PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Communistisch China Iaat 11 van
13 Amerikaanse vliegers vrij
Perspectieven van Terneuzen,
derde zeehaven van Nederland
BILT
ISRAËLISCH RAPPORT OVER
BARBAARSE AANVAL
Vandaag..
00K RUSLAND WIL MEEDOEN
MET „KUNSTMANEN"-PR0JECT
DE
VERWACHT...
198e Jaargang-No. 178
Dagblad uitgave van de firma
Provihciale Zeeuwse Courant
Directie: F. van de Velde en F. B.
den Boer, Adjunct: W. de Pagter.
Hoofdredacteur: W. Leertouwer.
Adj.-Hoofdred.: G. A. de Kok.
ABONNEMENTSPRIJS 47 cent per
week; t 5,85; p. kw.; fr. p. p. 6.10
per kw. Losse nummers 10 cent.
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESSE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Dinsdag 2 Aug. 1955
ADVERTENTIEPRIJS 25 cent per
mm. Minimum p. advertentie f 4.—.
Ing. mededelingen driemaal tarief.
Kleine advertenties (max. 8 regels)
23 ct. per regel met een minimum
van f 1.— „Brieven of adres
Bureau v. d. Blad" 25 cent meer.
Giro No. 359300 P.Z.C Middelburg.
Bur. Vlisslngen, Walste. 58—60, telef. 2355 4 lijnen (b.g.g. 2861 of 304); Middelburg, Markt 51, telef. 3841; Goes, Lange Vorststr. 63, telef. 2475 (b.g.g. 2228); Oostburg, Finlandstr. 2, telef. 16; Terneuzen, Brouwerijstraat 2; Zierikzee. N Bogerdstraat 24, telef. 26
CONFERENTIE IN GENÈVE BEGONNEN
Nieuws in V.S. met „grote
opluchtingontvangen
In Genève begon gisteren de conferentie op ambassadeursniveau tussen
communistisch China en de Verenigde Staten. Zondag heeft het militaire
tribunaal van het opperste volksgerechtshof van China besloten II Ame
rikaanse vliegers vry te laten van de 13 die gevangen genomen werden.
Deze vrijlating werd ook officieel medegedeeld op de conferentie te Genè
ve waar men overeenstemming bereikte over de agenda. Deze agenda om
vat; 1. repatriëring van burgers uit beide landen; 2. „technische kwesties
tussen beide landen."
President Eisenhower gaf bij het vernemen van het nieuws over de
vrijlating uiting aan zijn „opluchting en vreugde." Hij dankte de Verenigde
Naties en secretaris-generaal Dag Hammarskjöld voor dit „menselijke re
sultaat" na lange en moeilijke pogingen om de vrijlating van de vliegers te
verkrygen.
Eisenhower verklaarde voorts:
„Het gehele land zal zich opgelucht
en verheugd voelen door de bekend
making, dat de 11 Amerikaanse
vliegers, die sinds 1953 in China ge-
Maan en Mars
Amerikaanse geleerden zullen in
1957 kunstmatige satellieten het
heelal inschieten en in de Ver
enigde Staten hebben ruim tweedui
zend gegadigden zich bij diverse reis-
bureaux opgegeven voor een tocht
naar maan of Mars. Ziedaar twee be
richten, die vorige week groot opge
maakt in de wereldpers verschenen
en er aan herinnerden, dat de weten
schap nog steeds op mars is, ook in de
ruimte, en dat blijkbaar niets haar
tegenhoudt. Niettemin moeten die
tweeduizend wel bijzonder opgewekte
optimisten zijn, want al komt de
ruimtevaart met de dag naderbij, toch
is het nog niet zover, dat men op een
telefoontje kan wachten van t start
station voor raketten: „Morgen is er
een plaats voor U vrij naar Mars..."
En daarom zullen deze ruimte-en
thousiasten nog wel een tijdje op de
wachtlijst blijven staan. Overigens is
het wel toevallig, dat in dezelfde
week, waarin Eisenhower's goedkeu
ring aan het „satellieten-plan" be
kend werd gemaakt, het weekblad
„Time" een artikel publiceerde van de
Engelse sterrenkundige J. G. Porter,
die blijkbaar minder optimistisch is
dan de maan-en-mars-candidaten. Het
vestigen van een satellietstation is
volgens deze Engelse geleerde welis
waar mogelijk, maar dë vraag is, wat
er daarna moet gebeprén. Want het
navigeren van een ruimteschip is
moeilijker dan het besturen van een
motorbootje: er kan niet zomaar
rechtuit-rechtaan een koers worden
uitgezet, maar er moet o.a. worden
gerekend met de omwentelingssnel
heid van maan en aarde, terwijl de af
standen zo enorm groot zijn, dat de
geringste navigatiefout allerlei nare
gevolgen heeft. Wanneer het ruimte
schip bijvoorbeeld bij het vertrek van
het satellietstation maar even te wei
nig snelheid zou hebben, dan kan dit
betekenen, dat de maan wordt ge
mist... En bij een reis haar Mars is
dit soort moeilijkheden nog groter,
zodat dan een klein foutje tot gevolg
zou hebben, dat het ruimteschip zig
zag door het heelal zou koersen zon
der ooit Mars te bereiken. Slechts het
gebruik van raketten, die door atoom
kracht worden voortgedreven, zo
meent de Engelse geleerde, zullen een
bemanning in staat stellen een juiste
navigatie te voeren.
Zijn dus de tweeduizend ruimte-ad-
spiranten zonder meer te rang
schikken onder de „warhoofdige
optimisten" Daarmede zou men deze
hele geschiedenis te haastig en te
makkelijk afdoen. Er zijn immers bij
die tweeduizend zonder twijfel lieden,
die rotsvast geloven in de mogelijk
heden van de ruimtevaart en die door
hun aanmelding dit vertrouwen in het
menselijk vernuft naar buiten demon-
streren. Zij voelen zich bewust twin-
tigste-eeuwer en hebben de durf men
sen van een nieuw tijdperk te zijn, het
ruimtetijdperk, het atoomtijdperk, of
hoe men het ook noemen wil. En' al
zal er in de wereld menig wijs hoofd
worden geschud over die „dwaze
Amerikanen", toch kan niet worden
ontkend, dat tijd en wetenschap ver
der gaan en dat er de laatste jaren
allerlei zaken in het verschiet op
doemen, die de doorsnee-mens wel
wat duizelig maken. Die tweeduizend
nu zijn hun duizeligheid blijkbaar al
te boven...
In Washington hebben de mededelin
gen ov-r de kunstsatellieten van
zelfsprekend ook groot opzien ge
wekt, maar men heeft zich tegelij
kertijd afgevraagd, waarom juist nu
die verklaring werd afgelegd. Bij de
bespiegelingen over deze vraag is het
woord „propaganda" gevallen, vooral
omdat door het Witte Huis met na
druk werd betoogd, dat de resultaten
aan geleerden van alle landen be
schikbaar worden gesteld, ook aan
wetenn«Rapsmènr"*i "it de Sowjet-
Unie. Doch het lijkt er veel op, dat
deze frase in de Verenigde Staten
niet al te serieus wordt genomen,
maar dat er in werkelijkheid sprake
is van een soort „snelheidswedstrijd"
tussen de Russen en de Amerikanen,
wie het eerst met' tastbare resultaten
kan komen. De vrrevering van het
heelal.Men moif er niof aan den
ken wat er gaaf gebeuren, als dit
hee.'al nu ook" nog een bestreden ge
bied wordt tussen Rusland en Ameri
ka. Er zijn er op de aarde al ge
noeg
vangen zijn gehouden, eindelijk zul
len worden vrijgelaten. Onze eerste
gedachten gaan naar de mannen en
hun families, die zo lang gescheiden
zijn geweest. De regering zal al het
mogelijke in het werk stellen om de
spoedige hereniging van deze families
te verzekeren."
De elf vliegers zijn 31 Juli uit Pe
king vertrokken; zij worden op 4
Aug. in Hongkong verwacht. Officieel
werd uit Peking nog 'gemeld, dat
deze vliegers tot verschillende gevan-
fenisstraffen waren veroordeeld om-
at zij het Chinese luchtruim waren
binnengedrongen voor het bedrijven
van spionnage-activiteit, welke de
veiligheid van het land in gevaar
bracht.
„In de periode, waarin zij gevan
gen zaten, hebben deze veroordeelden
blyk gegeven van een gedisciplineer
de houding en zij gedroegen zich
voorbeeldig", aldus de bekendmaking.
Naar aanleiding hiervan werd na
advies van de betrokken gevangenis
autoriteiten besloten tot onmiddellij
ke vrijlating.
Geen concessies.
Minister Dulles verklaarde, dat de
V.S. geen concessies hebben gedaan
of beloften hebben gegeven als priis
voor de vrijlating. Evenmin hebben de
V.S. gedreigd van geweld gebruik te
zullen makén.
De vrijgelatenen werden 23 Novem
ber van net vorige jaar veroordeeld
door het militaire tribunaal van het
oppergerechtshof. Zij kregen straffen
variërend van vier tot tien jaar ge
vangenisstraf. Twee der veroordeel
den het waren er dertien kre
gen zwaardere straffen. Öp het pro
ces werden zij „speciale agenten van
de Amerikaanse inlichtingendienst"
genoemd. Het zijn John Thomas Dow
ney (levenslang) en Richard George
Fecteau (20 jaar).
Zij werden 28 Nov. 1952 in het
Noorden gearresteerd. Over hun vrij
lating, is niets gemeld.
De conferentie.
Johnson had voor het begin der
conferentie een onderhoud gehad van
anderhalf uur met het hoofd van de
delegatie van India naar de Verenig
de Naties, Krisjna Menon. Menon had
Zondag een bespreking met Wang.
De eerste vergadering duurde 40
minuten. De repatriëring van onder
danen van beide landen vormt een
van de belangrijkste punten van de
conferentie.
Amerika wordt vertegenwoordigd
door Alexis Johnson, ambassadeur
in Tsjecho-Slowakije, en China door
Wang Ping Nan, ambassadeur in
Polen.
BOVEN BULGARIJE NEERGESCHOTEN
Moskou betreurt het
voorgevallene.
Volgens het Israëlische ministerie
van buitenlandse zaken, hebben de
leden van de commissie, die ter plaat
se een onderzoek hebben ingesteld
naar het neerschieten van het Israë
lische lijnvliegtuig boven Bulgarije,
de vaste indruk gekregen, dat het toe
stel met machinegeweervuur is aange
vallen. Dit was geconstateerd „niette
genstaande het feit dat er duidelijk
met de wrakstukken was geknoeid in
een poging om belastend materiaal te
verwijderen".
De eerste berichten van de commis=
sie maken, zo zei een woordvoerder
van het ministerie, „het barbaarse ka
rakter van de aanval nog afschuwe
lijker". In de wrakstukken, die over
een groot gebied lagen verspreid, had
men talrijke kogelgaten aangetroffen.
In het voorlopige rapport wordt
voorts gezegd, dat de commissie van
de zijde der Bulgaren geen medewer
king ondervindt. Aan de drie leden
van de commissie van zes, die ten
slotte tot Bulgarije waren toegelaten,
weigerden de Bulgaren de gegevens te
verstrekken, die zij omtrent het ge
beurde bezaten. Ook was het de Is
raëliërs verboden Bulgaarse ooggetui
gen te ondervragen.
Volgens een te Tel Aviv verschij
nend blad wordt aangenomen, dat de
Bulgaarse officiële commissie van on
derzoek, bestaande uit vijf leden van
het kabinet, zelfs de plaats van de
ramp niet heeft bezocht.
Bulgarije staat niet toe, dat een
Israëlisch vliegtuig in Sofia landt om
de stoffelijke resten te halen van de
slachtoffers van het boven Bulgaars
De heer J. C. F. van Kamer, direc
teur van Maatschappelijke Zorg in
Middelburg (midden), vierde Maan
dag zijn veertigjarig jubileum in over
heidsdienst. De waardering van het
personeel werd tot uiting gebracht in
een fraai geschenk, dat de heer A.
Jacobse hier overhandigt. Geheel
rechts mevrouw Van Kamer.
(Voor verslag zie gag. 2)
(Foto P.Z.C.)
gebied neergeschoten Israëlische pas
sagiersvliegtuig.
De verongelukten zullen per trein
naar Turkije worden gezonden en
vandaar per vliegtuig naar de Israë
lische luchthaven Lydda gebracht
worden.
Intussen verneemt A.F.P, uit Mos
kou, dat de eerste secretaris van de
Russische communistische partij,
Nikita Kroesjtsjew, tegenover de Is
raëlische ambassadeur in Moskou, Avi-
dar, heeft verklaard het neerschieten
van het Israëlische verkeersvliegtuig
boven Bulgarije te betreuren.
Een zeventienjarig Canadees school
meisje, Marilyn Bell, is er Zondag in
geslaagd zwemmend het Kanaal over
te steken van Frankrijk naar Enge
land. Zij startte om ongeveer vijf uur
in de morgen en zette 14 uur en- 35
minuten later voet aan de Engelse
wal teAbbotscliff, tussen Dover en
Folkestone. De foto links toont het
moment, waarop het blonde Cana
dese meisje het water ingaatvan
onder tot boven ingevet, om tegen de
koude bestand te zijn.
De foto rechts geeft de aankomst
in Engelmul weer. Marilyn Bell is de
jongste zwemster, die ooit het Kanaal
is overgestoken.
is het tien jaar geleden, dat de
prinsessen Beatrix, Irene en
Margriet, die door haar moe-
der waren afgehaald te Lon-
den, op het vliegveld Teuge
landden.
wordt prof. dr. Albert Schweit- f|
zer te Bordeaux verwacht
voor een reis van verscheidene l§
weken in Europa, waar hij §1
o.m. een bezoek zal brengen
aan Amsterdam. h.
is het 40 jaar geleden, dat de s
wet-Aalberse tot stand kwam §1
ter bestrijding van de oneer-
lijke concurrentie.
iïlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
SAMENWERKING MET V. S.
Wantrouwen in Congreskringen
Op een receptie op.de Zwitserse legatie te Moskou verklaarde Kroesjt
sjew, de secretaris van de communistische partij, dat Rusland bereid was
met de V. S. samen te werken in het project met de „kunstmanen".
In Congreskringen is verzet gerezen tegen het voornemen van het Witte
Huis om alle landen, de Sowjet-Unie inbegrepen, te laten profiteren van de
plannen. Men vreest dat de voordelen ten koste van de V. S. zouden worden
gebruikt.
Kroesjtsjew verklaarde nog tegen
over journalisten: „Ik heb er iets
over. gehoord doch ik heb het niet
zorgvuldig gelezen, dus. kan ik er
niets definitiefs over zeggen. Doch
als het in het belang van de mens
heid is, is de Sowjet-Uriie altijd be
reid het te steunen".
Astronautische deskundigen van
over de gehele wereld, die thans hun
jaarlijkse bijeenkomst houden te Ko
penhagen, hebben Maandag een tele
gram gezonden aan president Eisen
hower, waarin zij het Amerikaanse
plan voor „kunstmanen" prijzen als
„een belangrijke verwezenlijking van
de geest van de Geneefse conferen
tie".
In het telegram werd gezegd dat
de internationale astronautische fede
ratie met enthousiasme de bekendma-
STAD MET VERSNELDE GROEI
Mogelijkheden zijn groot -
zij enorm achterland
dank
Terneuzen, de ongekroonde hoofdstad van Zeeuwsch-Vlaanderen en de
derde stad van Zeeland (na Vlissingen en Middelburg) heeft slechts één
dieptepunt in zijn ontwikkeling gekend, n.I. dat van onbetekenend plaatsje,
honderd jaar geleden, waaruit het zich snel heeft omhoog geworsteld: 2300
inwoners in 1845, 14.100 in 1955, ziedaar de spiegel van een ononderbroken
groei. Sedert het eerstgenoemde jaar, om precies te zijn sinds 1827, toen het
Kanaal van Terneuzen naar Gent in gebruik werd genomen, heeft deze
stad zich met volle kracht geschoven tussen de Noordzee en de bedrijvig
heidscentra op het Europese Continent.
De eeuwen voordien kan men dus nauwelijks zien als voorgeschiedenis
in de enge zin. Het begin van de 19de eeuw vormt een duidelijke breuk en
niet alleen economisch. Ook staatsrechtelijk had Terneuzen, met Staats-
vlaanderen (Zeeuwsch-Vlaanderen) zonder zelfbestuur (resp. bestuurd
vanuit Middelburg en Den Haag)maar zo'n beetje koloniaal bij de natio
nale gemeenschap behoord, ondanks de snelle overgang naar de Prins in de
tachtigjarige oorlog.
In de 19de eeuw reeds heet er een
kanaal te zijn gegraven van' de Wes-
terschelde naar de handelsstad Axel,
aan de havensluizen, waarvan Ter
neuzen of Neuzen werd gesticht. De
naam zou ontleend zijn aan de krom
me loop van dit water, maar andere
bronnen spreken van een naamsont-
lening aan de vooruitstekende punt
of neus'in de Westerschei de, waaraan
het kwam te liggen. Duizend jaar
heeft het slechts enige betekenis ge
had voor de landbouw, de kleinhan
del, de scheepvaart en de „industrie",
de laatste in de vorm van korenmo
lens en een scheepstimmerwerfje.
Toen het eenmaal Staats was ge
worden is van Terneuzen een vesting
gemaakt, waarvan de „Moffen
schans" een bekend onderdeel was.
Aan het eind van de 16de eeuw, toen
het gehele gebied Nederlands was ge
worden, namen de vestingen Hulst,
Axel, Sas van Gent en de schans Phi
lippine de verdedigingstaak over ën
kwam de vestiging van Terneuzen tot
verval. De Moffenschans werd een
buitenplaats, waar dominee Petrus
Hondius zijn befaamde kruidentuin
had.
Terneuzen heeft altijd geweten dat
het op één of andere wijze in een
grensstrook ligt. Met de Belgische op
stand werd het weer een vestingstad.
In 1830 was het door de Belgen be
zet, die zich ehter terugtrokken toen
de bevolking zich evenals i\a 1918
geheel afzijdig hield en-jlgarmee
haar volkomen Nederlands Karakter
toonde. Het nog bestaande Arsenaal
behoort tot de toen aangelegde wer
ken. De hoge wallen zijn echter in
vrediger tijden gesloopt.
Moderne tijd
Ondertussen zijn wij aangeland in
de „moderne tijd" van Terneuzen. In
1827 was, geïnspireerd door Koning
Willem I, het Kanaal naar Gent ge
reedgekomen en lag de weg onen
naar de ontwikkeling tot zeehaven.
De functie bleef tot ongeveer 1870
nog beperkt tot die van voorhaven
van Gent, maar toen omstreeks dat
jaar de spoorwegen naar Gent en
Mechelen werden geopend, kreeg Ter
neuzen ook een zelfstandige beteke
nis. zich uitend in een industriële ont
wikkeling van de omgeving en in het
ontstaan van het overslagbedrijf.
Het Kanaal is voor Terneuzen
van grote betekenis geworden.
Een internationale goederenstroom
beweegt er zich langs en in deze
stroom is Terneuzen een gunstig
punt, zoals Rotterdam en Amster
dam op groter schaal zulke gun
stige punten zijn. Zeeschepen van
alle mogelijke landen lossen of la
den er hun goederen in of uit de
wagon, het binnenschip en de
vrachtauto. Schepen, die door hun
diepgang of breedte de sluizen
niet kunnen passeren, lossen hun
goederen in lichters voor de ree.
Vooral massagoederen betreft dit:
hout, steenkolen, piekijzer, mangaan-
erts. china-clay, ho'ogovenslakken,
oud ijzer, natuursteen, keien, kunst
mest en nog veel meer. In het bijzon
der vóór de eerste wereldoorlog:, toen
België aan Terneuzen speciale lage
spoorwegtarieven toestond, kwam de
ze ligging goed uit.
(Vervolg op pag. 7)
king van president Eisenhower had
ontvangen. „De I.A.F. beschouwt de
ze onderneming als één van het groot
ste belang en als een zekere stap in
de evolutie van aeronautica naar as-
tronautica",
Het telegram besloot met te zeg
gen dat de federatie gaarne zal wil
len samenwerken met de nationale
academie voor wetenschappen en de
nationale wetenschappelijke stichting.
De gedelegeerden op. de conferen
tie vertegenwoordigen 8856 leden in
16 landen.
Tragisch ongeluk op
Noordzeekanaal
Drie personen verdronken.
Op het Noordzeekanaal ter hoogte
van de superfosfaatfabriek „Alba
tros" te Amsterdam heeft zich Maan
dagavond een tragisch scheepsonge
val voorgedaan. Een motorbootje met
aan boord zeven personen, waarbij
vijf kinderen, werd door nog onbe
kende oorzaak door een klein binnen
vaartuig overvaren. Opvarenden van
een passerend Engels jacht, die het
ongeluk zagen gebeuren slaagden er
in vier personen, mevr. Blom uit
Haarlem met drie kinderen, te redden.
Allen werden naar het Binnengast
huis overgebracht. Tegen midder
nacht moest worden aangenomen, dat
de heer J. Blom, eigenaar van een
schildersbedrijf te Haarlem, met een
zoontje en diens vriendje zijn ver
dronken. De motorboot zonk na het
ongeval.
Het weer in Europa
Volgens de rapporten va
in 19 uur:
Stockholm, onbewolkt,
30
gr.
Oslo, onbewolkt.
28
gr.
Kopenhagen, onbewolkt,
20
gr.
Amsterdam, onbewolkt.
22
gr.
Londen, half bewolkt,
27
gr.
Luxemburg, half bewolkt,
22
gr.
Parijs, half bewolkt.
25
gr.
Bordeaux, licht bewolkt
25
gr-
Grenoble, zwaarbewolkt.
26
gr.
Nice, zwaarbewolkt.
26
gr-
Genève, licht bewolkt.
26
gr-
Ziirich, regenbui.
23
gr.
Locarno, zwaarbewolkt,
23
gr-
Berlijn, zwaarbewolkt,
25
gr.
Frankfort, zwaarbewolkt,
23
gr.
München. onweer.
24
gr-
Wenen, zwaarbewolkt,
27
gr.
Innsbruck, regenbui.
25
gr.
Rome, onbewolkt.
32
gr-
VRIJ ZONNIG.
Geldig tot Dinsdagavond:
Over het algemeen vry zonnig met
een kans op een regen- of onweers
bui in het Zuiden van het land.
Ongeveer dezelfde temperaturen
als gisteren. Zwakke tot matige wind
in hoofdzaak tussen Noord en Oost.
ZON t£N (VIAAN
3 Augustus
Zon op 5.05 onder 20.30
Maan op 19.59 onder 4.45
