PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Plan-Grandval wil wijziging in
Frans Marokko
Vaste verbinding betekent voor
Zierikzee meer welvaart
de BILT
NEUTRALE COMMISSIE MOET
ZUID-K0REA VERLATEN
Vand
aag.
VERKEER EISTE VIJF DODEN
EN DRIE ZWAAR GEWONDEN
198e Jaargang No. 183
Dagblad uitgave van de firma
Provinciale Zeeuwse Courant
Directie: F van de Velde en F. B.
den Boer, Adjunct: W de Pagter.
Hoofdredacteur: W. Leertouwer.
Adj.-Hoofdred.: G. A. de Kok.
ABONNEMENTSPRIJS 47 cent per
week; I 5,85; p. kw.; £r. p. p. t 6.10
per kw. Losse nummers 10 cent.
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESSE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Maandag 8 Aug. 1955
ADVERTENTIEPRIJS 25 cent per
mm Minimum p. advertentie 14.—.
Ing mededelingen driemaal tarief.
Kleine advertenties (max B regels)
23 ct per regel mei een minimum
van t 1.„BneveD of adres
Bureau v d Blad" 25 cent meer.
Giro No 359300 P.Z.C Middelburg.
Bur. Vlisslngen, Walstr. 58—60, telef. 2355 4 lijnen (b.g.g. 2861 of 304); Middelburg, Markt 51, telef. 3841; Goes, Lange Vorststr. 63, telef 2475 (b.g.g 2228): Oostburg, Finlandstr 2, telet l
Brouwersstraat 2. ZieriK:
ingerostraai 24 telef
NOG GEEN BESLISSING GENOMEN
Regering-Faure in moeilijk parket
De Franse regering heeft Zaterdag besloten het Marokkaanse vraag
stuk te verwijzen naar haar speciale coördinatie-commissie inzake Noord-
Afrika, die tegen Donderdag a.s. is bijeen geroepen.
De gehele dag werden de besprekingen gewyd aan de rapporten van
de minister voor Tunesische en Marokkaanse zaken, Pierre July en van
de nieuwe resident-generaal in Marokko, Grandval. Het plan van Grand-
val houdt in, dat de nieuwe sultan Mohammed Ben Arafa zal aftreden
en dat zijn verbannen voorganger afstand doet van de troon. Daardoor
zou de weg open zijii voor een regering, waarin alle partijen en groepe
ringen in Marokko zouden zijn vertegenwoordigd. Deze regering zou la
ter een religieuze leider tot sultan kunnen kiezen.
De crisis in het protectoraat is een
gevolg van de steeds krachtiger wor
dende druk van de nationalisten om
de twee jaar geleden verbannen sul
tan Mohammed Ben Joessef in zijn
waardigheid te herstellen.
Hoewel de inhoud van Grandvals
voorstellen officieel nog niet bekend
is, is er veel critiek op gekomen,
o.a. van de anti-nationalistische pasja
van Marraltesj, die de huidige sultan
op de troon wil handhaven.
Waarnemers te Parijs achten het
moeilijk voor premier Faure om zijn
coalitie-regering byeen te houden, als
hy het plan van Grandval geheel zou
aanvaarden. De resident-generaal,
die deze week zijn voorstel komt ver
dedigen, zou evenwel aftreden als het
plan niet wordt geaccepteerd.
Duurder reizen
Soms bevat een krant bepaald on
plezierig nieuws, dat het ge
sprek van de dag wordt omdat
menigeen er direct bij is betrokken.
Dat was Zaterdag het geval met de be
kendmaking van de tariefsverhoging,
die met ingang van 1 September door
de Spoorwegen zal worden toegepast.
Bepaald feestelijk was de ontvangst
van dit bericht niet en dat is te be
grijpen, want een dergelijke verhoging
gaat iedere „doorsnee-Nederlander"
aan omdat hij tenslotte het hogere be
drag moet betalen. Er gingen reeds
lange tijd geruchten, dat het passagiers
vervoer van N.S. duurder zou worden,
maar van officiële zijde werd dit
steeds ontkend. Toen echter het jaar
verslag 1954 van het bedrijf werd ge
publiceerd met de bittere opmerking,
dat de welvaartsstijging in Nederland
aan de Spoorwegen was voorbijgegaan,
werd het wel duidelijk, dat verhoging
niet kon uitblijven. In Mei j.l. ging
vrij geruisloos het wagenladingtarief
omhoog en nu zal dan ook de reiziger
meer moeten betalen.
Er zitten aan deze verhoging twee
kanten, een bedrijfseconomische
en een psychologische. Vanzelf
sprekend is de eerste doorslaggevend
en daarom is het wellicht goed hier
enkele cijfers te noemen. In 1952 maak
ten de Spoorwegen een winst van 5,5
millioen, in 1953 van 4,8 millioen en vo
rig jaar van 2,6 millioen, waarbij in
aanmerking moet worden genomen,
dat het vervoer aanzienlijk toenam.
Er is dus sprake van een sterke winst
daling en men kan zich voorstellen,
dat deze gang van zaken de directie
van N.S. met zorg vervulde. Nog altijd
is dit bedrijf in tegenstelling tot het
railverkeer in vele andere landen
een rendabele instelling en uiteraard
streeft men er naar dit zo te houden.
Een voorzichtig financieel beheer
dwingt derhalve tot tariefsverhoging,
teneinde de steeds verder gaande
winstdaling op te vangen. Er is tegen
deze redenering weinig in te brengen,
maar ondanks dat is deze verhoging
en nu komen wij tot de psychologische
kant moeilijk te verduwen. Er
wordt van overheidswege scherp gelet
op de ontwikkeling van lonen, en prij
zen en in het jongste verleden heeft
de regering op dit terrein enige malen
ingegrepen. Men denke b.v. aan de
kruistochten van minister Zijlstra te
gen allerlei té dure artikelen en aan
de wijze woorden, die van regerings
wege tot de directeur van de girodienst
zijn gericht. Deze heer mocht de lonen
van zijn personeel niet verhogen, ook
al liep de afwikkeling van het giro-
verkeer gevaar Maar de Spoorwegen
krijgen ten lange leste toestemming
om aan de reizigerstarieven enige pro
centen toe te voegen. Bedrijfs-econo-
rnisch verantwoord! Maar psycholo
gisch?
dien af, waarom de Spoorwegen
niets tegenover deze verhoging
hebben gesteld. Er zijn nog altijd be
paalde wensen en verlangens bij het
publiek, waaraan men juist nu tege
moet had kunnen komen Eén zo'n
wens willen wij hier noemen: afschaf
fing van het na-oorlogse dagretour
systeem. Buitenlandse spoorwegmaat
schappijen geven nog altijd retours uit
met een geldigheid van b.v. 5 dagen,
hetgeen met name van belang is voor
week-end-reizigers. Invoering van een
dergelijk stelsel zou een tariefsverho
ging aanvaardbaarder maken voor
een groot publiek dan thans het geval
is. Weliswaar vermindert dan voor
N.S. het nuttig effect, maar anderzijds
lijkt het onnodig, dat een dergelijk be
drijf aanzienlijke winsten maakt, die
voornamelijk in de staatskas vloeien
Rentabiliteit van de Spoorwegen is
noodzakelijk. Maar aan een extra-be
lasting via een treinkaartje is geen be
hoefte.
de pasja tot gevangenisstraffen van
een maand tot twee jaar veroordeeld
wegens hun aandeel in de jongste on
geregeldheden. Negentien beklaagden
werden
vrij gesproken.
22 doden
Vijftien Algerijnse verzetsstrijders
zijn Zaterdag in net grensgebied tus
sen Algerië en Tunesië gedood, toen
Franse veiligheidstroepen trachtten
te verhinderen dat een vijftigtal vo-
gelvryverltlaarden naar Tunesië uit
week. Aan Franse zijde viel één dode,
terwijl er zes militairen werden ge
wond.
De Algerijnse bannelingen hebben
Zaterdagavond nabij een oase in het
Auresgebergte een Franse patrouille
in een hinderlaag gelokt. Twee Fran
se onderofficieren werden gedood en
elf soldaten werden ernstig gewond.
Nadat versterkingen waren gearri
veerd, konden de aanvallers worden
verdreven. Zij verloren vier doden.
Op zijn landgoed „Datsja"
Maarschalk Boelganin, de Russi
sche premier heeft Zondag de hoofden
van alle buitenlandse diplomatieke
vertegenwoordigingen in Moskou op
zyn landgoed „Datsja" ontvangen.
Ongeveer 250 gasten waren aan
wezig, onder wie de hoofden van 43
buitenlandse diplomatieke vertegen
woordigingen en een aantal perma
nente buitenlandse correspondenten in
Moskou.
De maarschalk bood zijn gasten op
zijn landgoed, dat vroeger heeft toe
behoord aan Katherina de Groote, een
uit zes gangen bestaande lunch aan
en onthaalde hen op een concert.
Van Russische zijde waren ook aan
wezig de secretaris van de commu
nistische partij, Kroesjtsjew en en
kele andere communistische leiders.
Het is de eerste maal dat een Rus
sische premier buitenlandse diploma
ten op zijn landgoed heeft ontvangen.
De sfeer was de gehele dag zeer on
gedwongen.
Maarschalk Boelganin verklaarde
tegenover zijn gasten te hopen dat
zulke bijeenkomsten in de toekomst
meer zullen worden gehouden.
Gaat Amerika bemiddelen
in kwestie India-Portugal?
Volgens de „Sunday Times" pro
beert India Amerikaanse bemidde
ling te verkrijgen ter regeling van
het geschil met Portugal over Goa.
Krisjna Menon, de voornaamste
raadgever van premier Nehroe op
het gebied der buitenlandse politiek
zou zich hierover met de Amerikaan
se ambassadeur te Nieuw Delhi in
verbinding hebben gesteld.
EIS VAN SYNGMAN RHEE
Als datum 13 Augustus genoemd
De Zuidf Koreaanse regering heeft de Poolse, Tsjecho-Slowaakse, als
mede de Zweedse en Zwitserse leden van de neutrale commissie van toe
zicht op de naleving van de bestandsovereenkomst de eis gesteld, dat zij
vóór 13 Augustus het land verlaten. In de brief aan de Poolse en Tsjecho-
Slowaakse leden wordt gesproken van „spionnage". Verklaard wordt, dat
zy er „ernstige gevolgen" van zullen ondervinden, indien zy niet vóór
genoemde datum vertrekken. In verschillende Zuid-Koreaanse steden is
gedemonstreerd voor de eisen van de regering.
Aan de demonstratie te Seoel werd
deelgenomen door tienduizend Zuid-
Koreanen. Er werd ook betoogd ter
ondersteuning van Rhee's eis tot te
ruggave aan Zuid-Korea van gebie
den ten Zuiden van de 38e breedte
graad, die voor de Koreaanse oorlog
onder Zuid-Koreaans gezag stonden.
In de havens Poesan en Intsjon,
waar zich inspectieploegen van de
neutrale commissie bevinden, is Za
terdagavond gedemonstreerd. De de
monstranten, voor het merendeel oud
strijders, verzamelden zich in groten
getale voor de gebouwen, waarin de
commissieleden zijn ondergebracht
en eisten hun vertrek. In Poesan ge
raakten betogers in botsing met
Amerikaanse wachten voor deze ge
bouwen, waarbij zes demonsranten
werden gewond.
Genève niet voor 24 Oct.
Volgens de diplomatieke medewer
ker van de „Sunday Times" zal de
te Genève door de ministers van bui
tenlandse zaken der „Grote Vier" te
houden bijeenkomst zeker niet voor
24 October a.s. beginnen.
In Hilversum is een folkloristisch fes-
tival gehouden, dat door de deelname
van een aantal Europese landen een
internationaal karakter kreeg. Ook
ons land was vertegenwoordigdo.a.
door de Twentse „Boggelrieders" uit
Losser, die op hun merkwaardige fiet
sen grote bijval oogstten.
Een vrachtauto, waarin zich ver
lofgangers van de 24e Amerikaanse
divisie infanterie bevonden, is in de
omgeving van Seoel bij het passeren
van een smalle brug van de weg af
gereden, omgeslagen en in brand ge
vlogen. Van de inzittenden zyn er 10
om het leven gekomen en 10 gewond.
De militairen waren op weg naar Ja
pan, waar zij een week verlof zou
den doorbrengen.
Nabij Soentsjon aan de Zuidkust
van Korea is een volle bus omgesla
gen. Zeven inzittenden kwamen om
het leven en 53 werden min of meer
ernstig, gewond.
Een beeld uit het fraaie bloemencors
dat Zaterdagmiddag van Rijnsburj
over Katwijk naar Noordwijk (en te
rugtrok. Duizenden belangstellen
den waren op de route samenge
stroomd om het geurige en kleurig
schouwspel gade te slaan.
Kabinetsformatie in
Indonesië
Dinsdag definitieve samenstelling?
Kabinetsformateur Harahap (Ma-
sjoemi) heeft overleg gepleegd met
verschillende partijen. Hij legde het
kabinetsprogram voor. dat hij had
overgenomen van de drie vorige for
mateurs. Harahap zeide, dat het pro
gram geen moeilijkheden opleverde.
Wel echter zyn moeilijkheden ver
bonden aan de samenstelling van het
kabinet. Dinsdag kan de definitieve
samenstelling van het kabinet gereed
komen en Donderdag denkt de forma
teur te rapporteren aan vice-presi
dent Hatta.
is het vijftig jaar geleden,
dat te Hansweert een rijkstele-
foonkantoor werd geopend;
is het 250 jaar geleden, dat
G. W. baron van Imhoff, eer
tijds gouverneur-generaal van
Ned. Indië en grondlegger van
de residentie Buitenzorg, werd
geboren;
begint te Genève k twaalf
daagse internationale confe
rentie over toepassing van
atoomenergie voor vredelieven
de doeleinden.
Auto in Nijmegen op autobus; fietser gegrepen op
onbewaakte overweg
Vyf doden en drie zwaargewonden
vormen de tol, die naar tot dusver
bekend, in het afgelopen weekeinde
aan het wegverkeer in ons land is be
taald. Zaterdagochtend tegen negen
uur werd het 9-jarig zoontje van de
familie Z. uit Rijswijk (Z.Ttoen hij
op zijn fiets de onbewaakte overweg
het „Haantje" van de lijn DelftDen
Haag overstak, door een uit Delft ko
mende trein gegrepen. Nadat de trein
uit Den Haag was gepasseerd stak de
knaap over, hoewel het belsignaal
ging voor de uit Delft komende trein.
Deze greep hem by het achterwiel.
De 32-jarige motorrijder M.V. uit
Ruurlo reed Zaterdagmorgen ter
hoogte van de grens RuurloZelhem
tegen een aanhangwagen. De onfor
tuinlijke motorrijder werd gedood.
Op de Graafseweg bij het Maas-
Waalkanaal bij Nijmegen reed de
auto van de Arnhemse familie V. in
de nacht van Zaterdag op Zondag te
gen een autobus, waarin een gezel
schap PTT-ers uit Tilburg zat. Drie
van de vier izittenden, de 64-jarige
weduwe V. en twee van haar zoons,
resp. 31 en 22 jaar oud, werden ge
dood. De chauffeur ,de heer H. N. T.
V. werd met een zware hersenschud
ding naar het Canisiusziekenhuis
overgebracht. De inzittenden van de
autobus kwamen met de schrik vrij.
Het ongeluk gebeurde, doordat de
Arnhemse wagen een auto wilde pas
seren op het ogenblik waarop de bus
naderde. De politie acht het niet uit
gesloten dat de chauffeur van de per
sonenwagen oververmoeid is ge
weest. De buschauffeur heeft alli
gedaan om een botsing te voorkomen.
De personenwagen reed in volle vaart
tegen de bus op.
Op de Bevry dings weg bij Hattum
botsten Zaterdagmiddag een bestel
wagen en een motor, toen de bestel
wagen linksaf wilde slaan. De motor
rijders, het -echtpaar L. uit Noord-
welle, werd ernstig gewond in het zie
kenhuis in Zwolle opgenomen.
REALITEIT EN GOEDE HOOP
Economische ontwikkeling stond
bijna honderd jaar stil
Sedert ruim 100 jaar schommelt het bevolkingscijfer van Zierikzee om de
7000, als symbool van een gebied, dat in zijn economische ontwikkeling wei
nig vorderingen heeft gemaakt. Ver voordien telde de stad enkele duizen
den inwoners meer, maar toen was zij dan ook een voorname handelsplaats.
Aan deze functie is aan het slot van de 18de eeuw, toen de Industriële Re
volutie het moderne grootbedrijf en betere verkeersmiddelen begon te in
troduceren, een eind gekomen. Uit de hierdoor ontstane „depressie" heeft
Zierikzee zich nauwelijks kunnen oprichten. Ruim 200 jaren zal het dus in
beslag nemen voor op de oude bloei een nieuwe bloeiperiode volgt, gemar
keerd door de uitvoering van het Deltaplan. In deze regelen, ingegeven
door realiteit en een beetje goede hoop, laat zich de historie van deze oude
stad samenvatten.
Zierikzee is één der oudste steden
van Zeeland, al verkeren wij omtrent
het jaar van zijn stichting in het on
zekere. Meestal neemt men aan dat
dit jaar 849 is, maar al voor die tijd
moet er sprake van zijn bestaan zijn
feweest. Het genoemde jaartal wordt
an in verband gebracht met een ze
kere heer Zirik, die aan een ee of ri
viertje de plaats van die naam sticht
te. Een andere verklaring luidt, dat
Zirik zout betekent, dat tot voor eni
ge eeuwen het belangrijkste product
van deze plaats was.
In de tweede helft van de 12de
eeuw is de stad zeer bevolkt geweest
en heet hij met Middelburg de meest
bevolkte stad van Zeeland. De visse
rij op zee was toen de belangrijkste
bestaansbron. Hij had betrekking op
de haring- en kabeljauwvangst, die
in de loop der 18de eeuw pas geheel
verdween Omstreeks 1700 tclae de
stad nog 80 vissersschepen, maar in
-.716 was dit aantal tot 7 ingekrom
pen. De voornaamste oorzaak hier
van was, dat het visserspersoneel
over ging op de koopvaardij, waaruit
weer eens blijkt hoe belangrijk de vis-
^rij is als bron van welvaart.
Een tweede bron voor de koop
vaardij lag in het zoutzieden. Aanvan
kelijk geschiedde dit door het in Zee
land zo bekende darink-delVen, het
uitsteken van de veenlaag in land en
schor, waarna dit tot zout werd ver
brand. Van Zierikzee uit heeft dit
zoutzieden zich over Zeeland uitge
breid.
Zelf telde de plaats eens honderden
zoutketen. Later is dit ontgronden,
dat aan het land veel schade toe
bracht, verboden cn werd ruw zout
per schip uit Spanje en Frankrijk
aangevoerd en ter plaatse geraffi
neerd. Deze zoutnering is in de twee
de helft van de 17de eeuw verdwenen,
zodat dè koopvaardy ook deze bedrij
vigheid overleefde.
De koopvaardy, gebruik makend
van de Oosterschelde en met door
vaart naar Antwerpen via Oostelijk
Zuid-Beveland, was in Zierikzee al in
het begin der 13de eeuw een bloeiend
bedrijf. In die tijd is er al vaart op de
Oostzeelanden en Zierikzee behoorde
dan ook tot de Hanzesteden. Om
streeks 1400 is de stad al een voorna
me koopstad en onder meer stapel
plaats voor Franse wijnen. Aan de
handelsrelaties worden ook Spanje en
Lissabon toegevoegd. De toevoer van
producten was soms wel zo groot, dat
er niet voldoende afzet kon worden
gevonden en de prijzen sterk daal
den.
De verbinding met de zee werd aan
vankelijk onderhouden via de Oude
haven, die ten Oosten van de stad
langs een kreek in de Schelde uit
kwam. Deze verbinding is geleidelijk
verland en van 15971602 werd de
nog steeds gebruikte Nieuwe Haven
aangelegd, die sedertdien herhaalde
lijk is verbeterd.
Nog in 1780 telde Zierikzee 77
koopvaardijschepen, maar de han
del vertoonde toen al duidelijk de
achteruitgang, die ook andere
Zeeuwse steden ondergingen. De
Franse tjjd met de blokkade van
het Continent betekende ook hier
de definitieve nekslag. Men ziet
dit ook in het aantal binnensche-
Ïen, die voor transport naar het
innenland zorgden. Omstreeks
1650 waren er 150, omstreeks
1750 nog 70 en omstreeks 1850
nog slechts 26.
Ook de industrie heeft in deze stad
natuurlijk gebloeid. De lakennijver
heid werd echter, evenals b.v. in Lei
den, in de 18de eeuw naar het goed
kopere platteland verplaatst. In 1840
(Vervolg op pag. 7)
Moet Kominform
verdwijnen?
Joegoslavische bezwaren
Te Belgrado is opzien verwekt
door een artikel van Veljko Vlako-
vitsj, lid van het centrale comité
van de Joegoslavische communisti
sche partij, waarin voor opheffing
van de Kominform wordt gepleit en
gezinspeeld op de oprichting van wat
een nieuwe „socialistische interna-
tionale" genoemd zou kunnen wor
den. Het artikel kant zich tegen de
„voogdij van een enkel land over de
arbeidersbewegingen in de wereld".
Volgens het artikel zijn de Marxis-
tisch-Leninistische theorieën niet
meer voldoende om een verklaring te
geven van een aantal nieuwe ver
schijnselen in de huidige ontwikke
ling van de maatschappij en de so
ciale betrekkingen. Anderzijds „heb
ben de ontwikkeling van de atoom
energie en de snelle toeneming van
productiemethoden tengevolge daar
van het ontwikkelingsproces van de
sociale productieve krachten en de
socialistische krachten onderste-bo
ven geworpen". Vlahovitsj stelt, dat
het socialisme zich niet slechts op
een enkele manier ontwikkelt
hij wijst daarbij op „de Chinese en
de Joegoslavische revolutie en
meent, dat het beginsel, volgens het
welk de wereld in twee blokken
(het kapitalistische en het socialisti
sche) is verdeeld, terzijde gesteld
moet worden.
Het weer in Europa
Oslo: zwaar bew.
Kopenhagen: licht bew.
Amsterdam: regenbui
Londen: licht bew.
Luxemburg: regenbui
Parijs: half bew.
Grenoble: regenbui
Nice: licht bew.
Genève: regen
Ztirich: regenbui
Locarno: zwaar bew.
Berlijn: regenbui
Frankfort: regen
Münehen: regen
Wenen half bew.
Innsbrück: regenbui
Rome: half bew.
Ajaccio: zwaar bew.
Mallorca: half bew.
Bordeaux: licht bew.
19 gr.
20 gr.
16 gr.
19 gr.
18 gr.
22 gr.
23 gr.
26 gr.
22 gr.
18 gr.
24 gr.
19 gr.
19 gr.
21 gr.
24 gr.
23 gr.
28 gr.
26 gr.
30 gr.
24 gr.
VERWACHT...
MINDER BUIEN
Veranderlijke bewolking met plaat
selijk nog enkele buien, maar ook
opklaringen.
Krachtige tot matige wind, tussen
Noord-West en Noord. Ongeveer de
zelfde temperaturen als gisteren.
ZON EN MAAN
9 Augustus
Zon op: 5.14 onder: 20.20
iMaan op: 21.57 onder: 12.12
