Hobby uit jongensjaren werd de
grondslag voor eigen bedrijf
Filmstrip belangrijk leermiddel
bij het onderwijs
BRITS JOURNAUST PEDDELDE
OVER HOLLANDSE FIETSPADEN
DR. L. G. K0RTENH0RST
OVERZIET ZIJN LOOPBAAN
VRIJDAG 22 JULI 1955
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
7
DEVENTER SPRINGERIN ACTIE
Maar weinig sloopbedrijven, die
springstof mogen gebruiken
(Van een speciale verslaggever).
Dagelijks worden er in ons land tal van lastige ruïnes en bouwwerken,
die in de weg staan, opgeruimd. Soms gaat dat heel voorzichtig met ha
mer en houweel. Dikwijls ook pakt men de zaken met krachtdadiger
middelen aan, zoals dezer dagen in Deventer, waar het landhoofd van de
oude spoorbrug werd opgeblazen.
Het landhoofd was tengevolge van het springen van de brug tydens
de oorlog, al gedeeltelijk gescheurd. De heer Roeterdink, die met de op
ruimingswerkzaamheden was belast, moest hiermee rekening houden. Met
wat kleine ladingen van een ons of minder trotyl, probeerde hjj, of de
steenmassa wilde los komen. In de ochtend waren er reeds enige spring-
gaten geboord, waarin men 's middags de trotyl plaatste. Deze werd
met zand afgedekt. De stroomdraad, die de ontstekingsvonk moest over
brengen was aan de lading bevestigd en werd verbonden aan de kabel
van de battery.
Toen het zo ver was, blies de heer
Roeterdink op een fluitje. Daarop
werd de weg door de politie afgezet.
Nog een fluitsein en direct daar
op volgde de explosie.
Zo ging het acht keer achtereen,
met tot resultaat, dat de steenmas
sa binnen een uur volkomen ver
morzeld werd.
Reeds in zijn jonge jaren had hij
grote belangstelling voor spring
stoffen.
Op een avond in Februari 1944,
wandelde de heer Roeterdink, die
toen 18 jaar was, lang3 de Rem-
brandtkade. Uit Noordelyke rich
ting naderden geallieerde vliegtui
gen, die even later een bombarde
ment op de spoorbrug gingen uit
voeren. Gierend kwamen de bommen
naar beneden en explodeerden in de
omgeving van de spoorbrug. Plotse
ling ontdekte de heer Roeterdink,
dat een van de bommen een afwij
kende beweging maakte, dwarre
lend naar beneden viel en bij de
Rembrandtkade in het bouwland te
recht kwam. De bom ontplofte niet;
het is de bom die nu in het voor
tuintje van de heer Roeterdink
prijkt. Zes weken lang bleef de
blindganger in de kuil liggen en nie
mand, zelfs de opruimingsdienst
wilde niet geloven, dat hij niet ont
ploft was. Iedereen dacht, dat het
maar een scherf was. De heer Roe
terdink wist wel beter en had al
gauw het plan gemaakt, hem dan
zelf maar te demonteren. Op een
avond trok hij er op uit, draaide
de deksel van de blindganger en
maakte hem onschadelijk. Het ge
vaarlijkste was hiermee achter de
rug. Maar het moeilijkste kwam
nog, want kost wat kost wilde hy de
bom als een herinnering bewaren.
Na veel gesleep en gehijs gelukte
het hem tenslotte, de vijfhonderd
ponder thuis te krijgen.
De heer Roeterdink had zijn car
rière gevonden: „springer". Hij zag
een toekomst in het gebruik van
springstoffen voor vredeuevende doel
einden. Nooit heeft hg méér zyn hart
aan explosies kunnen ophalen, dan
toen hij na de oorlog als militair in
Indonesië diende. Het kwam er daar
niet zo precies op aan, hoe groot de
lading was, die men voor het opbla
zen van een of ander object gebruik
te. Als er iets de lucht in moest, ver
meldde de kapitein bij zijn opdracht
aan de heer Roeterdink, dat hg zoveel
mogelijk lawaai moest veroorzaken.
Tegenwoordig gaat het natuurlijk
Met een stole duwt de heer Roeter
dink de lading tot op de bodem van
het springgat
wat voorzichtiger aan, want de heer
Roeterdink heeft een eigen bedrijf en
de schade die hij veroorzaakte moet
hij zelf betalen. Direct, nadat hg uit
Indonesië was teruggekeerd begon hij
een sloopbedrijf. Hij moest echter
eerst een vergunning bjj het ministe
rie aanvragen, om springstoffen te
mogen gebruiken. Enigszins tot zijn
verbazing kreeg hij die al binnen
veertien dagen.
In zwembroek.
Er zijn maar weinig sloopbedrijven
in Nederland, die springstoffen mo
gen gebruiken, en de heer Roeterdink
werkt dan ook in alle noordelijke
provincies, waar hij voortdurend kar
weitjes onder handen heeft. Het ver
wijderen van brugpijlers onder water
kost enorm veel voorbereidend werk,
als men het met werktuigen moet
doen. De heer Roeterdink trekt
zijn zwembroek aan, boort onder wa
ter een paar springgaten, brengt de
lading aan en in een minimum van
tijd is de pijler verbrokkeld. Het kost
heel wat overtuigingskracht om fa
brikanten te verzekeren, dat bij het
verwijderen van steenmassa's uit fa
brieken met behulp van springstof
niet de ramen en het dak er uit zul
len vliegen. Het gaat wel niet ge
ruisloos, maar de heer Roeterdink
weet precies hoeveel springstof hg
moet gebruiken, om de ruiten heel
te laten. Heel veel werk verricht hg
ook in gekapte bossen, waar de stob
ben nog verwijderd moeten worden.
Met trotyl vliegen er 35 per dag de
grond uit.
De hobby uit zyn jongensjaren heeft
de heer Roeterdink nu omgezet in een
bedryf, dat behalve met springstof
fen ook met compressoren en ander
materiaal werkt. Hij zelf heeft alleen
een vergunning om met springstof
om te gaan en dat werk geeft hy dan
ook niet in handen van zijn personeel.
Om precies te weten, waarmee hy
werkt heeft de heer Roeterdink een
scheikundige studie gemaakt van de
explosieve stoffen. Hij kan nu nauw
keurig vertellen, hoe groot het volu
me bij ontbranding wordt van elke
willekeurige springstof.
Met een daverende knal spuiten stenen en stof de lucht in.
Adenauer arriveerde voor
vacantiem Zwitserland.
Datum voor bezoek aan Moskou
nog niet vastgesteld.
Volgens een correspondent van de
„New York Times" heeft Bondskan
selier Adenauer, die Maandag voor
een vacantie van zes weken in Mür-
ren in Zwitserland arriveerde, ver
klaard, dat hij gelooft, dat de hui
dige conferentie in Genève zal wor
den gevolgd door een conferentie
van ministers van buitenlandse za
ken van de Grote Vier, nadat hij,
Adenauer, zijn bezoek aan Moskou
zal hebben gebracht.
Adenauer verwachtte, dat hij
„midden September of later" naar
Moskou zal reizen voor besprekin
gen met de Sowjet-leiders. De da
tum voor zijn reis is nog niet vast
gesteld.
De bondskanselier verklaarde
voorts, dat de huidige Geneefse con
ferentie geslaagd zal mogen heten,
als de Grote Vier er in slagen een
agenda op te stellen voor een confe
rentie van de ministers van buiten
landse zaken.
NATIONALITEIT VAN FIETSEN
Men herkende hem
aan zijn fiets.
(Speciale correspondentie)
„Zij herkennen mij als Engelsman
aan mijn fiets. De vorige avond in
Canterbury was het nog een heel
gewone fiets, als vele andere, maar
op het ogenblik, dat ik in Gent arri
veerde, was ik iets exotisch gewor
den, een opvallend bewijsstuk van
mijn status als eilandbewoner.
Op die korte rit naar Gent heb ik
zo een en ander geleerd. Maar de
meest onverwachte les was wel die
over de nationaliteit van fietsen.
Net als onze schakelaars en ons sa
nitair worden onze fietsen alleen
maar gewoon gevonden, zolang zij
niet naar het buitenland gaan."
Dit zijn de woorden van een cor
respondent van de „Times", die per
fiets in onze contreien is gaan rond
kijken. Hij is er met zijn opmerkin
gen wel eens een beetje naast, maar
het is voor ons fietsend volk toch
wel amusant en misschien ook wel
nuttig, hem nog even aan het
woord te laten.
„Zodra we op het continent ko
men ontdekken we plotseling, dat
het model van fietsen een sprekend
bewijs is van onverwoestbare plaat
selijke traditie. Remmen en banden,
lampen en versnellingen, zij zijn
even heterogeen als de landen waar
WAARDEVOL MATERIAAL
Zes jaar experimenten
bij Polygoon
Wie zyn eigen schooljaren vergelykt met die van zijn kinderen maakt
zeker de opmerking: „Wat is het nu allemaal veel gezelliger geworden".
En h\j probeert zich voor te stellen, wat hy meer van zyn geschiedenis en
aardrijkskunde terecht gebracht zou hebben of van zyn kunstgeschiedenis,
als hy indertijd ook een deel van zyn lessen opgediend had gekregen door
middel van radio en'film.
Maar men vergisse zich niet: in die tijd waren radio en film nieuwtjes.
De jeugd van nu kan zich niet eens voorstellen, höe het zou zijn, zonder
deze alledaagse attributen. Daarmee is echter niet gezegd, dat de radio
en film als leermiddelen even „saai" gevonden worden als de boeken.
Nog altijd bevatten zij het element „ontspanning".
Nu werkt men sinds jaren op vele
scholen met de z.g. filmstrip, een se
rie van 20-30 beeldjes (meestal in de
afmeting van 24x36) over eenzelfde
onderwerp op één filmstrook byeen
gebracht. Deze strips hebben het
voordeel, dat tijdens de vertoning by
elk beeld zo lang kan worden stilge
staan als wenselijk is.
Een belangrijk winstpunt dus ver
geleken bij de film. Eventueel kan
uit een hele strip een reeks van b.v.
zes beeldjes worden genomen, die
toevallig van toepassing zijn bjj een
bepaald lesonderdeel. En beschikt 'n
school over een goede projector en
strips van goede kwaliteit, dan is
het zelfs mogelijk die te vertonen in
ee» lokaal, dat niet helemaal behoeft
te worden verduisterd, zodat de leer
lingen gelijktijdig
kunnen maken.
aantekeningen
Het goede materiaal! Dat is eigen-
lyk het punt, waarom het. by de film
stedenschoon, onze natuur, die de in-
Kunst-sperwer als vogelverschrikker
Het instituut voor
tuinbouwtechniek te
Wageningen neemt
thans zeer griginele
proeven om spreeuwen
en andere vogels uit de
boomgaarden te hou
den. Aangezien het in
biologische kringen
reeds bekend wasdat
verscheidene vogelsrea-
geren op het silhouet
van roofvogels, heeft de
assistent van het insti
tuut een nagebootstr
roofvogel gebruilct om
de schadelijke vogels t(
verjagen. In een boom
gaard staat nu een vijf
tien meter hoge stalen
mastwaaraan met een
nylondraad een kunst
sperwer is bevestigd,
die boven de boom
gaard rondjes vliegt.
'Het resultaat is verba
zingwekkend. Binnen 'n
omtrek van 100 me
ter waagt zich geen
spreeuxo op een vrucht
boom en de kersenpluk
kers krijgen geen kers
je meer in handen, da
spreeuwenpikken vc
toont.
De vogel is geoo
strueerd uit hout, het
aluminium vleugels c
bootst zo natuurgr
trouw mogelijk het sil
houet van een sperwer
na. Aanvankelijk wilde
de namaaksperwer al
leen maar achterstevo
ren vliegen, doch de
constructeur leerde de
kunstvogel deze nei
ging na geduldig expe
rimenteren af.
Nu blijkt de reactie
■in de spreeuwen, ove-
■gens geen domme vo-
<els, zodanig, dat de
—senplukkers al spre-
en van de ideale vo
dverschrikker.
Uit het buitenland,
elfs uit Amerika zijn
eeds vragen om inlich
tingen bij het instituut
binnengekomen.
druk maken van zielloze prentbrief
kaarten. Maar er zyn er ook en
die zagen we bjj Polygoon in Haar
lem waarvan de stilstaande beel
den plasticiteit vertonen, waarvan de
afbeelding lééft en voortdurend in be
weging lykt.
Zes jaar heeft men bjj Polygoon
geëxperimenteerd om met de film
strips een zo goed mogelyk resultaat
te verkrjjgen. En niet alleen tech
nisch zocht men de volmaaktheid. Er
werd contact gelegd met bevoegde
krachten uit de onderwijswereld, die
van advies moesten dienen.
Sinds twee en een half jaar zijn
nu de filmstrips van Polygoon op veel
scholen in gebruik als hulpmiddel bij
de lessen. Aan de hand van een cata
logus kan men ze. o.a. over allerlei
kunstwerken, het leven en de werken
van grote schilders, geschiedenis, mu
ziek, aardrijkskunde, natuurkunde,
volkenkunde, kosmografie, biologie,
verbruiksproducten, stedeschoon en
zelfs wiskunde, bestellen. Bij elke
strip behoort een tekstboekje, samen-
festeld door de deskundige, die ook
et scenario voor de strip ontwierp.
De docent wordt dus op een zo effi
cient mogelijke wijze geholpen.
Zou de tekst op het beeld zelf
staan, dan zouden niet alleen de leer
lingen hun aandacht te veel moeten
verdelen, maar bovendien zou hier
door de leerkracht op de achtergrond
worden gedrongen.
Over dit laatste probleem en nog
veel andere is reeds geschreven in
„De Filmstrip", het blad, dat Poly
goon gratis ter voorlichting van de
Nederlandse onderwijskrachten eens
in de twee maanden uitgeeft. De be
doeling is, dat door bijdragen van
leerkrachten het onderwijs zelf zoveel
mogelijk zeggenschap krijgt in het
tot stand komen van de filmstrips.
Vor- elke suggestie heeft men bij Po
lygoon open oor.
Opdrachten
Van de verschillende strips, die wij
in Haarlem zagen, waren er enkele,
in opdracht gemaakt waren b.v.
ovér muziekinstrumenten en lucht-
vaartonderwijs (i.o.v. de Sticusa en
bestemd voor de Antillen, Suriname
en enkele scholen in Indonesië).
Niet alleen scholen echter, ook be
drijven hebben grote belangstelling
voor de filmstrips van Polygoon.
Hoewel men voor de zwart-wit-
strips niet anders dan lof kan heb
ben, zijn het vooral de kleurenstrips,
die van een zo hoog gehalte zijn. dat
men b.v. bij de strip over de keuken
hof, de indruk krijgt tegenover de
verkleinde werkelijkheid te staan.
De grootste moeilijkheid is onge
twijfeld het vastleggen van schilde
rijen. Hoeveel vakkennis hierbij te
pas komt, is nauwelijks te beschrij
ven. Maar tot nu toe zyn de resul
taten steeds zo geweest, dat wan
neer men na de vervaardiging de
filmstrip naast de betreffende schil
derstukken liet zien zelfs de di
recteuren van de musea waar de op
namen gemaakt waren, enthousiast
waren over het resultaat.
#Voor de eerste keer sedert de oorlog
zullen Russische en Poolse luchtvaartatta-
ché's de nationale Britse zweefvliegkam-
pioenschappen bijwonen, die van 23 Juli
tot 1 Augustus op het vliegveld Lasham
in Hampshire zullen worden gehouden.
zij vandaan komen. Zelfs de vorm
van pompjes en broekklemmen ver
toont nationale verschillen. Het ui
terlijk van je fiets is een minstens
even waterdicht bewijs van je na
tionaliteit als het „Wij, Anthony
Eden" op ons paspoort alleen
helpt het je vlugger door de douane
formaliteiten heen.
Vrijheid.
Het rijwiel geeft je een bewe
gingsvrijheid op het Continent,
welke meer dan alléén psychologisch
is. Je bent niet meer gebonden aan
treinen, of het vermoeiend gemani-
puleer met autopapieren. Een gids
voor Luxemburg zegt dit wel heel
duidelijk: „Formaliteiten voor de in
voer van rijwielen in het Groot Her
togdom Luxemburg: er zijn geen
formaliteiten verbonden aan de in
voer van rijwielen in het Groot
Hertogdom Luxemburg".
Er zijn natuurlijk ook nadelen
aan het bezit van een Engelse fiets.
De meeste Europese fietsen hebben
ballonbanden en een paar mijl over
de „steenweg" in België leert je,
waarom dat zo is. Maar daartegen
over hebben zij op het continent
meer rijwelpaden dan in Engeland.
In Nederland zijn zij er bij vrij
wel iedere weg en het enige risico
daar is de bromfiets. De Hollander
noemt het rijwiel „fiets" en tenge
volge van een geniale inval is het
rijwiel met hulpmotor „bromfiets"
geworden. Deze boosaardige appa
raten behoren de fietspaden te hou
den, een ongelukkige wettelijke
maatregel, want velen rijden met
snelheden van 50 tot 60 kilometer
per uur en vervullen de paden met
stank en verwarring.
„Het is een vreemd verschijnsel,
dat de Hollanders, die toch tot de
volken van Europa behoren, die het
meest ingesteld zijn op fietsen, de
gevaarlijkste fietsen hebben. Zij
hebben alleen een terugtraprem en
De keer De Haan, conservator van
het Texelse Natuurhistorisch Museum
in Den Burg, en zijn echtgenoteheb
ben zich kortgeleden ontfermd over
twee, door het moederdier verlaten
naar schatting acht dagen oude zee
hondjes, die zij „Pinni" en „Phoca"
hebben gedoopt en waaraan zij sinds
de „adoptie" menig uurtje hebben be
steed, eer de beestjes, waarvan „Pin
ni" erg verzwakt was, hun gewone
levendigheid terugkregen en aan hun
nieuwe omgeving en nieuwe voeding
begonnen te wennen. De foto toont
het echtpaar De Haan met beide lie
velingen tijdens de maaltijd.
Doodstraf van serg. Dunne
in levenslang veranderd
Veroordeelde kon niet naar
Engeland worden overgebrcaht
De Britse legerraad heeft de dood
straf voor sergeant Frederick Em
met-Dunne wegens moord op ser
geant Watters in levenslange gevan
genisstraf veranderd.
De raad hield rekening met het
feit, dat de doodstraf in Duitsland
waar de moord twee jaar geleden
werd gepleegd, niet kan worden vol
trokken zolang de Duitse wet niet in
een dergelijke straf voorziet, en dat
de veroordeelde ook niet voor terech-
stelling naar Engeland kan worden
overgebracht.
De 32-jarige Emmett-Dunne werd
7 Juli n.l. in Diisseldorf schuldig be
vonden aan de moord op Watters,
met wiens echtgenote hij later in het
huwelijk trad.
dat laat beide handen van de be
stuurder vrij om voetgangers opzij
te duwen en od het landschap te wij
zen. De Duitsers delen hun voorkeur
voor de terugtraprem, maar zij vul
len deze aan met een extra rem op
het voorwiel. Dit is dan een hand
rem, die de fiets doeltreffender af
remt dan de berijder; maar in ieder
feval is het een poging tot veilig-
eid.
De Hollanders zijn er kennelijk
dol op, hun moed te demonstreren of
hun aardrijkskundige kennis of bei-
,J)E MOOISTE DAG VAN MIJN LEVEN"
„Het geluk is genade
(Van onze speciale verslaggever)
„De mooiste dag van mijn leven?" vraagt de president der Tweede
Kamer, dr. L. G. Kortenhorst. „Dat is deze dag, waarop U me die vraag
stelt. Nu word ik gedwongen om er over na te denken, wat die mooiste
dag, in een leven vol mooie dagen was".
Zijn kamer in het gebouw van ons parlement is het rustigste vertrek
in heel het gebouwencomplex, hoewel door de gangen Kamerleden en
ambtenaren draven en door het venster het verkeer op het Spui zichtbaar
is. De president laat er z'n leven snel aan zijn en ons geestesoog voorbij-
Nooit gezakt voor een examen, al
tijd het grootst mogelijke plezier in
de werkkring gehad, een uitstekend
huwelijks- en gezinsleven, kinderen
èn kleinkinderengeen tragische
sterfgevallen in de familiekring,
waardering van alle kanten. Eén
mooiste dag? Duizend van de aller-
Dr. L. G. Kortenhorst
beste, allermooiste dagen, die een
mens zich maar wensen kan. Elke
nieuwe dag, een feestdag!
Het is een heerlijk leven, dat zich
zo ontwikkelt. Met schokken, die het
slechts hoger stuwden: van student
tot promovendus, van de Katholieke
Werkgevers Vereniging naar de Ka
mer, van de banken der afgevaardig
den naar de zetel van de voorzitter.
De ene dag was al niet minder mooi
dan de andere.
„Ja", zegt dr. Kortenhorst, „mis
schien was wel de allermooiste de
dag, toen ik, na het ongeluk met mijn
auto, die over de kop sloeg, tot het
besef kwam, dat er niets met mij was
gebeurd. Ik voelde me als herboren.
Zo'n dag heeft natuurlijk ook de
wrange bysmaak van „door het oog
van de naald gekropen te zyn". Pre
cies als die andere mooie dag: de
invrijheidstelling uit gijzelaarschap,
Dr.arbij bleef, als nare smaak, de
gedachte, dat zovelen achterbleven.
De dag van de zilveren bruiloft
wa_. mooi. Maar die in de vorige
week, toen de oudste kleinzoon al
weer slaagde voor het admissie-exa-
men voor het gymnasium, niet min
der."
Het geluk is genade", zegt dr.
Kortenhorst. „Ik heb het ervaren in
m'n gezinsleven en het dagelijks
werk. J
Er zijn nog veel mooie dagen op
>mst: dit jaar: de veertigjarige
bruiloft en de verschijning van een
nieuw boek: „Parlementaire geschie
denis van 10 Mei 1940 tot Mei 1946.
„Als dat verschijnt, is onze hele par
lementaire geschiedenis beschreven,
inclusief de oorlogsjaren in Londen,
de maanden, direct na de oorlog, de
noodrechtwetgeving. de geldzuivering
en wat er om Indië gebeurde."
„Op dat ogenblik kun je wéér
spreken van; een mooie dag", aldus
VKortenhorst, „maar de mooi-
