Amsterdam-Noor dpool-V ancouver
in negentien uur...
Opnieuw bewogen zitting in de
zaak tegen Jungschlager
LUIT.-ADMIRAAL HELFRICH:
OVERGAVE VAN JAPAN
GEMEENTE-ARTS IN BERGEN
IS TEVENS RAADSLID
12
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
ZATERDAG 23 JULI 1955
SPRONG VAN 9000 KILOMETER
Fantastische panorama's
De vlucht van Amsterdam over de „top van de wereld" naar Vancouver
een sprong van ongeveer 9000 kilometer ,te volbrengen in 19 uren
was beslist méér dan alleen de curiosiiteit van het zich, behaaglijk in
hemdsmouwen en op kousenvoeten, in een Super DC 6B „Empress of the
air" over de Noordpool heen te kunnen drinken, eten en,roken.
Het was een voortdurende, afmattende stryd tussen vérstand en gevoel,
welke dor het eerste ruimschots werd verloren, mede tengevolge van de
ononderbroken confrontatie met een visuele schoonheid, zo intens, zo on
vergelijkbaar, ongrijpbaar en onpeilbaar, zo weinig aards en zo hemels,
dat zelfs de grootste schilder, zou hij ooit de opdracht krijgen het alles te
moeten vastleggen, er wanhopig onder zou worden.
Het was Zaterdagavond elf uur,
toen het rood-wit-grijs geschilderde
toestel van de Canadian Pacific
Air Lines uit het schijnsel van en
kele openstaande hangars wog
taxiede naar de startbaan voor
vlucht van 9000 kilometer van
Schiphol, via de „top van de we
reld", naar Vancouver.
We bevinden ons aan boord van
de Empress of Tokyo, een viermo
torig Super DC 6 met een kruis
snelheid van ongeveer 500 km per
uur, welke ons vliegend op een
hoogte van 5 kilometer in acht
uur naar Sondestrom op de West
kust van Groenland zal brengen.
Nauwelijks zijn we drie kwartier
onderweg of de donkere nacht be
gint in het Oosten te scheuren en we
zien een spleet vreemd licht, naar
links en rechts vervagen 't Noorder
licht, dat de nacht, nog geen uur ge
leden een feit geworden, alweer te
rug begint te dringen. Het wordt al
lengs sterker. Vreemde oranjekleuri
ge, in violet overgaande vlammen
schijnen de horizon in brand te heb
ben gezet, maar de straling is nog
zwak.
Kort één uur wordt het mogelijk
uit de donkere nevels grijs-blauwe
stapelwolken te onderscheiden. De
kleur van het Noorderlicht in het
Oosten verandert .wordt rijker maar
de sterkte er van neemt vooralsnog
maar nauwelijks merkbaar toe en het
duurt tenslotte tot vier uur in de mor
gen eer de allereerste zonnestralen,
waarvan de weerschijn zich al uren
heeft laten zien, zich boven de kim
verheffen.
Groenland.
Om half zes maakt de gezagvoer
der bekend, dat we de kust van
Groenland zijn genaderd. Het wol
kendek is nog vrij gesloten, maar
even later opent het zich en dan
zien we, tegen een donkere achter
grond, gevormd door de zee, dui
zenden grijs-achtige vlekken: drijf-
ïjs. Het toestel zakt wat, duikt door
de wolken heen en dan is daar het
wonderlijke panorama van het gro
te verlaten continent, dat zo velen
fascineert, ook al zijn ze er nooit
geweest.
Dan een waarschuwing via de
geluidsinstallatie, dat we gaan lan
den op Sonderstrom, een militaire
basis van de Amerikanen en dat het
beslist niet is toegestaan foto's te
maken. Camera's mogen wel worden
meegenomen naar het hotelletje,
waar we precies zestig minuten zul
len pauzeren, maar zij mogen bui
ten niet worden gebruikt.
Wanneer we uit het toestel stap
pen, is de eerste die we te zien krij
gen een neger in militaire uniform
wel de laatste die we hadden
verwacht die ons wijst naar 'n
drie meter verder gereedstaand
busje, een aftands vehikel, dat ons
in twee minuten vervolgens naar
het hotel brengt.
We willen een foto maken van 't
hotelletje al ziet het er beslist niet
naar uit, dat het 140.000 dollar
heeft gekost, maar wanneer we
naar buiten gaan, staat er ander
maal een negersoldaat, die vriende
lijk, maar beslist neen zegt. Van
de omgeving mag niets op de ge
voelige plaat worden vastgelegd en
dat zou kunnen wanneer men toe
stond het hotel te „nemen". Bin
nen kan men echter zijn gang gaan,
hetgeen dan ook prompt gebeurt.
Er wordt druk gefotografeerd, óók
door de grote ramen naar buiten,
waarbij onze negervriend geïnteres
seerd toekijkt.
12 graden onder nul.
Precies een uur later gaat het
verder. Ons klokje wijst acht uur
aan, maar de plaatselijke tijd is
pas vier uur. Dus we hebben al
vier uur gewonnen.
De Empress of Tokyowordt klaar
gemaakt voor de start.
Wanneer het toestel vlot is ge
start, stijgen we meteen tot ver
boven het wolkendek, tot boven de
14.000 voet, zodat Groenland zich
verder aan onze blikken onttrekt,
maar daarboven is het ook fantas
tisch mooi. Dichte wolkenformaties
met daarboven uit een kristalhelde
re azuren hemelkoepel.
We gaan even naar de cockpit
voor een praatje met de gezag
voerder. Hij vertelt dat het buiten
ongeveer 12 graden beneden het
vriespunt is en dat, voor de nieuwe
poolroute, uit een oogpunt van na
vigatie hoe mooi het nu ook is
de winter valt te preferen. Dan
is alles bevroren en dus is er dan
ook weinig waterdamp in de lucht
en dat betekent: welhaast geen
wolken.
De laatste sprong naar Vancou
ver is tien uur. De route leidt over
Straat Davis en de Rocky Moun
tains. Na enige uren vliegen met af
wisselend een onbelemmerd uitzicht
en dan weer dichte nevelspiralen,
hebben we elk begrip van tijd en
afstand verloren.
Adembenemend.
Dan: Straat Davis als een azuren
veld met witgrijze vlekken; ijs,
voortdrijvend op wind en stroom!
Het Noorden van Canada maakt
eveneens een diep eindruk. De kaal
heid en uitgestrektheid, van 5000
meter hoogte af gezien, is onverge
telijk. Waar men ook kijkt, overal
hetzelfde, één onafzienbaar toen-
draveld, maar met zóveel verschil
lende nuances in zacht rood en
bruin, dat men er naar kan blijven
kijken, kwartieren lang zonder er
aan verzadigd te geraken, met in
zich slechts de wens het alles in
herinnering vast te kunnen houden!
Canada „doen"
De nieuwe kortere route
via de rand van het poolge
bied komt niet alleen ten goe
de aan de altijd haast heb
bende zakenman, maar even
eens aan de toerist: in de
eerste plaats de Canadese, die
met slechts een zeer kor
te vacantie nu toch Euro
pa kan gaan „doen" en niet
in de laatste plaats aan de
Europese, voor wie het nu
mogelijk is geworden ge
lijk wij zelf hebben ondervon
den in een zeer beperkte
spanne tijds iets van het on-
gelofelijk grote en mooie
f§ land van de „maple leaf" ge
waar te worden. In een enke
le week uit en thuis vlogen
we naar Vancouver, reisden
door de lucht door naar
Calgary (2% uur vliegen)
voor de jaarlijkse Stampede,
hèt feest van het Westen met
honderden cowboys en India
nen, waarvoor uit alle delen
van de wereld toeristen waren
gekomen millioen kijkers
in totaal). Daarna gingen we
per auto naar het unieke na-
tionale park Banff (80 mijl
verderop gelegen), brachten
er twee onvergetelijke dagen
door, zagen vervolgens Lake
Louise, ingeklemd tussen on-
vergelijkbaar indrukwekken-
de bergen en gletschers, reis-
den in twintig uur per salon-
wagen van de Canadian Rail-
ways van de Rocky Moun-
tains uit terug naar de Paci-
fic-kust en hadden tenslotte
nog meer dan een dag over M
voor het bezichtigen van Van-
couver en omstreken, alvo-
rens de terugreis te aanvaar- ee
den en net binnen een week
ee weer thuis te zijn!
iiliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
De aanblik van honderden, ja
duizenden bergtoppen, loodrecht op
rijzend en weer plotseling afbre
kend, bedekt met sneeuw, hier en
daar gletschers doorsneden met
zich naar beneden stortende smelt-
rivieren 't is een adembenemend
schouwspel, zo intens mooi, dat de
tijd vervliegt en voordat wij er erg
in hebben, moeten de riemen dan
ook weer worden vastgemaakt,
want wij zijn bij ons einddoel: Van
couver.
We zien de zee, de Stille Oceaan,
in eindeloze deining, glijden snel
naar omlaag, en dan duikt de be
tonnen landingsbaan onder ons op.
Weinige seconden later piepen ae
banden en remt ons toestel af. Het
is goed 6 uur op ons horloge, dat
wil zeggen in de avond, maar de
klok van de verkeerstoren geeft
eerst 10 uur in de morgen aan.
Met de Canadian Pacific Air Li
nes vliegen van Schiphol via de
Pool naar Vancouver betekent dus,
dat men Zaterdagavond om 11 uur
uit ons land weg kan gaan om de
volgende morgen om 10 uur op de
plaats van bestemming te zijn, dat
wil zeggen rond 11 uur later, ter
wijl men in feite toch 19 uur onder
weg is geweest! Immers 8 uur voor
het traject Schiphol-Groenland, dan
één uur pauze en dan nog eens 10
uur, voor het traject Groenland-
Vancouver.
„DE MOOISTE DAG VAN MIJN LEVEN"
Lessen uit de oorlogsjaren
(Van een speciale verslaggever)
De 2e September 1945 was een zonnige dag. Hij brak stralend aan over
het Japanse eilandenrijk, dat, economisch vernietigd, door de atoombom
uit de tweede wereldoorlog geslagen was. Het had zich overgegeven aan
de Amerikaanse, opperbevelhebber, ge neraal Douglas MacArthur, die ón-
betwist heerser in Japan was. Het was een merkwaardig heersersschap.
Op die 2e September 1945 stonden er nog geen tienduizend man Ame
rikaanse troepen in Japan. De kustbatterijen waren nog door de Japan
ners bezet en 100 Japanse divisies waren nog niet gedemobiliseerd. Toch
ondertekenden ze op die dag de onvoorwaardelijke overgave aan de Ver-
nigde Staten, Rusland, Groot-Brittannië en China en: „in het belang van
de andere oorlogvoerende naties aan geallieerde zijde, waaronder Neder
land".
„Het was die woordkeus, die me
toen al ernstig verontrustte", aldus
de admiraal. Het was hem, alsof er
een wolk voor de zon schoof. Hg
voelde het juist aan, want reeds kort
daarop bleek dat de Japanse bezet
ting in Ned. Indië, op grond van die
acte van overgave, van niemand an
ders bevelen te accepteren had, dan
van de Engelse opperbevelhebber
Niettemin: „een mooie dag", zegt
de admiraal. „Ongetwijfeld de mooi
ste uit mijn carrière en mijn dienst
tijd. Als je een oorlog bent ingegaan
en hebt moeten terugtrekken, is de
bezegeling van de overwinning de
glorie!"
„We logeerden in het Grand Hotel
in Jokohama. De inrichting was pover
de bediening slecht. Op de grote dag
begaven we ons 's morgens met een
torpedojager van de Amerikaanse
marine naar de Missouri. Dat vlieg-
dekschip lag zó ver uit de Japanse
kust, dat het onbereikbaar was voor
eventuele harakiri plegende kustbat
terijen".
De dag, die deze evenaarde vindt
admiraal Helfrich, die, waarop hij
zgn familie na de oorlog, weer zag.
De blik van de admiraal wordt
peinzend als hij dat laatste zegt. „Het
was méér dan wij hadden kunnen
verwachten".
En: het was een harde les. Als we
nog eens ooit in dergelijke omstan
digheden zullen komen te verkeren,
laten we dan tenminste potentieel
aan mankracht naar het buitenland
brengen of nog liever, naar het eigen
grondgebied buiten Europa. De adel
borsten-, vlieger- en andere militaire
opleidingen bijvoorbeeld.
En de jongeren, die daarvoor in
aanmerking komen. Niets hebben we
aan uitwijkende Kamerleden, maar
alles aan jonge knapen, die toen zon
der verzet in handen van de vjjand
gespeeld zgn.
De K.P.M.-schepen gingen zonder
passagiers naar Australië in 1941.
Zij hadden duizenden kunnen evacu
eren.
De Rocky Mountains
benemend schouwspel.
Doorreisvisa voor Oost-
Duitsland verkrijgbaar.
Alleen voor bezoek aan Berlijn.
Tot nog toe was Berlijn voor Ne
derlanders in de meeste gevallen al
leen per vliegtuig te bereiken, aan
gezien doorreisvisa door het gebied
van Oost-Duitsland slechts bij uit
zondering aan Nederlanders werden
verstrekt. Hierin is thans verande
ring gekomen.
Naar de Nederlandse Kamer van
Koophandel voor Duitsland in Den
Haag mededeelt, worden aan de
grensposten Marienborn en Wartha
:hans aan Nederlanders transitvisa
voor Berlijn afgegeven, zonder dat
hiertoe tevoren een aanvraag behoeft
te worden ingediend.
Aan genoemde grensposten wordt
slechts een transitvisum voor de reis
naar Berlijn gegeven. Wanneer men
dan in Berlijn is, kan 't transitvisum
voor de terugreis naar Nederland
worden aangevraagd.
De plechtigheid was sober en waar
dig. De torpedojager bracht de admi
raal en luit.-generaal Van Ooyen, de
tweede Nederlandse afgevaardigde,
naar het vliegkekschip, waar de leden
der verschillende delegaties zich op
het grote dek opstelden.
Mac Arthur, die ook van elders
kwam, begaf zich naar een hut en
verscheen eerst, nadat de Japanse de
legatie, als laatste, in de bijeenkomst
gebracht was. Toen hield hg een korte
speech. Mac Arthur beval de Japan
ners te tekenen en daarop volgden de
vertegenwoordigers van de oorlogvoe
rende mogendheden
G.S. wensen besluit niet te
herroepen
De afdeling voor geschillen van be
stuur van de Raad van State heeft be
handeld beroepen van de raad der
gemeente Bergen (Limburg) en de
arts G. A. S. aldaar, tegen een besluit
van Gedeputeerde Staten van Lim
burg, waarbij verklaard is, dat de
heer S. die raadslid is, een functie
bekleedt, welke niet met het raads
lidmaatschap verenigbaar is.
In 1953 toen een nieuwe gemeente
raad optrad, werd de heer S. tot lid
van de raad toegelaten en hg heeft
deze functie tot heden bekleed.
Toen onlangs de benoeming van een
gemeente-arts aan de orde kwam,
verklaarde het raadslid S., dat hg dit
reeds was. De raad had echter in de
mening vei-keerd, dat de heer S. uit
sluitend belast was met de armen
praktijk, zonder ambtelijk verband.
Deze zaak is toen uitgezocht en op
0 Dokters uit negen landen, leden van
een internationale commissie van onder
zoek naar de medische en biologische ge
volgen van atoomontploftingen, hebben
in een verslag gepleit voor stopzetting
van proefontploffingen van atoom- en
waterstofbommen. De leden van de com
missie waren afkomstig uit Groot-Brittan
nië, Zuid-Afrlka, Frankrijk, West-Duits-
land, Chili, de Sowj et-Unie. China, Bel
gië en Tsjecho-Slowakije.
SOENDANEES BLEEK TE LASTIG..
Mevrouw Bouman in conflict
met Officier van Justitie
Het landgerecht in Djakarta heeft Donderdag de behandeling van de
zaak-Jungschlager voortgezet.
Als eerste getuige werd gehoord een bewoner van een kampong in de
buurt van Bandoeng, Hatroni. Deze vertelde, dat in de vastenmaand in
1952 een bende in zijn kampong zes woningen requireerde. De groep telde
ongeveer 30 man, onder wie een Nederlander, wiens naam Schmidt was.
Deze getuige bleek zich slechts in het Soendanees te kunnen uitdrukken en
noch rechter Maengkom, noch officier van justitie Soenario beheersen deze
taal voldoende, zodat een bode als tolk optrad.
Van de tweede getuige uit de
zelfde kampong, een zekere Asep,
die op bedevaart naar Mekka bleek
te zijn, was eveneens in het Soen
danees opgestelde verklaring aan-
Jeugdige inbreker was beleefd
De politie van Passa-
dena in Callfomië heeft
een jongen van veertien
jaar aangehouden, die
er van wordt beschul
digd sinds het begin
van zijn vacayitie 4?t
midden-Juni 20 grote
inbraken te hebben ge-
ileegd. Bovendien zou
lij zich nog aan 200
kleinere gevallen van
diefstal hebben schul
dig gemaakt. De buit
-oeg in totaal on
geveer S.000 dollar
(ruim 10.000 gulden).
Bij zijn verhoor ver
klaarde de jeugdige ar
restant, dat hij „de bes
te misdadiger van het
vak" wilde worden. Bij
het bestuderen van de
vakliteratuurhad hij
vooral veel gehad aan
de autobiografie van de
bankrover „Willie Sut
ton". Hieruit had hij
tal van „nuttige wen
ken" gekregen, zoals
b\jv. hoe men een ruit
geruisloos kan breken
met behulp van een de
ken. Om te weten op
welke rechten hij als
inbreker aanspraak
kon maken, had hij bij
een van zijn expedities
een exemplaar van het
Wetboek van Straf
recht gestolen.
Een van de eerste din
gen die hij had geleerd
was, dat men als mis
dadiger altijd beleefd
tegen politiemannen
moet zijn. Deze stelre
gel had hij twee weken
geleden, toen hü werd
ondervraagd naar aan
leiding van een inbraak
in het stadhuis, zo goed
in de yract\jk gebracht,
dat de politie, onder de
indruk van zijn goede
manieren, hem had la
ten gaan.
wezig. Aangezien ook de griffier
deze taal niet machtig was en de
bode het niet kon lezen werd de
verklaring na enig oponthoud
voorgelezen door een Indonesisohe
militair, die op de publieke tribu
ne zat. In de zaal en op de pers
tribune heerste grote vrolijkheid
over deze ongewone gang van za
ken. De verklaring ging over de
innige banden, die volgens Asep in
het algemeen bestaan tussen en
kele Nederlanders en de subsersie-
ve Indonesische elementen in de
bei-gen van West-Java.
V er bindingsman.
Toen de naam Oelmer werd af
geroepen ontstond er enige beroe
ring in de zaal. Oelmer vertelde
in net kort, hoe zijn arrestatie in
Pontianak in zijn werk was ge
gaan. Daarna werden de commis
saris en inspecteur van politie in
Pontianak gehoord en volgens hun
verklaringen zou Oelmer bij zijn
arrestatie in Januari 1954 uit ei
gen beweging hebben gezegd, dat
hij als verbindingsman van de In
donesische luchtmacht radiogra
fisch contact zou hebben gehad
met een vliegtuig, dat kort daarna
boven West-Java wapens aan pa
rachutes afwierp. Daarna zou nij
contact hebben gehad met een on
derzeeboot voor de zuidkust van
Java.
Getuige Oelmer ontkende dit al
les zeer verontwaardigd: „Ik neem
daar geen genoegen mee. Wij heb
ben over godsdienst zitten praten
en nu zegt hij, dat ik het over het
bendewezen heb gehad. Hij liegt.
Ik wist helemaal niet, waarvoor
ik naar Djakarta moest komen.
De politie in Pontianak heeft me
ook niet ondervraagd".
De verdedigster, mevrouw Bou
man, tracht de opgewonden hou
ding van getuige fe verklaren. De
officier van justitie nam de onder
vraging over en las passages voor
uit een rapport, dat hij zegt van de
„intelligence service" te hebben
ontvangen. De officier van justitie
trachtte hiermede onjuistheden
aan te tonen in de verklaringen,
die beklaagde heeft afgelegd over
zijn bewegingen in West-Java. Hij
verklaarde, dat beklaagde Bedert
1952 is geschaduwd.
Brieven uit Nederland.
Het rapport bleek vele namen te
bevatten, die de officier van jus
titie met Initialen aanduidde.
De officier las ook passages voor
uit aan Jungschlager gerichte brie
ven uit Nederland. Er komen uit
drukkingen in voor als „wat is het
daar een bende in (le bergen" en
„hoe is het daar in Batavia, krij
gen we Indië nog terug?" De of
ficier van justitie verklaarde, dat I
„deze en dergelijke uitdrukkingen
erzoek hebben Gedeputeerde Staten
hun besluit genomen.
Mr. J. H. Dassen, hoofdcommies ter
provinciale griffie van Limburg, heeft
de Raad van State verzocht, te advi
seren de beroepen ongegrond te ver
klaren. Hij betoogde, dat de heer S.
voor de gemeente ook vaccinaties en
doodschouw verricht en dat hg dus
gemeente-geneesheer is zowel in rui
me als in engere zin.
De vraag kan rijzen of destijds geen
deugdelijker onderzoek door de raad
had kunnen worden ingesteld, aldus
mr. Dassen, maar hoe die vraag ook
dient beantwoord te worden, de raad
was niet op de hoogte omdat de heer
S. zjjn functie, genoemd in het aan
stellingsbesluit, niet had ingevuld.
Zodoende konden Gedeputeerde Sta
ten toen ook niet op de hoogte zgn.
Nu een en ander aan het licht is ge
komen, handhaven Gedeputeerde Sta
ten hun besluit.
In deze zaak zal de Kroon later be
slissen.
Illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllllllllllllllllll!^
1 „Schildwachten"
De Zuidafrikaanse vrouwen-
li liga is begonnen met het op-
e= stellen van vrouwelijke
„schildwachten" voor het re-
geringsgebouw te Pretoria.
Iedere dag behalve Zaterdag
en Zondag van acht uur des
H morgens tot vier uur des na-
li middags zullen vier vrouwen
met gebogen hoofd de wacht
houden.
e= Zij dragen zwarte sjerpen.
H Een en ander is ten teken van
protest tegen de kortelings
aangenomen wet op de vergro-
ting van de Senaat, waardoor
het de regering mogelijk zal
M zijn kleurlingen van gemengd
bloed van de kiezerslijsten af
te voeren. De actie van de
vrouwenliga zal tot het begin f|
van de volgende zitting van
ee het parlement, in Januari,
§j voortgezet worden.
Illllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllilllll
Baby's huidje altijd gaal met
mmi-M B-J.H.N:!
toch wel duidelijk aantonen, wat
voor een persoon beklaagde is".
De verdedigster protesteerde hef
tig tegen deze handelwijze en kwa
lificeerde de voorgelezen verkla
ringen onder deze omstandigheden
als anonieme verdachtmakingen in
het openbaar. Beklaagde zei, dat
alles wat de officier van justitie
had opgelezen onzin was. „Ik wil
niet onbeleefd zijn, maar ik moet
dit alles pure fantasie noemen".
De volgende zitting werd bepaald
op 12 Augustus.
