-groene
en grijs-bruine moddertinten. Het
snijwerk is wat minder gecompli
ceerd, ook platter, hetgeen met de
grondstof samenhangt. Een camee
uit een schelp is gewoonlijk gebogen,
want een schelp is rond.
Een camee behoort en dat
geldt voor alle materialen waaruit
ze wordt gesneden of dat nu een
steen, een schelp of een brok lava
of bergkristal betreft uit één stuk
te zijn, waarbij de kundige en erva
ren snijder gebruik maakt van de
kleuren en dooradering in zijn ma
teriaal om het gewenste effect te
krijgen voor zijn onderwerp.
Een steensnijder van grote naam
uit het laatst van de vorige eeuw
was professor Carmosino. Op het
ogenblik is dat in Italië Giovanni
Noto, wiens stukken alle door hem
zijn gesigneerd. Gewoonlijk is er
aan iedere fabriek wel een vakman
van min of meerdere articiteit ver
bonden, maar dé grote man in de
glyptiek, die deze kunst weer nieuw
leven zal inblazen, is er nog niet!
Hoedjes van ontwerpster Geneviève
De Paryse ontwerpster Geneviève Fath is met het maken van hoedjes
al even succesvol als met het ontwerpen van japonnen en costuums. De
hoeden, welke zy bij haar najaarscollectie toonde, kregen menig applaus!
Twee exemplaren ziet u hierboven: links een hoofddeksel van „petit gris
bont" met een open bol. De kruin wordt slechts gedekt door een kleine,
violetkleurige, zeer hoge voile. Een paar rozenknopjes vormen de gar
nering. Rechts een hoed van rose velours, versierd met kleine wiekjes van
rose veertjes. Het is kenmerkend voor de nieuwe mode, dat de hoeden
recht op het hoofd worden gedragen.
Feestelijke textiel uit
Nederlandse werkplaats
Het bezoek van Koningin Juliana
aan de Antillen en Suriname in Oc
tober haar eerste bezoek aan deze
Opleving.
In de 13e eeuw ontstaat in Parijs
een opleving in het vak, welke door
de Franse koning van dat ogenblik,
Charles V, en zijn opvolgers later,
sterk bevorderd wordt. In de Inven
taris van Franse vorsten en edelen,
zoals in die van de kunstminnende
Due de Berry, vindt men later aller
hande soorten gemmen en cameeën
van grote waarde beschreven. Zij
zijn vaak versierd met astrologische
en gnostische voorstellingen en te
kens. Het geloof namelijk, dat ste
nen magische krachten zouden be
zitten, uit Spanje door de Moren
verspreid, die hun ringen, soms wel
twintig aan een hand, uitsluitend als
talisman droegen werd openlijk
beleden. De christelijke koningen
schroomden niet, antieke stenen met
Romeinse keizershoofden als lijfze
gel te gebruiken.
Tijdens de Renaissance bereikte
de glyptiek haar hoogtepunt. Nadat
Hoewel dit rubriekje voorname
lijk aan de kleding voor mevrouw,
en de kinderen gewijd is, vergeten
wij mijnheer toch niet. Als bewijs
ziet U hiernaast een model voor een
sporthemd, waarin elke man zich op
zijn gemak zal voelen, als hij op
vrije dagen de natuur in trekt. En
dat bovendien moeder de vrouw
geen bijzondere moeilijkheden zal
opleveren om het te maken!
Het heeft een royale aangeknipte
kraag, die open en gesloten gedra
gen kan worden, korte mouwen en
flinke opgestikte zakken.
Men heeft er voor nodig ca. 3 m
stof van 80 breed. Voor de mouwen
en de schouderpas neemt U de stof
dwars. Bij geruite stof staat het wel
aardig om de zakken en klepjes
schuin te knippen. Het met de stip
pellijn aangegeven 'beleg voor de
kraag maakt U zo mogelijk aan één
stuk, zodat de kraag middenachter
geen naad vertoont.
U stikt de zakken op en voorziet
hen van de 6 cm brede kleppen van
dubbele stof. De schouderpas wordt
op voor- en rugpand gestikt. Desge
wenst kunt U hem voeren. De zijna
den en het middenachternaadje van
de kraag sluiten en de kraag met de
rughals verbinden. U stikt het be
leg tegen kraag en revers en ver
bindt het met het aangeknipte beleg
van de voorkanten. De mouwnaden
sluiten en de mouwen licht ingehou
den naad op naad vallend inzetten,
waarna U de knoopsluiting aan
brengt.
Naar verkiezing kunt U onder In
de zijnaden een split open laten.
ELLA BEZEMER
.AWWMWAVM
°r oen ik onlangs onder Huis
I en hoofd" hulde bracht
aan een gepromoveerde
huisvrouiv, had ik daarop al
licht enig commentaar ver
wacht. Het sprak voor mij ech
ter vanzelfdat deze hulde niet
bedoeld was als critiek op die
vrouwen, welke in de toewij
ding aan haar gezin de volle
dige levensbestemming menen
te vinden.
Immers - ik heb mij nim
mer vermeten om anderen hu
ideaal of leefwijze voor te
schrijven. Wanneer iemand in
derdaad in de dienst aan haar
gezin haar enige levensbestem
ming ziet, moet zij die roeping
vooral vólgen, en daarin ten
volle gélukkig trachten te zijn.
Ik zou haa. alleen, voorzich
tig, willen vragen, of zij hier
niet een beminnelijk zelfbedrog
pleegt, en zich uitslooft in een
taak die heus niet van 's mor
gens tot 's avonds laat de ge
hele vrouw vraagt.
Maar bovendien of zij er
roei aan denkt, dat er eens een
ogenblik komt waarop zij zich
die levensvulling uit de handen
ziet glippen.
Immers: een gezin is, uit de
aard der zaak, geen constante
grootheid. ATle kleine kinderen,
of moeder 't graag wil of niet-
worden nu eenmaal onverbidde
lijk groot, en alle huwelijken
beginnen en eindigen nu, een
maal getweeën of zélfs, wat
het einde betreft, lopen op een
zaamheid uit. Hoe moet een
vrouw, gewend zich volledig
en zonder eigen interessen aan
een gezin te geven, dan haar
eindeloos langdagen vullen
Maar goedlaten dergelij
ke toegewijde moeders dat zelf
beslissen zij zullen zich dan
misschien fanatiek met het
grootmoederschap bezighouden
en daarmee gélukkig zijn.
Als er echter al, in het geval
van deze gepromoveerde huis
vrouiv, van een voorbeeld spra
ke is dan alleen voor de tal
loze getrouwde vrouwen, met
en zonder kroost, die zich van
alle interesse voor zaken die
buiten haar gezichtskring lig
gen bij voorbaat afmaken met
het goedkope excuus dat zij
„heus geen tijd" hébben, zelfs
al flaneren zij met de enige
spruit in de kinderwagen van
twee tot zes langs de winkel
ruiten.
M
jet deze uiteenzetting en
't is niet de eerste maal
dat ik die maar weer ge
duldig neerschrijf héb ik ei
genlijk een daarover binnenge
komen brief al ruimschoots be
antwoord. Maar ik wil die toch
even citeren, om het eeuwige,
subtiele misverstand, dat ge-
dachtenivisseling tussen vrou-
sen zo uiterst moeilijk maakt:
„Zélf huisvrouwen, dus echt-
f lote en gélukkig ook moeder
van zes kinderen) zijn wij het
mei U eens over de zwaarste
taak: die der Z uisvrouw, zowel
uit lichamel'1: als geestelijk
oogpunt bezien. Tenminste, als
men die taak zo oed men kan
volbrengt. Daarom, Saskia,
staan wij steeds weer verwon
derd over het „ophemelen" van
vrouwen ,die c i dubbele, ja
soms driedubbele taak op zich
nemen. Deze vrouwen staan
dan als „voorbeeld" in de vrou-
ivenrubriéken vermeld.
Is het niet juist dat Moeder
het middélptmt van het gezin
moet zijn? Is het niet juist
zich geheel aan de bestude
ring der kinderen te geven, lmn
karakter te vormen? Is het
niet juist de kinderen bij hun
studie te leidengade te slaan
wat in hen leeft, vorming te
geven aan wat zij later willen
worden?
Zeer véle vrouwen hébben
voor haar huioeink graden, ak
ten of diploma's gehaald, ook
wij. Een rijk, een veilig bezit,
tegenslagen kunnen komen in
het leven. Mhar ulo man: hij
heeft U zo nodig: de eenheid
moeder en kinderen. Uw be
langstelling in zijn werk,, voor
de kinderen, hun spel, hun
huiswerk, hun schoolleven, dit
alles is honderd procent, daar
mag niet wat af, „het heldere
hoofd" is daar ten vólle mee te
belasten. Samen de moeilijkhe
den bespreken, samen genieten
het mooie, door de kinderen ge
boden. De kinderen geven er
niets om of moede buiten de
deur dit of dat grootsver
richt, zij hebben U in huis no
dig. En aio U da ems een uur
tje alleen kunt zitten, dan
kunt U nog ulo liefhebberijen
beoefenen, maar dan ook al
leen in die tijd"'.
Mevrouw ik weet werke
lijk niet hoe ik zoveel
onrustbarend misverstand
in één kolom zou kunnen weg
nemen. Ik praa over „werk",
in de zin van zelfgekozen ar
beid, door het aangeboren ta
lent bepaald. U kent blijkbaar
alleen het behaalde diploma
ter wille van een goedbetaal
de bakn buitenshuis.
U hebt zes kinderen; daar
komt zo neem ik aan, xoél het
een en ander bij kijken. Maar
moeten die nu heus de hele lie
ve dag geleid, gevormd, bezig
gehouden, gade geslagen en
met een glimlach bestraald
worden
Ik dacht zo, dat aezonde en
levenslustige kinderen een niet
onaardig deel van de dag op
de schoolbanken en spélend
hun huis hoogstens beschou
wen als een geschikt oord om
te eten, te slapen en bij tijd
en wijle hun verdrietelijkheden
te luchten. Want het beste ge
zélschap voor kinderen blijven
nog altijd andere kinderen,
dunkt mij zo. En een hartelijke
moeder kan heus wél de spil
van haar hLiis zijn zonder de
héle dag zo ontzettend in touw
te blijven met al die vermoei
ende opvoederij.
Maar héb ik het zo erg mis,
Mevrouw, als ik achter uw na
drukkelijk betoog toch een
leegte meen te bespeuren, een
leemte in uw eigen persoonlijk
leven, een teleurst .ling over
het onbevredigende van het
loutere moederschap wellicht,
en 'n o zo subtiele jaloersheid
op al die „Loerkende" huisvrou
wen. Want waarom keert ulo
verweer zich juist tegen hhdr,
en niet tegen de babbelende,
Loinkélende, snoepende, altijd
met vriendinnen uithuizige
moeder?
SASKIA.
gebieden als Koningin betekent
voor de bevolking van de West niet
één feestdag temidden van veel werk
dagen, maar een aaneenschakeling
van feestdagen. Tijdens deze feest
dagen zullen de Antillianen en Suri-
namers hoofd, en halsdoeken kunnen
dragen, welke vervaardigd zijn bij
„Het Paapje" in Voorschoten, de
kleine werkplaats waar men de laat
ste jaren smaakvolle en moderne
handbedrukte stoffen vervaardigt.
Het initiatief, om tijdens dit ko
ninklijk bezoek eens met iets anders
voor de dag te komen dan met de
traditionele borden of lepeltjes, is
van „De Weefstoel" in Oranjestad
op Aruba. Deze firma heeft bij „Het
Paapje" stoffen besteld, welke tot
jurk of rok verwerkt kunnen worden.
De keuze viel op een ontwerp van
oranje-appels tussen helgroene blade
ren tegen een witte achtergrond: een
stofje dat een feestelijk karakter
heeft, maar ook in het dagelijks le
ven kan worden gedragen, en welks
fleurigheid onder de felle tropenzon
uitstekend tot zijn recht zal komen.
Behalve deze stof-per-meter le
vert „Het Paapje" een tweetal
halsdoeken. Op de een staan de
Antillen eh Nederland afgebeeld,
verbonden door de rood-wit-blauwe
vlag; op de ander allerlei Antil
liaanse motieven tegen een oranje
achtergrond. De ontwerpers van
de doeken lieten zich leiden door
adviezen van o.a. een Nederlands
professor, die tijdens de oorlogs
jaren op de Antillen een speciale
studie van de bevolking maakte.
„Het Paapje", dat voor de oorlog
hoofdzakelijk bekend was om zijn
tapijtknoperij en later om zijn weve
rij, maakte al spoedig na de oorlog
naam met handbedrukte stoffen.
Stoffen, die niet alleen in Nederland,
maar ook in Zweden, Zwitserland en
Duitsland vele afnemers tellen.
Al worden de halsdoeken ter her
innering aan het a.s. koninklijk be
zoek aan de Antillen en Suriname
in opdracht van „De Weefstoel" te
Aruba gemaakt, verzamelaars van dti
soort souvenirs in ons land, en die
genen die in de West geboren zyn
of er jaren hebben gewoond, kunnen
bij „Het Paapje" in Voorschoten te
recht!
Tuniek terug na vijfentwintig jaar
Wie zich de twintiger jaren herin
nert, herinnert zich het kledingstuk
de tuniek. Een herinnering, onver
brekelijk verlfonden met page-haar
en bobbykop, en met lange vleeskleu
rige kousebenen
Jarenlang beheerste de tuniek het
modebeeld van de vroege morgen tot
de late avond. Gemaakt van bedruk
te stof, van fluweel, wol of kunstzij
de, weelderig geborduurd of bestikt
met kraaltjes en lovertjes. Grote na
men uit de couture zijn onverbreke
lijk verbonden met de tuniek: Poiret,
Molyneux, Patou, Premet
Nadat wij de attributen van de
twintiger jaren lange tijd hebben ver
guisd als het lelykste wat de mode
ooit heeft opgebracht, zijn we nu ge
naderd tot het punt, waarop zij die
in de mode de toon aangeven, weer
gebruik maken van dezelfde midde
len. De overblouse welke over de
rok gedragen wordt en tot op de heu
pen reikt, is een van de kenmerken
de successen van de laatste tijd. Maar
ook de tunrek-in-optima-forma is te
rug! Balenciaga lanceerde deze zo
mer een aantal uiterst slanke tuniek
japonnen en costuums. In ons land
vonden deze nog betrekkelijk weinig
navolging, maar in Frankrijk en
vooral in Amerika hebben de tunie
ken furore gemaakt.
En ontegenzeggelijk biedt deze
grondvorm de ontwerpers op ieder
gebied van de kleding tal van mo
gelijkheden! Een tuniek-housecoat
boven een nauw toelopende panta
lon; een tuniek strandjakje boven
gestreepte shorts; een deux-pièces
waarvan de boothals is afgezet
met een brede strook kant welke
om het middel wordt herhaald; het
zijn allemaal interpretaties van de
tuniek-lijn, welke grote overeen
komst vertoont met de H-lijn.
Dit strandpakje is een van de vele
interpretaties, Lvelke de tuniek-lijn de
ontLoerpers mogelijk maakt.
Niet alleen de tuniek is te voor
schijn gehaald uit de rommelkoffers
der twintiger jaren; ook de enorm
lange kralensnoeren zijn terug, en
sommige hoeden van het afgelopen
seizoen vertonen eveneens grote ge
lijkenis met modellen van dertig
jaar terug. En uit Parijs komt het
bericht, dat een borduurfirma
waarvan de leidster in de twintiger
jaren het vak leerde op een atelier,
waar men uitsluitend met kralen bor
duurde op tunieken thans een se
rie tuniek-avondjaponnen heeft ge
lanceerd. welke geheel met kralen
zijn geborduurd.